Tạo sức mạnh nội sinh to lớn, đưa đất nước ngày càng phát triển trang 3 SỐ 078 (7351) - Thứ Năm 10-4-2025 CHỦ QUẢN: ỦY BAN NHÂN DÂN THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH BÁO ĐIỆN TỬ: www.plo.vn trong so nay Mô hình tòa án 3 cấp: Khả thi và phù hợp trong bối cảnh mới Bà Trương Mỹ Lan tiếp tục đòi nợ SCB CƠ CHẾ ĐẶC THÙ ĐỂ TP.HCM LÀM METRO 10 NĂM TỚI - BÀI 1 Tuyến metro số 2 được hưởng cơ chế đặc biệt trang 7 trang 6 TP.HCM CHỦ ĐỘNG GỠ KHÓ THUẾ QUAN MỸ Đề xuất nhiều giải pháp hỗ trợ doanh nghiệp trang 10 Cán bộ UBND quận 5 (TP.HCM) đang giải quyết thủ tục hành chính cho người dân. Ảnh: THUẬN VĂN Nghệ sĩ Thanh Tuấn được BV Chợ Rẫy cứu sống ngoạn mục trang 12 trang 9 HỘI NGHỊ TRUNG ƯƠNG 11, KHÓA XIII Quyết định những vấn đề hệ trọng VỀ TỔ CHỨC BỘ MÁY trang 4+5
2 Thời sự - Thứ Năm 10-4-2025 thoisu@phapluattp.vn Chủ tịch Quốc hội kết thúc tốt đẹp chuyến công tác tham dự IPU-150 Sáng 9-4, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn và phu nhân cùng đoàn đại biểu cấp cao Quốc hội Việt Nam đã về đến Thủ đô Hà Nội, kết thúc tốt đẹp chuyến công tác tham dự Đại hội đồng lần thứ 150 của Liên minh Nghị viện thế giới (IPU-150), thăm chính thức Cộng hòa Uzbekistan. Tham dự Đại hội đồng IPU-150, Chủ tịch Quốc hội đề xuất một số định hướng để các nghị viện tăng cường hợp tác quốc tế, chia sẻ kinh nghiệm và hỗ trợ lẫn nhau trong việc xây dựng các chính sách phát triển, ứng phó kịp thời và hiệu quả các thách thức hiện nay. Trong khuôn khổ chuyến thăm chính thức Uzbekistan, Chủ tịch Quốc hội đã hội kiến Tổng thống Uzbekistan Shavkat Mirziyoyev, hội đàm với Chủ tịch Thượng viện Tanzila Narbaeva và Chủ tịch Hạ viện Nuriddin Ismoilov. Hai bên nhất trí trong thời gian tới cần tăng cường trao đổi, đối thoại chính trị sâu rộng ở các cấp, đặc biệt là cấp cao, qua các kênh Đảng, Nhà nước, Chính phủ và Quốc hội; tiếp tục phối hợp chặt chẽ, ủng hộ lẫn nhau tại các diễn đàn đa phương; thúc đẩy hợp tác kinh tế - thương mại… ĐỨC MINH Sáng 9-4, tại trụ sở Trung ương Đảng, Tổng Bí thư Tô Lâm tiếp Thủ tướng Tây Ban Nha Pedro Sánchez thăm chính thức Việt Nam. Sáng cùng ngày, ngay sau lễ đón chính thức trọng thể, tại trụ sở Chính phủ, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã hội đàm với Thủ tướng Vương quốc Tây Ban Nha Pedro Sánchez đang thăm chính thức Việt Nam. Trong không khí tin cậy, cởi mở, hai nhà lãnh đạo đã cùng nhau trao đổi về các phương hướng hợp tác lớn nhằm đưa quan hệ đối tác chiến lược Việt Nam - Tây Ban Nha ngày càng đi vào chiều sâu, thiết thực và hiệu quả. Hai Thủ tướng đề nghị Bộ Ngoại giao hai nước tiếp tục đóng vai trò điều phối thúc đẩy quan hệ song phương, nghiên cứu các nội hàm hướng tới việc nâng cấp quan hệ lên đối tác chiến lược toàn diện trong thời gian tới. Hai nhà lãnh đạo nhất trí cùng triển khai hiệu quả Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam - EU (EVFTA) và nghị định thư về hợp tác tài chính song phương mới ký kết, cũng như sớm họp phiên thứ nhất Ủy ban hỗn hợp về kinh tế, thương mại và đầu tư trong năm 2025 nhằm khai thác tối đa những tiềm năng và tính bổ trợ của hai nền kinh tế, phấn đấu đưa kim ngạch thương mại song phương vượt mức 8 tỉ USD trong thời gian tới. Người đứng đầu Chính phủ Tây Ban Nha đánh giá cao những tiềm năng hợp tác mở ra khi Hiệp định Bảo hộ đầu tư Việt Nam - EU (EVIPA) chính thức có hiệu lực, cam kết hỗ trợ vận động các nước EU còn lại sớm phê chuẩn hiệp định này; thúc đẩy EC sớm gỡ bỏ thẻ vàng IUU đối với hải sản Việt Nam. (Theo TTXVN) Chiều 9-4, UBND tỉnh Nghệ An họp báo về Lễ hội Làng Sen toàn quốc 2025 và khánh thành tượng đài “Bác Hồ về thăm quê”. Lễ hội được tỉnh Nghệ An phối hợp với Bộ VH-TT&DL, Bộ Công an, UBND TP.HCM và các tỉnh, TP trên toàn quốc tổ chức nhân dịp kỷ niệm 135 năm ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh. Lần đầu tiên ở huyện Nam Đàn sẽ có màn bắn pháo hoa thời lượng 15 phút phục vụ người dân, du khách thập phương. Ngoài ra, tỉnh Nghệ An tiếp tục phối hợp với TP.HCM xây dựng Chương trình nghệ thuật đặc sắc “Từ Làng Sen đến TP.HCM”. Lễ bế mạc Lễ hội Làng Sen được tổ chức tại Quảng trường Hồ Chí Minh (TP Vinh) sẽ được truyền hình trực tiếp trên HTV, NTV. ĐẮC LAM Ngày 9-4, tại TP Cần Thơ, Bộ Nông nghiệp và Môi trường tổ chức Hội nghị sơ kết một năm thực hiện đề án phát triển bền vững 1 triệu ha chuyên canh lúa chất lượng cao và phát thải thấp gắn với tăng trưởng xanh vùng ĐBSCL đến năm 2030. Kết quả bước đầu cho thấy mô hình canh tác lúa chất lượng cao, giảm phát thải mang lại những lợi ích rõ rệt cả về kinh tế lẫn môi trường. Cụ thể, các mô hình giúp giảm chi phí sản xuất 8,2%-24,2% nhờ giảm 30%-50% lượng giống; tiết kiệm 30-70 kg phân bón/ha, giảm 1-4 lần phun thuốc bảo vệ thực vật và cắt giảm 30%-40% lượng nước tưới. Đồng thời, năng suất tăng 2,4%-7%, giúp nâng cao thu nhập của nông dân thêm 12%-50%, tương đương lợi nhuận tăng 4-7,6 triệu đồng/ha so với canh tác truyền thống… Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã thống nhất chủ trương với các địa phương tiếp tục nhân rộng mô hình trên toàn bộ 12 tỉnh, thành vùng ĐBSCL, hướng tới mục tiêu xây dựng nền sản xuất lúa chất lượng cao, thân thiện với môi trường và có khả năng cạnh tranh cao trên thị trường quốc tế. NHẪN NAM Sắp diễn ra giao lưu hữu nghị Quốc phòng biên giới Việt Nam - Trung Quốc Sáng 9-4, Bộ Quốc phòng tổ chức gặp