16
Quốc tế -
Thứ Bảy7-10-2023
Họ đã nói
Nobel Hòa bình 2023 về tay nhà hoạt
động vì nữ quyền người Iran
Ngày 6-10, Ủy ban Nobel Na Uy đã quyết định trao giải
Nobel Hòa bình 2023 cho bà Narges Mohammadi - nhà hoạt
động người Iran vì cuộc đấu tranh cho quyền phụ nữ ở Iran,
thúc đẩy nhân quyền và tự do cho tất cả mọi người.
Ủy ban Nobel tôn vinh bà Mohammadi vì công cuộc đấu
tranh cho phụ nữ, chống lại sự phân biệt đối xử và áp bức.
Ngoài ra, bà Mohammadi cũng được đánh giá cao vì quá
trình đấu tranh cho phụ nữ có cuộc sống xứng đáng và tự do.
Tờ
The New York Times
đánh giá bà Mohammadi là nhà
hoạt động nhân quyền
nổi bật nhất ở Iran. Theo
Ủy ban Nobel, chính
quyền Iran đã bắt bà
Mohammadi 13 lần, kết án
bà năm lần với tổng cộng
31 năm tù và 154 roi. Bà
Nỗ lực giúp các nước đangphát triển
tránhkhủnghoảngnợ
Hội nghị thường niên củaWB và IMF vào tuần tới mở ra hy vọng giúp các quốc gia đang phát triển
vượt qua khủng hoảng nợ.
ĐỨCHIỀN
T
ừ ngày 9 đến 15-10, chuỗi
hội nghị thường niên của
QuỹTiềntệQuốctế(IMF),
Ngân hàng Thế giới (WB) và
với sự tham gia của các thống
đốc ngân hàng trung ương, bộ
trưởng Bộ Tài chính, nghị sĩ,
giám đốc điều hành các công
ty tư nhân... sẽ diễn ra tại TP
Marrakech (Maroc) nhằmthảo
luận các vấn đề kinh tế - xã
hội mà thế giới quan tâm.
Bên cạnh việc thảo luận các
vấn đề như triển vọng kinh tế
thế giới, xóa đói giảm nghèo,
phát triển kinh tế và hiệu quả
viện trợ, một trong những ưu
tiên của các cuộc họp này là
làm thế nào để giúp các quốc
gia đang phát triển thoát khỏi
khủng hoảng nợ. Những năm
gần đây, lãi suất cao, tâm lý
ngại rủi ro của nhà đầu tư tăng
và hoạt động vay mượn tăng
nhanh đã khiến các nước này
rơi vào tình trạngnợnần chồng
chất, theo hãng tin
Reuters
.
Tình hình nợ
của các nước
Reuters
đãliệtkêmộtsốquốc
gia đang phát triển có nguy
cơ dính vào khủng hoảng nợ,
trong đó có các nước ở châu
Phi, châu Á và cả châu Âu.
Tại châu Á, quốc gia Nam Á
Sri Lanka đã vỡ nợ vào tháng
5-2022 và nợ nước này đã lên
tới khoảng126 tỉUSDvàocuối
năm 2022. Cuối tháng 6, Sri
Lanka đã công bố kế hoạch
xử lý nợ và đạt được một số
tiến bộ. Tuy nhiên, đợt cứu
trợ tiếp theo trong gói 2,9 tỉ
Giám đốc IMF
Kristalina Georgieva
cảnh báo 1/5 các nền
kinh tế đang phát
triển và hơn 1/2 các
quốc gia có thu nhập
thấp đang có nguy
cơ cao gặp khủng
hoảng nợ.
Nền kinh tế thế giới đã cho
thấy khả năng phục hồi đáng
chú ý. Nửa đầu năm2023, kinh
tế thếgiới đã cómột số tínhiệu
lạcquan,phầnlớnlàdonhucầu
dịchvụ tăng caohơnmongđợi
và những tiến bộ trong cuộc
chiến chống lạm phát.
Giám đốc điều hành Quỹ
Tiền tệ Quốc tế (IMF)
KRISTALINA GEORGIEVA
Mua bán rau ởmột khu chợ tại Sri Lanka, một trong những quốc gia đang trong tình trạng vỡ nợ.
Ảnh: REUTERS
Nhà hoạt độngNarges
Mohammadi. Ảnh: AFP
Mohammadi đang bị giam trong nhà tù Evin ở thủ đô Tehran
(Iran) vì nhiều tội danh khác nhau.
Bà Mohammadi là người phụ nữ Iran thứ hai giành được
giải Nobel Hòa bình, sau nhà hoạt động nhân quyền Shirin
Ebadi. Bà Ebadi đoạt giải năm 2003.
