7 Pháp luật & cuộc sống - Thứ Ba 27-5-2025 phapluat@phapluattp.vn Tương lai phải tính . Các đại biểu cũng tranh luận khá nhiều về việc bỏ án tử hình với hai tội tham ô, nhận hối lộ, quan điểm của ông thế nào? + Vẫn là vấn đề nhận thức về mục đích của hình phạt. Với tội phạm về tham nhũng thì mục đích của tội phạm là lợi ích vật chất và lợi ích khác. Vậy hình phạt phải tập trung vào các lợi ích đó, tước bỏ các lợi ích đó. Chứ bao nhiêu năm qua chúng ta duy trì hình phạt tử hình với các tội về tham nhũng, tham nhũng có giảm đâu. Tôi cho rằng giáo dục, phòng ngừa tội phạm, nhất là tội phạm về tham nhũng thì cần triển khai các giải pháp đồng bộ để“4 không”: Không thể tham nhũng (tập trung hoàn thiện thể chế, cơ chế, chính sách pháp luật, bịt kín các kẽ hở, lỗ hổng trong quản lý có thể dẫn tới tham nhũng); không muốn tham nhũng (xây dựng ý thức tự giác, đạo đức, văn hóa liêm chính trong toàn xã hội); không cần tham nhũng (đảm bảo điều kiện sống, làm việc, thu nhập chính đáng, đẩy đủ cho đội ngũ cán bộ, công chức để họ không vì áp lực cuộc sống mà tham nhũng); không dám tham nhũng (nâng cao hiệu quả công tác điều tra, truy tố, xét xử và thi hành án tham nhũng). Sửa BLHS chỉ là một phần giải pháp để không dám tham nhũng và cũng là phần cuối cùng trong “4 không”. Vậy nên chúng ta phải triển khai toàn diện, đồng bộ các giải pháp thì mới giải quyết được căn cơ tệ nạn tiêu cực, tham nhũng trong toàn hệ thống chính trị, kể cả khu vực tư. . Nếu so với một số tội có hình phạt cao nhất là tử hình thực tế chưa bao giờ xảy ra vụ án nào thì trong nhóm tội về tham nhũng, đã có một số trường hợp tuyên phạt tử hình. Vậy nay bỏ thì có vội quá không? + Vừa qua, chúng ta đẩy mạnh công tác chống tham nhũng, đã tuyên một số án tử hình với người phạm tội tham nhũng nhưng chưa trường hợp nào thi hành. Và có trường hợp sau khi nộp lại của hối lộ thì đã được giảm án. Quan điểm cá nhân tôi thì cho rằng về hiệu quả răn đe, phòng ngừa, hình phạt tử hình không có nhiều ý nghĩa so với các hình phạt khác. Thậm chí còn kém hiệu quả so với các hình phạt khác. Như trong nhóm tội về tham nhũng chẳng hạn, BLHS của ta từ xưa đến nay đều có hình phạt tịch thu tài sản nhưng trong tổ chức thi hành pháp luật, trong truy tố, xét xử rất ít khi nếu nói là hiếm khi tòa án tuyên áp dụng hình phạt này. . Tịch thu tài sản thì vẫn có nhiều bản án tuyên nội dung này chứ, thưa ông? + Cần phân biệt hình phạt “tịch thu tài sản” với “tịch thu vật, tiền trực tiếp liên quan đến tội phạm” là biện pháp tư pháp. Vật, tiền trực tiếp liên quan đến tội phạm có thể là công cụ, phương tiện dùng vào việc phạm tội, là do tội phạm mà có, là thu lợi bất chính từ việc phạm tội… Còn tài sản trong hình phạt“tịch thu tài sản” là bất cứ tài sản nào thuộc sở hữu của người bị kết án, bất kể nguồn gốc và cơ quan tiến hành tố tụng không phải chứng minh nguồn gốc là do tham nhũng, do phạm tội mà có. . Vậy tại sao án tham nhũng gần đây phát hiện nhiều, xét xử nhiều mà lại ít tuyên phạt tịch thu tài sản? + Đầu tiên là do chính chúng ta chưa thực sự quyết liệt với tội phạm tham nhũng. Trong BLHS, hình phạt tịch thu tài sản cho đến nay được xếp vào nhóm hình phạt bổ sung, tức là VKS có thể đề nghị hoặc không đề nghị áp dụng, tòa án có thể tuyên hoặc không tuyên. Thế nên trong vụ án tham nhũng liên quan đến ông Lê Đức Thọ (cựu bí thư Bến Tre), dù kê biên được khối tài sản khổng lồ nhưng tòa án đã không áp dụng hình phạt bổ sung tịch thu tài sản. . Vậy ý ông là lần sửa BLHS này vẫn nên bỏ hình phạt tử hình với các tội về tham nhũng nhưng nên tăng cường áp dụng hình phạt tịch thu tài sản? + Tôi cho rằng các đại biểu Quốc hội nên chú ý vào những vấn đề cụ thể này thay vì xoay quanh hình phạt tử hình. Quốc hội nên mạnh dạn sửa đổi luật theo hướng với các tội về tham nhũng, tịch thu tài sản dù là hình phạt bổ sung nhưng