16 Quốc tế - Thứ Năm 27-2-2025 Mỹ, Nga, Ukraine và con bài đất hiếm VĨNH KHANG Khoáng sản, đặc biệt là đất hiếm đang trở thành chủ đề nóng trong các cuộc thương lượng giữa Mỹ và Ukraine cũng như giữa Mỹ và Nga liên quan việc cứu vãn quan hệ các bên, cũng như cuộc chiến ở Ukraine vốn đã bước qua năm thứ tư. Phía Mỹ và Ukraine trong những tuần qua đã thảo luận về một thỏa thuận khoáng sản và có thông tin thống nhất được vào ngày 25-2. Trong khi đó, phía Nga gần đây cũng đề xuất hợp tác khai khoáng với Mỹ trong bối cảnh Washington và Moscow đang cải thiện mối quan hệ song phương. Con bài cứu vãn quan hệ Mỹ - Ukraine? Ngày 25-2, Phó Thủ tướng kiêm Bộ trưởng Tư pháp Ukraine - ông Olha Stefanishyna xác nhận với tờ Financial Times rằng Ukraine đã đạt được thỏa thuận khoáng sản với Mỹ. Văn phòng tổng thống Ukraine cũng xác nhận với tờ The Kyiv Independent rằng hai bên đã đi đến thống nhất về thỏa thuận này. Một số nguồn tin nói với đài CNN rằng các điều khoản đã được thống nhất sau khi “mọi điều không thể chấp nhận được đã được loại bỏ khỏi văn bản và hiện đã nêu rõ hơn về cách thỏa thuận này sẽ đóng góp cho an ninh và hòa bình của Ukraine”. Trong khi đó, Financial Times đưa tin Ukraine đã đạt thỏa thuận với một số điều khoản có lợi cho Kiev và coi đây là cơ hội để củng cố quan hệ với Mỹ. Một quan chức cấp cao của Ukraine chia sẻ với hãng tin AFP rằng Tổng thống Volodymyr Zelensky có thể sẽ tới Washington để ký kết, sớm nhất vào ngày 28-2. Ngày 25-2, ông Trump cũng xác nhận rằng ông Zelensky sẽ tới Mỹ vào ngày 28-2 để ký “một thỏa thuận rất lớn”, theo kênh Al Jazeera. “Tôi nghe nói ông (Zelensky) sẽ đến vào ngày 28-2. Chắc chắn tôi sẽ đồng ý nếu ông ấy muốn. Ông ấy muốn ký kết cùng tôi và tôi hiểu đó là một thỏa thuận lớn, một thỏa thuận rất lớn” - ông Trump nói. Ông Trump cho biết thỏa thuận này có thể trị giá 1.000 tỉ USD và sẽ đảm bảo rằng người nộp thuế Mỹ “sẽ lấy lại tiền của họ” vì “chúng ta đang chi hàng trăm tỉ USD cho Nga và Ukraine để tiến hành một cuộc chiến mà lẽ ra không bao giờ nên xảy ra”. Khi được hỏi Kiev sẽ nhận được gì để đổi lại, ông Trump đã trích dẫn khoản viện trợ trị giá 350 tỉ USD và “thiết bị quân sự và quyền chiến đấu” mà ông nói Mỹ đã cung cấp cho Ukraine. Tuy nhiên, theo Cơ quan nghiên cứu Quốc hội, Mỹ đã viện trợ 174 tỉ USD cho Ukraine trong giai đoạn 2022-2024. Các cuộc đàm phán xung quanh thỏa thuận này đã làm gia tăng căng thẳng giữa Tổng thống Trump và Tổng thống Zelensky. Ông Zelensky từ chối ký bản dự thảo trước đó của thỏa thuận khoáng sản khi Washington tìm kiếm quyền đối với 500 tỉ USD từ doanh thu tài nguyên thiên nhiên của Ukraine để bù đắp viện trợ mà Washington cung cấp cho Kiev trong thời gian qua. Ông Zelensky nói rằng ông không công nhận một khoản tiền lớn như vậy vì nó lớn hơn nhiều so với số tiền 100 tỉ USD mà Mỹ đã gửi cho Ukraine dưới thời Tổng