6 Pháp luật & cuộc sống - Thứ Hai 9-6-2025 Cơ chế để lật lại những bản án có dấu hiệu bị thao túng Hiện nay, trong hệ thống pháp luật của Việt Nam có ba luật tố tụng, đó là BLTTDS, BLTTHS và Luật Tố tụng hành chính. Cả ba luật này đều quy định: Bản án, quyết định của tòa án đã có hiệu lực pháp luật mà phát hiện có vi phạm pháp luật nghiêm trọng hoặc có tình tiết mới theo quy định... thì được xem xét lại theo trình tự giám đốc thẩm hoặc tái thẩm. Hai thủ tục tố tụng đặc biệt này không chỉ đảm bảo sự công bằng, minh bạch trong hoạt động tư pháp mà còn giúp bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của các bên liên quan. Trong đó, tái thẩm là để xét lại các bản án hoặc quyết định đã có hiệu lực pháp luật khi có những tình tiết mới, chưa được phát hiện trong quá trình xét xử trước đó, có thể làm thay đổi bản chất của vụ án. Giám đốc thẩm cũng là một thủ tục tố tụng đặc biệt, xét lại bản án, quyết định của tòa án đã có hiệu lực pháp luật nhưng bị kháng nghị vì phát hiện kết luận trong bản án, quyết định của tòa án không phù hợp với những tình tiết khách quan của vụ án; có vi phạm nghiêm trọng thủ tục tố tụng; có sai lầm nghiêm trọng trong việc áp dụng pháp luật. Theo Luật Tổ chức TAND và Luật Tổ chức VKSND thì TAND Tối cao, VKSND Tối cao có thẩm quyền thanh tra, kiểm tra nghiệp vụ đối với tòa án, VKS cấp dưới. Như vậy, với việc phát hiện vụ việc tiêu cực vừa qua tại Đà Nẵng, tuy rằng không phải vụ nào cũng bị tác động để làm sai lệch kết quả giải quyết vụ án thì đây vẫn là lý do để TAND Tối cao và VKSND Tối cao cần thiết lập đoàn thanh tra. Đoàn thanh tra sẽ nghiên cứu lại những hồ sơ vụ án, vụ việc mà những bị can trên có liên quan, để minh định lại xem chúng có được giải quyết đúng pháp luật không, có bất công xảy ra hay không... Trong quá trình rà soát đó, nếu phát hiện có những vi phạm thì người có thẩm quyền (Chánh án TAND Tối cao hoặc Viện trưởng VKSND Tối cao) ban hành quyết định kháng nghị để làm rõ những vi phạm theo thủ tục giám đốc thẩm hoặc tái thẩm. Ngoài ra, tòa án, VKS còn chịu sự giám sát của nhân dân, Quốc hội, HĐND, MTTQ Việt Nam và các tổ chức thành viên của Mặt trận. Cũng chính từ những thông tin tiêu cực này mà các cơ quan có chức năng, thẩm quyền giám sát cần thiết thành lập đoàn giám sát để thực hiện chức năng giám sát của mình. Nếu phát hiện sai phạm thì đoàn giám sát kiến nghị cơ quan có thẩm quyền (Chánh án TAND Tối cao hoặc Viện trưởng VKSND Tối cao) kháng nghị theo thẩm quyền. Thông điệp mạnh mẽ về quyền được xét xử công bằng Một khi việc giải quyết án đã bị thao túng bởi đồng tiền thì lẽ tất nhiên sẽ gây ra sự bất công khiến đương sự khiếu kiện kéo dài, dẫn đến mất niềm tin vào công lý. Xem xét lại các vụ việc có dấu hiệu bị chi phối là việc cần làm để chứng minh rằng hệ thống pháp luật không bao che và không bất lực trước tham nhũng tư pháp. Việc lật lại các vấn đề còn nhiều khuất tất cho thấy hệ thống pháp luật bảo đảm quyền được xét xử công bằng của các đương sự; pháp luật được thượng tôn; việc kết án đảm bảo đúng người, đúng tội, đúng pháp luật; đồng thời cũng đưa ra một thông điệp rằng sự thật và công bằng có thể bị trì hoãn nhưng không bị bỏ quên. Ngoài ra, việc kích hoạt và thực hiện nghiêm cơ chế kiểm tra, giám sát nội bộ ngành tố tụng, lật lại các Luật sư LÊ VĂN HOAN, Đoàn Luật sư TP.HCM Liên quan vụ án đưa, nhận, môi giới hối lộ xảy ra tại TAND Cấp cao tại Đà Nẵng và một số đơn vị ở các tỉnh, thành miền Trung, Cơ quan điều tra VKSND Tối cao đã đề nghị truy tố 23 bị can. Trong đó, một bị can bị đề nghị truy tố tội nhận hối lộ, 17 bị can bị đề nghị truy tố tội môi giới hối lộ, năm bị can bị đề nghị truy tố tội đưa hối lộ. Trong số 23 bị can, có nhiều bị can là thẩm phán, kiểm sát viên, luật sư; có người có chức vụ như phó chánh án TAND Cấp cao, phó viện trưởng VKSND Cấp cao, phó chánh tòa cấp tỉnh, chánh án cấp huyện... Cơ quan điều tra VKSND Tối cao xác định các bị can thực hiện hành vi đưa, nhận, môi giới hối lộ để giúp các bị cáo, bị án, đương sự hoặc người quen được xét xử theo hướng có lợi trong 18 vụ việc. Từ câu chuyện này, một