14
THỨSÁU
14-10-2016
Phóng sự - Chuyên đề
Người kế thừangôi báu làai?
QuốcvươngBhumibolAdulyadejcómộtngườicontraivà
ba cô congái gồm thái tửMahaVajiralongkorn, công chúa
Ubol Rattana, công chúaMaha Chakri Sirindhorn và công
chúaChulabhornWalailak.Thái tửMahaVajiralongkornvốn
làngười đượcchỉ địnhkếvị quốcvương.
Thái tửVajiralongkorn sinhnăm 1952 tại Bangkok. Ông
từngduhọc tại cácnướcMỹ, AnhvàÚc.Ôngđượcchỉ định
làmngườikếthừangôibáuvàonăm1972.Ôngđãđượcđào
tạonhiềukỹnăngquânsự, chẳnghạnnhư lái trực thăngvà
máybaychiếnđấucũngnhưcáckỹnăngnhảydù.
SaukhihoàngcungvàchínhphủTháiLanthôngbáoquốc
vươngbănghà, Thủ tướngThái LanPrayuthChan-ochađã
chính thức côngbố thái tửMahaVajiralongkornđược chỉ
định là người kế vị ngai vàng. Theo
SouthChinaMorning
Post,
cácchuyêngiaquốc tếvàcácnhàquan sát chính trị ở
TháiLanhầuhếtchorằngthái tửVajiralongkornsẽgiữvững
ngôivị tânquốcvươngTháiLan.“Quanđiểmcủatôi làthái tử
Vajiralongkorn sẽkếvị.Tôi khôngnghĩ làcókhảnăngkhác.
ChínhquyềnđươngnhiệmởThái Lanđã cho thấy rõ làhọ
ủnghộ thái tử” - KevinHewinson, chuyêngiavề châuÁ tại
ĐHNorthCarolina(Mỹ),nhậnđịnh.HọcgiảngườiĐứcSerhat
Unaldi cũng tin rằng vị trí của thái tửVajiralongkornhoàn
toàn vững chắc. ÔngUnaldi nói: “Không có ai có thể thay
thế thái tửVajiralongkorn.Dựa theo luật truyềnngôihoàng
giaThái Lan, ôngấy làngười thừakếngai vàngphùhợp”.
Tuy nhiên, tờ
The New York Times
bình luận thái tử
Vajiralongkornđượcnhiềungườixem làmộttayănchơinhiều
hơn làmộtnhà lãnhđạo.Ôngkhôngnhậnđượcsự tônkính
nhiềunhưngười chacủamình.Với cái chếtcủaquốcvương
Bhumibolvà thái tửVajiralongkornkế thừangôibáu, không
nhữngThủ tướngPrayuthmất đi sựủnghộ cho tính chính
danhcủachínhphủmàngaycảnềnquânchủ lậphiếncủa
Thái Lancũngđứng trước tương lai bấtđịnh.
Thái Lanchìm trongđau thương
PhátbiểuvềcáichếtcủaquốcvươngBhumibol,Thủtướng
TháiLanngày13-10chiasẻ:“Ngày13-10sẽởmãitrongtâmtrí
ngườidân.Bâygiờchính là lúcmàniềmtiếcthươngsẽkhông
còngiới hạn. Nhà vuađãđưangười dân từ chỗ không còn
hyvọngđếnbếnbờan toànvới lòngquyết tâm, dũng cảm
đươngđầumọithửthách”.ChínhphủTháiLantuyênbốsẽđể
tangvịquốcvươngđángkínhtrongvòngmộtnăm.Linhcữu
củaquốcvươngBhumibolsẽđượcquàntrongvòng100ngày
đểngườiTháikhắpnơiđếnviếngvàbày tỏ lòng thương tiếc.
TRUNGNHÂN
Q
uốc vương Bhumibol Adulyadej là vị vua trị vì lâu
nhất trên thếgiới.Vị quốcvươngvừabănghà, hưởng
thọ88 tuổi củaTháiLanđượcngười dânvôcùng tôn
kính và xem nhưmột vị thánh sống.
