8 Đô thị - Thứ Ba 10-6-2025 Đề xuất nhiều ưu đãi để doanh nghiệp đầu tư vào công nghiệp đường sắt VIẾT LONG Bộ KH&CN đang dự thảo quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành các nghị quyết của Quốc hội về phát triển khoa học công nghệ (KHCN), nghiên cứu, ứng dụng, nhận chuyển giao công nghệ đối với dự án đường sắt. Trong đó, cơ quan soạn thảo đề xuất nhiều chính sách đối với tổ chức, cá nhân thực hiện phát triển công nghiệp đường sắt. Được miễn nhiều loại thuế Theo Bộ KH&CN, để đáp ứng yêu cầu thực hiện các dự án trọng điểm đường sắt được Quốc hội phê duyệt và hướng tới hình thành công nghiệp đường sắt thì các quy định hiện hành không còn phù hợp. Hệ thống pháp luật về KHCN cho đến thời điểm hiện tại chưa có các quy định mang tính đặc thù. Với mục tiêu khởi công dự án đường sắt cao tốc Bắc - Nam vào cuối năm 2026, Bộ KH&CN khẳng định cần ban hành một nghị định để thể chế hóa hoạt động KHCN, nghiên cứu, ứng dụng, chuyển giao công nghệ… Theo đó, cơ quan soạn thảo đề xuất đưa vào dự thảo nghị định quy định bộ quản lý ngành, lĩnh vực, UBND cấp tỉnh nơi đường sắt đi qua được tổ chức hỗ trợ kinh phí cho một số viện nghiên cứu, trường ĐH, doanh nghiệp (DN) hoặc cá nhân thực hiện hoạt động KHCN phục vụ dự án đường sắt theo quy định. Các cấp có thẩm quyền tổng hợp đề xuất đặt hàng thuộc phạm vi quản lý để đưa ra hội đồng tư vấn xác định nhiệm vụ KHCN. DN thực hiện nhiệm vụ phát triển công nghiệp đường sắt được hưởng ưu đãi như DN công nghệ cao theo quy định. Song song đó, miễn thuế thu nhập DN, miễn thuế nhập khẩu nguyên liệu, vật tư, linh kiện trong nước chưa sản xuất được trong thời hạn năm năm kể từ ngày được công nhận chủ trì hoạt động KHCN phục vụ dự án đường sắt. Đáng chú ý, các DN trên cũng được miễn tiền thuê đất khi thực hiện dự án KHCN đầu tư trong Khu công nghệ cao trong 15 năm đối với dự án đầu tư không thuộc danh mục ngành nghề ưu đãi đầu tư; 19 năm đối với dự án thuộc danh mục ngành nghề ưu đãi đầu tư. Dự án thuộc danh mục ngành nghề đặc biệt ưu đãi đầu tư được miễn toàn bộ tiền thuê đất cho cả thời hạn thuê. Tổ chức, cá nhân chủ trì nhiệm vụ KHCN phục vụ dự án đường sắt được miễn trừ trách nhiệm theo quy định của pháp luật về chấp nhận rủi ro trong nghiên cứu khoa học và phát triển công nghệ. Với các tổ chức và cá nhân tham gia phát triển nguồn nhân lực công nghệ cao phục vụ dự án đường sắt được hưởng chính sách miễn hoặc giảm tiền thuê đất; được giao đất không thu tiền sử dụng đất hoặc cho thuê đất với giá ưu đãi để xây dựng cơ sở đào tạo. Thêm vào đó, các đối tượng trên được miễn thuế thu nhập DN trong bốn năm, giảm 50% trong chín năm tiếp theo; miễn thuế nhập khẩu đối với thiết bị Dự án đường sắt cao tốc Bắc - Nam dự kiến khởi công vào cuối năm 