4 Thời sự - Thứ Tư 16-4-2025 thoisu@phapluattp.vn LÊ THOA TP.HCM trong hành trình 50 năm kể từ ngày đất nước thống nhất vào mùa xuân năm 1975 là địa phương được chọn áp dụng nhiều cơ chế đặc thù để đạt mục tiêu phát triển đột phá, vượt trội. Từ Nghị quyết 02 năm 1982 và đúng hai thập niên sau đó là Nghị quyết 20 năm 2002. Từ thời điểm này, cứ 10 năm Bộ Chính trị ra thêm một nghị quyết mới nhằm tạo điều kiện tốt nhất để TP.HCM phát triển xứng tầm (gồm Nghị quyết 16 năm 2012 và Nghị quyết 31 năm 2022). Quốc hội cũng đã hai lần ban hành những nghị quyết khác, gồm Nghị quyết 54 năm 2017 và sau đó được thay thế bằng Nghị quyết 98 đang có hiệu lực để TP phát huy hết tiềm năng. TS NGUYỄN ĐỨC QUYỀN, chuyên gia quản lý công Học viện Cán bộ TP.HCM: Đòn bẩy cho TP.HCM giải phóng tiềm năng Cơ chế đặc thù xuất phát từ sự thấu hiểu sâu sắc vai trò và tiềm năng đặc biệt của TP.HCM đối với sự phát triển chung của cả nước. Đặc biệt, khi TP đang hướng đến kỷ nguyên mới với những mục tiêu vươn mình mạnh mẽ, vai trò của cơ chế đặc thù càng trở nên sống còn và mang tính quyết định. Cơ chế đặc thù không chỉ là đòn bẩy mà là luồng gió mới để TP.HCM loại bỏ những rào cản, giải phóng tiềm năng sẵn có, tạo không gian đột phá cho các lĩnh vực kinh tế mũi nhọn. Đơn cử như việc trao quyền tự quyết lớn hơn trong quản có sự hướng dẫn cụ thể, tháo gỡ vướng mắc, tạo hành lang pháp lý thuận lợi để TP.HCM tự tin và linh hoạt vận dụng cơ chế đặc thù. PGS-TS ĐỖ PHÚ TRẦN TÌNH, Viện trưởng Viện Phát triển chính sách, Trường ĐH Kinh tế - Luật (ĐH Quốc gia TP.HCM): Từ Nghị quyết 98 đến “khu vực ưu đãi đặc biệt” Sau hơn một năm triển khai Nghị quyết 98, TP.HCM đã mạnh dạn thực hiện cơ chế 3, vành đai 4 hay các dự án mở rộng các tuyến cao tốc TP.HCM - Trung Lương - Mỹ Thuận, TP.HCM - Long Thành - Dầu Giây. Qua đó cho thấy TP.HCM rất quyết liệt tận dụng “bàn đạp thể chế” để phát triển. Tuy nhiên, TP.HCM còn nhiều dư địa từ Nghị quyết 98. Điển hình như việc áp dụng cơ chế lựa chọn nhà đầu tư chiến lược với quy trình đơn giản hơn và ưu đãi tốt hơn vẫn còn gặp rào cản về điều kiện cam kết giải ngân của nhà đầu tư. Hay như việc dùng ngân sách hỗ trợ các địa phương khác thực hiện các dự án liên vùng vẫn chưa có hướng dẫn cụ thể về hồ sơ, thủ tục triển khai. Các quy định về trình tự, thủ tục triển khai các dự án PPP tại TP Thủ Đức cũng chưa rõ… Ngoài ra, cần kiến nghị bổ sung các cơ chế vượt trội hơn như mở rộng quyền chủ động trong thu hút đầu tư chiến lược và hợp tác công - tư (PPP); cho phép áp dụng mô hình quản lý phát triển vùng đô thị theo cụm ngành, cụm công nghệ; triển khai thử nghiệm các mô hình đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số trên diện rộng. Hơn nữa, TP.HCM cũng cần được trao quyền thí điểm như khu vực ưu đãi đặc biệt. Có thể ví dụ như TP.HCM thí điểm thành lập “khu vực ưu đãi đặc biệt về đầu tư kinh tế số, nghiên cứu phát triển (R&D) và TP thông minh”, đồng thời được trao quyền quyết định đầu tư cho các dự án giảm nghèo, tạo việc làm và phát triển đô thị theo mô hình TOD quanh các trạm giao thông lớn. TS TRẦN QUANG THẮNG, Viện trưởng Viện Kinh tế và quản lý TP.HCM: Cần thêm cơ chế đặc thù để thu hút đầu tư TP.HCM có lợi thế là trung tâm kinh tế lớn nhất cả nước nhưng việc sử dụng các cơ chế ưu đãi để thu hút các tập đoàn công nghệ cao hoặc đầu tư chiến lược vẫn chưa phát huy hiệu quả tối đa. Ví dụ, các dự án hạ tầng lớn như metro hay đô thị thông minh chưa đạt được tiến độ mong muốn. Dư địa Dự án nâng cấp, mở rộng Quốc lộ 13 (từ cầu Bình Triệu đến ranh tỉnh Bình Dương) là một trong những dự án sẽ được TP.HCM triển khai theo