4 Thời sự - ThứBảy 21-6-2025 KỶ NIỆM 100 NĂM NGÀY BÁO CHÍ CÁCH MẠNG Dự thảo Luật Báo chí (sửa đổi) 2025 bổ sung hai nội dung đáng chú ý là tổ hợp báo chí truyền thông chủ lực đa phương tiện và tổ hợp báo chí của địa phương. Nội dung này được các cơ quan báo chí, giới chuyên gia và công chúng rất quan tâm, đặc biệt là trong bối cảnh báo chí cả nước đang trong giai đoạn sắp xếp, tinh giản bộ máy theo tiêu chí tinh - gọn - mạnh, hiệu năng, hiệu quả. Trả lời Pháp Luật TP.HCM, ThS Phan Văn Tú, Chủ nhiệm bộ môn Báo chí, khoa Báo chí - Truyền thông, Trường ĐH KHXH&NV (ĐH Quốc gia TP.HCM) (ảnh), nhận định: Việc bổ sung hai mô hình mới vào dự thảo Luật Báo chí (sửa đổi) là bước đi quan trọng nhằm xây dựng một hệ sinh thái báo chí tích hợp - linh hoạt - hiệu quả, đáp ứng yêu cầu phát triển trong giai đoạn mới. Vận hành đúng hướng sẽ tạo ra đột phá . Phóng viên: Việc bổ sung các mô hình tổ hợp báo chí sẽ tạo ra sự đột phá gì cho việc phát triển hệ sinh thái báo chí trong thời gian tới? + TS Phan Văn Tú: Nếu được tổ chức một cách khoa học, với các cơ chế linh hoạt, tương xứng với thực tiễn và tiềm năng phát triển của nền báo chí cả nước, tôi nghĩ mô hình tổ hợp báo chí sẽ giúp nâng cao năng lực cạnh tranh, tinh giản tổ chức, tránh phân tán, chồng chéo, lãng phí và giảm hiệu quả thông tin. Các mô hình tổ hợp, nếu được vận hành đúng hướng, sẽ tạo điều kiện tích hợp công nghệ (AI, dữ liệu lớn, nền tảng số quốc gia…), tăng tính linh hoạt tài chính, huy động nguồn lực xã hội, hình thành các “thực thể truyền thông” đủ mạnh để cạnh tranh trong và ngoài nước, từ đó định hướng dư luận xã hội nhanh hơn, chính xác hơn và sâu rộng hơn. Áp dụng mô hình tổ hợp báo chí cũng là cách để tái cấu trúc hiệu quả hệ thống báo chí trong bối cảnh tinh giản bộ máy hành chính, việc sáp nhập các cơ quan báo chí nhỏ lẻ vào tổ hợp là hướng đi tất yếu. Tuy nhiên, tổ hợp báo chí không phải là con số cộng của các loại hình, các nền tảng, các cơ quan báo chí cũ, mà là sự tích hợp thế mạnh các loại hình, tích hợp tầm ảnh hưởng, năng lực tài chính, hạ tầng công nghệ, chất lượng đội ngũ. Mô hình tổ hợp báo chí tạo điều kiện đa dạng hóa nguồn thu từ truyền thông, nội dung số, sản phẩm công nghệ…, đồng thời cho phép cơ quan báo chí áp dụng cơ chế tài chính, tiền lương như doanh nghiệp, giúp thu hút, giữ chân nhân sự chất lượng cao, tăng động lực đổi mới sáng tạo. Áp dụng mô hình tổ hợp báo chí cũng là cách đảm bảo thực thi chức năng chính trị - xã hội của các cơ quan báo chí trong tổ hợp, nhất là việc cân đối giữa tính tự chủ và trách nhiệm xã hội, để đảm bảo thông tin chính xác - nhanh chóng - đúng định hướng… Và báo chí không chỉ là phương tiện truyền thông - tuyên truyền, mà còn là trụ cột an ninh thông tin, điều tiết và định hướng dư luận, xây dựng hình ảnh quốc gia trong mắt bạn bè quốc tế. Đặc biệt, theo Quyết định 407/2022/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Đề án “Tổ chức truyền thông chính sách có tác động lớn đến xã hội trong quá trình xây dựng văn bản quy phạm pháp