7 Pháp luật & cuộc sống - Thứ Hai 26-5-2025 phapluat@phapluattp.vn hài hòa Trong bối cảnh tội phạm có chiều hướng gia tăng, mức độ điều chỉnh chính sách hình sự cần được cân nhắc thận trọng, kỹ lưỡng để không gây bất lợi tới hiệu quả răn đe, phòng ngừa và xử lý tội phạm. hành vi hiếp dâm gây ra cái chết cho nạn nhân. Tại Việt Nam, thực tiễn áp dụng hình phạt tử hình trong nhiều thập niên qua cho thấy đã đem lại những tác dụng nhất định trong trừng trị những người phạm tội đặc biệt nghiêm trọng và giáo dục người khác tôn trọng pháp luật. Bước sang giai đoạn phát triển mới, việc xem xét, loại bỏ dần hình phạt này trong pháp luật hình sự được coi là một trong những chủ trương quan trọng trong quá trình hoàn thiện chính sách hình sự. Dù vậy, trong bối cảnh quốc tế có nhiều diễn biến khó lường, tình hình tội phạm rất phức tạp, có chiều hướng gia tăng thì mức độ điều chỉnh chính sách hình sự về nội dung này cũng cần được cân nhắc thận trọng, kỹ lưỡng để không gây bất lợi tới hiệu quả răn đe, phòng ngừa và xử lý tội phạm. Phù hợp với chủ trương cải cách tư pháp . Ông có ý kiến gì với đề xuất của ban soạn thảo về dự kiến bỏ hình phạt tử hình và thay bằng hình phạt tù chung thân không xét giảm án đối với 8 tội danh trong lần sửa đổi này? + Có thể thấy việc cơ quan chủ trì soạn thảo dự án luật đề xuất không tiếp tục quy định hình phạt tử hình với một số tội danh, thay vào đó là hình phạt tù chung thân không xét giảm án đã được thực hiện khá kỹ lưỡng, phù hợp với chủ trương cải cách tư pháp và có cơ sở thực tiễn. Tuy nhiên, cũng còn sự khác nhau về cách tiếp cận với một số tội danh trong nhóm này. Chẳng hạn, ở tội tham ô tài sản, tội nhận hối lộ, có ý kiến cho rằng chúng ta đang nỗ lực đấu tranh không khoan nhượng với tội phạm tham nhũng, việc đặt vấn đề bỏ hình phạt tử hình có thể dẫn đến cách hiểu là pháp luật nương tay với các hành vi tham nhũng. Từ đó, đề nghị cần duy trì hình phạt tử hình với hai tội này để bảo đảm tính nghiêm minh của pháp luật cũng như đề cao tính răn đe, phòng ngừa chung. Ý khác lại cho rằng hai tội này nếu chuyển thành tù chung thân không xét giảm án sẽ tạo điều kiện cho người bị kết án tử hình một cơ hội sống, hoàn lương, nếu người đó thực sự ăn năn hối cải, có hành động tích cực khắc phục toàn bộ hậu quả. Chẳng hạn, nộp lại tiền hoặc tài sản đã tham nhũng; nghiêm chỉnh chấp hành các hình phạt bổ sung như phạt tiền, tịch thu tài sản… Thực tế hiện nay, BLHS đã quy định người bị kết án tử hình về tội tham ô tài sản, tội nhận hối lộ mà sau khi bị kết án chủ động nộp lại ít nhất 3/4 tài sản tham ô, nhận hối lộ và tích cực hợp tác với cơ quan chức năng trong phát hiện, điều tra, xử lý tội phạm hoặc lập công lớn thì hình phạt tử hình được chuyển thành tù chung thân; mặt khác, theo báo cáo của cơ quan soạn thảo thì tòa án cũng ít áp dụng hình phạt tử hình với hai tội danh này. Hay như với tội vận chuyển trái phép chất ma túy, có ý kiến cho rằng nếu chứng minh được hành vi vận chuyển trái phép chất