2 Thời sự - Thứ Sáu 11-7-2025 NHÓM PHÓNG VIÊN Ngày 10-7, báo Pháp Luật TP.HCM tổ chức Tọa đàm “Ngăn chặn hàng giả, hàng nhái và thông tin giả gây hại cho doanh nghiệp”. Dịp này, các cơ quan quản lý nhà nước, chuyên gia và doanh nghiệp (DN) đã chỉ ra những thực trạng và đề xuất nhiều giải pháp để ngăn chặn hàng giả, hàng nhái và thông tin giả. Hành trình gian truân gõ cửa công lý và nỗi oan đứng mũi chịu sào “Con đường xây dựng thương hiệu chúng tôi đã đi suốt 50 năm qua. Thay vì họ phải đấu tranh sinh tử trên con đường khởi nghiệp thì lại muốn nhảy chân sáo trên con đường hoa hồng sẵn có của chúng tôi, giành thành quả lao động, công sức, trí tuệ của chúng tôi một cách đơn giản”. Đây là tâm sự đầy chua xót của luật sư Trương Anh Tú, Chủ tịch TAT Law Firm, đại diện pháp lý Công ty CP Nhựa Bình Minh, khi chia sẻ về hành trình DN này chống lại các đơn vị làm nhái thương hiệu. Ông Tú cho biết đội ngũ pháp lý và DN đã trải qua một quá trình vô cùng gian truân. Khi phát hiện một đơn vị đăng ký nhãn hiệu và sản xuất hàng hóa giống sản phẩm của Nhựa Bình Minh đến gần 100%, họ đã thử đặt câu hỏi cho AI (trí tuệ nhân tạo). “AI trả lời rất nhanh và có cơ sở pháp lý rõ ràng về sự tương tự. Tuy nhiên, hai năm qua chúng tôi gõ cửa từ cơ quan Trung ương đến cơ quan tài phán địa phương nhưng vẫn không ra được đáp án cuối cùng cho một câu hỏi đơn giản: Thế nào là tương tự gây nhầm lẫn?” - ông Tú bày tỏ. Nỗi lo của luật sư Tú không phải không có cơ sở, bởi nếu giải quyết một đối tượng mất vài năm thì khi có đối tượng nhái nhãn hiệu mới xuất hiện, DN lại phải tiếp tục cuộc chiến pháp lý tốn kém và mệt mỏi. Theo ông Tú, việc này không chỉ làm Nhựa Bình Minh mất thị phần, sụt giảm doanh thu mà còn tác động tiêu cực tới chất lượng, còn DN sở hữu thương hiệu chịu trách nhiệm phân phối. Ông Phúc trăn trở để xây dựng được “lâu đài” thương hiệu, DN phải đổ vào đó nguồn lực khổng lồ nhưng cuối cùng họ lại rơi vào thế bị động, phụ thuộc gần như hoàn toàn vào nhà sản xuất. “Chúng tôi nỗ lực chọn nhà sản xuất uy tín, có đầy đủ giấy tờ nhưng không thể nắm hết 100% các khâu từ nguyên liệu đến công thức. Việc thương nhân đưa sản phẩm ra thị trường phải chịu trách nhiệm luôn về chất lượng là không khách quan vì chúng tôi không trực tiếp sản xuất” - ông Phúc khẳng định. DN tự xây thành trì bảo vệ người tiêu dùng Trước thực trạng trên, nhiều DN chân chính đã không ngồi yên chờ đợi. Chia sẻ tại tọa đàm, ông Nguyễn Thành Nam, Phó Cục trưởng Cục Quản lý và phát triển thị trường trong nước (Bộ Công Thương), cho rằng muốn chống hàng giả, trước hết DN phải tự bảo vệ chính mình. Tinh thần chủ động này được thể hiện rõ nét qua cách làm của Hệ thống nhà thuốc và trung tâm tiêm chủng Long Châu. Ông Trần Xuân Nam, Giám đốc trung tâm kinh doanh thời cảnh