11
Kinh tế -
Thứ Tư 18-9-2024
Cơ chế nào là phù hợp?
Nếu có khuôn khổ pháp lý đồng bộ, quy trình chuyển đổi xanh sẽ không gặp phải
những trục trặc, kìmhãmnhữngmục tiêu quan trọng đã đề ra.
T
S Cấn Văn Lực (thành viên
Hội đồng Tư vấn chính sách
tài chính tiền tệ quốc gia) tại
Diễn đàn Tài chính xanh năm 2024
chỉ rõ tài chính xanh tại Việt Nam
vẫn còn nhiều thách thức. Trong
đó, vấn đề vô cùng quan trọng cần
phải nhắc tới đó là chưa có khung
pháp lý, chính sách tổng thể, nhất
quán liên quan đến tài chính xanh.
Đồng quan điểm này, nhiều
chuyên gia cũng cho rằng hệ thống
pháp luật của Việt Nam trong vấn
đề chuyển đổi xanh vẫn chưa thật
sự đồng bộ, chưa có văn bản pháp
luật cụ thể quy định rõ ràng các
danh mục chuyển đổi xanh để các
doanh nghiệp (DN) có thể áp dụng.
“Pháp lý xanh” cho
chuyển đổi xanh
Có thể nói đây là vấn đề then
chốt nhất trong quá trình chuyển
đổi nền kinh tế theo hướng xanh
hóa. Bởi lẽ, khi có một khuôn khổ
pháp lý có khả năng huy động được
tối đa các nguồn lực trong nước, từ
tài chính, công nghệ, con người…
đến việc đưa các gói hỗ trợ tài chính
quốc tế đi vào thực tiễn thì hành
trình chuyển đổi xanh mới đạt được
nhiều hiệu quả như kỳ vọng.
TheoThS Lưu Đức Quang, giảng
viên Trường ĐHKinh tế - Luật, ĐH
Quốc gia TP.HCM, trong thiết kế
chính sách, pháp luật cần có các cơ
chế, chính sách công khai, minh
bạch. Mục đích nhằm hỗ trợ phát
triển cơ sở hạ tầng, nguồn nhân lực
với không gian, thời gian cụ thể,
gắn với các khoản vay ưu đãi, bảo
lãnh có mục tiêu và nhiều công cụ
tài chính khác mang tính chất chia
sẻ rủi ro cũng như lợi ích giữa Nhà
nước và nhà đầu tư.
Pháp luật càng công khai, minh
bạch sẽ giảm thiểu chi phí xã hội
cho sản xuất, kinh doanh, đổi mới,
sáng tạo trong chuyển đổi xanh.
Thể chế tốt sẽ góp phần giảm rủi
ro trong đầu tư cho các ngành công
nghiệp mới, nhất là đối với những
người đi tiên phong.
Từng trả lời với
Pháp Luật
TP.HCM
, TS Hồ Quốc Tuấn, giảng
viên ĐH Bristol ở Anh, nhận định
nước ngoài cũng đang như nước ta,
đang chạy đua đổi mới chính sách.
Ai hơn ai là ở chỗ ai nhanh hơn.
Theo TS Tuấn, trong lĩnh vực
kinh tế xanh này năng lực nghiên
cứu, triển khai, nguồn vốn đều đã
ít nhiều được một số tổ chức nước
ngoài tài trợ cho các chuyên gia,
DN, ngân hàng ngay ở nước họ.
Nguồn lực có sẵn vì vậy có thể sẵn
sàng được san sẻ với chi phí rất thấp
cho Việt Nam. Cũng có nhiều nhà
nghiên cứu của Việt Nam ở nước
ngoài, có thể tận dụng nguồn tài
trợ nghiên cứu trong đề án ở nước
ngoài của họ để làm thêm một số
nghiên cứu về Việt Nam, mà phía
Việt Nam chỉ cần hỗ trợ rất ít.
Nhưng vấn đề lớn nhất là sau
khi những nghiên cứu, đề xuất,
giải pháp được đưa ra thì làm sao
đi vào thực tế nếu không có một
cơ chế mở cho phép mọi thứ được
triển khai nhanh. Chuyên gia, tổ
chức nước ngoài sẽ phấn khởi, sẵn
sàng thamgia nhiều hơn nếu họ nhìn
thấy những gì họ đóng góp đi vào
thực tế nhanh - chính họ cũng sẽ
học được từ thực tế đó. Vấn đề là
làm sao làm nhanh với việc phải
phát động phong trào, lập danh
mục dự án theo “đúng quy trình”.