vấn đề đáng chú ý được đặt ra là các phán quyết có dấu hiệu bị “mua bán” nêu trên sẽ được rà soát lại như thế nào? Cơ sở pháp lý, ý nghĩa của việc cần phải rà soát?... bản án có dấu hiệu bị mua bán có ý nghĩa trong việc đảm bảo công lý, giữ vững kỷ cương pháp luật và phòng, chống tham nhũng trong hệ thống tư pháp. Không thể chỉ trông chờ vào tố giác của người dân hoặc việc điều tra vụ án hình sự của cơ quan điều tra thì mới phát hiện sai phạm; mà chính các cơ quan tố tụng phải kiểm tra định kỳ, kiểm tra đột xuất, hậu kiểm các bản án, quyết định của mình thì sẽ tạo được sức ép buộc người công chức tư pháp phải hết sức giữ mình. Đây là cơ chế phòng ngừa chủ động, giúp phát hiện sai phạm và ngăn chặn hậu quả từ khi mới nhen nhóm. Từ đó, người dân, đương sự sẽ cảm thấy an tâm hơn khi gửi gắm thân phận pháp lý của mình, bớt đi nỗi lo lắng muộn phiền không đáng có khi “đáo tụng đình”; rồi dần dần sẽ phục hồi niềm tin vào chốn công đường.• Xem xét lại các vụ việc có dấu hiệu bị chi phối là việc cần làm để chứng minh rằng hệ thống pháp luật không bao che và không bất lực trước tham nhũng tư pháp. Bị hủy án vì bỏ quên đơn kháng cáo của bị hại phapluat@phapluattp.vn Mới đây, TAND Cấp cao tại TP.HCM đã công bố quyết định giám đốc thẩm vụ án bị cáo PTB phạm tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản. Theo quyết định giám đốc thẩm, Ủy ban Thẩm phán TAND Cấp cao tại TP.HCM đã chấp nhận kháng nghị của Chánh án TAND Cấp cao tại TP.HCM, tuyên hủy bản án phúc thẩm của TAND tỉnh Hậu Giang để xét xử phúc thẩm lại. Theo nội dung vụ án, năm 2004, bị cáo PTB làm chủ hụi cho nhiều dây hụi trên địa bàn tỉnh Hậu Giang và TP Cần Thơ. Đến năm 2013, PTB nảy sinh ý định chiếm đoạt tiền hụi. Bị cáo đã mạo danh hụi viên để hốt hụi và chiếm đoạt tiền của 42 hụi viên vớ i tổ ng số tiề n hơn 186 triệu đồng. Đồng thời, bị cáo còn nợ tiền của 43 hụi viên khác vớ i số tiề n hơn 1,8 tỉ đồng. Trong đó, bị cáo đã chiếm đoạt và nợ tiền củ a bị hại ĐTND vớ i số tiề n tổng cộng gần 260 triệu đồng. Xét xử sơ thẩm ngày 2-7-2024, TAND huyện Châu Thành, An Giang tuyên phạ t bị cáo PTB mứ c á n mộ t năm sáu tháng tù về tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản. Ngày 10-7-2024, bị cáo PTB kháng cáo bả n á n sơ thẩ m củ a TAND huyện Châu Thành, xin tòa phúc thẩ m xem xét cho mình đượ c hưởng án treo. Sau đó, TAND tỉnh Hậu Giang đã đưa vụ án ra xét xử phúc thẩm và quyế t đị nh bác kháng cáo xin hưở ng án treo củ a bị cá o. Đến tháng 3-2025, TAND tỉnh Hậu Giang đã có văn bản gửi TAND Cấp cao tại TP.HCM để kiến nghị xem xét theo thủ tục giám đốc thẩm do HĐXX cấp phúc thẩm không biết bị hại D có đơn kháng cáo nên đã không xem xét, giải quyết. Theo Ủy ban Thẩm phán TAND Cấp cao tại TP.HCM, ngày 18-7-2024, thừa phát lại đã tống đạt bản án đến cho bà D và người nhận bản án là cha của bà. Ngày 3-8-2024, bà D có đơn kháng cáo gửi đến TAND tỉnh Hậu Giang, theo dấu bưu điện xác định ngày gửi là ngày 5-8-2024. Tại đơn kháng cáo, bà D xác nhận bà nhận được bản án vào ngày 23-7-2024. Ngày 6-8-2024, TAND tỉnh Hậu Giang nhận được đơn kháng cáo của bà D nhưng không xử lý kháng cáo theo quy định mà lưu đơn tại văn phòng. Sau đó, TAND tỉnh Hậu Giang đã đưa vụ án ra xét xử phúc thẩm và chỉ xem xét kháng cáo của bị cáo PTB. Bà D đã liên hệ với TAND tỉnh Hậu Giang về việc bà có gửi đơn kháng cáo nhưng chưa được được xem xét, giải quyết. Đến ngày 4-2-2025, Văn phòng TAND tỉnh Hậu Giang mới chuyển đơn kháng cáo của bà D đến Tòa Hình sự TAND tỉnh Hậu Giang sau khi vụ án đã được xét xử phúc thẩm. Theo Ủy ban Thẩm phán TAND Cấp cao tại TP.HCM, đơn kháng cáo của bà D chưa được cấp phúc thẩm xem xét, giải quyết theo đúng quy định. Để đảm bảo quyền, lợi ích hợp pháp của bà, cần phải hủy bản án hình sự phúc thẩm nêu trên để xét xử phúc thẩm lại vụ á n. SONG MAI Vụ nhận hối lộ ở TAND Cấp cao tại Đà Nẵng: Cầ n rà soát các bản án liên quan Liên quan vụ đưa, nhận hối lộ ở TAND Cấp cao tại Đà Nẵng, cần rà soát các bản án, quyết định liên quan để đảm bảo các vụ, việc này được xét xử, giải quyết đúng pháp luật.
RkJQdWJsaXNoZXIy Mjg2ODExMg==