mặt báo chí giới thiệu giao lưu hữu nghị Quốc phòng biên giới Việt Nam - Trung Quốc lần thứ 9 và một số hoạt động văn hóa, nghệ thuật trọng điểm trong tháng 4-2025. Thông tin tại buổi gặp mặt, Thiếu tướng Nguyễn Xuân Thủy, Phó Cục trưởng Cục Tuyên huấn, Tổng cục Chính trị Quân đội nhân dân Việt Nam, cho biết các hoạt động giao lưu quốc phòng biên giới Việt Nam - Trung Quốc lần thứ 9 nhằm tăng cường tình hữu nghị, đoàn kết, thúc đẩy hợp tác thực chất giữa lực lượng bảo vệ biên giới, chính quyền địa phương và nhân dân khu vực biên giới hai nước cũng như quan hệ giữa quân đội hai nước. Từ đó, góp phần xây dựng đường biên giới hòa bình, hữu nghị, ổn định, hợp tác và phát triển, góp phần cụ thể hóa nhận thức chung của lãnh đạo cấp cao hai Đảng, hai nước về tiếp tục thúc đẩy quan hệ hợp tác quốc phòng ngày càng thực chất hơn. Các hoạt động giao lưu sẽ được tổ chức tại tỉnh Lạng Sơn (Việt Nam) và khu tự trị dân tộc Choang tỉnh Quảng Tây (Trung Quốc), thời gian từ ngày 16 đến 17-4. Đoàn Việt Nam tham dự các hoạt động giao lưu tại Trung Quốc và Việt Nam do Đại tướng Phan Văn Giang, Ủy viên Bộ Chính trị, Phó Bí thư Quân ủy Trung ương, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng, làm trưởng đoàn. VỮNG NGUYỄN GS-TS Phan Lương Cầm, phu nhân cố Thủ tướng Võ Văn Kiệt, qua đời Theo thông tin từ ĐH Bách khoa Hà Nội, GS-TS Phan Lương Cầm vừa qua đời vào rạng sáng 9-4. Bà được biết tới là nữ giáo sư, tiến sĩ đầu tiên của Trường ĐH Bách khoa Hà Nội (nay là ĐH Bách khoa Hà Nội). GS-TS Phan Lương Cầm sinh năm 1943 tại Thừa Thiên-Huế. Bà là phu nhân của cố Thủ tướng Võ Văn Kiệt và là nhà khoa học nổi tiếng trong lĩnh vực điện hóa - ăn mòn kim loại. Ngoài công tác giảng dạy và nghiên cứu, bà còn là người sáng lập và là giám đốc Trung tâm Nghiên cứu ăn mòn và bảo vệ kim loại - Trường ĐH Bách khoa Hà Nội từ năm 1996 đến 2008 khi bà nghỉ hưu. Bà còn là chủ tịch Hiệp hội Vật liệu và ăn mòn châu Á - Thái Bình Dương nhiệm kỳ 1999-2001. Bà Phan Lương Cầm được nhận giải thưởng Kovalevskaia năm 1995, Huân chương Lao động và nhiều huy chương, bằng khen vì những cống hiến của bà trong sự nghiệp giáo dục, sự nghiệp khoa học - công nghệ, sự nghiệp vì sự tiến bộ của phụ nữ và bảo trợ trẻ em. THANH THANH Hơn 231 ha đất cần thu hồi để thực hiện 10 dự án tại TP.HCM UBND TP.HCM vừa có tờ trình trình HĐND TP về việc thông qua danh mục công trình, dự án thu hồi đất (THĐ) để phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng trên địa bàn. Theo tờ trình, có sáu dự án cần THĐ đăng ký mới với tổng diện tích đất thu hồi là 223,15 ha. Có bốn dự án cần THĐ đã được thông qua theo danh mục dự án cần THĐ tại các nghị quyết của HĐND TP.HCM nhưng đã quá thời hạn ba năm chưa có quyết định THĐ, nay tiếp tục thực hiện việc THĐ với diện tích là 8,04 ha. Các dự án gồm: Dự án đường số 8 nối dài (xung quanh Trung tâm Bồi dưỡng chính trị quận 8); dự án mở rộng, nâng cấp đường HL80B quận 12; dự án nâng cấp, gia cố cấp bách hệ thống thủy lợi bờ hữu ven sông Sài Gòn (từ rạch Tra đến sông Vàm Thuật) huyện Hóc Môn và quận 12; dự án đầu tư xây dựng đường cao tốc TP.HCM - Mộc Bài (giai đoạn 1) huyện Củ Chi… NGUYỄN CHÂU ĐT cung cấp thông tin nóng: 0982.000.333, (028) 39919613 Việt Nam - Tây Ban Nha hướng tới nâng cấp quan hệ lên đối tác chiến lược toàn diện Lễ hội Làng Sen toàn quốc 2025: Sẽ bắn pháo hoa tại quê hương Bác Hồ Mô hình 1 triệu ha lúa chất lượng cao: Lợi nhuận tăng 4-7,6 triệu đồng/ha Tin vắn • Nghi can sát hại lái xe Vespa ra đầu thú. Ngày 9-4, Công an TP.HCM đang lấy lời khai Vũ Đình Minh Thiện là nghi can sát hại người lái xe Vespa sau va chạm giao thông ở quận Bình Tân tối 7-4. Thiện bỏ trốn đến đêm 8-4 thì ra đầu thú. NGUYỄN TÂN • Nổ lớn ở quán bia do rò đường ống dẫn khí gas. Sáng 9-4, một quán bia tại TP Cẩm Phả (Quảng Ninh) xảy ra nổ lớn làm vỡ kính, thủng tường, vật dụng bay tứ tung kèm cháy lớn. Nguyên nhân ban đầu do nổ đường ống dẫn khí gas; may mắn không thiệt hại về người. NGỌC SƠN • Công an Bình Thuận bắt bị can có lệnh truy nã đặc biệt. Ngày 9-4, Công an tỉnh Bình Thuận cho biết vừa bắt giữ Tạ Thiên Huỳnh là đối tượng có lệnh truy nã đặc biệt khi đang trốn ở Long An. PHƯƠNG NAM Tổng Bí thư Tô Lâm tiếp Thủ tướng Tây Ban Nha Pedro Sánchez. Ảnh: TTXVN
3 Thời sự - Thứ Năm 10-4-2025 thoisu@phapluattp.vn “Sự tri ân chân thành nhất không chỉ nằm ở chính sách, mà còn ở nhận thức và hành động của thế hệ hôm nay.” Tổng Bí thư Tô Lâm ĐỨC MINH Ngày 9-4, Tổng Bí thư Tô Lâm đã dự và phát biểu tại buổi gặp mặt đại diện cựu chiến binh và thanh niên xung phong, cựu dân quân tự vệ tham gia kháng chiến chống Mỹ, nhân dịp kỷ niệm 50 năm ngày Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước. Chăm lo toàn diện cho người có công Phát biểu tại buổi gặp mặt, Tổng Bí thư Tô Lâm bày tỏ lòng tri ân sâu sắc và sự kính trọng chân thành nhất đối với những hy sinh, đóng góp to lớn, bền bỉ và thầm lặng của các cựu chiến binh, cựu thanh niên xung phong và dân quân tự vệ. “Các thế hệ người Việt Nam hôm nay và mai sau mãi mãi ghi nhớ sự hy sinh to lớn của những người con đã hiến dâng xương máu, tính mạng vì non sông gấm vóc, vì sự trường tồn và phát triển của dân tộc” - Tổng Bí thư nói. Chia sẻ thêm sau đó, Tổng Bí thư cho rằng chiến tranh đã lùi xa nhưng phẩm chất cao đẹp của “bộ đội Cụ Hồ”, của những người thanh niên xung phong, dân quân tự vệ năm