4 thoisu@phapluattp.vn Thời sự - Thứ Năm 10-4-2025 Hôm nay, 10-4, Ban Chấp hành (BCH) Trung ương dự kiến sẽ họp để quyết định những vấn đề lớn về cuộc cách mạng tổ chức bộ máy, cũng như các nội dung lớn nhằm chuẩn bị cho Đại hội XIV của Đảng. “Hội nghị Trung ương 11 này có vai trò đặc biệt quan trọng, quyết định những vấn đề hệ trọng của cuộc cách mạng tổ chức bộ máy” - GS Phan Xuân Sơn, Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh, nguyên Ủy viên Hội đồng Lý luận Trung ương, trao đổi với Pháp Luật TP.HCM. Ông cho rằng Hội nghị Trung ương 11 cũng như các hoạt động trước đó của Trung ương cần đặt trong bối cảnh chung của toàn nhiệm kỳ Đại hội XIII. Quyết liệt, mạnh mẽ, toàn diện chưa từng có . Phóng viên: Cuộc cách mạng về tổ chức bộ máy mà Đảng ta đang tiến hành và Hội nghị Trung ương 11 sẽ quyết đáp chính là để góp phần tháo gỡ điểm nghẽn đó. Dù vậy cũng có ý kiến giá mà chúng ta triển khai sớm… + GS Phan Xuân Sơn: Tôi từng tham gia vào quá trình nghiên cứu, đi khảo sát thực tế để Trung ương đi đến quyết định thí điểm không tổ chức HĐND quận, huyện, phường 15 năm trước thì thấy không đơn giản như vậy. Lúc đấy có muốn tiến hành cách mạng về tổ chức bộ máy như thế này cũng không thực hiện được. Rõ ràng là HĐND cấp huyện, bao gồm quận nói chung, rồi cả cấp phường ở đô thị là rất hình thức. Sự phát triển và phổ biến của Internet lúc ấy đã cho thấy người dân có nhiều công cụ để thực hành dân chủ. Vậy nhưng khi triển khai thí điểm, đây đó vẫn băn khoăn là không có HĐND thì lấy ai để giám sát. Rồi đến năm 2017, Trung ương ban hành Nghị quyết 18 về tinh gọn bộ máy. Nghị quyết nêu rất đúng, rất trúng vấn đề nhưng đến giải pháp thì cũng chưa thể mạnh mẽ, quyết liệt được. Chỉ có thể làm thí điểm, từ dưới lên. Nội vụ hợp nhất với tổ chức, thanh tra hợp nhất với kiểm tra Đảng, Mặt trận với dân vận… ở cấp huyện trước, dẫn tới không đồng bộ với hệ thống từ Trung ương xuống nên không thành công. Làm chính sách thì từ dưới lên là đúng nhưng cải cách về mặt tổ chức thì phải từ trên xuống, như cách mà Tổng Bí thư Tô Lâm triển khai trong mấy tháng qua. Nói thế để thấy đổi mới tổ chức bộ máy là rất khó khăn. Có thể nói Tổng Bí thư Tô Lâm với Bộ Chính trị mà 3/4 chức danh chủ chốt là mới, Quang cảnh Hội nghị Trung ương khóa XIII diễn ra ngày 23 và 24-1-2025. Ảnh: CTV tiếp theo là các bước kiện toàn quan trọng nhằm tạo sức mạnh và trí tuệ để thúc đẩy một nghị trình cải cách bộ máy có tính cách mạng như đang diễn ra. Những người đang giữ cương vị hiện nay đều đã trải qua một quá trình sàng lọc quyết liệt. Họ có vị thế đủ mạnh với nòng cốt là Tổng Bí thư Tô Lâm, một nhà lãnh đạo hành động, quyết đoán, để triển khai cuộc cách mạng bộ máy một cách quyết liệt, mạnh mẽ, toàn diện chưa từng có. Cơ hội xuất hiện là phải triển khai ngay . Tổng Bí thư Tô Lâm nhận nhiệm vụ đến nay là hơn tám tháng. Cảm nhận đến lúc này của ông về người đứng đầu Đảng thế nào? + Cuộc cách mạng về tổ chức bộ máy mà chúng ta đang triển khai cho thấy Tổng Bí thư Tô Lâm có tư duy hệ thống mạnh và quyết tâm cải cách. Đó là nhìn ở vai trò cá nhân, còn trong bối cảnh chung cũng cho thấy sự chín muồi, khi chính hệ thống ấy cũng thấy sự cấp thiết phải thay đổi. Nhà lãnh đạo cảm thấy cần phải làm và có thể làm được. Chỉ hai tuần sau khi nhận nhiệm vụ mới, Tổng Bí thư Tô Lâm đã phát đi thông điệp về kỷ nguyên mới - kỷ nguyên vươn mình của dân tộc. Thông điệp ấy làm rung chuyển, bởi chạm đúng tâm tư, nguyện vọng của người dân. Tôi tin là từ trải nghiệm của mình, trên cương vị công tác trọng yếu, ông đã nung nấu rất lâu về những vấn đề nội tại cũng như tầm