6 Pháp luật & cuộc sống - Thứ Năm 7-8-2025 phapluat@phapluattp.vn nhân phải được người đó đồng ý. Việc sử dụng hình ảnh của người khác vì mục đích thương mại thì phải trả thù lao cho người có hình ảnh, trừ trường hợp các bên có thỏa thuận khác. Như vậy, về nguyên tắc, bất kỳ việc sử dụng, chỉnh sửa hay tái tạo hình ảnh của diễn viên bằng AI đều phải được sự cho phép của chính diễn viên đó. Việc nhà sản xuất phim tự ý dùng AI để thay đổi khuôn mặt, biểu cảm của diễn viên mà không có sự đồng ý rõ ràng là hành vi xâm phạm quyền đối với hình ảnh của họ. Xét trong trường hợp của phim Chốt đơn, việc sử dụng AI để chỉnh sửa, thay đổi hay tái tạo gương mặt của Thùy Tiên trong phim, nếu không có sự đồng ý rõ ràng của nữ diễn viên sẽ bị coi là xâm phạm quyền hình ảnh cá nhân theo quy định của pháp luật dân sự. Thứ hai là quyền của người biểu diễn theo Luật Sở hữu trí tuệ, theo đó, diễn viên được pháp luật bảo hộ với tư cách là người biểu diễn. Luật Sở hữu trí tuệ 2005 (sửa đổi, bổ sung năm 2022) có các quy định về quyền của người biểu diễn, trong đó có các quyền nhân thân quan trọng như được giới thiệu tên khi biểu diễn, khi phát hành bản ghi âm, ghi hình, phát sóng cuộc biểu diễn. Quyền được bảo vệ sự vẹn toàn hình tượng biểu diễn, không cho người khác sửa chữa, cắt xén, xuyên tạc dưới bất kỳ hình thức nào gây phương hại đến danh dự và uy tín của người biểu diễn. Việc sử dụng AI để thay đổi hoàn toàn khuôn mặt hoặc can thiệp sâu vào diễn xuất của diễn viên có thể bị xem là hành vi “sửa chữa, cắt xén, xuyên tạc” hình tượng biểu diễn. Nếu việc thay đổi này tạo ra một hình ảnh, biểu cảm không tự nhiên, thiếu cảm xúc hoặc thậm chí tiêu cực, có thể gây ảnh hưởng xấu đến uy tín và hình ảnh chuyên nghiệp mà diễn viên đã xây dựng. Trong trường hợp của Hoa hậu Thùy Tiên trong phim Chốt đơn, việc dùng AI để thay đổi biểu cảm, ánh mắt, giọng nói hay toàn bộ gương mặt Thùy Tiên mà không có sự cho phép có thể bị xem là xuyên tạc hình tượng biểu diễn. Điều này đặc biệt nghiêm trọng nếu phần hình ảnh thay thế đó thể hiện cảm xúc gượng gạo, tiêu cực hoặc khác xa với thông điệp diễn xuất ban đầu của cô ấy. Khi đó, không chỉ là xâm phạm quyền nhân thân mà còn ảnh hưởng đến uy tín và thương hiệu cá nhân của nghệ sĩ. Khoảng trống pháp lý về AI Thứ ba là vai trò quyết định của hợp đồng mà hai bên đã giao kết, trong thực tế mối quan hệ giữa diễn viên và nhà sản xuất được điều chỉnh chủ yếu bởi hợp đồng dịch vụ/hợp đồng lao động. Nội dung của hợp đồng này có vai trò quyết định trong việc xác định quyền và nghĩa vụ của các bên. Một hợp đồng chặt chẽ cần có điều khoản quy định cụ thể về phạm vi sử dụng hình ảnh của diễn viên. Liệu nhà sản xuất có được quyền sử dụng công nghệ CGI, AI để chỉnh