xưa vẫn luôn tỏa sáng trong cuộc sống hôm nay… “Ở bất kỳ hoàn cảnh nào, trên mọi miền Tổ quốc, hình ảnh của các đồng chí vẫn luôn là biểu tượng sống động của bản lĩnh, nghị lực, tinh thần lạc quan và niềm tin sắt son Tổng Bí thư khẳng định trong những năm qua, công tác “đền ơn đáp nghĩa” luôn là một trong những nhiệm vụ chính trị hàng đầu của Đảng và Nhà nước. Hệ thống chính sách pháp luật ưu đãi người có công không ngừng được hoàn thiện, ngày càng đồng bộ, nhân văn và sát thực tiễn. Các chủ trương, chính sách như trợ cấp, BHYT 100%, hỗ trợ nhà ở, khám chữa bệnh miễn phí, đến chương trình đào tạo nghề, vay vốn ưu đãi, tạo việc làm, chăm lo cho con em người có công, tất cả đều thể hiện trách nhiệm và đạo lý sâu sắc của Đảng, Nhà nước đối với những người đã đóng góp, hy sinh xương máu vì Tổ quốc. Đặc biệt, tại Nghị quyết 42/2023, Trung ương đã đặt ra mục tiêu đến năm Tạo sức mạnh nội sinh to lớn, đưa đất nước ngày càng phát triển vào tương lai của đất nước” - vẫn lời Tổng Bí thư. Ông cũng bày tỏ sự vui mừng và xúc động khi những năm qua, các cấp Hội Cựu chiến binh, Hội Cựu thanh niên xung phong Việt Nam và dân quân tự vệ trên cả nước vẫn luôn giữ vững ngọn lửa cách mạng, phát huy phẩm chất “bộ đội Cụ Hồ”, tinh thần xung kích của thanh niên thời chiến và truyền thống kiên cường, bất khuất, trung thành với Tổ quốc. 2030, 100% người có công và gia đình người có công sẽ có mức sống trung bình khá trở lên, được chăm lo toàn diện về vật chất và tinh thần. Mức trợ cấp ưu đãi cũng sẽ tiếp tục được điều chỉnh ở mức cao nhất trong hệ thống chính sách xã hội. Hàng trăm ngàn căn nhà tình nghĩa đã, đang và sẽ tiếp tục được xây dựng trên khắp mọi miền đất nước. “Sự tri ân chân thành nhất không chỉ nằm ở chính sách, mà còn ở nhận thức và hành động của thế hệ hôm nay. Những người có may mắn được sống trong hòa bình, phát triển, có trách nhiệm tiếp nối, gìn giữ và phát huy truyền thống cách mạng, truyền lửa cho thế hệ mai sau” - Tổng Bí thư lưu ý. Không bao giờ quên những anh hùng của đất nước Chúng ta không bao giờ quên hình ảnh những người mẹ, những bà má“ba lần tiễn con đi, hai lần khóc thầm lặng lẽ”, hay “mẹ vẫn đào hầm dưới tầm đại bác” và những người vợ dịu hiền trở thành “phụ nữ ba đảm đang” tay cuốc, tay cày. Những cô gái trẻ“súng trên vai sao vuông đầu mũ”khi chồng ra mặt trận... Những ngã ba Đồng Lộc, Truông Bồn, những nữ pháo thủ Ngư Thủy Quảng Bình, những tiểu đoàn xe không kính, những cô gái Sài Gòn đi tải đạn, những Kpa K Lơng, Út Tịch, những chiến sĩ biệt động... Chúng ta không thể kể hết các tấm gương đáng kính trọng trong giai đoạn “ra ngõ gặp anh hùng” của thời kỳ chống Mỹ cứu nước. Tổng Bí thư TÔ LÂM Tổng Bí thư Tô Lâm cho biết mục tiêu đến năm 2030, 100% người có công và gia đình người có công sẽ có mức sống trung bình khá trở lên, mức trợ cấp ưu đãi cũng được điều chỉnh ở mức cao nhất. Ba nhiệm vụ quan trọng của đất nước Nhấn mạnh năm 2025 có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, Tổng Bí thư Tô Lâm cho biết chúng ta đang đứng trước ba nhiệm vụ trọng tâm rất quan trọng của đất nước. Bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam ổn định, hòa bình. Phát triển đất nước đạt được các mục tiêu đã đặt ra đến năm 2030, năm 2045 - 100 năm nhà nước Việt Nam độc lập, trở thành nước phát triển và có thu nhập cao. Nâng cao đời sống mọi mặt của nhân dân, thực hiện những điều mong muốn của Bác Hồ là ai cũng được ấm no, hạnh phúc, ai cũng được học hành. Thực hiện được ba nhiệm vụ này, theo ông, mọi người dân Việt Nam đều phải có trách nhiệm bảo vệ Tổ quốc hòa bình, ổn định, đoàn kết. Ai cũng phải lao động sản xuất, phải sáng tạo, tạo ra nhiều của cải, vật chất cho đất nước hơn nữa, để đất nước phát triển, sánh vai với các cường quốc năm châu. Đảng và Nhà nước phải đảm bảo cuộc sống ấm no, hạnh phúc, bình đẳng, tự do cho mọi người dân. Không được để người dân bị đói nghèo. Ai cũng được chăm sóc sức khỏe, ai cũng được học hành, ai cũng được thụ hưởng thành quả cách mạng của đất nước độc lập, tự do. Tổng Bí thư tin tưởng sâu sắc rằng đội ngũ cựu chiến binh và cựu thanh niên xung phong, dân quân tự vệ dù đang sinh sống và làm việc ở đâu, bằng tình yêu và trách nhiệm, tài năng và sáng tạo đều có thể đóng góp cho Tổ quốc theo cách riêng của mình, cùng nhau vun đắp, phát huy truyền thống sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc và những giá trị tốt đẹp của văn hóa, con người Việt Nam, tạo thành sức mạnh nội sinh to lớn, đưa đất nước ta ngày càng phát triển, phồn vinh, văn minh, hạnh phúc.• Bộ KH&CN khai trương cổng thông tin nhằm tạo lập nền tảng minh bạch Ngày 9-4, Bộ KH&CN khai trương “cổng thông tin tiếp nhận và công bố các sản phẩm, giải pháp khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số”, tại địa chỉ truy cập https://nq57.mst.gov.vn. Cổng thông tin tiếp nhận và công bố các sản phẩm, giải pháp khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số là kênh chính thức để tiếp nhận đề xuất các sản phẩm - giải pháp mới về công nghệ, chuyển đổi số đã được triển khai, ứng dụng thành công trong thực tế tại Việt Nam mang lại hiệu quả thiết thực cho các cơ quan, doanh nghiệp. Đây là một hoạt động nhằm cụ thể hóa Nghị quyết 03/2025 của Chính phủ ban hành chương trình hành động của Chính phủ thực hiện Nghị quyết 57/2024 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia. Cổng