ma túy nằm trong quy trình mua bán có tổ chức, tiếp tay cho hoạt động nêu trên thì người có hành vi này bị xử lý về tội mua bán trái phép chất ma túy. Còn đơn thuần là hành vi vận chuyển thuê thì hình phạt tù chung thân không xét giảm án đối với người phạm tội là nghiêm khắc, tương xứng với hành vi phạm tội. Bên cạnh đó, nếu cần thiết duy trì hình phạt tử hình thì cũng cần tách riêng trường hợp áp dụng hình phạt này, không quy định chung hình phạt tử hình với hình phạt tù chung thân, tù 20 năm trong cùng khung hình phạt. Đồng thời, bổ sung các điều kiện áp dụng chặt chẽ hơn như tăng định lượng hoặc giảm bớt các tình tiết định khung tại khung hình phạt tử hình để gián tiếp thu hẹp khả năng áp dụng hình phạt trên thực tế. Tuy nhiên, cũng có ý kiến cho rằng việc sửa đổi quy định như trên sẽ làm giảm tính răn đe, tạo kẽ hở để tội phạm ma túy phát triển phức tạp và nguy cơ Việt Nam có thể trở thành điểm trung chuyển ma túy quốc tế. Tới đây, dự án luật sẽ được các đại biểu tập trung thảo luận tại hội trường. Tôi cho rằng các ý kiến tham gia đối với các quy định nêu trên của dự án luật sẽ được các cơ quan lắng nghe, tiếp thu, chỉnh lý để trình Quốc hội phương án phù hợp nhất, trên tinh thần bảo đảm sự kết hợp hài hòa, cân đối giữa yêu cầu bảo đảm quyền con người, đặc biệt là quyền sống theo tinh thần Hiến pháp năm 2013 và yêu cầu đấu tranh phòng, chống tội phạm nói chung cũng như đối với từng loại tội phạm cụ thể nói riêng. . Xin cảm ơn ông.• Tiêu điểm Dự thảo BLHS sửa đổi dự kiến bỏ hình phạt tử hình và thay thế bằng hình phạt tù chung thân không xét giảm án tại 8 tội danh có khung hình phạt tử hình của BLHS hiện hành. Gồm tội hoạt động nhằm lật đổ chính quyền nhân dân (Điều 109); tội phá hoại cơ sở vật chất - kỹ thuật của nước CHXHCN Việt Nam (Điều 114); tội sản xuất, buôn bán hàng giả là thuốc chữa bệnh, thuốc phòng bệnh (Điều 194); tội phá hoại hòa bình, gây chiến tranh xâm lược (Điều 421). Tội gián điệp (Điều 110); tội vận chuyển trái phép chất ma túy (Điều 250); tội tham ô tài sản (Điều 353) và tội nhận hối lộ (Điều 354). Đại biểu THẠCH PHƯỚC BÌNH (đoàn Trà Vinh): Nên có lộ trình cụ thể Giảm hình phạt tử hình là xu thế nhân đạo trong tư pháp hình sự hiện đại, đặc biệt phù hợp với quyền sống, quyền cơ bản nhất của con người được quy định tại Điều 6 Công ước quốc tế về các quyền dân sự và chính trị mà Việt Nam chúng ta là thành viên. Tuy vậy, tôi nghĩ sự thay đổi này cũng phải cần đảm bảo không làm suy yếu vai trò răn đe của pháp luật, đặc biệt đối với các tội xâm hại an ninh quốc gia, tham nhũng và ma túy vốn có nguy cơ gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng. Tôi hoàn toàn đồng tình đề xuất bỏ hình phạt tử hình và thay thế bằng hình phạt tù chung thân không xét giảm án tại 8/18 tội danh có khung hình phạt tử hình ở bộ luật hiện hành. Tuy nhiên, tôi đề xuất nên có lộ trình cụ thể, trong giai đoạn 20252026 rà soát và sửa đổi BLHS, bãi bỏ tử hình đối với nhóm tội phạm phi bạo lực như tham