6
Pháp luật
&
cuộc sống -
Thứ Bảy7-10-2023
1
án lệ
nhân văn
về giao
nhà đất
cho người
cao tuổi
Trước khi quyết định giao cho
người cao tuổi nhà đất bằng hiện
vật, cần kiểm tra khả năng thi
hành án của người cao tuổi đối với
việc thanh toán cho đồng sở hữu
còn lại.
Những lưu ý khi áp dụng án lệ
Khi áp dụng án lệ này, cần xem xét hai vấn đề. Thứ nhất,
trong quyết định gốc không rõ tài sản chung có thể chia bằng
hiện vật hay không nhưng trên cơ sở đề xuất của tôi trong
quá trình xây dựng án lệ, phần khái quát nội dung án lệ đã
cụ thể hóa nội dung này với khẳng định“Nhà đất không thể
chia bằng hiện vật”. Do đó, án lệ này không được áp dụng
khi nhà đất là tài sản chung có thể chia bằng hiện vật (lúc đó
mỗi đồng sở hữu đều được nhận bằng hiện vật).
Thứ hai, nếu người cao tuổi không có điều kiện thanh toán
bằng tiền cho đồng sở hữu còn lại đối với phần của đồng sở
hữu, án lệ cũng không được áp dụng. Thực tế, nếu người cao
tuổi không có khả năng thanh toán phần của đồng sở hữu
mà vẫn giao nhà đất cho người cao tuổi thì khó thi hành án
và nhiều khả năng tài sản chung lại phải bán đấu giá nênmục
đích bảo vệ người cao tuổi không đạt được.
Vì vậy, trước khi quyết định giao cho người cao tuổi nhà đất
bằng hiện vật, cần kiểm tra khả năng thi hành án của người
cao tuổi đối với việc thanh toán cho đồng sở hữu còn lại.
GS-TS
ĐỖVĂN ĐẠI
,
Trường ĐH Luật TP.HCM
Nhà đất là do người
cao tuổi tạo lập và
hiện đang sống ổn
định. Do đó, việc
giao cho người cao
tuổi như nội dung
án lệ sẽ giúp người
cao tuổi không bị
xáo trộn cuộc sống.
YẾNCHÂU
T
AND Tối cao vừa công
bố bảy án lệ mới. Trong
đó, Án lệ 67/2023/AL
(về người được nhận hiện
vật khi chia tài sản chung)
dựa trên Quyết định giám
đốc thẩm 40/2021/DS-GĐT
ngày 23-6-2021 của TAND
Cấp cao tại Hà Nội về vụ án
tranh chấp chia tài sản chung.
Bà nội được nhận
nhà vì tuổi cao, khó
tạo lập chỗ ở khác
Nội dung vụ án: Năm2012,
vợ chồng cụ Đ lập di chúc
cho cháu nội (anh H) tài sản
chung của họ là thửa đất, trên
đất có ngôi nhà hai tầng. Sau
khi chồng chết, cụ Đ và người
cháu đã lập văn bản thỏa
thuận phân chia di sản thừa
kế: Anh H được hưởng toàn
bộ di sản của ông nội; cụ Đ
và anh H là đồng sở hữu, sử
dụng diện tích nhà đất. Cụ Đ
và anh H đã được cấp giấy
chứng nhận.
Sau đó, cụ Đ khởi kiện yêu
cầu chia tài sản chung giữa cụ
Đ với anh H, đề nghị được sử
dụng nhà đất và thanh toán
giá trị tài sản cho anh H.
Xử sơ thẩm hồi tháng
7-2020, TAND huyện Thanh
Trì, TP Hà Nội giao cụ Đ sở
hữu, sử dụng toàn bộ nhà đất;
phải thanh toán cho anh H 1/2
giá trị tài sản chung (hơn 1,3
tỉ đồng).
Xử phúc thẩm, TAND TP
Hà Nội chấp nhận kháng cáo
của anh H, sửa án sơ thẩm
theo hướng anh H được sở
hữu, sử dụng toàn bộ nhà
đất và thanh toán cho cụ Đ
1/2 giá trị tài sản chung (hơn
1,3 tỉ đồng).
Xử giám đốc thẩm, TAND
Tối cao giữ phán quyết của
tòa sơ thẩm với nhận định:
Nhà đất có nguồn gốc là của
vợ chồng cụ Đ tạo lập. Hai
cụ sinh sống trên đất từ năm
1980. Sau khi chồng qua đời,
cụ Đ vẫn quản lý, sử dụng và
thờ cúng. Năm 2016, anh H
mới chuyển đến sinh sống
cùng cụ Đ. Anh H không tạo
lập được tài sản nào trên đất.
Cụ Đ đã tuổi cao, sức yếu,
có hạn chế trong việc thay đổi,
tạo lập chỗ ở khác nên quyết
định của tòa sơ thẩm là phù
hợp với nguồn gốc và quá
trình hình thành khối tài sản
chung. Anh H được hưởng
giá trị 1/2 tài sản chung nói
trên đủ để tạo lập chỗ ở mới.
Ủng hộ vì
tính nhân văn
Luật sư (LS) Trần Trọng
Hiếu (Đoàn LS TP.HCM)
cho rằng án lệ này đã đưa
ra được căn cứ để giải quyết
đối với các vụ án chia tài
sản chung là quyền sở hữu
nhà và quyền sử dụng đất
đối với nhà đất không thể
chia bằng hiện vật được.