thống Joe Biden và thỏa thuận này thiếu các đảm bảo an ninh mà Ukraine cần. Sau đó, chính quyền ông Trump tiếp tục gia tăng áp lực lên Ukraine để hoàn tất thỏa thuận. Bình luận về thông tin Mỹ và Ukraine đạt được thỏa thuận khoáng sản, chuyên gia Matthew Sussex tại Trung tâm Nghiên cứu chiến lược và quốc phòng thuộc ĐH Quốc gia Úc cho rằng thỏa thuận này sẽ mang lại cho Washington và Kiev “một cách để thiết lập lại sau cuộc khẩu chiến gần đây”. Nga đề xuất hợp tác với Mỹ về đất hiếm Trong cuộc phỏng vấn của kênh VGTRK vào ngày 24-2, Tổng thống Nga Vladimir Putin cho biết Moscow sẵn sàng xem xét các dự án kinh tế lớn với Mỹ, bao gồm trong khuôn khổ giải quyết vấn đề Ukraine. Tổng thống Putin cho hay Moscow sẵn sàng hợp tác với Mỹ để phát triển các mỏ khoáng sản đất hiếm, bao gồm ở các tỉnh Donetsk, Luhansk, Kherson và Zaporizhia - vốn Nội dung thỏa thuận khoáng sản giữa Mỹ và Ukraine Bản thỏa thuận khoáng sản Mỹ - Ukraine cuối cùng hoàn tất vào ngày 24-2, quy định thành lập một quỹ, trong đó Ukraine sẽ đóng góp 50% doanh thu từ việc khai thác và thương mại hóa các tài nguyên khoáng sản thuộc sở hữu nhà nước trong tương lai. Quỹ này sẽ được sử dụng để đầu tư vào các dự án trong nước. Theo các điều khoản, quyền sở hữu chung của quỹ đầu tư sẽ được xác định dựa trên mức độ đóng góp tài chính thực tế, trong khi quyền quản lý sẽ được chia sẻ nhưng Mỹ vẫn nắm quyền quyết định theo luật pháp của Washington. Thỏa thuận không bao gồm các nguồn hiện đang đóng góp vào ngân sách nhà nước Ukraine, đồng nghĩa với việc các hoạt động của Naftogaz và Ukrnafta - hai tập đoàn dầu khí lớn nhất Kiev sẽ không nằm trong phạm vi áp dụng. Thỏa thuận không bao gồm các bảo đảm an ninh từ Mỹ, dù Kiev ban đầu đã kiên quyết yêu cầu điều này. Theo tờ Economic Pravda, dự thảo mới nhất và vừa được thống nhất đã loại bỏ yêu cầu trước đó của Mỹ về quyền tiếp cận nguồn tài nguyên trị giá 500 tỉ USD của Ukraine - điểm mấu chốt gây tranh cãi trong quá trình đàm phán. Đầutuầnnày,LiênminhchâuÂu (EU) đã công bố một thỏa thuận khoáng sản với Ukraine.“Giá trị gia tăng mà châu Âu mang lại (trong thỏa thuận khoáng sản) là chúng tôi sẽ không bao giờ yêu cầu một thỏa thuận không có lợi cho cả hai bên” - Ủy viên châu Âu về chiến lược công nghiệp Stephane Sejourne nói trong chuyến thăm tới thủ đô Kiev (Ukraine). Tiêu điểm Về thỏa thuận khoáng sản giữa Mỹ và Ukraine, ông Putin cho biết một thỏa thuận như vậy sẽ không đáng lo ngại và Nga có “nhiều tài nguyên loại này hơn đáng kể so với Ukraine”. là bốn tỉnh của Ukraine mà Nga tuyên bố đã sáp nhập vào Nga cuối năm 2022. Ông Putin cũng đã tổ chức một cuộc họp về sự phát triển của ngành công nghiệp đất hiếm vào đầu tuần này. Về thỏa thuận khoáng sản giữa Mỹ và Ukraine, ông Putin cho biết một thỏa thuận như vậy sẽ không đáng lo ngại và Nga có “nhiều tài nguyên loại này hơn đáng kể so với