luật giai đoạn 2022-2027, truyền thông phải đi trước một bước để thống nhất nhận thức, tạo sự đồng thuận trong xã hội. Trong bối cảnh đó, nếu mô hình tổ hợp báo chí truyền thông được tổ chức bài bản sẽ đủ năng lực dẫn dắt dư luận, giám sát thông tin xã hội, chống tin giả, định hình giá trị văn hóa và quốc gia số. Bên cạnh đó, nhờ có mô hình tổ hợp, sự liên thông giữa báo chí, doanh nghiệp truyền thông, nền tảng số và dữ liệu công sẽ hiệu quả hơn. Báo chí đồng hành cùng chính phủ số, kinh tế số và xã hội số trong một hệ sinh thái mở, năng động, phát triển cả về nội dung, công nghệ, lẫn mô hình vận hành. Từ “doanh nghiệp công đặc biệt”… . Trong dự thảo Luật Báo chí (sửa đổi) có mô tả cơ bản về tổ hợp báo chí truyền thông chủ lực đa phương tiện. Theo ông, tổ hợp này nên được thực tiễn hóa bằng các quy định của pháp luật theo hướng nào? + Khoản 2 Điều 4 dự thảo Luật Báo chí (sửa đổi) khẳng định: Báo chí là phương tiện thông tin thiết yếu đối với đời sống xã hội; là cơ quan ngôn luận của cơ quan Đảng, cơ quan nhà nước, tổ chức chính trị - xã hội, tổ chức chính trị xã hội - nghề nghiệp, tổ chức xã hội, tổ chức xã hội - nghề nghiệp; là diễn đàn của nhân dân. Trên cơ sở đó cùng với thực tiễn báo chí Việt Nam hiện nay, theo tôi, mô hình tổ hợp báo chí truyền thông chủ lực đa phương tiện ở Việt Nam nên vận hành theo cơ chế doanh nghiệp công lập đặc biệt. Tổ hợp báo chí sẽ có bộ máy quản trị chuyên nghiệp, ví dụ như tổng giám đốc, ban tài chính, sáng tạo, công nghệ, đào tạo, nghiên cứu phát triển (RD)... Cơ chế tiền lương tổ hợp này thay vì áp dụng hệ số công chức thì nên chuyển sang hệ thống chỉ số đo lường hiệu suất công việc (KPI) linh hoạt, định lượng rõ ràng. Tổ hợp nên áp dụng mô hình quản trị hiện đại: Có hội đồng biên tập độc lập, bộ phận chiến lược nội dung và đánh giá dư luận xã hội theo thời gian thực. Như định danh, tổ hợp này hội tụ đầy đủ các loại hình báo chí: Báo in, báo hình, báo nói, báo điện tử, các kênh nội dung báo chí trên không gian mạng. Đặc biệt, phải phát triển nền tảng số riêng, dịch vụ cung cấp nội dung đa phương tiện OTT (Over-The-Top), sản phẩm truyền thông ứng dụng AI... Những tổ hợp này sẽ xây dựng mô hình tự chủ tài chính từng phần hoặc toàn phần, có nguồn thu từ: Bán bản quyền nội dung số; dịch vụ quảng cáo, truyền thông, sản xuất nội dung; đào tạo; đầu tư, cổ phần hóa dịch vụ truyền thông phụ trợ; đặt hàng chính sách từ Nhà nước… Bên cạnh đó, tôi nghĩ tổ hợp báo chí truyền thông chủ lực đa phương tiện chỉ có thể theo mô hình “hybrid” - Nhà nước đầu tư, thị trường vận hành. Nhà nước đặt hàng nội dung chiến lược: Chính trị, an ninh, văn hóa, đối ngoại… Còn lại tổ hợp vận hành theo cơ chế thị trường (sản xuất nội dung thương mại, đa nền tảng). Quỹ đầu tư truyền thông nhà nước (giống “Quỹ đầu tư mạo hiểm công nghệ báo chí”) cấp vốn cho sản phẩm mới. Với mô hình tổ hợp báo chí truyền thông chủ lực đa phương tiện, đa nền tảng được bảo trợ mạnh mẽ bởi Nhà nước, tập trung vai trò định hướng tư tưởng, tôi nghĩ chúng ta nên học tập theo