Trả lời đài
Al Jazeera
, ông Henrik Urdal, Giám đốc Viện
Nghiên cứu hòa bình (Na Uy), cho biết việc bà Mohammadi
đoạt giải Nobel Hòa bình năm nay không có gì đáng ngạc
nhiên. “Bà ấy đang đóng góp vào truyền thống lâu đời của
những người bảo vệ nhân quyền. Bà ấy đã đóng góp để giúp
quyền con người được phủ khắp và đó là điều mà Ủy ban
Nobel muốn nhấn mạnh” - ông Urdal nói.
Phần thưởng cho mỗi giải Nobel năm nay là giấy chứng
nhận, huy chương giải Nobel và tiền thưởng. Số tiền thưởng
cho mỗi giải Nobel năm nay là 11 triệu krona Thụy Điển
(khoảng 989.000 USD).
Tính đến nay giải Nobel Hòa bình được trao 103 lần cho
110 cá nhân và 27 tổ chức, trong đó có 18 phụ nữ. Người trẻ
nhất từng đoạt giải Nobel Hòa bình là cô Malala Yousafzai.
Cô Yousafzai nhận giải vào năm 2014, khi mới 17 tuổi. Ngày
9-10, kết quả giải Nobel Kinh tế sẽ được công bố.
HỒNG SƠN
Singapore chứng kiến làn sóng
COVID-19 mới
Ngày 6-10, Bộ trưởng Bộ Y tế Singapore Ong Ye Kung
cho biết nước này đang chứng kiến một đợt lây nhiễm
COVID-19 mới, dự kiến sẽ có thêm nhiều người mắc bệnh
và nhập viện trong những tuần tới, kênh
Channel News Asia
đưa tin. Theo ông Ong, số ca nhiễm COVID-19 ở Singapore
ước tính đã tăng 2.000 ca/ngày trong hai tuần qua. Tuy nhiên,
vị bộ trưởng lưu ý rằng Singapore không có kế hoạch áp đặt
các hạn chế xã hội trong đợt dịch lần này.
Ông Ong cho biết thêm rằng 75% số ca nhiễm hiện nay
ở Singapore là do hai biến thể EG.5 và dòng phụ của nó là
HK.3 gây ra (cả hai đều là “hậu duệ” của biến thể Omicron).
Bộ trưởng Ong cho rằng các loại vaccine hiện tại vẫn
hoạt động tốt trước các biến thể mới nhưng ông cảnh báo
người dân Singapore không nên hạ thấp cảnh giác trước
COVID-19. Ông cũng khuyến nghị người cao tuổi và người
có bệnh lý nền ở Singapore nên thực hiện các biện pháp
phòng ngừa cần thiết, chẳng hạn như đeo khẩu trang ở nơi
đông người và quan trọng là cần tiêm mũi vaccine tăng
cường.
THẢO VY
USD của IMF dành cho nước
này sẽ bị trì hoãn do thiếu hụt
nguồn thu ngân sách.
CũngởNamÁ, Pakistancần
tới 22 tỉ USD để trả nợ nước
ngoài và thanh toán các hóa
đơn cho năm tài chính 2024.
Hiện tại lạm phát và lãi suất
nước này ở mức cao kỷ lục,
đi kèm với những thiệt hại
nặng nề sau trận lũ lịch sử
năm 2022. Hồi tháng 6, IMF
đã thông qua gói cứu trợ 3
tỉ USD cho Pakistan. Tuy
nhiên, giới quan sát tiếp tục
hoài nghi về sức chống chịu
của nền kinh tế Pakistan nếu
thiếu đi các khoản hỗ trợ lớn.
Ở châu Phi, một số nước nợ
nhiều bao gồmAi Cập, Kenya,
Ethiopia, Ghana, Tunisia và
Zambia. Trong đó, đáng chú
ý là nền kinh tế lớn nhất Bắc
Phi -AiCập, cầnphải trảkhoản
nợ gần 100 tỉ USDbằng ngoại
tệ mạnh trong vòng năm năm
tới. Chính quyền Cairo hiện
dành hơn 40%nguồn thu ngân
sách để trả lãi trong bối cảnh
nhu cầu năm tài chính năm
2023-2024 ở mức 24 tỉ USD.
Hiện Ai Cập cũng đang được
hỗ trợ khoản vay trị giá 3 tỉ
USD từ IMF.