Đườngđếnngôi báu
QuốcvươngBhumibolAdulyadejđượcsinh ra trênđấtMỹ
vàongày5-12-1927, khi phụhoàng của ôngđangduhọcở
bangMassachusetts.Ôngđượcgửiđiduhọc tạiThụySĩ trước
khi quay trở lạiMassachusetts để hoàn tất việc học hành.
Ôngđược chỉ định làmngười kế thừa ngôi báuvàongày
9-6-1946, sau khi anh của ông làAnandaMahidol bị bắn
chết trongmột “tai nạn” bí ẩn trong hoàng cungBangkok.
Ông chính thức được truyền ngôi vào tháng 5-1950.
Trong những năm đầu tiên trị vì, quốc vươngBhumibol
bị “che mờ” bởi nhiều lãnh đạo quân đội quyền lực. Tuy
nhiên, với sự ủng hộ của các thành viên hoàng tộc và lòng
trung thành của nhiều tướng lĩnh, ông đã tái dựng được vị
thế vươngquyền của hoànggiaThái Lan.
Ôngđượcxem lànhân tốquan trọnggiúpổnđịnhđấtnước
Thái Lan xuyên suốt những bất ổn chính trị-xã hội, giữ đất
nướckhôngchìmvàocảnhchiến tranh loạn lạc.Trong suốt
thời gian trị vì củamình, quốc vươngBhumibolAdulyadej
đã chứng kiến rất nhiều những cuộc đảo chính, 19 lần điều
chỉnhHiếnphápvà nhiều đời thủ tướng.
Cứu tinh của chính trường
DùThái Lan là quốc gia theo thể chế quân chủ lập hiến,
thực quyền của quốc vương vô cùng hạn hẹp, đa số người
Thái vẫn tôn thờôngnhưmột vị thánh sống.Mọi phát biểu
dù ngắn của ông cũng đều lập tức được xem như lời chỉ
dụ, giáo huấn dành cho người dân Thái Lan. Vềmặt hiến
pháp, quốc vươngThái Lan đứng ngoài chính trị quốc gia.
Tuynhiên, ôngBhumibolAdulyadej đãnhiều lần ra taycan
thiệp vào các giai đoạn căng thẳng đỉnh cao của chính trị
Thái Lan.Ôngđược cangợi lànhân tốquan trọng thúcđẩy
Thái Lan tìm ra các giải pháp bất bạo động trong các cuộc
khủng hoảng chính trị.
TheoBBC, lần côngkhai can thiệpvào chính trườngđầu
tiên của quốc vương Bhumibol là cuộc khủng hoảng năm
1973.Vào thời điểmđó, nhữngngười biểu tìnhđòi dânchủ
tạiBangkokđãbịquânđộixảsúng.Sauđó,họđãđượcquốc
vươngTháiLanchovàohoàngcung trúchân, tránhbị quân
đội làmhại.Động thái nàyđượcxem làyếu tốquyết định sự
sụpđổ của chínhquyền thủ tướngThái Lankhi đó là tướng
ThanomKittikachorn.
Năm1981,quốcvươngBhumibolđãchống lạimộtnhómsĩ
quanquânđộitiếnhànhđảochínhThủtướngPremTinsulanond,
vốn làngười bạn thân củaông. Các lực lượngquân sự trung
thànhvớihoànggiađãnhanhchóng táichiếmBangkokvàđẩy
lùi lực lượngđảochính.Trong
cuộckhủnghoảngchínhtrịnăm
1992, ông lạimột lầnnữacan
thiệpvàochínhtrườngđấtnước.
Một trongnhững lãnhđạocủa
âmmưu đảo chính trước đó,
tướng SuchindaKraprayoon,
đãcố tìmcáchđược trở thành
thủ tướng Thái Lan. Những
người biểu tìnhchống lại ông
SuchindaKraprayoonbịquân
đội xả súng.Quốcvươngđã triệuhồi tướngSuchindavànhà
lãnhđạocuộcbiểu tình, tướngChamlongSrimuang, đếnnói
chuyện. Truyềnhìnhquốc gia ghi được cảnhvị quốc vương
răndạyôngSuchindavàôngChamlong.Hai vị tướngquyền
lựcphải quỳgối lắngnghe. Sau sựkiệnnổi tiếngnày, chếđộ
bầu cử dân chủ tại Thái Lan đã được khôi phục vàmột bản
hiếnphápmới đượcxâydựng.