2026. Ảnh minh họa: Sử dụng công nghệ AI Cần ưu tiên chính sách cho ngành công nghiệp hỗ trợ Đại diện Tổng Công ty Đường sắt Việt Nam cho rằng DN đang cần ưu đãi lãi suất đối với khoản vay tín dụng cho nghiên cứu, phát triển, chuyển giao công nghệ đối với các dự án đường sắt. Bên cạnh đó là chính sách miễn, giảm thuế đất đối với các cơ sở công nghiệp đường sắt. Thêm vào đó, chúng ta cũng cần xem xét miễn hoặc giảm tới mức cao nhất đối với thuế nhập khẩu dây chuyền công nghệ, máy móc thiết bị phục vụ sản xuất các sản phẩm công nghiệp đường sắt; có chính sách ưu đãi nhập khẩu đối với các sản phẩm hỗ trợ công nghiệp đường sắt. “Cần quy hoạch các khu trung tâm công nghiệp đường sắt, công nghiệp phụ trợ để nhập khẩu dây chuyền tham gia sản xuất các sản phẩm cung cấp cho đường sắt, phát triển hệ sinh thái công nghiệp đường sắt. Song song đó, phải có chính sách ưu tiên phát triển công nghiệp hỗ trợ, đặc biệt ngành luyện kim, chế tạo vật liệu…” - đại diện Tổng Công ty Đường sắt Việt Nam cho hay. Với mục tiêu khởi công dự án đường sắt cao tốc Bắc - Nam vào cuối năm 2026, Bộ KH&CN khẳng định cần ban hành một nghị định để thể chế hóa hoạt động khoa học công nghệ, nghiên cứu, ứng dụng, chuyển giao công nghệ… Ngày 9-6, Chủ tịch UBND TP Hà Nội Trần Sỹ Thanh đã chủ trì buổi làm việc với Hiệp hội Các nhà sản xuất xe máy Việt Nam (VAMM) để bàn về các giải pháp chuyển đổi mô tô, xe máy sử dụng nhiên liệu hóa thạch sang xe máy sử dụng năng lượng xanh, sạch trên địa bàn. Tại buổi làm việc, bà Sayaka Arai, Chủ tịch VAMM, cho biết hiệp hội hiện gồm năm thành viên là Honda, Yamaha, SYM, Suzuki và Piaggio Việt Nam. VAMM hướng đến sản xuất xe máy chất lượng cao, an toàn, thân thiện với môi trường, đồng thời là cầu nối chính sách giữa doanh nghiệp và Nhà nước. Mỗi năm VAMM nộp khoảng 20.000 tỉ đồng vào ngân sách, tạo việc làm cho hơn 200.000 người lao động và xây dựng hệ thống phân phối, cung ứng rộng khắp cả nước. Liên quan đến đề xuất chuyển đổi xe máy xăng, VAMM kiến nghị Hà Nội cần có lộ trình rõ ràng, khả thi với mục tiêu bắt đầu từ năm 2030. Bà Arai nhấn mạnh chính sách này có ảnh hưởng lớn đến nhiều bên nên cần được trao đổi thấu đáo và đánh giá kỹ lưỡng, đặc biệt là về mức độ gây ô nhiễm của xe xăng. “Chúng tôi sẵn sàng hỗ trợ Hà Nội trong quá trình chuyển đổi, đảm bảo người dân không gặp bất tiện, đồng thời vẫn đạt mục tiêu xây dựng đô thị sạch và văn minh” - bà Arai nói. Tại cuộc làm việc, Chủ tịch UBND TP Hà Nội Trần Sỹ Thanh ghi nhận các đề xuất của VAMM và khẳng định TP đã có định hướng từ lâu về việc quản lý xe cá nhân nhằm giảm ùn tắc và ô nhiễm. “Không thể có một đô thị hiện đại nếu thiếu môi trường và văn hóa tốt. Xe máy tuy mang lại tiện lợi nhưng cũng là một thách thức lớn với