thông tin cũng tiếp nhận và công bố các sản phẩm, giải pháp khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số không chỉ là nền tảng công bố các sản phẩm công nghệ mà còn là cầu nối giữa các sáng kiến công nghệ và quá trình chuyển đổi số quốc gia. Nền tảng này thúc đẩy sự tham gia của cộng đồng và khuyến khích đổi mới sáng tạo trong việc ứng dụng công nghệ số, công nghệ tiên tiến tại các cơ quan, doanh nghiệp, đặc biệt là trong các lĩnh vực trọng yếu của đất nước. Tính đến thời điểm hiện tại, cổng thông tin tiếp nhận và công bố các sản phẩm, giải pháp khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số đã công bố 71 sản phẩm và giải pháp công nghệ số xuất sắc được vinh danh trong giải thưởng sản phẩm công nghệ số Make in Vietnam năm 2024, thuộc nhiều lĩnh vực khác nhau. Chẳng hạn như công nghiệp và xây dựng; nông nghiệp, tài nguyên và môi trường; giao thông vận tải, bưu chính và logistics; giáo dục, y tế, văn hóa, xã hội; tài chính, ngân hàng, thương mại, dịch vụ... Thứ trưởng Bộ KH&CN Phạm Đức Long khẳng định cổng thông tin điện tử này được xây dựng nhằm tạo lập một nền tảng công khai, minh bạch và hiệu quả để tiếp nhận, tổng hợp, đánh giá và công bố các sản phẩm, giải pháp khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số tiêu biểu. Trong đó bao gồm cả những giải pháp, sản phẩm đã triển khai thành công và những giải pháp, sản phẩm mới, có tiềm năng ứng dụng trong tương lai. “Đây không chỉ là công cụ hỗ trợ quá trình chuyển đổi số trong cơ quan nhà nước và doanh nghiệp, mà còn là cầu nối quan trọng giữa sáng kiến công nghệ với chính sách phát triển kinh tế - xã hội, góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia” - Thứ trưởng Phạm Đức Long nhấn mạnh. VIẾT THỊNH Tổng Bí thư Tô Lâm cùng các đại biểu tại buổi gặp mặt đại diện cựu chiến binh và thanh niên xung phong, cựu dân quân tự vệ tham gia kháng chiến chống Mỹ. Ảnh: TTXVN Các đại biểu thực hiện nghi thức khai trương cổng thông tin điện tử 57 ngày 9-4. Ảnh: Bộ KH&CN
4 thoisu@phapluattp.vn Thời sự - Thứ Năm 10-4-2025 Hôm nay, 10-4, Ban Chấp hành (BCH) Trung ương dự kiến sẽ họp để quyết định những vấn đề lớn về cuộc cách mạng tổ chức bộ máy, cũng như các nội dung lớn nhằm chuẩn bị cho Đại hội XIV của Đảng. “Hội nghị Trung ương 11 này có vai trò đặc biệt quan trọng, quyết định những vấn đề hệ trọng của cuộc cách mạng tổ chức bộ máy” - GS Phan Xuân Sơn, Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh, nguyên Ủy viên Hội đồng Lý luận Trung ương, trao đổi với Pháp Luật TP.HCM. Ông cho rằng Hội nghị Trung ương 11 cũng như các hoạt động trước đó của Trung ương cần đặt trong bối cảnh chung của toàn nhiệm kỳ Đại hội XIII. Quyết liệt, mạnh mẽ, toàn diện chưa từng có . Phóng viên: Cuộc cách mạng về tổ chức bộ máy mà Đảng ta đang tiến hành và Hội nghị Trung ương 11 sẽ quyết đáp chính là để góp phần tháo gỡ điểm nghẽn đó. Dù vậy cũng có ý kiến giá mà chúng ta triển khai sớm… + GS Phan Xuân Sơn: Tôi từng tham gia vào quá trình nghiên cứu, đi khảo sát thực tế để Trung ương đi đến quyết định thí điểm không tổ chức HĐND quận, huyện, phường 15 năm trước thì thấy không đơn giản như vậy. Lúc đấy có muốn tiến hành cách mạng về tổ chức bộ máy như thế này cũng không thực hiện được. Rõ ràng là HĐND cấp huyện, bao gồm quận nói chung, rồi cả cấp phường ở đô thị là rất hình thức. Sự phát triển và phổ biến của Internet lúc ấy đã cho thấy người dân có nhiều công cụ để thực hành dân chủ. Vậy nhưng khi triển khai thí điểm, đây đó vẫn băn khoăn là không có HĐND thì lấy ai để giám sát. Rồi đến năm 2017, Trung ương ban hành Nghị quyết 18 về tinh gọn bộ máy. Nghị quyết nêu rất đúng, rất trúng vấn đề nhưng đến giải pháp thì cũng chưa thể mạnh mẽ, quyết liệt được. Chỉ có thể làm thí điểm, từ dưới lên. Nội vụ hợp nhất với tổ chức, thanh tra hợp nhất với kiểm tra Đảng, Mặt trận với dân vận… ở cấp huyện trước, dẫn tới không đồng bộ với hệ thống từ Trung ương xuống nên không thành công. Làm chính sách thì từ dưới lên là đúng nhưng cải cách về mặt tổ chức thì phải từ trên xuống, như cách mà Tổng Bí thư Tô Lâm triển khai trong mấy tháng qua. Nói thế để thấy đổi mới tổ chức bộ máy là rất khó khăn. Có thể nói Tổng Bí thư Tô Lâm với Bộ Chính trị mà 3/4 chức danh chủ chốt là mới, Quang cảnh Hội nghị Trung ương khóa XIII diễn ra ngày 23 và 24-1-2025. Ảnh: CTV tiếp theo là các bước kiện toàn quan trọng nhằm tạo sức mạnh và trí tuệ để thúc đẩy một nghị trình cải cách bộ máy có tính cách mạng như đang diễn ra. Những người đang giữ cương vị hiện nay đều đã trải qua một quá trình sàng lọc quyết liệt. Họ có vị thế đủ mạnh với nòng cốt là Tổng Bí thư Tô Lâm, một nhà lãnh đạo hành động, quyết đoán, để triển khai cuộc cách mạng bộ máy một cách quyết liệt, mạnh mẽ, toàn diện chưa từng có. Cơ hội xuất hiện là phải triển khai ngay . Tổng Bí thư Tô Lâm nhận nhiệm vụ đến nay là hơn tám tháng. Cảm nhận đến lúc này của ông về người đứng đầu Đảng thế nào? + Cuộc cách mạng về tổ chức bộ máy mà chúng ta đang triển khai cho thấy Tổng Bí thư Tô Lâm có tư duy hệ thống mạnh và quyết tâm cải cách. Đó là nhìn ở vai trò cá nhân, còn trong bối cảnh chung cũng cho thấy sự chín muồi, khi chính hệ thống ấy cũng thấy sự cấp thiết phải thay đổi. Nhà lãnh đạo cảm thấy cần phải làm và có thể làm được. Chỉ hai tuần sau khi nhận nhiệm vụ mới, Tổng Bí thư Tô Lâm đã phát đi thông điệp về