Trong cuộc khủng hoảng chính trị năm 2006 liên quan
đếnThủ tướngThaksinShinawatra, người dânThái và các
chính trị gia đã nhiều lần thỉnh cầu quốc vươngBhumibol
can thiệp.Tuynhiên, ôngvẫnquyết địnhgiữ im lặngvì cho
rằng sự can thiệp của ôngđối với thể chế dân chủ là không
phù hợp. Dẫu thế, hãng tin BBC
bình luận chính sức ảnh
hưởng to lớn của quốc vươngđã khiến tòa ánThái Lanbác
bỏ chiến thắng của ôngThaksin trong cuộc bầu cửnămđó.
Những năm gần đây, tên tuổi và hình ảnh của quốc vương
Bhumibol thường xuyên được phe ủng hộ hoàng gia Thái
Lan dùng đến để tìm cách hạ bệ các phe ủng hộ sự trở về
của ôngThaksin.
Quyền lực không thể so sánh
Cái tên Bhumibol Adulyadej của quốc vương Thái Lan
có ý nghĩa là: “Sứcmạnh của đất, quyền lực không thể so
sánh”. Không những nhiều lần ra tay cứu đất nước Thái
Lan khỏi cảnh “nồi da xáo thịt”, tháo ngòi nổ những cuộc
khủng hoảng chính trị quân sự nghiêm trọng, quốc vương
Thái Lan còn góp công lớn trong việc cải thiện cuộc sống
của người dânThái Lan.Với hàng loạt chuyếnvi hànhđến
các tỉnh thônquêvàvô số chương trìnhnôngnghiệphoàng
gia, quốc vương Bhumibol đã trở thành vị thánh sống đối
với người dânThái.
Sau khi quay trở vềThái Lan từ châuÂu, ông đã không
lựa chọnmột cuộc sống xa hoa, thường xuyên chu du đây
đó. Ông ngừng du lịch nước ngoài và nói rằng ở nước nhà
có quá nhiều việc cần làm. Ông góp công thúc đẩy nhiều
chương trìnhphát triểnTháiLan, nhưcácnhàmáy tiệt trùng
sữa, các công trình thủy điện giúp tưới tiêu các cánh đồng
cằn cỗi, nhữngnhàmáy tái chếxácmía, các cơ sở chếbiến
lục bình thành nhiên liệu, các dự án tạomưa nhân tạo cứu
cácvùnghạnhánvàvôsốnhữngdựánphát triểnnướckhác.
Tờ
NewYorkTimes
bình luậndưới sự trị vì củaquốcvương
Bhumibol, Thái Lan đã thật sự lột xác, từmột nền kinh tế
với nông nghiệp là chủ đạo trở thànhmột nền kinh tế hiện
đại với công nghiệp và thương nghiệp phát triển cùngmột
tầng lớp trung lưugiàu có.
Năm 2006, Tổng Thư ký LHQKofiAnnan đã trao tặng
quốcvươngTháiLangiải thưởngThành tựu trọnđờivềphát
triển conngười đầu tiên củaLHQ.■
QuốcvươngBhumibol:Vị
thánhsốngcủangườiThái
Ngày13-10,quốcvươngBhumibolAdulyadejcủaTháiLanđãquađờisau
70nămtrịvì.CảTháiLanchìmtrongthươngtiếc.
Trongsuốtthờigiantrị
vìcủamình,quốcvương
BhumibolAdulyadejđã
chứngkiếnrấtnhiều
nhữngcuộcđảochính,19
lầnđiềuchỉnhHiếnpháp
vànhiềuđờithủtướng.
NgườidânTháiLanđaubuồntộtđộtrướcthôngtinquốcvươngBhumibolđãbănghà.Ảnh:REUTERS
QuốcvươngTháiLan
(phải)
nổi tiếng làngườiđatài, từngchơi
saxophonevớinhómnhạchuyềnthoạicủaBennyGoodmanvào
năm1960.Ảnh:AP
Vớinhữngcông laoto lớnvớiđấtnước,quốcvương
Bhumibolđượcngườidântônthờnhưmộtvị thánhsống.
Ảnh:REUTERS
