11 Kinh tế - Thứ Năm 26-6-2025 kinhtedothi@phapluattp.vn Bài học từ Đông Á giúp đạt tăng trưởng 2 con số Việc định vị vai trò của chính sách công nghiệp nhằm thúc đẩy khu vực tư nhân được đánh giá là yếu tố then chốt trong việc đạt mục tiêu tăng trưởng hai con số. NGỌC DIỆP Ngày25-6,TrườngĐHKinh tế - ĐH Quốc gia Hà Nội và Viện Friedrich Naumann Foundation (FNF) Việt Nam đã tổ chức Hội thảo công bố báo cáo thường niên kinh tế Việt Nam 2025. Báo cáo mang chủ đề: “Định vị vai trò của chính sách công nghiệp thúc đẩy khu vực tư nhân hướng tới tăng trưởng hai con số”. Cần tăng cường liên kết công - tư Theo PGS-TS Nguyễn Trúc Lê, Chủ tịch Hội đồng Trường ĐH Kinh tế, chính sách công nghiệp hiện đại cần mang tính kiến tạo, thúc đẩy đổi mới sáng tạo và phát triển bền vững. Đặc biệt, công nghiệp chế biến, chế tạo tiếp tục giữ vai trò then chốt, đóng góp hơn 24% GDP và trên 80% kim ngạch xuất khẩu. Theo đó, cần tăng cường liên kết công - tư, khuyến khích đầu tư vào các phân khúc có giá trị gia tăng cao và thúc đẩy nội địa hóa. Báo cáo cho thấy Việt Nam đang đứng trước khát vọng lớn về tăng trưởng kinh tế hai con số, một mục tiêu mang tính bước ngoặt nhằm thoát khỏi bẫy thu nhập trung bình và hiện thực hóa các mục tiêu phát triển quốc gia đến năm 2030 và tầm nhìn đến năm 2045. Trong bối cảnh đó, việc định vị vai trò của chính sách công nghiệp nhằm thúc đẩy khu vực tư nhân được đánh giá là yếu tố then chốt. Khu vực kinh tế tư nhân hiện có hơn 940.000 doanh nghiệp (DN) và hơn 5 triệu hộ kinh doanh đang hoạt động, đóng góp khoảng 50% GDP, hơn 30% tổng thu ngân sách nhà nước và sử dụng khoảng 82% tổng số lao động trong nền kinh tế. Nhiều DN tư nhân đã phát triển lớn mạnh, khẳng định thương hiệu và vươn ra thị trường khu vực, thế giới. Bài học từ Đông Á trong việc phát triển lợi thế so sánh Bà Nguyễn Thị Xuân Thúy, giảng viên khoa Kinh tế chính trị thuộc Trường ĐH Kinh tế - ĐH Quốc gia Hà Nội và đồng thời là tác giả báo cáo nghiên cứu nói đến bài học từ các nước Đông Á như Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc trong việc đạt được mức tăng trưởng kinh tế cao. Theo đó, những quốc gia này đạt được mức tăng trưởng kinh tế cao nhờ hình thành năng lực cạnh tranh quốc gia, gia tăng đầu tư, đặc biệt đầu tư tư nhân, thúc đẩy xuất khẩu các sản phẩm có lợi thế so sánh và nâng cao năng suất các yếu tố tổng hợp (TFP). Trong mô hình tăng trưởng đầu tư, Nhật Bản, Hàn Quốc và Trung Quốc đều nâng tỉ trọng đầu tư lên gần 40%- 50% GDP, trong khi Việt Nam hiện chỉ ở mức 28,5% (tính ở thời điểm năm 2023). Dù xuất khẩu tăng mạnh nhưng phần lớn đến từ khu vực FDI, giá trị gia tăng nội địa thấp. Bà Thúy chỉ ra các nước Đông Á với xuất phát điểm là thiếu vốn, thị trường trong nước có sức tiêu thụ yếu, dẫn đến phụ thuộc vào vốn nước ngoài và thị