kỷ nguyên mới - kỷ nguyên vươn mình của dân tộc. Thông điệp ấy làm rung chuyển, bởi chạm đúng tâm tư, nguyện vọng của người dân. Tôi tin là từ trải nghiệm của mình, trên cương vị công tác trọng yếu, ông đã nung nấu rất lâu về những vấn đề nội tại cũng như tầm nhìn, nhu cầu của đất nước về một giai đoạn mới phát triển vượt bậc. Trong Đảng, ý tưởng cải cách có thể xuất phát từ một vài cá nhân nhưng khi được Bộ Chính trị, Ban Bí thư đồng thuận để thúc đẩy thành nghị trình của BCH Trung ương thì sẽ trở thành chủ trương lớn của toàn Đảng. Cuộc cách mạng về tổ chức bộ máy đang diễn HỘI NGHỊ TRUNG ƯƠNG 11, KHÓA XIII: Quyết định những vấn đề hệ trọng Cuộc cách mạng tinh gọn bộ máy đã bước vào giai đoạn chín muồi, chính vì vậy khi cơ hội xuất hiện là phải triển khai ngay, không cầu toàn, vừa làm vừa điều chỉnh. NGHĨA NHÂN Hội nghị Trung ương 11 là hội nghị lần thứ 22 của toàn nhiệm kỳ và là hội nghị lần thứ 6 kể từ khi Tổng Bí thư Tô Lâm nhận nhiệm vụ - bao gồm các hội nghị bất thường của khóa XIII. Nhiệm kỳ khóa XIII, nằm ở những năm đầu tiên của thập niên thứ ba của thế kỷ 21. 20 năm đầu tiên của thế kỷ là sự bùng nổ của cách mạng khoa học công nghệ 4.0. Trật tự thế giới hậu chiến tranh lạnh dường như đang kết thúc với sự cạnh tranh nước lớn ngày càng gay gắt. Cũng không ai có thể nghĩ rằng những thập niên toàn cầu hóa, thương mại tự do do Mỹ là kiến trúc sư thì giờ họ quyết định cấu trúc lại với công cụ thuế quan với cả thế giới, bất kể đối tác, đồng minh hay đối thủ. Đấy là chưa kể nhân loại vừa trải qua một đại dịch COVID-19 đầy mất mát… Nhưng chính trong bối cảnh ấy, với kết quả của 30 năm đổi mới, Đại hội XIII đã mạnh dạn tuyên ngôn về việc chúng ta sẽ xây dựng mô hình CNXH Việt Nam. Cuộc cách mạng về tổ chức bộ máy đang được triển khai với sự tự tin ấy. Mấy chục năm đổi mới, chúng ta đã đạt được thành tựu to lớn, có ý nghĩa lịch sử. Tuy nhiên, quá trình phát triển ấy cũng tích lũy những yếu tố trì trệ, mà nếu bị chìm trong tâm lý thỏa mãn sẽ không giải quyết được. Đáng chú ý là công cuộc cải cách hành chính, tinh gọn bộ máy, tổ chức và vận hành theo nguyên tắc pháp quyền thì nói rất lâu, đã nhận thức được rồi nhưng làm thì chưa tới. Pháp quyền là trạng thái xã hội mà trong đó người chấp hành, tuân thủ Hiến pháp và pháp luật phải được lợi nhưng thực tế xã hội ta thì nhiều khi ngược lại. Các tổ chức chính trị - xã hội thì ngày càng bị hành chính hóa, xơ cứng. Hàng chục tổ chức xã hội nghề nghiệp, nhân đạo… với nhìn nhận được Nhà nước giao nhiệm vụ, thay vì tự xây dựng chỗ đứng của mình trong thành viên thì lại phụ thuộc vào ngân sách nhà nước. Mô hình tổ chức nhà nước, nhất là chính quyền địa phương còn nhiều tầng nấc, trung gian. Tổ chức bộ máy theo kiểu bình quân, trên có bộ, ban ngành nào thì dưới cũng tổ chức tương đương. Các cấp chính quyền thiếu tự chủ, tự chịu trách nhiệm, vận hành cứng nhắc. Chúng ta hình thành một hệ thống công vụ mà cán bộ, công chức, viên chức lương thấp nhưng vẫn tiếp tục dựa vào Nhà nước để có thể hy vọng vào bổng lộc. Tự chúng ta ngại thay đổi, sợ thay đổi. Nói một cách thẳng thắn, thành tựu đổi mới kinh tế là rất lớn nhưng tổ chức bộ máy còn quan liêu và ngày càng trì trệ. Đổi mới chính trị chậm hơn đổi mới kinh tế, chưa tương thích với nhiệm vụ phát triển. Và hiện thực này đang cản trở phát triển. Tăng trưởng kinh tế của chúng ta từ rất cao đã chậm dần, chậm dần. Các nghị quyết Đại hội Đảng gần đây đều đã ít nhiều thừa nhận vấn đề này, khi yêu cầu đổi mới chính trị đồng bộ với đổi mới kinh tế. Còn chỗ này chỗ kia nhận xét là lỗi hệ thống. Và mới nhất, Tổng Bí thư Tô Lâm đánh giá “thể chế là điểm nghẽn của điểm nghẽn”. GS PHAN XUÂN SƠN Đạt nhiều thành tựu nhưng vẫn còn nhiều lực cản GS Phan Xuân Sơn, Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh, nguyên Ủy viên Hội đồng Lý luận Trung ương.
5 thoisu@phapluattp.vn Thời sự - Thứ Năm 10-4-2025 ra là kết quả của quá trình ấy. Những gì đang diễn ra cho thấy tầm nhìn của Tổng Bí thư Tô Lâm và khả năng thuyết phục trong Bộ Chính trị để nhận diện thấy đất nước đã phát triển đến một ngưỡng cần phải có cải cách mạnh mẽ. Những gì đang diễn ra là rung chuyển. Cán bộ, đảng viên có thể lo lắng nhưng chắc hẳn đều thấy sự cần thiết của công cuộc này. . Nhìn lại những bước đi của cuộc cách mạng về tổ chức bộ máy này, ông có thấy gấp gáp quá không? + Với cán bộ, đảng viên nói chung thì sẽ cảm thấy nhanh quá, quyết liệt quá. Vì thông thường Đảng ta để hình thành đường lối thì tổng kết, họp, chuẩn bị ra nghị quyết trong khoảng một năm; quán triệt, triển khai mất một năm nữa. Giờ Trung ương quyết định làm ngay, “vừa chạy vừa xếp hàng” thì nhiều người sẽ thấy ngợp. Nhưng với các nhà khoa học thì không quá bất ngờ. về tổ chức bộ máy Vì về mặt khoa học chúng ta đã nhận diện ra tình hình từ rất sớm. Đảng cũng vậy, nhận diện tình hình, hạn chế, khuyết điểm của hệ thống đã rất rõ. Cũng thấy được bài học từ những thử nghiệm thất bại rồi. Giờ phải cách mạng thôi. Đã cách mạng thì không thể chuẩn bị xong xuôi hết tất cả mới tiến hành. Cơ hội xuất hiện là triển khai ngay, không cầu toàn, vừa làm vừa điều chỉnh. Muốn cất cánh phải sẵn sàng đường băng . Nhưng còn yêu cầu về sự ổn định, ổn định để phát triển? + Tổng Bí thư Tô Lâm mới đây đã nói là phải phát triển để ổn định. Có nghĩa phát triển là mục tiêu, là thước đo. Chúng ta đã thấy rõ mô hình