5 thoisu@phapluattp.vn Thời sự - Thứ Năm 12-6-2025 Anh Nguyễn Văn Sang, kiểm lâm Vườn quốc gia Cát Tiên, chia sẻ hiện nay Vườn quốc gia Cát Tiên đang bảo vệ nhiều loài quý hiếm trong Sách đỏ như voi, tê tê, bò tót, chồn bay, gà tiền. Tuy nhiên, công tác bảo vệ gặp khó khăn do lực lượng mỏng và đường biên dài giáp ranh khu dân cư. Đặc biệt, nhiều người dân thú ở Vườn quốc gia Cát Tiên lòng người. Nếu một người từng lầm lỗi đã quay đầu thì tại sao chúng ta không thể dừng lại để lắng nghe! Bảo vệ rừng không chỉ là nhiệm vụ của những kiểm lâm, dù họ phải chịu trách nhiệm chính khi rừng xanh chịu tổn thất. Theo số liệu do Ban quản lý Vườn quốc gia Cát Tiên cung cấp, kể từ năm 2015 đến nay, các lực lượng chức năng đã phát hiện và xử lý gần 1.100 vụ vi phạm quy định về bảo vệ động vật hoang dã liên quan đến đặt bẫy thú rừng, xử lý gần 1.400 đối tượng vi phạm. Cùng trong giai đoạn này, lực lượng kiểm lâm ở đây cũng phát hiện, gỡ bỏ hàng ngàn bẫy thú các loại mỗi năm. Lực lượng chức năng cũng thu giữ nhiều loài động vật rừng, thả về tự nhiên trong nhiều năm qua. Nỗ lực là có nhưng lý do để chúng ta lo lắng vẫn còn, ít nhất là sau những thước phim tài liệu “Tiếng kêu ai oán giữa rừng xanh” mà nhóm PV báo Pháp Luật TP.HCM vất vả nhiều tháng trời ghi nhận. Còn biết bao sinh linh muông thú ở rừng thiêng đã bị giết hại. Còn biết bao loài, nếu biến mất, sẽ mang theo cả một di sản sinh học vô giá vùi chôn mãi mãi. Mỗi người đều có thể chọn: Trở thành cánh tay nâng niu sự sống, hay mũi dao găm vào trái tim thiên nhiên. Pháp luật có thể trừng trị kẻ săn bắn nhưng chỉ lương tâm mới khiến con người tự dừng lại trước lằn ranh. Hãy chọn dừng lại, trước khi rừng mãi mãi mất đi tiếng gọi đầy thương yêu của cheo cheo, chồn bay, tiếng hót của voọc chà vá. Hãy chọn yêu thương với thiên nhiên, đó chính là cách chúng ta đang xây nền tảng bền vững cho sự sống của chính mình, cho con cháu chúng ta và bao thế hệ. MINH HẬU Lực lượng kiểm lâm tuần tra rừng, tháo gỡ các loại bẫy và “giải cứu” các loài thú, thả chúng về thiên nhiên. Theo TS Nguyễn Thị Ánh Hồng, Trưởng bộ môn Luật hình sự, khoa Luật hình sự (Trường ĐH Luật TP.HCM), về mặt pháp lý, có thể chia thành hai nhóm hành vi vi phạm liên quan đến động vật hoang dã quý hiếm: Nhóm thứ nhất là những người trực tiếp săn bắt, tàng trữ; nhóm thứ hai là những người mua những loài động vật này để chế biến thành thực phẩm hoặc sản phẩm như cao hổ cốt. TS Hồng nhấn mạnh chính sách của Nhà nước từ trước đến nay luôn nhất quán trong việc ưu tiên bảo vệ động vật hoang dã, đặc biệt là các loài nguy cấp, quý hiếm. Điều này không chỉ nhằm bảo đảm cân bằng sinh thái mà còn thể hiện cam kết của Việt Nam khi tham gia nhiều công ước quốc tế về bảo vệ các loài động vật. Về pháp lý, các hành vi vi phạm có thể bị xử lý hành chính hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự tùy mức độ. Cụ thể, hai điều luật trực tiếp áp dụng hiện nay là Điều 234 (Tội vi phạm quy định về bảo vệ động vật hoang dã) và Điều 244 (Tội vi phạm quy định về bảo vệ động vật nguy cấp, quý hiếm). Điều 234 áp dụng đối với các loài thuộc nhóm IIB trong danh mục động vật hoang dã hoặc các loài thuộc Phụ lục II của Công ước CITES. Điều 244 áp dụng với các loài thuộc nhóm IB hoặc Phụ lục I của Công ước CITES. Theo TS Hồng, nguyên nhân trước hết đến từ nhận thức sai lầm của một bộ phận người dân, cho rằng các loài động vật hoang dã mang giá trị dinh dưỡng hoặc chữa bệnh. Thậm chí, một số người còn xem việc sử dụng các sản phẩm từ động vật hoang dã là thể hiện đẳng cấp. Thêm vào đó, việc phát hiện và chứng minh hành vi phạm tội gặp nhiều khó khăn. Việc xử lý theo Điều 244 BLHS yêu cầu xác định chính xác loài động vật thuộc nhóm IB hoặc Phụ lục I của Công ước CITES, trong khi Điều 234 BLHS đòi hỏi các dấu hiệu định lượng rõ ràng. Lực lượng chức năng mỏng, việc giám sát các cơ sở kinh doanh ăn uống chưa chặt chẽ cũng góp phần khiến tình trạng vi phạm kéo dài. Ý kiến Luật sư LÊ VĂN HOAN, Đoàn Luật sư TP.HCM: Mang súng, đặt bẫy trong rừng và rủi ro bị xử lý hình sự Các hành vi sử dụng, tàng trữ vũ khí quân dụng trái phép thường xảy ra trong các vụ săn bắn có thể bị xử lý hình sự theo Điều 304 BLHS với khung hình phạt lên đến tù chung thân. Ngay cả khi chưa săn được con thú nào, chỉ cần có hành vi mang súng trái phép vào rừng là đã đủ yếu tố để xử lý hình sự. Bên cạnh đó, việc đặt bẫy thú rừng tiềm ẩn nguy cơ gây thương tích cho người dân vào rừng. Trong những trường hợp gây hậu quả nghiêm trọng, người đặt bẫy có thể bị truy tố về tội vô ý gây thương tích hoặc thậm chí là vô ý làm chết người, tùy mức độ hậu quả. Bên cạnh pháp luật, theo tôi, việc tuyên truyền là vô cùng quan trọng, đặc biệt là với người dân vùng sâu, vùng xa, nơi mà việc phân biệt loài vật quý hiếm và được phép săn bắt còn rất mơ hồ. Phải giúp người dân hiểu rằng hành vi săn bắt động vật hoang dã là vi phạm pháp luật, là tội ác với thiên nhiên. Không thể chỉ dựa vào lực lượng chức năng mà cần sự tham gia của cả cộng đồng. PGS-TS NGUYỄN PHƯƠNG THẢO, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu bệnh truyền nhiễm (ĐH Quốc gia TP.HCM): Nguy cơ bùng phát dịch bệnh vì săn, giết mổ động vật hoang dã Xem những đoạn phóng sự điều tra “Tiếng kêu ai oán giữa rừng xanh” trên báo Pháp Luật TP.HCM, tôi phẫn nộ và lo lắng. Không chỉ bởi sự tàn nhẫn mà còn bởi sự nguy hiểm về dịch bệnh. Toàn bộ chuỗi từ giết mổ, vận chuyển, chế biến thú rừng đều không đảm bảo vệ sinh. Những hành vi này không chỉ gây nguy cơ bùng phát dịch bệnh mà còn tổn hại đến kinh tế và sức khỏe cộng đồng. Nhiều lời đồn đại về giá trị dinh dưỡng và dược liệu của động vật hoang dã hoàn toàn không có cơ sở khoa học. Ví dụ, không có nghiên cứu nào chứng minh thịt hay vảy tê tê có hoạt chất sinh học có lợi cho sức khỏe. Ngược lại, một số nghiên cứu tại Trung Quốc, Thái Lan cho thấy thịt rùa hoang dã chứa nhiều kim loại nặng, gây hại cho cơ thể. Trong khi đó, những loài động vật này chưa từng qua kiểm dịch và có thể là ổ chứa virus nguy hiểm. Những căn bệnh như SARS, Ebola hay COVID-19 đều có liên quan đến động vật hoang dã. WHO cho biết 60% bệnh truyền nhiễm và 75% bệnh mới nổi