bắt buộc phải tuyên. Tất nhiên là tịch thu bao nhiêu thì cần cân nhắc trong từng vụ án cụ thể. Còn hình phạt tử hình chỉ nên thu hẹp vào các tội như giết người, sản xuất ma túy… mà thôi. án liên quan đến hàng giả được khởi tố. Vậy chính sách hình sự với loại tội phạm này có cần sửa đổi, bổ sung gì không? + Cần sửa đổi theo hướng bỏ hình phạt tử hình. Đồng thời, tổ chức thi hành pháp luật cần nghiêm minh hơn, quản lý nhà nước cần hiệu quả hơn, cán bộ quản lý về chất lượng hàng hóa cần ngay ngắn. Tôi cho rằng tội phạm và vi phạm pháp luật liên quan đến hàng giả, hàng kém chất lượng chủ yếu là do nguyên nhân yếu kém về quản lý nhà nước, do cơ quan bảo vệ pháp luật buông lỏng, không quyết liệt phát hiện, điều tra, truy tố, xét xử chứ không phải do hình phạt hiện hành nhẹ hay nặng. . Còn với tội vận chuyển trái phép chất ma túy? + Tôi không tin là hình phạt tử hình có thể răn đe, phòng ngừa, làm cho người ta sợ mà không phạm tội. Thậm chí, hình phạt tử hình với tội vận chuyển trái phép chất ma túy còn khiến những người đơn thuần vận chuyển thuê để kiếm sống khi đã vi phạm thì không thể rút ra được. Họ sẽ bị chính những kẻ chủ mưu, cầm đầu khống chế, trói vào đường dây tội phạm. Tôi cho rằng nên mạnh dạn bỏ tử hình với tội danh này, qua đó mở ra cơ hội được sống, được trở về với xã hội để người trót phạm tội có thể dũng cảm rút ra khỏi đường dây và dũng cảm tố giác, phối hợp với cơ quan điều tra bắt giữ được những kẻ chủ mưu, cầm đầu đường dây buôn bán ma túy. . Vậy theo ông, có thể bỏ hẳn hình phạt tử hình chưa? + Cá nhân tôi không đánh giá cao hiệu quả giáo dục, phòng ngừa, răn đe của hình phạt tử hình. Nhưng nói bỏ ngay lúc này là không thực tế. Tâm lý xã hội, nhận thức xã hội hiện tại, rồi truyền thống văn hóa, thể chế chính trị của chúng ta thì chưa thể bỏ hình phạt tử hình được. Mà không chỉ chúng ta, một số nước châu Á cũng chưa bỏ được, cho dù ngay trong khu vực ASEAN, ngày càng nhiều nước bỏ hoàn toàn hoặc không áp dụng trên thực tế. Dù vậy, mấy chục năm làm thẩm phán, tôi đều băn khoăn về hiệu quả của hình phạt tử hình. Những năm 1990, tôi đã xử phúc thẩm một bị cáo là quân nhân đồn biên phòng bắn chết ba và làm bị thương hai đồng đội khác. Án sơ thẩm tuyên bị cáo này hình phạt tử hình nhưng phúc thẩm thì chúng tôi đã quyết định giảm án còn tù chung thân. Quá trình điều tra cho thấy hành vi phạm tội là có nguyên nhân từ sự buông lỏng quản lý của đơn vị, từ hành vi sai trái của chính nạn nhân. Từ án tử hình được giảm xuống tù chung thân, bị cáo này đã cải tạo tốt, được xét giảm Tiêu điểm Đề xuất bỏ án tử hình với 8 tội danh Dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của BLHS không còn quy định hình phạt tử hình đối với 8 tội: Hoạt động nhằm lật đổ chính quyền nhân dân (Điều 109); phá hoại cơ sở vật chất - kỹ thuật của nước CHXHCN Việt Nam (Điều 114); sản xuất, buôn bán hàng giả là thuốc chữa bệnh, thuốc phòng bệnh (Điều 194); phá hoại hòa bình, gây chiến tranh xâm lược (Điều 421); gián điệp (Điều 110); vận chuyển trái phép chất ma túy (Điều 250); tham ô tài sản (Điều 353); nhận hối lộ (Điều 354). án mấy lần, sau đó được ra tù. Anh ta đã trở lại với đời thường, làm ăn kinh doanh, thành chủ doanh nghiệp thành đạt. Đảng ta có chủ trương cải cách tư pháp rất tiến bộ. Vừa qua, Nghị quyết 68 của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế tư nhân cũng nhấn mạnh quan điểm cải cách tư pháp trong điều tra, truy tố, xét xử các vụ án kinh tế. Và trong xu thế chung của thế giới, tin rằng chúng ta một ngày nào đó sẽ phải tính tới loại bỏ hoàn toàn hình phạt tử hình. . Xin cảm ơn ông.• Trung tướng Trần Văn Độ. Ảnh: VPQH Phiên xử phúc thẩm vụ Xuyên Việt Oil, xét kháng cáo của ông Lê Đức Thọ và một số bị cáo khác. Ảnh: NGUYỄN TIẾN Tội phạm tham nhũng: Tịch thu tài sản hay tử hình hiệu quả hơn?
RkJQdWJsaXNoZXIy Mjg2ODExMg==