tổng thể hệ thống chính trị cũng như tổ chức và hoạt động của các bộ máy rất ổn định nhưng đã có dấu hiệu về sự trì trệ. Đó là tốc độ tăng trưởng chậm dần theo thời gian. Còn cán bộ, công chức đồng lương rất thấp nhưng vẫn chấp nhận với không ít hy vọng bổng lộc. Tự chúng ta, những bạn bè quanh ta cũng thấy ngại thay đổi. Giờ muốn ổn định lâu dài thì phải cải cách bộ máy. Bối cảnh như vậy thì phải cách mạng, mà như thế khó tránh khỏi chỗ này chỗ kia mất ổn định cục bộ. Chúng ta phải vượt qua để mà sớm ổn định mô hình tổ chức, hoạt động, sẵn sàng cho giai đoạn mới. Chúng ta phải sẵn sàng đường băng thì mới cất cánh được, mới vươn mình được. . Cuộc cách mạng về tổ chức bộ máy lần này, các cơ quan chức năng đã công khai rất sớm về kế hoạch, lộ trình, bước đi. Qua đó cho thấy khối lượng công việc mà Hội nghị Trung ương 11 sẽ phải thảo luận, quyết định là rất lớn. Theo ông, quyết đáp những vấn đề hệ trọng như vậy thì cần chú ý những vấn đề gì? + Đầu tiên là tập trung dân chủ. Cách mạng về tổ chức bộ máy đòi hỏi sự lãnh đạo tập trung cao độ nhưng càng như vậy thì càng phải dân chủ. BCH Trung ương phải thảo luận thật kỹ, không chỉ khi họp mà cả quá trình chuẩn bị từng ủy viên Trung ương đã phải chủ động nghiên cứu tài liệu, tham gia góp ý rất trách nhiệm. Có vậy thì mới thống nhất cao, nhận thức được đầy đủ cơ hội, thách thức và triển khai mới khoa học, mới thuyết phục. Cuộc cách mạng về tổ chức bộ máy đang triển khai cho thấy tư duy hệ thống mạnh và quyết tâm cải cách của Tổng Bí thư Tô Lâm, đồng thời chính hệ thống ấy cũng thấy sự cấp thiết phải thay đổi. Tiêu điểm Nghị trình của Hội nghị Trung ương 11 Tính đến Hội nghị Trung ương 10 diễn ra hồi tháng 9-2024, BCH Trung ương đã cho ý kiến dự thảo văn kiện, gồm các báo cáo chính trị, báo cáo tổng kết 40 năm đổi mới, báo cáo về xây dựng Đảng và thi hành điều lệ, các báo cáo đánh giá năm năm thực hiện chiến lược phát triển kinh tế - xã hội 10 năm 2021-2030, báo cáo phương hướng nhiệm vụ 2026-2030, báo cáo thực hiện quy chế bầu cử, phương hướng công tác nhân sự Đại hội XIV. Về công tác nhân sự, các Hội nghị Trung ương thực hiện công tác quy hoạch BCH Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư khóa XIV… Tuy nhiên, các diễn biến sau đó, bao gồm từ việc xác định lại mục tiêu, nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội đến thúc đẩy cuộc cách mạng tinh gọn bộ máy thì dự kiến, rất nhiều nội dung Trung ương đã cho ý kiến sẽ được tiếp tục đưa ra xem xét lại. Theo dự kiến, Hội nghị Trung ương 11 sẽ cho ý kiến lại với dự thảo mới văn kiện theo yêu cầu rất khác so với trước đó. Trung ương cũng sẽ cho chủ trương về sửa Điều lệ, sửa Hiến pháp. Phương hướng công tác nhân sự cũng phải điều chỉnh, bao gồm số lượng, cơ cấu ủy viên Trung ương, ủy viên Bộ Chính trị, Ban Bí thư khóa XIV. Ngoài ra, theo thẩm quyền, Trung ương cũng sẽ quyết định việc nhập tỉnh, bỏ cấp huyện, tổ chức lại hệ thống chính quyền địa phương theo mô hình hai cấp. Chuyến công tác đặc biệt của lực lượng QĐND Việt Nam tại Myanmar Ngày 9-4, Đại tá Nguyễn Duy Minh, Phó Cục trưởng Cục Đối ngoại (Bộ Quốc phòng), Phó Trưởng đoàn cứu hộ, cứu nạn của Việt Nam tại Myanmar, đã có những chia sẻ về chuyến công tác đặc biệt cùng lực lượng Quân đội nhân dân (QĐND) Việt Nam. Theo Đại tá Nguyễn Duy Minh, thời gian chuẩn bị cho sứ mệnh cứu hộ, cứu nạn tại Myanmar chỉ vỏn vẹn chưa đầy 24 giờ. Công tác chuẩn bị diễn ra trong bối cảnh vô cùng gấp rút, với nhiều khó khăn về trang thiết bị và các hoạt động hậu cần để đảm bảo đoàn công tác hoàn thành nhiệm vụ. “Trên cơ sở chỉ đạo của Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng, tất cả thủ trưởng các cơ quan Bộ Quốc phòng đã phối hợp với tinh thần rất quyết liệt và khẩn trương, tranh thủ từng phút, từng giờ để đảm bảo mọi mặt cho đoàn công tác hoạt động thành công ở nước bạn và tinh thần ý chí của các thành viên đoàn cũng xác định đây là nhiệm vụ tác chiến trong thời bình” - Đại tá Nguyễn Duy Minh nhấn mạnh. Đoàn nhanh chóng lên đường và bắt tay vào công việc ngay khi đặt chân đến Myanmar. Trong đêm đầu tiên, đoàn lập tức di chuyển đến thủ đô Naypyidaw để làm việc với các cơ quan chức năng sở tại và xác định các vị trí tìm kiếm cứu hộ. “Chúng ta đối mặt với những vị trí tìm kiếm vô cùng khó khăn” - Đại tá Minh chia sẻ. Điều kiện làm việc tại hiện trường rất khắc nghiệt, nắng nóng trên 40 độ C, mùi thi thể nồng nặc, nhiều thi thể bị ngập sâu trong nước, dư chấn vẫn còn tiếp diễn và các công trình xung quanh có thể sập đổ bất cứ lúc nào. Bất chấp những hiểm nguy, đoàn đã nỗ lực tìm kiếm và cứu hộ tại nhiều địa điểm. Đặc biệt, đoàn đã cứu hộ thành công tại một bệnh viện nơi có 17 thi thể bị vùi lấp. “Với tinh thần không lùi bước trước bất kỳ khó khăn nào, chúng ta có thể tự hào vì đã ở lại và hoàn thành nhiệm vụ trong khi một số đoàn bạn phải rút lui vì tính chất phức tạp của nhiệm vụ cứu hộ thi thể nạn nhân” - Đại tá Minh cho biết. Ngoài công tác cứu hộ, Việt Nam trao tặng cho phía bạn 40 tấn lương khô, 3.000 lều bạt và 5.000 USD do các thành viên đoàn quyên góp. “Chúng ta đã lan tỏa tinh thần quốc tế cao cả, thể hiện bản sắc nhân văn của người Việt, tương thân tương ái, thương người như thể thương thân. Chính điều đó giúp chúng tôi hoàn thành tốt nhiệm vụ” - Đại tá Minh khẳng định. Bộ Quốc phòng sẽ tổ chức lễ tuyên dương lực lượng cứu hộ, cứu