Trong cuộc đua với các nước
trong khu vực ở lĩnh vực này, ai
có vẻ cũng đang nhận ra, quy trình,
chính sách không theo kịp đang là
rào cản. Ai gỡ rối nhanh hơn sẽ bứt
phá. Điều này đòi hỏi một góc nhìn
dám nghĩ, dám làm, nghĩ khéo, làm
khéo của các lãnh đạo địa phương
và trung ương để làm sao thoát ra
được những cái rào cản đang kéo
chân số đông.
Người bứt lên dẫn đầu không thể
làm theo cách số đông đang làm,
đó là quy luật. Muốn bứt phá, phải
khác biệt.
Chính sách hỗ trợ
chưa đủ lớn
Trong Diễn đàn Tài chính xanh
năm 2024, ông Nguyễn Bá Sơn,
Phó Giám đốc Ban Kinh doanh
vốn và tiền tệ, Ngân hàng Đầu tư
và Phát triển Việt NamBIDV, cũng
chia sẻ khó khăn, thách thức hiện
nay là quy định về phân loại xanh
(Taxonomy) của Việt Nam chưa
được ban hành, chính sách hỗ trợ
chưa đủ lớn để thúc đẩy các DN
tham gia chuyển đổi xanh.
Cùng quan điểm, ông PhạmBình
An, Phó Viện trưởng Viện Nghiên
cứu phát triển TP.HCM, cho biết
việc phân loại xanh vẫn là yếu tố
tiên quyết, bởi phải rõ ràng từ khâu
phân loại thì các khâu tiếp theo mới
thuận lợi, trơn tru được.
Thực tế, ông Nguyễn Thế Tân,
Phó Giám đốc Công ty TNHH
MTV Trà Tâm Lan, chia sẻ ông
rất mong muốn nhận được sự chủ
động, hướng dẫn từ phía các đơn
vị hỗ trợ vốn, từ quy trình đến thủ
tục pháp lý, bởi lẽ có quá nhiều thủ
tục khiến công ty ông không biết
phải bắt đầu từ bước nào.
“Ở góc độ DN, chúng tôi cũng
rất lúng túng không biết phải bắt
đầu từ đâu hay tiếp cận từ góc độ
nào vì không có ai hướng dẫn phải
tiếp cận” - ông Tân bày tỏ.
“Các nhà đầu tư luôn sẵn sàng
nhưng họ gặp những khó khăn về
mặt quy hoạch, quy trình, quy chuẩn,
mặt bằng…Đó là trách nhiệm của
cơ quan quản lý nhà nước. Những
khó khăn này nếu được giải quyết
thì sự tham gia của các DN tư nhân
sẽ nhanh chóng được mở rộng,
từ đó sẽ có nhiều nguồn vốn hơn
Theo TS Hồ Quốc Tuấn, giảng viên ĐH Bristol, Anh,
trong vấn đề xây dựng khung pháp lý xanh, xuất phát
điểm đầu tiên là đối thoại chính sách. Cần phải có một
bàn tròn giữa nhà làm chính sách - chuyên gia tổ chức
thường xuyên trong năm ở các địa phương về chủ đề
chuyển đổi xanh và có một địa chỉ duy nhất về chủ đề
chuyển đổi xanh được thiết lập.
Nơi đó sẽ là cơ quan công quyền phản hồi các thắc
mắc nhưng đồng thời tổng hợp cơ sở dữ liệu về những
gì đang được làm ở các cấp cơ sở, DN và tổ chức phi
chính phủ trong nỗ lực chuyển đổi xanh.Từ đó cơ quan
đómới có thể cố vấn chính sách kịp thời và phản hồi về
chính sách kịp thời cho DN và tổ chức phi chính phủ.
Từ kinh nghiệmchính sách của các quốc gia trên thế
giới, chúng ta có thể học hỏi được nhiều điều để sớm
xây dựng một số đạo luật xanh tại Việt Nam.