trường nước ngoài để thúc đẩy sản xuất, tăng trưởng kinh tế trong giai đoạn đầu. Tuy nhiên, sau đó Nhà nước và các thể chế hiệu quả đã giúp các quốc gia từng bước nâng cao năng lực cạnh tranh thông qua xác định các sản phẩm có lợi thế so sánh. Triển khai các chính sách công nghiệp hiệu quả, tập trung sản xuất, xuất khẩu các sản phẩm này, từ đó từng bước nâng cao năng lực cạnh tranh của DN trong nước. Bà Thúy khuyến nghị Việt Nam cần gấp rút xây dựng chính sách công nghiệp góp phần thay đổi mô hình tăng trưởng. Mấu chốt là cần xác định được sản phẩm có lợi thế so sánh trong các ngành chế biến, chế tạo, hình thành thể chế hiệu quả, nâng cao năng lực khu vực tư nhân và tạo sự đồng lòng trong toàn nền kinh tế. Trong thập niên gần đây, Việt Nam đã đạt được nhiều thành tựu tích cực trong việc nâng cao vị trí trên bảng xếp Giảm phụ thuộc quá mức vào thị trường xuất khẩu riêng lẻ Ngày 25-6, Ngân hàng UOB Việt Nam cũng đưa ra nhận định về kinh tế Việt Nam. Theo UOB, dù môi trường kinh doanh còn nhiều biến động, 60% DN Việt Nam vẫn lạc quan về triển vọng trong năm tới. Trong đó, 46% cho biết sẽ đẩy nhanh kế hoạch mở các DN cũng đang tập trung đầu tư vào hai trụ cột chiến lược: Số hóa và phát triển bền vững với lần lượt 61% và 56% DN Việt Nam cho biết sẽ đẩy mạnh các nỗ lực trong hai lĩnh vực này. Ông Lim Dyi Chang, Giám đốc Khối khách hàng DN Ngân hàng UOBViệt Nam, chia sẻ:“Chúng tôi vẫn lạc quan về triển vọng kinh tế của Việt Nam. Với các yếu tố nền tảng vững chắc, những cải cách chính sách tích cực gần đây cùng sự chủ động của cộng đồng DN là những tín hiệu rất đáng khích lệ. Đây cũng là thời điểm thích hợp để các DN Việt Nam điều chỉnh chiến lược theo hướng giảm phụ thuộc quá mức vào từng thị trường xuất khẩu riêng lẻ, đồng thời khai thác sức mạnh ngày càng tăng của thương mại nội khối ASEAN”. Góp ý dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung Nghị định 125/2020 về xử phạt vi phạm hành chính về thuế và hóa đơn, luật sư Nguyễn Đức Nghĩa, Phó Giám đốc Trung tâm hỗ trợ doanh nghiệp (DN) vừa và nhỏ, Hiệp hội DN TP.HCM (HUBA), cho biết dự thảo nghị định đã ghi nhận việc bổ sung một số trường hợp được loại trừ theo nguyên tắc xử phạt từng hành vi vi phạm. Cụ thể, đối với các vi phạm về hóa đơn như lập sai thời điểm hoặc không lập hóa đơn, nếu trong cùng một ngày, cơ quan chức năng phát hiện nhiều hóa đơn vi phạm thì chỉ xử phạt một hành vi và áp dụng tình tiết tăng nặng vi phạm nhiều lần. Song song đó, dự thảo cũng sửa đổi khung tiền phạt tại Điều 24 để đảm bảo sự đồng bộ với nguyên tắc này. Tuy nhiên, vướng mắc cốt lõi vẫn nằm ở Điều 9 Nghị định 123/2020, quy định thời điểm lập hóa đơn là ngay khi chuyển giao quyền sở hữu hàng hóa hoặc hoàn thành dịch vụ, không phân biệt đã thu tiền hay chưa. Mặc dù thực tế có một số