phương thức đối tác công tư (Hợp đồng BOT). Ảnh: HOÀNG GIANG lý tài chính, quy hoạch đô thị, thu hút đầu tư, giúp TP.HCM chủ động kiến tạo tương lai. Hay với tầm nhìn là trung tâm tài chính quốc tế, cơ chế đặc thù tạo ra môi trường đầu tư hấp dẫn, thu hút nhân tài, công nghệ và vốn đầu tư, đáp ứng yêu cầu của kỷ nguyên kinh tế số. Đặc biệt, trong bối cảnh sáp nhập mở rộng TP.HCM, cơ chế đặc thù càng đóng vai trò xương sống để đồng bộ hóa quy hoạch và phát triển nhanh hơn, giúp TP.HCM định hình một không gian đô thị thống nhất, hài hòa, tránh tình trạng phát triển cục bộ, rời rạc. Đồng thời, tối ưu hóa nguồn lực đất đai, tài chính, nhân lực trên toàn vùng đô thị mở rộng; tạo cơ sở pháp lý và cơ chế phối hợp hiệu quả để giải quyết các thách thức chung như giao thông, môi trường, an ninh trật tự... Bên cạnh đó, cơ chế đặc thù cho TP.HCM còn như một “áo giáp” kiên cố và “vũ khí” lợi hại, tăng cường đáng kể sức đề kháng và khả năng ứng phó linh hoạt, chủ động của TP.HCM trước những “bão táp” bên ngoài. Có thể nói, trao cơ chế đặc thù đã là trao thêm đôi cánh nhưng để “con hổ” TP.HCM thực sự bay lên, điều cốt yếu là phải trao thêm năng lượng và mở rộng “đường băng” cho cơ chế ấy. Chính vì vậy, Trung ương không chỉ ban hành cơ chế đặc thù cho TP.HCM mà cần “ươm mầm” để cơ chế đặc thù bén rễ sâu trong thực tiễn. Cần phân cấp, phân quyền trong năm lĩnh vực trọng yếu: Đầu tư, tài chính - ngân sách, quản lý đô thị - tài nguyên môi trường, tổ chức bộ máy chính quyền và khoa học công nghệ - đổi mới sáng tạo. Nghị quyết cũng giúp TP tiếp cận các cơ chế đột phá như quy định về mẫu công bố thông tin để thu hút nhà đầu tư chiến lược, quy mô tối thiểu của các dự án hợp tác công - tư (PPP), danh mục dự án BOT, quy chế thu và sử dụng phí hạ tầng trong các khu công nghiệp - khu chế xuất, chi thu nhập tăng thêm cho cán bộ, công chức, quản lý đô thị và môi trường; đang xây dựng các cơ chế thúc đẩy đổi mới sáng tạo, hình thành trung tâm nghiên cứu đạt chuẩn quốc tế. Đáng chú ý, Nghị quyết 98 đang được hiện thực hóa qua loạt dự án trọng điểm như tuyến đường vành đai Cơ chế đặc thù xuất phát từ sự thấu hiểu sâu sắc vai trò và tiềm năng đặc biệt của TP.HCM đối với sự phát triển chung của cả nước. 50 năm TP.HCM tạo cảm hứng, tiên phong tiến vào kỷ nguyên mới - Bài 3 Cần mở rộng “đường Cần thêm một số cơ chế đặc thù, đồng thời tăng cường các giải pháp để việc thực hiện các cơ chế này trở nên hiệu quả hơn nữa, tạo bệ phóng cho TP.HCM cất cánh. Trong vòng 40 năm (1982-2022), bốn nghị quyết của Bộ Chính trị về TP.HCM đã thể hiện đầy đủ vai trò, vị thế ngày càng quan trọng của TP trên tất cả lĩnh vực. Trong 20 năm đầu, Nghị quyết 01 và Nghị quyết 20 xác định TP.HCM từng bước trở thành một trung tâm công nghiệp, dịch vụ, khoa học công nghệ của khu vực Đông Nam Á, đóng góp ngày càng lớn với khu vực phía Nam và cả nước. Với Nghị quyết 16, TP được nâng tấm là đô thị đặc biệt, đi đầu trong sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa, là đầu tàu, động lực, có sức thu hút và sức lan tỏa lớn của vùng kinh tế trọng điểm phía Nam và từng bước trở thành trung tâm lớn về kinh tế, tài chính, thươngmại,khoa học công nghệ của đất nước và khu vực Đông Nam Á. Đáng chú ý nhất, đến Nghị quyết 31, vị thế của TP.HCM càng trở nên quan trọng hơn, vừa giữ vững vai trò là trung tâm lớn về kinh tế của cả nước, vừa sớm trở thành trung tâm kinh tế, tài chính, dịch vụ... của khu vực Đông Nam Á và châu Á, có năng lực cạnh tranh toàn cầu. TS LÊ HỮU PHƯỚC, Trường ĐH KHXH&NV, ĐH Quốc gia TP.HCM: Tiềm năng để TP.HCM cạnh tranh toàn cầu
RkJQdWJsaXNoZXIy Mjg2ODExMg==