Ông K. Zé Liu, ViệnTài nguyên thế giới, cũng đề xuất
một số giải pháp có thể áp dụng tại Việt Nam. Cụ thể,
đối với các nhà tài trợ, điều tất yếu là họ cần một con
số cụ thể, một bức tranh tổng quan của DN để họ có
thể thẩmđịnh về dự án. Vì vậy, việc mà các DN cần làm
ở đây là đưa ra những dữ liệu cụ thể để phía nhà tài trợ
có thể dễ dàng thẩm định, từ đó mới có thể có được
tiếng nói chung giữa hai bên.
Từ những bài học kinh nghiệm trên, chúng ta có thể
thấy rằng để tạo ra mô hình tài chính mới cho TP.HCM
nói riêng và Việt Nam nói chung, cần nghiên cứu các
mô hình tài chính hỗn hợp. Mô hình này kết hợp giữa
các khoản vay ưu đãi ở trong nước, trên thế giới, với
cam kết, hỗ trợ của chính quyền địa phương.
Sự camkết củaNhà nước, sự thamgia của các tổ chức
tài chính trên thế giới sẽ tạo ra nền tảng vững chắc để
tạo ra sự quyết tâm về chính trị cũng như sự an tâm
cho các nhà đầu tư.
để hỗ trợ DN” - PGS-TS Vũ Anh
Tuấn, Giám đốc Trung tâmNghiên
cứu giao thông vận tải Việt Đức,
Trường ĐH Việt Đức, nhận định.
Còn ông Nguyễn Hoàng Xuân
Độ, TổngGiámđốc Công ty TNHH
SX TM&DV Bao bì Tăng Phú -
Tafuco, thì cho biết dù biết được
có rất nhiều gói ưu đãi tài trợ để
các DN chuyển đổi xanh như DN
của ông có thể tiếp cận nhưng ông
không biết phải liên hệ ai và không
biết nhóm ngành bao bì của mình
nằm trong gói tài trợ nào để tìm
hiểu và tiếp cận.
Qua trao đổi, nhiều chuyên gia
pháp lý nhận định về hành lang pháp
lý, mặc dù Chính phủ cũng đã ban
hành và phê duyệt các chiến lược
quốc gia về tăng trưởng xanh và
phát triển bền vững theo từng thời
kỳ. Tuy nhiên, hệ thống pháp luật
vẫn chưa thật sự đồng bộ, chưa có
văn bản pháp luật cụ thể quy định
rõ ràng các danh mục như năng
lượng xanh, năng lượng tái tạo...
Điều này gây cản trở, khó khăn
cho các DN muốn tiếp cận vốn.•
ĐÀOHÀ-NGUYỄNTIẾN
Sản xuất bao bì theomô hình tuần hoàn tại Công ty TNHHSX TM&DV Bao bì Tăng Phú (Tafuco). Ảnh: HT
Pháp luật càng công
khai, minh bạch sẽ giảm
thiểu chi phí xã hội cho
sản xuất, kinh doanh,
đổi mới, sáng tạo trong
chuyển đổi xanh.
Tiêu điểm
Việc hoàn thiện khung pháp lý
liên quan đến thị trường vốn xanh
cần sự phối hợp chặt chẽ giữa các
bộ, ngành; phối hợp với các đơn vị
thuộc BộTài chính nghiên cứu, hoàn
thiện khung chính sáchhỗ trợ cho thị
trường vốn xanh.
Việc này nhằm tạo thuận lợi cho
các tổ chức phát hành, thu hút sự
quan tâm của các nhà đầu tư trong
và ngoài nước; tăng cường hợp tác
quốc tế trong công tác xây dựng và
phát triển thị trường vốn xanh.
Hướng tới thực hiện các thông
lệ tốt trên thị trường chứng khoán
gắn với tăng trưởng xanh; nghiên
cứu hoàn thiện và cơ cấu lại Chỉ số
VNSI để phù hợp hơn với bối cảnh
phát triển bền vững trên thị trường
chứng khoán hiện nay…
Giải pháp tháo gỡ những rào cản về pháp lý
Trả lời 3 câu
hỏi để phát
triển kinh tế
xanh ở TP.HCM
- Bài 2