Ukraine”. Tổng thống Nga cũng cho biết Moscow và Washington có thể hợp tác khai thác nhôm. Ngày 25-2, hãng tin NBC News dẫn lời một quan chức Mỹ rằng các trợ lý hàng đầu của Tổng thống Putin đã đưa ra ý tưởng hợp tác trên với các quan chức chính quyền ông Trump trong cuộc đàm phán Mỹ - Nga tại Saudi Arabia vào tuần trước. Các lựa chọn mà Nga đã chuẩn bị cụ thể để thảo luận với các quan chức Mỹ trong cuộc đàm phán đó bao gồm các kịch bản có thể cho phép chính quyền ông Trump tiếp cận các khoáng sản ở Donetsk và Zaporizhia. Quan chức này cho hay chính quyền Tổng thống Trump chưa cam kết về một thỏa thuận giữa Mỹ và Nga về khoáng sản đất hiếm nhưng cũng không loại trừ khả năng này. Đầu tuần này, Tổng thống Trump cũng đã gợi mở về một thỏa thuận với Nga. “Chúng tôi đang cố gắng thực hiện một số thỏa thuận phát triển kinh tế. Họ có rất nhiều thứ mà chúng tôi muốn. Bạn biết đấy, họ có rất nhiều đất hiếm. Đó là một trữ lượng rất lớn” - ông Trump nói với các phóng viên, ám chỉ Nga. “Nếu chúng ta có thể làm được điều đó, tôi nghĩ đó sẽ là điều rất tốt cho hòa bình thế giới và hòa bình lâu dài. Cũng giống như chúng ta đang làm với Ukraine, chúng ta có thể thực hiện một số phát triển kinh tế với Nga và có được những thứ mà chúng ta muốn” - Tổng thống Trump nói thêm.• quocte@phapluattp.vn Đất hiếm của Ukraine hiện nổi lên như một yếu tố đóng vai trò quan trọng trong đàm phán giữa Mỹ, Nga và Ukraine. Máy xúc khai thác đất hiếm ở Ukraine vào ngày 25-2. Ảnh: KOSTIANTYN LIBEROV/GETTY IMAGES Ông Trump để mở khả năng sang Moscow Tổng thống Mỹ Donald Trump vừa có phát ngôn cho thấy ông cởi mở với khả năng sang thăm Nga, tuy nhiên kèm theo điều kiện. Cụ thể, trong cuộc họp báo chung với Tổng thống Pháp Emmanuel Macron tại Nhà Trắng ở thủ đô Washington, D.C. (Mỹ) ngày 24-2, Tổng thống Trump nói ông sẵn sàng sang thăm Moscow với điều kiện tiến trình đàm phán hòa bình nhằm chấm dứt xung đột Nga - Ukraine đạt tiến triển, đài CBS News đưa tin. “Nếu mọi chuyện được giải quyết ổn thỏa thì chắc chắn tôi sẽ đến đó và ông ấy cũng sẽ đến đây” - ông Trump nói, ám chỉ khả năng Tổng thống Nga Vladimir Putin đến Mỹ. Trả lời câu hỏi từ PV về khả năng ông sẽ tham dự lễ kỷ niệm ngày Chiến thắng của Nga vào ngày 9-5, ông Trump lưu ý rằng thời điểm đó “cũng khá sớm” nhưng chuyến thăm sẽ diễn ra “vào thời điểm thích hợp”. Tổng thống Mỹ cũng bày tỏ kỳ vọng rằng xung đột Nga - Ukraine sẽ kết thúc “trong vòng vài tuần tới”. Thông tin về khả năng ông Trump có thể đến Nga vào tháng 5 lần đầu tiên xuất hiện trên tạp chí Le Point (Pháp). “Kịch bản ông Trump có mặt tại Moscow cùng ông Putin vào ngày 9-5 đang được cân nhắc nghiêm túc tại châu Âu” - tờ Le Point đưa tin ngày 21-2. Tuy nhiên, cả Moscow và Washington sau đó đều bác bỏ thông tin về kế hoạch này. THẢO VY Tổng thống Mỹ Donald Trump. Ảnh: GETTY IMAGES
RkJQdWJsaXNoZXIy Mjg2ODExMg==