Ở quốc gia Tây Phi Kenya,
nợ công đã chạmmức 67,4%
GDPvào cuối năm2022. Mặc
dù chính quyền nước này đã
điều tiết chi tiêu và đề xuất
nhiều đợt tăng thuế nhằm ổn
định kinh tế nhưng giá dầu
tăng cao đã thúc đẩy lạm
phát, khiến đồng nội tệ mất
giá 16% so với đồng USD.
Trong bối cảnh phải hoàn trả
lô trái phiếu châu Âu trị giá 2
tỉ USD vào năm tới, nước này
đang đàmphán với Ngân hàng
Phát triển châu Phi và Ngân
hàng Thế giới (WB) để được
hỗ trợ ngân sách.
TạichâuÂu,Ukraineđãdừng
việc thanh toán các khoản nợ
saukhi xungđộtNga -Ukraine
bùng nổ. Đầu năm tới, nhiều
khả năng Kiev sẽ cố gắng
gia hạn những khoản nợ này
hoặc tìm kiếm giải pháp thay
thế. Các tổ chức hàng đầu thế
giới ước tính chi phí tái thiết
Ukraine hậu chiến tranh ít nhất
là 1.000 tỉ euro, trong đó IMF
nhận địnhUkraine cần khoảng
3-4 tỉ USD mỗi tháng để duy
trì hoạt động.
Nhiều nỗ lực hỗ trợ
các nước nợ nần
Trước thềmcuộchọp thường
niên, trong bài phát biểu vào
hôm5-10, Giámđốc điềuhành
IMFKristalinaGeorgieva cho
biết IMF đã nỗ lực hỗ trợ các
nước gặp vấn đề về nợ. Kể từ
đại dịch, IMF đã cung cấp các
khoản vay khoảng 320 tỉ USD
cho 96 quốc gia và tăng gấp
năm lần nguồn tài trợ không
lãi suất cho 56 quốc gia có
thu nhập thấp thông qua Quỹ
Tín thác tăng trưởng và giảm
nghèo.
Cạnh đó, hồi tháng 2 năm
nay, IMF đã cùngẤnĐộ - chủ
tịchNhóm20 nền kinh tế hàng
đầu thế giới (G20) vàWBkhởi
xướng hội nghị bàn tròn về nợ
quốc gia trên toàn cầu. Hội
nghị với sự tham gia của các
chủ nợ công, tư nhân và các
quốc gia mắc nợ, nhằm xây
dựng sự hiểu biết chung giữa
các bên liên quan đến tái cơ
cấu nợ, giải quyết vướng mắc
trong tái cơ cấu nợ...
Tuynhiên, khả năng chovay
của IMF đã giảm đi trong vài
thập niên qua khi thị trường tài
chínhmở rộng và nhu cầu vay
tăng lên, theo bà Georgieva.
Do đó, để củng cố IMF - trung
tâmmạng lưới an toàn tài chính
toàn cầu, bà kêu gọi các nước
thành viên tăng cường nguồn
lực hạn ngạch của IMF.
“Chúng tôi đang khuyến
khích các thành viên mạnh
hơn của IMF tham gia cung
cấp nhiều tài chính hơn cho
Quỹ Tín thác tăng trưởng và
giảm nghèo, cũng như Quỹ
Tín thác phục hồi và bền vững
để đảm bảo hỗ trợ các thành
viên dễ bị tổn thương” - bà
Georgieva phát biểu.•
Phục hồi kinh tế chậmvà khôngđồngđều
Giám đốc IMF Georgieva cho rằng mặc dù quá trình phục
hồi kinh tế sau những cú sốc trong vài năm qua vẫn tiếp diễn
nhưng quá trình này diễn ra chậm và không đồng đều. Theo
dự đoán của IMF, tốc độ tăng trưởng toàn cầu hiện tại vẫn khá
yếu, thấp hơn nhiều so với mức trung bình 3,8% trong hai thập
niên trước đại dịch. Trong trung hạn, triển vọng tăng trưởng
còn yếu hơn nữa.
Bà Georgieva đánh giá rằng có sự khác nhau về động lực
tăng trưởng ở các khu vực. Động lực mạnhmẽ hơn đến từMỹ,
Ấn Độ và một số nền kinh tế mới nổi khác. Trong khi đó, hầu
hết các nền kinh tế tiên tiến đang tăng trưởng chậm lại và ở
Trung Quốc thì hoạt động kinh tế thấp hơn kỳ vọng. Sự phân
mảnh kinh tế có nguy cơ làm suy yếu hơn nữa triển vọng tăng
trưởng, đặc biệt là đối với các nền kinh tếmới nổi và đang phát
triển, giám đốc IMF đánh giá.