nhìn, nhu cầu của đất nước về một giai đoạn mới phát triển vượt bậc. Trong Đảng, ý tưởng cải cách có thể xuất phát từ một vài cá nhân nhưng khi được Bộ Chính trị, Ban Bí thư đồng thuận để thúc đẩy thành nghị trình của BCH Trung ương thì sẽ trở thành chủ trương lớn của toàn Đảng. Cuộc cách mạng về tổ chức bộ máy đang diễn HỘI NGHỊ TRUNG ƯƠNG 11, KHÓA XIII: Quyết định những vấn đề hệ trọng Cuộc cách mạng tinh gọn bộ máy đã bước vào giai đoạn chín muồi, chính vì vậy khi cơ hội xuất hiện là phải triển khai ngay, không cầu toàn, vừa làm vừa điều chỉnh. NGHĨA NHÂN Hội nghị Trung ương 11 là hội nghị lần thứ 22 của toàn nhiệm kỳ và là hội nghị lần thứ 6 kể từ khi Tổng Bí thư Tô Lâm nhận nhiệm vụ - bao gồm các hội nghị bất thường của khóa XIII. Nhiệm kỳ khóa XIII, nằm ở những năm đầu tiên của thập niên thứ ba của thế kỷ 21. 20 năm đầu tiên của thế kỷ là sự bùng nổ của cách mạng khoa học công nghệ 4.0. Trật tự thế giới hậu chiến tranh lạnh dường như đang kết thúc với sự cạnh tranh nước lớn ngày càng gay gắt. Cũng không ai có thể nghĩ rằng những thập niên toàn cầu hóa, thương mại tự do do Mỹ là kiến trúc sư thì giờ họ quyết định cấu trúc lại với công cụ thuế quan với cả thế giới, bất kể đối tác, đồng minh hay đối thủ. Đấy là chưa kể nhân loại vừa trải qua một đại dịch COVID-19 đầy mất mát… Nhưng chính trong bối cảnh ấy, với kết quả của 30 năm đổi mới, Đại hội XIII đã mạnh dạn tuyên ngôn về việc chúng ta sẽ xây dựng mô hình CNXH Việt Nam. Cuộc cách mạng về tổ chức bộ máy đang được triển khai với sự tự tin ấy. Mấy chục năm đổi mới, chúng ta đã đạt được thành tựu to lớn, có ý nghĩa lịch sử. Tuy nhiên, quá trình phát triển ấy cũng tích lũy những yếu tố trì trệ, mà nếu bị chìm trong tâm lý thỏa mãn sẽ không giải quyết được. Đáng chú ý là công cuộc cải cách hành chính, tinh gọn bộ máy, tổ chức và vận hành theo nguyên tắc pháp quyền thì nói rất lâu, đã nhận thức được rồi nhưng làm thì chưa tới. Pháp quyền là trạng thái xã hội mà trong đó người chấp hành, tuân thủ Hiến pháp và pháp luật phải được lợi nhưng thực tế xã hội ta thì nhiều khi ngược lại. Các tổ chức chính trị - xã hội thì ngày càng bị hành chính hóa, xơ cứng. Hàng chục tổ chức xã hội nghề nghiệp, nhân đạo… với nhìn nhận được Nhà nước giao nhiệm vụ, thay vì tự xây dựng chỗ đứng của mình trong thành viên thì lại phụ thuộc vào ngân sách nhà nước. Mô hình tổ chức nhà nước, nhất là chính quyền địa phương còn nhiều tầng nấc, trung gian. Tổ chức bộ máy theo kiểu bình quân, trên có bộ, ban ngành nào thì dưới cũng tổ chức tương đương. Các cấp chính quyền thiếu tự chủ, tự chịu trách nhiệm, vận hành cứng nhắc. Chúng ta hình thành một hệ thống công vụ mà cán bộ, công chức, viên chức lương thấp nhưng vẫn tiếp tục dựa vào Nhà nước để có thể hy vọng vào bổng lộc. Tự chúng ta ngại thay đổi, sợ thay đổi. Nói một cách thẳng thắn, thành tựu đổi mới kinh tế là rất lớn nhưng tổ chức bộ máy còn quan liêu và ngày càng trì trệ. Đổi mới chính trị chậm hơn đổi mới kinh tế, chưa tương thích với nhiệm vụ phát triển. Và hiện thực này đang cản trở phát triển. Tăng trưởng kinh tế của chúng ta từ rất cao đã chậm dần, chậm dần. Các nghị quyết Đại hội Đảng gần đây đều đã ít nhiều thừa nhận vấn đề này, khi yêu cầu đổi mới chính trị đồng bộ với đổi mới kinh tế. Còn chỗ này chỗ kia nhận xét là lỗi hệ thống. Và mới nhất, Tổng Bí thư Tô Lâm đánh giá “thể chế là điểm nghẽn của điểm nghẽn”. GS PHAN XUÂN SƠN Đạt nhiều thành tựu nhưng vẫn còn nhiều lực cản GS Phan Xuân Sơn, Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh, nguyên Ủy viên Hội đồng Lý luận Trung ương.
RkJQdWJsaXNoZXIy Mjg2ODExMg==