trường hợp đặc thù được trễ từ bảy ngày đến hai tháng. Qua khảo sát thực tiễn DN, luật sư Nghĩa nhận thấy hai vấn đề chính. Thứ nhất, việc DN xuất hóa đơn sau thời điểm hoàn thành nhưng trước thời hạn báo cáo thuế (tháng hoặc quý), không làm thay đổi nghĩa vụ thuế hay gây thất thu cho ngân sách nhà nước. Thứ hai, việc yêu cầu xuất hóa đơn ngay lập tức gây nhiều khó khăn cho DN, đặc biệt là các đơn vị có nhiều điểm bán hàng, thông tin không về kịp trong ngày. Các giao dịch phát sinh về đêm, ngày nghỉ, lễ, Tết cũng khiến bộ phận kế toán không thể trực để xuất hóa đơn ngay, trừ khi có phần mềm tự động hóa hoàn toàn. “Mục tiêu của xử phạt là giáo dục, răn đe nhưng mức phạt quá cao sẽ gây khó cho DN” - luật sư Nghĩa chia sẻ. Từ những phân tích trên, luật sư Nghĩa kiến nghị hai giải pháp. Một là về thời điểm xuất hóa đơn, nên cho phép trong vòng ba ngày làm việc sau khi hoàn thành cung cấp dịch vụ hoặc thu tiền. Hai là mức phạt tối đa, kiến nghị mức phạt vi phạm hành chính về hóa đơn trong một kỳ kiểm tra không quá hai lần số tiền trốn thuế. QUANG HUY hạng cạnh tranh công nghiệp (CIP), vượt qua cả Philippines và Indonesia, vươn lên vị trí thứ tư trong khu vực ASEAN, sau Singapore, Malaysia và Thái Lan. Cũng theo bà Thúy, thành tựu đó phần lớn nhờ vào động lực từ xuất khẩu hàng công nghiệp chế biến, chế tạo, đặc biệt trong lĩnh vực điện tử, điện máy, da giày. Tuy nhiên thành tích này vẫn còn nhiều hạn chế. Năng suất lao động trong nước tăng chậm hơn chi phí lao động, phần lớn phụ thuộc vào nguồn lực bên ngoài như vốn FDI, nhập khẩu nguyên phụ liệu, công nghệ. Nguồn năng lượng của đất nước vẫn phụ thuộc vào năng lượng hóa thạch. Các nghiên cứu viên khuyến nghị trong thời gian tới, chính sách cần hướng vào tháo gỡ khó khăn, tạo điều kiện phát triển cho DN trong nước, đặc biệt là nhóm DN vừa và nhỏ (SMEs), thông qua việc đảm bảo nguồn lực về đất đai, vốn, lao động và công nghệ. Ngoài ra, cần có cách tiếp cận chính sách dựa trên lợi thế so sánh, phát huy hiệu quả hiệu ứng lan tỏa của chuỗi giá trị trong nước, thúc đẩy sự hình thành của cụm liên kết ngành, kết nối địa phương, vùng miền.• Chuyên gia cho rằng cần từng bước nâng cao năng lực cạnh tranh thông qua xác định các sản phẩm có lợi thế so sánh. Ảnh: UOB VIỆT NAM Việc định vị vai trò của chính sách công nghiệp nhằm thúc đẩy khu vực tư nhân được đánh giá là yếu tố then chốt. Bất cập thời điểm xuất hóa đơn: Kiến nghị cho doanh nghiệp trễ 3 ngày Tiêu điểm Trong thời gian qua, những nước như Mỹ, EU, Hàn Quốc, Nhật Bản, Trung Quốc... đã áp dụng mạnh tay chính sách công nghiệp. Nhóm các nước phát triển đang tái sử dụng chính sách công nghiệp như công cụ chủ động nhằm xây dựng năng lực sản xuất, công nghệ và đảm bảo phát triển bền vững và an ninh kinh tế.
RkJQdWJsaXNoZXIy Mjg2ODExMg==