đều có nguồn gốc từ động vật hoang dã. TS NGUYỄN THỊ ÁNH HỒNG, Trưởng bộ môn Luật hình sự, khoa Luật hình sự (Trường ĐH Luật TP.HCM): Giải pháp đấu tranh, phòng ngừa tội phạm và bảo vệ thú rừng Trước đây chúng ta chỉ nghe nói về tình trạng săn bắt, buôn bán, giết mổ thú rừng. Nhưng khi tận mắt chứng kiến hình ảnh thực tế trong phóng sự điều tra “Tiếng kêu ai oán giữa rừng xanh” trên báo Pháp Luật TP.HCM, tôi thực sự bàng hoàng. Những hành vi vi phạm pháp luật này lại diễn ra công khai và dường như không ai sợ sẽ bị xử lý. Đấu tranh với tội phạm động vật hoang dã là câu chuyện toàn cầu. Các đường dây buôn bán xuyên quốc gia khiến việc kiểm soát ngày càng khó khăn hơn. Để giải quyết vấn đề, cần tiếp cận từ nhiều góc độ. Trước hết, cần hoàn thiện khung pháp lý, đưa ra chế tài nghiêm khắc hơn và các dấu hiệu tội phạm cụ thể để xử lý kịp thời. Song song đó, Nhà nước cần đầu tư vào công tác giám định, tăng cường năng lực cho lực lượng điều tra. Quan trọng nhất là thay đổi nhận thức của người dân. Mọi hành vi vi phạm đều bắt nguồn từ nhu cầu sử dụng. Nếu không có nhu cầu sẽ không còn hành vi vi phạm. Công tác tuyên truyền, giáo dục pháp luật cần được triển khai mạnh mẽ, đặc biệt là về nguy cơ bệnh tật và hệ lụy từ việc sử dụng động vật hoang dã. NSƯT - ca sĩ NGUYỄN CAO MINH: Yêu thiên nhiên là cách tốt nhất để chữa lành Động vật quý hiếm, hoang dã cần những phương án bảo vệ quyết liệt để không bị tuyệt chủng. Dù pháp luật đã có nhưng tình trạng săn bắt vẫn không thuyên giảm. Đây là hồi chuông cảnh báo để chúng ta phải đồng lòng hành động mạnh mẽ hơn. Tôi từng mắc sai lầm vì hiếu kỳ. Khi xem những thước phim này, tôi thấy phía sau là cả những thói quen, suy nghĩ sai lệch cần phải thay đổi. Người ta coi việc săn thú như một biểu tượng sang trọng. Đó là suy nghĩ rất sai lầm. Yêu thiên nhiên là cách tốt nhất để chữa lành, không chỉ cho rừng mà còn cho chính con người. Về giải pháp bảo vệ thú rừng, tôi cho rằng phải làm cho người ta biết sợ - bằng luật. Nhưng cũng phải làm cho người ta biết thương - bằng lòng từ tâm. Nếu chỉ rình rập bắt người vi phạm thì khó lắm. Rừng rộng, kiểm lâm ít, mà bẫy thì im lặng, khi phát hiện thì thú đã chết rồi. Theo tôi, giải pháp bền vững phải bắt đầu từ việc nuôi dưỡng tình yêu thiên nhiên trong mỗi người, nhất là thế hệ trẻ và cộng đồng dân cư sống gần rừng. vẫn chuộng các món đặc sản thú rừng nên các loài này vẫn bị săn bắt làm thức ăn. Lực lượng kiểm lâm không chỉ đối mặt với lâm tặc mà còn phải căng mình chống lại thói quen tiêu dùng vô trách nhiệm từ một bộ phận người dân. Việc sử dụng thịt thú rừng tiềm ẩn nguy cơ lây truyền các dịch bệnh nguy hiểm và ảnh hưởng nghiêm trọng đến Coi chừng tù tội vì săn bắt, tàng trữ, mua bán động vật hoang dã sức khỏe cộng đồng. Bên cạnh công tác tuần tra ngày đêm, kiểm lâm Vườn quốc gia Cát Tiên cũng tăng cường tuyên truyền, phối hợp với các tổ chức bảo tồn như WildAid Việt Nam, WAR, VFBC... nhằm nâng cao nhận thức của cộng đồng vùng đệm, giúp người dân hiểu rõ tầm quan trọng của việc bảo vệ rừng.•
RkJQdWJsaXNoZXIy Mjg2ODExMg==