sửa, thay thế hình ảnh của diễn viên hay không? Giới hạn của việc chỉnh sửa là gì?... Tiếp đến hình ảnh nhân vật do AI tạo ra dựa trên hình ảnh gốc của diễn viên có thể được xem là một dạng “tác phẩm phái sinh”. Hợp đồng cần làm rõ ai là chủ sở hữu của hình ảnh mới này và việc sử dụng nó ra sao. Như thông tin từ bộ phận pháp lý của nhà sản xuất cung cấp, họ cho rằng có quyền sử dụng một phần, toàn bộ hay không sử dụng hình ảnh Luật sư NGUYỄN VĂN HẬU, Phó Chủ nhiệm Đoàn Luật sư TP.HCM Dư luận đang hướng sự quan tâm đến việc nhà sản xuất phim Chốt đơn sử dụng AI (trí tuệ nhân tạo) để tạo ra nhân vật thay thế Hoa hậu Thùy Tiên trước khi công chiếu chính thức. Việc sử dụng công nghệ để chỉnh sửa hình ảnh của cá nhân, đặc biệt là chỉnh sửa các tác phẩm nghệ thuật có sự tham gia của những cá nhân có sức ảnh hưởng như diễn viên, người mẫu, ca sĩ... là một vấn đề phức tạp, giao thoa giữa quyền nhân thân, quyền sở hữu trí tuệ và thỏa thuận giữa các bên. Theo đó, có thể phân tích khía cạnh pháp lý đối với vụ việc thay thế hình ảnh Hoa hậu Thùy Tiên trong phim Chốt đơn với những nội dung chính sau. Có thể bị xem là xuyên tạc hình tượng biểu diễn Thứ nhất là quyền của cá nhân đối với hình ảnh theo Điều 32 BLDS đã quy định rất rõ cá nhân có quyền đối với hình ảnh của mình. Việc sử dụng hình ảnh của cá Giới hạn của pháp luật vụ dùng AI thay hình ảnh Hoa hậu Thùy Tiên của Thùy Tiên, trong bất kỳ trường hợp nào do diễn viên vi phạm các điều khoản khác trong hợp đồng. Việc này cho thấy tầm quan trọng của các điều khoản ràng buộc và các chế tài, xử lý vi phạm đã được hai bên thỏa thuận. Trong trường hợp cụ thể của phim Chốt đơn, phía nhà sản xuất cho rằng Thùy Tiên vi phạm một số điều khoản hợp đồng nên họ có quyền xử lý theo cách thay đổi khuôn mặt của Thùy Tiên trong phim. Tuy nhiên, việc xử lý vi phạm hợp đồng (nếu có) không thể vượt quá giới hạn của pháp luật, đặc biệt là khi ảnh hưởng đến quyền nhân thân và danh dự cá nhân. Cuối cùng là khoảng trống pháp lý về AI, cần phải thừa nhận rằng pháp luật Việt Nam hiện tại chưa có các quy định cụ thể, trực tiếp điều chỉnh về AI và các sản phẩm do AI tạo ra. Trong tương lai, chắc chắn pháp luật sẽ cần được bổ sung để theo kịp với sự phát triển của công nghệ.• Vụ việc của Hoa hậu Thùy Tiên và phim Chốt đơn là một ví dụ điển hình, cho thấy tầm quan trọng của việc xây dựng một hành lang pháp lý rõ ràng và sự cần thiết phải chuyên nghiệp hóa các thỏa thuận hợp đồng trong ngành công nghiệp giải trí trước sự bùng nổ của công nghệ. Việc sử dụng AI để chỉnh sửa, thay đổi hay tái tạo gương mặt của Thùy Tiên trong phim, nếu không có sự đồng ý rõ ràng của nữ diễn viên sẽ bị coi là xâm phạm quyền hình ảnh cá nhân… 14 cựu cán bộ hải quan hầ u tò a