nạn QĐND Việt Nam tham gia khắc phục hậu quả động đất tại Myanmar. Cùng ngày, tại sự kiện “Gặp gỡ ASEAN tại Đà Nẵng”, ông Lê Trung Chinh, Chủ tịch UBND TP Đà Nẵng, đã đại diện trao tặng cho Đại biện lâm thời Myanmar tại Việt Nam số tiền 10.000 USD. Hiệp hội Du lịch TP Đà Nẵng cũng hỗ trợ Myanmar với số tiền 75 triệu đồng. V.THỊNH - M.TRƯỜNG Cách mạng về tổ chức bộ máy ít nhiều sẽ đụng chạm đến lợi ích địa phương, bộ, ngành. Tất cả phải vượt qua được điều cục bộ ấy, vì lợi ích quốc gia, dân tộc mà tiến lên. Tất nhiên, cùng với đó cũng phải có chính sách phù hợp cho quá trình tinh giản biên chế, mà khả năng số lượng lần này sẽ rất lớn. Về mặt mô hình chính quyền hai cấp, đối với nông thôn thì không vướng gì nhưng còn một số ý kiến băn khoăn về tổ chức cấp cơ sở ở đô thị khi các TP, thị xã thuộc tỉnh là một chỉnh thể hoàn chỉnh. Vậy nên chia nhỏ thành phường hay xem nó như cấp cơ sở trong mô hình chính quyền địa phương hai cấp. Nên chăng bàn kỹ, bởi đô thị có vai trò đặc biệt quan trọng trong phát triển kinh tế - xã hội, đóng góp 70%-80% GDP cả nước... Tính toán kỹ phân cấp, phân quyền của cấp tỉnh với xã . Còn về công tác cán bộ? + Tổ chức chính quyền địa phương hai cấp, chuyển giao nhiệm vụ, thẩm quyền của cấp huyện cho cấp xã là thay đổi rất lớn. Tôi cho rằng cần có bước đi, lộ trình phù hợp với thực tế chung cũng như điều kiện của từng địa phương. Một thời gian dài, lực lượng cán bộ xã của ta rất chắp vá, phần lớn là bán chuyên trách. Chính quyền xã là nền tảng của hành chính nhưng ở cấp này một thời gian dài là “Đảng lãnh đạo, Nhà nước quản lý, hưu trí điều hành”. Phải đến Luật Cán bộ, công chức năm 2008 chúng ta mới bắt đầu chuyên nghiệp hóa đội ngũ công chức xã, tuyển dụng các chức danh chuyên môn làm việc tại UBND xã, trong biên chế và hưởng lương ngân sách. Nói thế để thấy đội ngũ cán bộ, công chức xã của ta rất non trẻ. Chưa kể, nguồn đầu vào đến nay đã được cải thiện nhiều nhưng vẫn chủ yếu từ người địa phương mà do nhiều yếu tố không thoát ly lên TP đi học, đi làm. Họ theo các lớp tại chức, đào tạo từ xa để chuẩn hóa theo yêu cầu chung chứ không phải là được đào tạo bài bản ngay từ đầu. Cán bộ, công chức huyện thường sẽ được đào tạo bài bản hơn nhưng sẽ khó mà đủ để về tăng cường hết cho khoảng 5.000 xã, theo quy mô khoảng hai xã nhập làm một. Vì vậy, quá trình phân cấp, phân quyền của cấp tỉnh với xã tới đây phải cân nhắc kỹ thực tiễn này. . Xin cảm ơn ông.• Đại tá Nguyễn Duy Minh chia sẻ về chuyến công tác đặc biệt ở Myanmar. Ảnh: VIẾT THỊNH
6 Pháp luật & cuộc sống - Thứ Năm 10-4-2025 Cho dù có danh xưng mới thì “tòa án sơ thẩm” vẫn giữ nguyên thẩm quyền của “TAND cấp huyện” và chỉ được quyền xét xử sơ thẩm các loại án đơn giản, không có tính chất nghiêm trọng. Cho dù được khoác chiếc áo mới thì “tòa án phúc thẩm” vẫn kế thừa thẩm quyền vẹn nguyên của “TAND cấp tỉnh” và vẫn tiến hành xét xử sơ thẩm các vụ án mà không thuộc thẩm quyền xét xử của “tòa án sơ thẩm”. Với tên gọi là “tòa án phúc thẩm” mà lại xét xử cả những vụ án sơ thẩm thì rất khiên cưỡng. Chính vì vậy, khi thông qua Luật Tổ chức TAND năm 2024, Quốc hội quyết định giữ nguyên mô hình TAND cấp tỉnh và TAND cấp huyện. Đề xuất TAND phúc thẩm và TAND sơ thẩm khu vực sẽ trở nên khả thi nếu việc xét xử được thực hiện một cách nhất quán theo nguyên tắc cấp xét xử (sơ thẩm, phúc thẩm), đồng thời quy định thẩm quyền phù hợp với cấp xét xử. Theo đó, TAND sơ thẩm sẽ có thẩm quyền xét xử sơ thẩm tất cả các loại vụ việc (các loại án hình sự, dân sự, hôn nhân, gia đình, thậm chí cả án có yếu tố nước ngoài). TAND phúc thẩm thực hiện nhiệm vụ phúc thẩm các vụ việc mà bản án, quyết định chưa có hiệu lực pháp luật của TAND sơ thẩm bị kháng cáo, kháng nghị. TAND Tối cao thực hiện nhiệm vụ giám đốc thẩm, tái thẩm việc xét xử của các tòa án, tổng kết thực tiễn xét xử, bảo đảm áp dụng thống nhất pháp luật trong xét xử. Nên lập tòa chuyên biệt thuộc TAND khu vực Theo Điều 4 Luật Tổ chức TAND năm 2024 thì Ủy ban Thường vụ Quốc hội quyết định về việc thành lập TAND sơ thẩm chuyên biệt (gồm TAND sơ thẩm chuyên biệt hành chính, TAND sơ thẩm chuyên biệt sở hữu trí tuệ, TAND chuyên biệt phá sản). TAND sơ thẩm chuyên biệt có chánh án, phó chánh án, thẩm phán TAND, thẩm tra viên tòa án, thư ký tòa án, công chức khác và người lao động. Có thể thấy các loại án liên quan đến hành chính, sở hữu trí tuệ, phá sản là các án phức tạp bởi các quy phạm điều chỉnh vừa nhiều vừa đan xen với nhau. Giải quyết các loại án này không chỉ đòi hỏi sự am hiểu tường tận các quy định pháp luật mà còn phải có những kỹ năng chuyên sâu nhất định. Thực tế đã chứng minh tính chuyên môn hóa càng cao sẽ càng bảo đảm cho hiệu quả xét xử của tòa án bởi “không ai là biết tất cả” và “trăm hay không bằng tay quen”. Tuy nhiên, trong bối cảnh hiện nay, việc thành lập quá nhiều các TAND sơ thẩm chuyên biệt vừa cồng kềnh bộ máy vừa gây xáo trộn trong việc thực hiện thẩm quyền. Để tránh chồng lấn về thẩm quyền với Ủy ban Thường vụ Quốc hội, đồng thời bảo đảm tính chuyên môn hóa trong hoạt động xét xử thì TAND sơ thẩm khu vực có thể thành lập các tòa chuyên biệt. Các tòa này không phải là cơ quan độc lập (như các TAND sơ thẩm chuyên biệt) mà chỉ là bộ phận cấu thành của TAND sơ thẩm khu vực. Trong trường hợp cần thiết nhằm đáp ứng việc quản lý về nhân sự, chuyên môn, nghiệp vụ, các tòa chuyên biệt