các mô hình từ Trung Quốc như Tân Hoa Xã, Đài Truyền hình trung ương Trung Quốc (CCTV) hoặc có thể nghiên cứu mô hình Media Corp của Singapore (quản lý theo mô hình công quyền, chú trọng tính chuyên nghiệp và hội tụ công nghệ). …đến cơ chế xứng tầm, đặc thù . Dự thảo luật hiện nay cũng xác định: Tổ hợp báo chí của địa phương là mô hình hoạt động của cơ quan báo chí địa phương có nhiều loại hình báo chí, có các cơ quan báo chí trực thuộc, có vai trò nòng cốt định hướng dư luận xã hội tại địa phương. Ông có góp ý gì cho nội dung này? + Tổ hợp báo chí địa phương thực chất đã được một số tỉnh, thành triển khai trong thời gian qua. Tuy nhiên, điều mà một số người băn khoăn đó là thực tiễn báo chí cho thấy trong bối cảnh truyền thông hiện nay đang rất hiện đại, tính toàn cầu hóa cao thì nhiều cơ quan báo chí địa phương đang hướng tới lượng người đọc - nghe - xem ở nhiều địa phương, cả nước, thậm chí nước ngoài, điển hình như báo chí ở TP.HCM hay các TP lớn khác. Ở TP.HCM, không chỉ một mà có nhiều cơ quan báo chí đa phương tiện hoạt động mạnh, có tôn chỉ mục đích, bản sắc riêng, có sức ảnh hưởng lớn và thực hiện nhiệm vụ truyền thông chính sách cho cả nước chứ không chỉ riêng trên địa bàn TP. Theo đánh giá chuyển đổi số báo chí năm 2024 từ Bộ TT&TT (nay chuyển sang Bộ VH-TT&DL), nhiều cơ quan báo chí ở TP được xếp loại tốt và xuất sắc. Việc bổ sung mô hình tổ hợp báo chí vào dự thảo Luật Báo chí (sửa đổi) 2025 mở ra hướng đi mới cho báo chí Việt Nam: Tích hợp, linh hoạt, hiện đại và cạnh tranh. Tổ hợp báo chí - truyền thông chủ lực đa phương tiện là mô hình phù hợp để phát triển các trung tâm truyền thông vùng hoặc thành phố lớn như TP.HCM, Hà Nội, Đà Nẵng... Trong ảnh: Bí thư Thành ủy TP.HCM Nguyễn Văn Nên tham dự Hội báo toàn quốc 2024 tại TP.HCM. Ảnh: HOÀNG GIANG Tổ hợp báo chí truyền thông chủ lực đa phương tiện là mô hình có nhiều loại hình báo chí, có các cơ quan báo chí trực thuộc, doanh nghiệp trực thuộc hoặc góp vốn tại doanh nghiệp, có vai trò nòng cốt định hướng dư luận xã hội, được có cơ chế đặc thù về tài chính, lao động, tiền lương như doanh nghiệp. Đối tượng hoạt động theo mô hình tổ hợp báo chí truyền thông chủ lực đa phương tiện phù hợp với quy hoạch phát triển mạng lưới cơ sở báo chí, phát thanh, truyền hình, thông tin điện tử, cơ sở xuất bản được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt. Tổ hợp báo chí của địa phương là mô hình hoạt động của cơ quan báo chí địa phương có nhiều loại hình báo chí, có các cơ quan báo chí trực thuộc, có vai trò nòng cốt định hướng dư luận xã hội tại địa phương. Chính phủ quy định chi tiết cơ chế đặc thù về tài chính, lao động, tiền lương của cả hai mô hình báo chí nói trên. Mô hình tổ hợp báo chí truyền thông chủ lực đa phương tiện ở Việt Nam nên vận hành theo cơ chế doanh nghiệp công lập đặc biệt. ĐỖ THIỆN thực hiện Cơ chế nào để báo chí Việt Nam vươn tầm? - Bài 3 Hai mô hình tổ hợp báo chí trong dự thảo Luật Báo chí (sửa đổi) Gợi ý cơ chế đặc thù để xây dựng
RkJQdWJsaXNoZXIy Mjg2ODExMg==