báo khách hàng trên các kênh truyền thông chính thức của công ty. Ở góc độ nhà bán lẻ, ông Dương Minh Quang, Phó Tổng Giám đốc Saigon Co.op, chia sẻ đơn vị luôn xác định mình là người “chốt cửa” cuối cùng để đảm bảo an toàn cho người tiêu dùng. Saigon Co.op không chỉ xét duyệt hồ sơ pháp lý mà còn trực tiếp đến nhà máy sản xuất để kiểm tra quy trình, vùng nguyên liệu, đảm bảo thực tế và hồ sơ là một. “Chúng tôi còn cùng nhà cung ứng tổ chức các lớp học, phổ biến pháp luật liên quan nhằm nâng cao nhận thức của tất cả các bên trong chuỗi cung ứng, để hàng hóa đến tay người tiêu dùng phải là hàng hóa an toàn nhất” - ông Quang chia sẻ. Cần một cú hích tổng lực từ chính sách đến người tiêu dùng Dù DN đã nỗ lực và chủ động nhưng cuộc chiến chống hàng giả, hàng nhái không thể thành công nếu không có sự vào cuộc đồng bộ từ cơ quan quản lý và cộng đồng. Ông Nguyễn Viết Hồng, Phó Chủ tịch Hội Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng TP.HCM, chỉ ra một vướng mắc pháp lý cốt lõi: Luật pháp hiện hành chưa có định nghĩa rõ ràng thế nào là “hàng nhái”; còn với hàng giả thì chỉ được xác định khi có kết luận giám Ông Nguyễn Thái Bình, Phó Tổng biên tập báo Pháp Luật TP.HCM, phát biểu khai mạc Tọa đàm “Ngăn chặn hàng giả, hàng nhái và thông tin giả gây hại cho DN”. Ảnh: THUẬN VĂN tâm lý DN. “DN vừa phải lo sản xuất hàng hóa tốt, vừa phải đấu tranh giữ gìn thương hiệu, bảo vệ thị phần của mình” - ông nhấn mạnh. Gốc rễ của vấn đề nằm ở khoảng trống của Luật Sở hữu trí tuệ Việt Nam khi vận hành theo nguyên tắc “nộp đơn trước được quyền trước” (fi rst-to-fi le) và bị những DN làm nhái sản phẩm lợi dụng. “Nguyên tắc này tỏ ra bất cập khi một thương hiệu đã được sử dụng ổn định, được người tiêu dùng biết đến rộng rãi nhưng lại chậm chân trong việc đăng ký. Việc chỉ dựa vào thời điểm nộp đơn mà bỏ qua yếu tố sử dụng thực tế đang vô tình gây bất lợi cho DN thay vì bảo vệ sự sáng tạo” - ông Tú phân tích. Ông so sánh với hệ thống pháp luật của Mỹ, nơi nguyên tắc “sử dụng trước có quyền trước” (fi rst-to-use) giúp chống lại tình trạng “chiếm chỗ” hợp pháp một cách phi đạo đức. Song song với cuộc chiến pháp lý là những đòn tấn công bằng truyền thông bẩn. Nhiều DN trở thành nạn nhân của các chiến dịch tung tin giả, tạo tài khoản mạng xã hội giả mạo, đăng clip cắt ghép sai sự thật gây hậu quả vô cùng nặng nề. Đơn cử như một thương hiệu thực phẩm chức năng đã sụt giảm đến 40% doanh thu chỉ trong hai tuần vì một thông tin thất thiệt trên TikTok. Chung một nỗi niềm, ông Võ Quang Phúc, Tổng Giám đốc Công ty CP Phát triển thương mại Mekong Việt Nam, chỉ ra thêm một “nỗi oan” khác của DN thương mại. Ông cho rằng cần phân định lại trách nhiệm trong luật: Nhà sản xuất phải lo trực tuyến của hệ thống, cho biết đơn vị đang thực hiện cơ chế kiểm tra kép: Vừa kiểm tra hồ sơ pháp lý theo quy định, vừa kiểm định thực tế chất lượng sản phẩm tại cả đầu vào và điểm bán. Để làm được điều này, Long Châu đã ký kết hợp tác chiến lược với Viện Kiểm nghiệm an toàn vệ sinh thực phẩm quốc gia (Bộ Y tế), để kiểm nghiệm định kỳ hoặc đột xuất các sản phẩm thực phẩm chức năng. Đặc biệt, từ tháng 4-2025, Long Châu đã triển khai chiến dịch “Xuất xứ minh bạch, vì một Việt Nam khỏe mạnh”. “Chúng tôi không chỉ minh bạch thông tin trên hóa đơn mà còn để người dân tra cứu thông tin sản phẩm và các giấy tờ liên quan ngay tại nhà thuốc, trên website và ứng dụng. Người dùng có thể dễ dàng theo dõi nơi sản xuất, số đăng ký thuốc, giấy công bố sản phẩm... một cách công khai” - ông Nam khẳng định. Tại các cửa hàng Long Châu, đội ngũ dược sĩ luôn sẵn sàng tư vấn, đồng thời có máy tính để khách hàng tự tra cứu khi có nhu cầu. Khi đối mặt với thông tin sai lệch, Long Châu cũng chủ động phối hợp với cơ quan chức năng để xử lý nghiêm, đồng Chặng đường chống hàng giả còn dài và cần sự cộng hưởng mạnh mẽ từ ba phía: Hành lang pháp lý hoàn thiện từ Nhà nước, sự chủ động từ DN và thái độ tẩy chay quyết liệt của người tiêu dùng. Ông Nguyễn Ngọc Tý, Giám đốc điều hành Công ty TNHH Thời trang Nón Sơn, chia sẻ: Qua 30 năm kiên trì chống chọi với vấn nạn hàng gian, hàng giả, hàng kém chất lượng, ông nhận ra vấn đề này chỉ mới xử lý phần ngọn chứ chưa đánh vào phần gốc. Theo ông, các vấn đề về hàng gian, hàng giả, hàng kém chất lượng đã được quy định trong luật song vẫn thiếu bốn yếu tố quan trọng. Thứ nhất là cần quản lý tiền khai, khởi nghiệp. Một DN trước khi kinh doanh lĩnh vực gì sẽ làm hồ sơ khởi nghiệp, vậy khi khởi nghiệp lĩnh vực gì cần có mã định danh. Thứ hai là tâm lý DN. Thông thường, DN thấy vấn nạn hàng gian, hàng giả tràn lan lại đổ cho cơ quan QLTT và cảnh sát kinh tế. Tuy nhiên, nếu muốn xử lý được hàng gian, hàng giả cần sự đồng lòng từ cơ quan Trung ương đến địa phương, người dân và DN. Thứ ba là vấn đề về pháp chế, cần tuyên truyền cho công ty khởi nghiệp nắm rõ về luật pháp, phân biệt được hàng giả, hàng nhái ảnh hưởng thế nào tới cộng đồng. Thứ tư là cần đưa ra quy định xử lý mạnh hành vi làm hàng gian, hàng giả. Những tài liệu về khái niệm và mức xử lý về hàng gian, hàng giả cần đưa vào các trường học. Các sinh viên khi ra trường phải tiếp nhận được các thông tin này trước khi khởi nghiệp. 4 yếu tố quan trọng để ngăn chặn hàng nhái, hàng giả thoisu@phapluattp.vn Chống hàng giả: Xây lá chắn Mất thị phần, giảm doanh thu, bị tấn công bởi thông tin giả..., doanh nghiệp chân chính đang phải gồng mình chống chọi với vấn nạn hàng giả ngày càng tinh vi. Đội QLTT số 1 phối hợp ngành chức năng tiến hành kiểm tra. Ảnh: Chi cục QLTT tỉnh An Giang
RkJQdWJsaXNoZXIy Mjg2ODExMg==