có thể có chánh tòa, phó chánh tòa do chánh án TAND sơ thẩm khu vực bổ nhiệm. Tổ chức TAND phúc thẩm cần dựa trên ba tiêu chí Đối với tiêu chí tổ chức TAND phúc thẩm thì không nên tổ chức dàn trải ở 34 tỉnh, thành nhưng phải tính toán hợp lý chứ không nên “cào bằng” ba tỉnh thành lập một tòa phúc thẩm. Nhằm bảo đảm điều kiện thuận lợi để người dân dễ tiếp cận với TAND phúc thẩm, các tiêu chí tổ chức TAND phúc thẩm phải phù hợp với từng khu vực TP lớn, nông thôn đồng bằng, miền núi, hải đảo. Do vậy, việc tổ chức TAND phúc thẩm cần dựa trên ba tiêu chí. Thứ nhất, tiêu chí về số lượng vụ việc phải giải quyết: Việc xác định số lượng vụ việc mà các TAND phúc thẩm phải giải quyết căn cứ vào việc tòa án đó được đặt ở địa bàn nào (TP lớn, đồng bằng, miền núi). Thứ hai, tiêu chí về địa bàn thuận tiện: TAND phúc thẩm phải có vị trí địa lý và giao thông thuận tiện. TS CAO VŨ MINH (*) Hiện nay, tổ chức bộ máy tòa án được thực hiện theo bốn cấp là TAND Tối cao, TAND Cấp cao, TAND cấp tỉnh và TAND cấp huyện. Để tinh gọn tổ chức, một trong những phương án được đưa ra là không duy trì tòa án bốn cấp như hiện nay mà nên sắp xếp còn ba cấp là TAND Tối cao, TAND phúc thẩm và TAND sơ thẩm khu vực. Đồng thời, VKS cũng cần có những thay đổi để cho tương thích với tòa án. Mô hình tòa án ba cấp có tính khả thi Tôi cho rằng đây là một phương án hợp lý và có tính khả thi. Vì quan điểm tổ chức tòa án hai cấp xét xử là sơ thẩm và phúc thẩm mà không theo đơn vị hành chính (cấp tỉnh và cấp huyện) đã được đề xuất trước khi Quốc hội thông qua Luật Tổ chức TAND năm 2024. Tuy nhiên, quan điểm này vấp phải nhiều ý kiến phản đối vì không giải quyết thấu đáo thẩm quyền của tòa sơ thẩm và phúc thẩm. Việc đổi tên “TAND cấp huyện” thành “tòa án sơ thẩm” và “TAND cấp tỉnh” thành “tòa án phúc thẩm” không khỏi mang tính hình thức, “bình mới rượu cũ” vì thẩm quyền không có sự thay đổi. Mô hình tòa án 3 cấp: Khả thi và phù hợp trong bối cảnh mới Việc cách trở địa lý hoàn toàn có thể gây ra trở ngại cho việc thực hiện quyền kháng cáo, từ đó ảnh hưởng đến việc bảo đảm công lý. Thứ ba, tiêu chí về phát triển kinh tế - xã hội, dân cư. Đối với Hà Nội, TP.HCM và các TP trực thuộc Trung ương có điều kiện kinh tế phát triển, dân cư đông đúc, giao thông thuận tiện, số lượng vụ việc phải giải quyết lớn thì nghiên cứu tổ chức TAND phúc thẩm. Đối với khu vực miền núi, tuy có diện tích rộng nhưng mật độ dân cư thấp, số lượng vụ việc không nhiều nên nếu tổ chức TAND phúc thẩm có thể gây lãng phí. Do vậy, cần xây dựng tiêu chí bảo đảm bán kính từ trụ sở tòa án đến nơi xa nhất trong phạm vi địa hạt của TAND phúc thẩm không quá 150-200 km. Số liệu này có thể thay đổi tùy thuộc vào từng địa bàn cụ thể và sẽ được nghiên cứu, tính toán cụ thể khi quyết định thành lập TAND phúc thẩm.• (*) Trường ĐH Kinh tế - Luật, ĐH Quốc gia TP.HCM Mới đây, TAND Tối cao đã công bố dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Tố tụng dân sự, Luật Tố tụng hành chính, Luật Tư pháp người chưa thành niên, Luật Phá sản và Luật Hòa giải đối thoại tại tòa án. Về cơ bản, dự luật chủ yếu tập trung vào việc điều chỉnh lại chức năng của các cấp tòa. Và theo dự luật thì mô hình mới gồm ba cấp tòa: TAND Tối cao, TAND cấp tỉnh và TAND khu vực. Theo mô hình mới, TAND cấp tỉnh chỉ xét xử phúc thẩm những vụ việc mà bản án, quyết định của TAND khu vực chưa có hiệu lực bị kháng cáo, kháng nghị. Về mặt thẩm quyền, tôi hoàn toàn đồng tình (như đã nói ở trên). Tuy nhiên, cần cân nhắc lại về tên gọi. Nghị quyết 27 ngày 9-11-2022 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII về nhà nước pháp quyền nêu: Cần “phân định rõ nhiệm vụ xét xử sơ thẩm, xét xử phúc thẩm”. Do đó, việc tổ chức các TAND nên theo cấp xét xử chứ không nên theo địa giới hành chính. Tính độc lập của tòa án cũng đòi hỏi sự minh định giữa tòa án với các cấp chính quyền địa phương. Ngoài ra, tên gọi TAND phúc thẩm cũng phù hợp với thông lệ quốc tế. Đơn cử, ở Pháp có tòa phúc thẩm Paris. Như vậy, tên gọi của tòa án sơ thẩm, tòa án phúc thẩm vừa tạo ra sự thống nhất với thẩm quyền xét xử vừa nâng cao vị thế độc lập - một tiêu chí rất quan trọng trong tổ chức và hoạt động của TAND. Cân nhắc về tên gọi của tòa án xét xử phúc thẩm Tiêu điểm Dự thảo Pháp lệnh sửa đổi nhiều pháp lệnh Liên quan đến chủ trương thay đổi mô hình các cấp tòa, TAND Tối cao cũng dự thảo Pháp lệnh sửa đổi, bổ sung một số điều của hàng loạt pháp lệnh gồm: Pháp lệnh Thủ tục bắt giữ tàu biển. Pháp lệnh Thủ tục bắt giữ tàu bay. Pháp lệnh Trình tự, thủ tục TAND xem xét, quyết định việc đưa người nghiện ma túy từ đủ 12 tuổi đến dưới 18 tuổi vào cơ sở cai nghiện bắt buộc. Pháp lệnh Xử phạt vi phạm hành chính đối với hành vi cản trở hoạt động tố tụng. Pháp lệnh Trình tự, thủ tục xem xét, quyết định áp dụng các biện pháp xử lý hành chính tại TAND. Pháp lệnh Chi phí tố tụng (do Ủy ban Thường vụ Quốc hội công bố). phapluat@phapluattp.vn HĐXX một phiên xử án hình sự. Ảnh: TB Đề xuất TAND phúc thẩm và TAND sơ thẩm khu vực sẽ trở nên khả thi nếu việc xét xử được thực hiện một cách nhất quán theo nguyên tắc cấp xét xử (sơ thẩm, phúc thẩm), đồng thời quy định thẩm quyền phù hợp với cấp xét xử. Phương án tổ chức tòa án ba cấp khi bỏ TAND Cấp cao, thành lập các TAND khu vực thay cho cấp huyện trong bối cảnh hiện nay của nước ta là phù hợp.
RkJQdWJsaXNoZXIy Mjg2ODExMg==