nhũng, kinh tế, gián điệp, áp dụng hình phạt tù chung thân không giảm án cho các tội danh này giai đoạn 2026-2028... Đại biểu SÙNG A LỀNH (đoàn Lào Cai): Trên 80% số người bị kết án tử hình liên quan đến án ma túy Năm 2023, chúng tôi tham gia giám sát việc thực hiện chính sách pháp luật về thi hành án hình sự. Theo số liệu năm này, tới 83% số người bị kết án tử hình liên quan đến án ma túy; riêng Lào Cai có khoảng 110 đối tượng bị kết án tử hình, 97% trong số này là án ma túy. Trong khi đó, số lượng thi hành án tử hình rất chậm, chỉ khoảng 1%/năm. Dự thảo lần này đề xuất chuyển từ hình phạt tử hình sang tù chung thân không xét giảm án, đối tượng chính là những người bị kết án tử hình do tội vận chuyển ma túy, đặc biệt là các tỉnh miền núi, vùng cao biên giới, là hợp lý, thể hiện tính chất nhân đạo của nước ta, đồng thời giảm tải cho trại giam của Bộ Công an. Theo thống kê, hiện thiếu buồng giam cho trên 1.000 đối tượng bị kết án tử hình, các trại giam thì quá tải… Việc này cũng giúp giảm áp lực khó khăn cho lực lượng công an trong thực thi công vụ, bởi các đối tượng bị kết án tử hình luôn có tư tưởng không còn gì để mất, tư tưởng rất phức tạp, tiêu cực, thậm chí tấn công cả lực lượng quản lý trại giam. Cùng với đó, việc bỏ hình phạt tử hình đối với một số tội còn giúp giảm chi phí cho công tác thi hành án, giảm gánh nặng ngân sách nhà nước. Theo thông tin chúng tôi nắm được, để kết án tử hình và thi hành án tử hình đối với một đối tượng, chi phí 250-500 triệu đồng, nếu kết án tử hình hàng ngàn, vài ngàn, gánh nặng ngân sách nhà nước rất lớn. Đại biểu NGUYỄN CÔNG LONG (đoàn Đồng Nai): Bỏ hình phạt tử hình ở tội nào phải hết sức cân nhắc Lần sửa đổi này, mặc dù tên gọi thuộc phạm vi sửa đổi, bổ sung một số điều nhưng những điều chỉnh về chính sách hình sự rất lớn, như việc tiếp tục xem xét bỏ số điều, số tội có khung hình phạt tử hình. Trong báo cáo thẩm tra của Ủy ban Pháp luật và Tư pháp vẫn còn hai ý kiến, bởi vì ủy ban còn nhiều băn khoăn về vấn đề này. Chúng ta ủng hộ việc tiếp tục bỏ hình phạt tử hình nhưng bỏ ở tội nào phải hết sức cân nhắc trong từng giai đoạn để đảm bảo yếu tố răn đe, phòng ngừa. Với hai tội tham ô tài sản và nhận hối lộ, khi thẩm tra, một số ý kiến đề nghị cân nhắc không nên bỏ, kể cả hai cơ quan VKSND Tối cao và TAND Tối cao cũng đề nghị không bỏ hình phạt tử hình với hai tội này. Việc bỏ trong thời điểm này sẽ có tác động nhất định đến công cuộc phòng, chống tham nhũng hiện nay… Đối với các tội phạm về tham nhũng, trường hợp nếu chưa truy tố và chưa đưa vào một khung hình phạt, các bị can, bị cáo sẽ rất ngoan cố nhưng khi đã xử lý được vào tội và khung hình phạt lập tức chuyển biến thái độ ngay và khắc phục hậu quả rất hiệu quả. Chúng ta không hy vọng và không mong muốn sẽ xử lý bằng những hình phạt này đối với người phạm tội, tuy nhiên tính răn đe rất hiệu quả. ĐỨC MINH ghi (*) Ý kiến của các đại biểu Quốc hội tại phiên thảo luận tổ hôm 20-5. Ý Kiến (*)
RkJQdWJsaXNoZXIy Mjg2ODExMg==