vì tiếp tay cho buôn lậu Ngà y 6-8, TAND TP Hải Phòng mở phiên tòa sơ thẩm xét xử 22 bị cáo trong vụ án xảy ra tại Công ty TNHH SX TM Quốc tế Tài Lộc (Công ty Tài Lộc), Chi cục Hải quan cửa khẩu cảng Hải Phòng khu vực 2 (Chi cục Hải quan cảng 2 thuộc Cục Hải quan Hải Phòng, nay là Chi cục Hải quan khu vực 3) và các đơn vị liên quan. Theo cá o trạ ng đượ c đại diện VKS công bố tạ i tò a, từ tháng 1-2021 đến tháng 1-2024, Nguyễn Tài Lộc (giám đốc Công ty Tài Lộc) và Ngô Quang Tuyên (kế toán trưởng) sử dụng các pháp nhân trong nhóm Công ty Tài Lộc để khai báo gian dối khối lượng, đơn giá và lập khống bảng kê lâm sản trong hồ sơ khai báo hải quan. Từ đó , thông quan 13.376 container trong 1.698 tờ khai hải quan mặt hàng gỗ ván bóc từ các loại gỗ keo, bạch đàn, cao su với tổng giá trị hàng buôn lậu hơn 1.814 tỉ đồng, thu lợi bất chính hơn 210 tỉ đồng. Để thông quan trái phép, nhóm này đã đưa hối lộ, chi tiền ngoài cho các công chức, lãnh đạo Chi cục Hải quan cảng 2, thỏa thuận với Công ty Giám định Bảo Linh để cung cấp chứng thư theo tờ khai hải quan. Từ tháng 7-2022 đến tháng 1-2024, công chức bước 2, lãnh đạo Chi cục Hải quan cảng 2 đã nhận tiền chi ngoài hơn 8,1 tỉ đồng để bỏ qua các sai phạm cho nhóm Công ty Tài Lộc. Trong đó, giá được đưa ra là 100.000 đồng/tờ khai hải quan, tiền thông quan là 800.000 đồng/container. Số tiền này được chia theo tỉ lệ rõ ràng. Trong đó, cán bộ tiếp nhận, giải quyết tờ khai hải quan hưởng toàn bộ 100.000 đồng/tờ khai và 15% tiền thông quan. Phần còn lại là 85% tiền thông quan sẽ nộp về cho Tô Thị Thu Hương (đội phó độ i thủ tục). Hương hưởng lợi 15%, còn lại đưa cho đội trưởng Đặng Hoàng Lân. Lân hưởng lợi 20%, còn nộp cho bà Nguyễn Thị Thu Hiền (chi cục trưởng) 30%, ông Vũ Ngân Châu (chi cục phó) 30% và số còn lại giữ để chi cho hoạt động chung của đội thủ tục. VKSND Tối cao cáo buộc Hương đã nhận 7,8 tỉ đồng, hưởng lợi 4,4 tỉ đồng, Lân nhận 3 tỉ đồng, hưởng lợi 864 triệu đồng. Ngoài ra, hai cá n bộ tiế p nhậ n hồ sơ Trịnh Đăng Tài nhận hối lộ 5,4 tỉ đồng, hưởng lợi 845 triệu đồng và Phạm Tùng Dương nhận 2,4 tỉ đồng, hưởng lợi cá nhân 405 triệu đồng. Vụ án này, hai bị cáo Hiền, Châu và sáu cán bộ đội thủ tục bị truy tố về tội lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ; sáu cựu công chức, lãnh đạo đội thủ tục bị truy tố tội nhận hối lộ. Bị cáo Lộc bị truy tố tội buôn lậu, bị cáo Tuyên bị truy tố tội buôn lậu và đưa hối lộ… NGỌ C SƠN Việc xử lý vi phạm hợp đồng (nếu có) không thể vượt quá giới hạn của pháp luật, đặc biệt là khi ảnh hưởng đến quyền nhân thân và danh dự cá nhân. Hình ảnh Thùy Tiên thật (trái) và sau khi được thay đổi bằng công nghệ CGI. Ảnh: NSX Các bị cáo trong vụ án. Ảnh: NS
RkJQdWJsaXNoZXIy Mjg2ODExMg==