phát triển bền vững” - Chủ tịch UBND TP Hà Nội nói và dẫn lại Nghị quyết 04/2017 của HĐND TP về đề án quản lý phương tiện giao thông đường bộ đến năm 2030. Theo ông Thanh, từ năm 2017 Hà Nội đã công bố lộ trình giảm dần xe máy ở bốn quận nội đô, lộ trình này sẽ không thay đổi. Dự kiến đến năm 2035, TP sẽ hoàn thành khoảng 10 tuyến đường sắt đô thị nhằm thúc đẩy giao thông công cộng. “Việc sử dụng xe máy là một nét văn hóa của người Việt nhưng nếu không có quyết tâm thì không biết bao giờ Hà Nội mới trở thành đô thị văn minh, sạch đẹp như Tokyo hay các TP lớn khác trên thế giới” - Chủ tịch UBND TP Hà Nội nhấn mạnh. TRỌNG PHÚ Doanh nghiệp thực hiện các nghiên cứu, nhận chuyển giao công nghệ đường sắt… được hưởng ưu đãi nhiều loại thuế. chuyên dùng trong nước chưa sản xuất được. Ngoài ra, Bộ KH&CN cũng đề xuất tổ chức, DN nhà nước được giao nhiệm vụ hoặc DN Việt Nam khác được đặt hàng nhận chuyển giao công nghệ phục vụ dự án đường sắt khi đáp ứng đồng thời các tiêu chí: Năng lực tài chính, kinh nghiệm, nhân lực… “Không lựa chọn các đơn vị mất khả năng thanh toán hoặc chuẩn bị giải thể, thu hồi giấy phép kinh doanh” - Bộ KH&CN đề xuất. Cần ưu tiên phát triển công nghệ lõi Góp ý đề xuất trên, Bộ Xây dựng cơ bản đồng ý với dự thảo nhưng đề nghị xem xét quy định cụ thể về chủ thể chuyển giao - chủ thể tiếp nhận - đối tượng chuyển giao, mức độ chuyển giao phù hợp. Thêm vào đó, các chính sách của Nhà nước cần hướng đến việc ưu tiên nghiên cứu phát triển, tiếp nhận, làm chủ các công nghệ nền tảng, công nghệ lõi phục vụ đường sắt tốc độ cao, đường sắt đô thị và đường sắt điện khí hóa. Trong khi đó, Ban quản lý dự án đường sắt Hà Nội cho rằng công nghệ sau khi nhận chuyển giao phải được đảm bảo có thị trường tiêu thụ sản phẩm đủ lớn. Vì vậy, cần có quy định tạo điều kiện phát triển thị trường mới đảm bảo được tính hiệu quả của việc chuyển giao công nghệ. Nhà nước cũng nên có quy định rõ ràng trong trường hợp đơn vị nhận chuyển giao công nghệ nhưng thất bại khi sản xuất hàng loạt, không đảm bảo quy mô cung ứng cho thị trường đường sắt. Không để DN nhận chuyển giao các công nghệ lạc hậu, chất lượng kém, chi phí vòng đời lớn. Cần có quy định cụ thể để khuyến khích DN, nhà sản xuất nước ngoài đặt nhà máy tại Việt Nam, liên doanh, liên kết với DN Việt Nam trong sản xuất, duy trì thị trường và từng bước chuyển giao công nghệ trong lĩnh vực đường sắt mà Việt Nam chưa làm chủ được. “Đặc biệt, khuyến khích mạnh DN, tổ chức trong nước tự lực, tự cường trong trường hợp không thể mua được các công nghệ cốt lõi…” - Ban quản lý dự án đường sắt Hà Nội góp ý.• Hà Nội lên lộ trình giảm xe máy sử dụng nhiên liệu hóa thạch Chủ tịch UBND TP Hà Nội Trần Sỹ Thanh. Ảnh: TP
RkJQdWJsaXNoZXIy Mjg2ODExMg==