Điều đặc biệt của án lệ này
là người được ưu tiên trong
việc được nhận nhà đất là
người tuổi cao, sức yếu,
có hạn chế trong việc thay
đổi, tạo lập chỗ ở mới và họ
chính là người cùng tạo lập
tài sản chung với người để
lại di sản.
“Tài sản là hiện vật, là nơi
mà người cao tuổi gắn bó, là
chỗ dựa tinh thần của họ khi
về già. Bên cạnh đó, hiện vật
đó còn là nơi thờ cúng người
để lại di sản. Do vậy, việc giao
cho người cao tuổi hiện vật thể
hiện tính nhân văn sâu sắc và
phù hợp với pháp luật” - LS
Hiếu đánh giá.
Bình luận thêm về án lệ
này, GS-TS Đỗ Văn Đại
(Trường ĐH Luật TP.HCM)
cho biết đây là án lệ đã gây
băn khoăn trong quá trình
xây dựng, đặc biệt giữa các
thành viên của Hội đồng tư
vấn án lệ. Tuy nhiên, sau đó
án lệ này đã được thông qua.
Theo GS-TS Đại, trong
quá trình xây dựng án lệ này,
ông ủng hộ hướng của án lệ
vì tính nhân văn mà việc áp
dụng án lệ có thể mang lại.
Ở đây, nhà đất là do người
cao tuổi tạo lập trước đó và
hiện đang sống ổn định. Do
đó, việc giao cho người cao
tuổi như nội dung án lệ sẽ
giúp người cao tuổi không
bị xáo trộn cuộc sống.
Cạnh đó, án lệ này vẫn
bảo đảm quyền lợi cho đồng
sở hữu còn lại. Họ không
được nhận nhà đất nhưng
vẫn được nhận giá trị phần
của mình trong khối tài sản
chung bằng tiền.•
Chiêulừa tinhvi:Trộmví, điệnthoại, còn“điều”nạnnhânđếnđể lấy luônxemáy
Nhómnghi can đã dùng thủ đoạn rất tinh vi, lấy ví tiền, điện thoại, giấy tờ…rồi tiếp tục bàymưu “điều” nạn nhân đến siêu thị để lấy thêm chiếc xe máy.
Sau khi mất ví, điện thoại...,
anhH còn bị lấy thêmchiếc
xemáy. Ảnh: NT
Ngày 6-10, Công an phường 15, quận 10. TP.HCM lập
hồ sơ vụ anh ĐNH (33 tuổi, quê Quảng Nam, tạm trú
quận 7) bị lấy chiếc xe máy tại bãi giữ xe trên địa bàn.
Trao đổi với PV, anh H cho biết ngày 1-10, anh đi đánh
cầu lông tại Nhà thi đấu Phú Thọ (quận 11, TP.HCM).
Sau đó, anh H phát hiện bị mất chiếc áo khoác chứa hai
chiếc điện thoại gồm điện thoại Samsung S23 Ultra và
điện thoại Samsung Note 10 Ultra, hai chùm chìa khóa
và chiếc ví bên trong có giấy tờ xe cùng những giấy tờ
quan trọng khác. Tổng tài sản bị mất khoảng 100 triệu
đồng.
Anh H đã nhanh chóng khóa tài khoản ngân hàng. Đến
ngày 4-10, anh H kiểm tra tin nhắn chờ qua Facebook
và đọc được tin nhắn của một người nói rằng đã nhặt
được chiếc ví của anh ở khu vực Nhà thi đấu Phú Thọ và
mong muốn trả lại.
“Họ nói tôi đang ở đâu, chỉ cần đưa địa chỉ là họ sẽ
ship chiếc ví qua và chỉ lấy phí 200.000 đồng. Tôi tin
tưởng nên đưa địa chỉ công
ty cho họ” - anh H kể.
Tuy nhiên, sau cả ngày,
người này không chịu gửi
qua. Đến tối, khi anh H về
nhà ở chung cư tại quận 7
thì người nhặt được ví nói
do bận nên giờ mới gửi
được. “Tôi chỉ nghĩ là họ
cần tiền nên cũng cho họ
địa chỉ nhà tại quận 7” -
nạn nhân nói và cho biết
người này cũng không trả.
Đến ngày hôm sau,
người này liên hệ lại với
anh H và nói shipper
không chịu nhận hàng là
chiếc ví chứa giấy tờ nên hẹn sẽ gặp nhau ở siêu thị để
trả lại chiếc ví.
Khoảng 9 giờ 30, anh H đến Siêu thị Big C trên
đường Tô Hiến Thành, phường 15, quận 10; rồi anh
chụp ảnh mình đang đứng ở bãi xe gửi cho người này.
“Người này nói mình là nhân viên làm việc tại siêu
thị, yêu cầu tôi đi vào một quầy nước sẽ trả ví. Tôi
vào chờ hồi lâu không thấy gì, sực nhớ là mình đã mất
giấy tờ xe có thể nghi can “điều” lên đây để lấy xe nên
chạy ngược xuống nhà xe thì nhân viên nói có người
đã tới lấy xe đi” - anh H buồn bã.
Một nhân viên giữ xe cho biết sau khi anh H vừa
rời đi thì có một nam thanh niên chừng 30 tuổi tới lấy
chiếc xe nhưng nói mất vé, cần lấy xe gấp để đi làm;
thanh niên này đã để lại giấy tờ xe và giấy tờ tùy thân,
nói sẽ quay lại lấy sau.
Hiện anh H và chủ bãi xe đã thỏa thuận bồi thường
với nhau.
NGUYỄN TÂN
