2 Thời sự - Thứ Bảy 9-8-2025 NHƯ NGỌC Ngày 8-8, tọa đàm khoa học “Đô thị thông minh - khung pháp lý và lộ trình triển khai” do Bộ Xây dựng, ĐH Quốc gia TP.HCM (ĐHQGHCM), UBND TP.HCM đồng chủ trì đã diễn ra tại TP.HCM. Đô thị thông minh - bắt đầu từ ĐHQG-HCM Phát biểu tại tọa đàm, PGSTS Vũ Hải Quân, Giám đốc ĐHQG-HCM, cho biết Nghị quyết 57-NQ/TW xác định mục tiêu thúc đẩy phát triển đô thị thông minh, gắn với đột phá phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia. Để triển khai hiệu quả nghị quyết, Ban Chỉ đạo Trung ương đã ban hành nhiều kế hoạch hành động cụ thể, đồng thời có thông báo kết luận về việc nhanh chóng hình thành chính sách phát triển đô thị thông minh, nhấn mạnh xây dựng nghị định, quy định tiêu chí và khung pháp lý liên quan. Với vai trò là một ĐH đóng trên địa bàn TP.HCM, ĐHQGHCM chủ động phối hợp với lãnh đạo TP và Bộ Xây dựng tổ chức tọa đàm, nhằm tiếp thu ý kiến từ các chuyên gia, nhà khoa học. “Khu đô thị ĐHQG-HCM đã cơ bản hoàn thiện về hạ tầng, với quy mô hơn 100.000 sinh viên đang học tập và sinh sống. Trên cơ sở đó, ĐHQG-HCM đề xuất được tiên phong triển khai thí điểm mô hình đô thị thông minh. ĐHQG-HCM đã TP và vận hành cơ chế chính quyền hai cấp, khung pháp lý cần thiết, định hướng phát triển kinh tế - xã hội trong đô thị và các giải pháp giảm thiểu tác động tiêu cực đến đời sống người dân. TS Lê Hoài Long, Phó Trưởng khoa Kỹ thuật xây dựng Trường ĐH Bách khoa, ĐHQG-HCM, nhận định việc phát triển ĐHQG-HCM thành khu đô thị ĐH thông minh là bước đi chiến lược, vừa đáp ứng mục tiêu nội tại của đơn vị vừa đóng góp trực tiếp cho Đề án đô thị thông minh TP.HCM. Khi có bộ tiêu chí, tiêu chuẩn rõ ràng làm kim chỉ nam và lộ trình triển khai bài triển thông minh - bền vững của TP.HCM và cả nước. TS Vũ Quốc Hoàng, Giám đốc Ban quản lý dự án xây dựng ĐHQG-HCM, thông tin khu đô thị ĐHQG-HCM có diện tích 643,7 ha, nằm tại nút giao chiến lược của vùng kinh tế trọng điểm phía Nam. Đây là vị trí đắc địa, cửa ngõ phía đông TP.HCM, thuận lợi kết nối các tuyến giao thông huyết mạch, các khu công nghệ cao, khu công nghiệp, trung tâm hành chính - kinh tế của cả vùng. Mục tiêu đến năm 2030 sẽ hoàn tất giải phóng mặt bằng, triển khai xây dựng các khu chức năng khép kín, hiện đại, thân thiện với môi trường. Tiến độ giải phóng mặt bằng và hạ tầng, tính đến tháng 6-2025 đã thu hồi diện tích là 586,2/643,7 ha, đạt tỉ lệ 91,06%. Hiện đang triển khai thi công các tuyến đường nội bộ như Isaac Newton, Quảng trường Sáng tạo, Galileo Galilei, đại lộ Đại học... phục vụ kết nối giữa các phân khu. TP.HCM sẽ là TP thông minh Tại buổi tọa đàm, ông Trương Trung Kiên, Phó Giám đốc Sở Một góc khu đô thị ĐHQG TP.HCM nhìn từ trên cao. Ảnh: HOÀNG GIANG Theo tham luận của PGS-TS Trần Minh Triết, Singapore, quốc đảo với chỉ 5,9 triệu dân đang là “ngọn cờ đầu” trong cuộc đua đô thị thông minh, khi xếp hạng 5 toàn cầu theo IMD Smart City Index 2025. Kinh nghiệm của Singapore khẳng định: Muốn trở thành đô thị thông minh, cần có kế hoạch tổng thể rõ ràng và đầu tư bền bỉ theo thời gian. Trong khi đó, Bangkok (Thái Lan) xếp hạng 2 thế giới trong danh sách các TP đáng sống nhất theo Time Out Best Cities 2025. Bangkok ưu tiên giải quyết vấn đề cốt lõi, giao thông, trước khi mở rộng sang các lĩnh vực khác. Với kế hoạch phát triển hệ thống vận tải công cộng giúp 60% người dân sử dụng phương tiện công cộng (so với 40% hiện nay), Bangkok cho thấy hiệu quả khi bắt đầu từ những nhu cầu thiết yếu nhất của người dân. Jakarta (Indonesia) lại nổi bật nhờ sự sáng tạo trong ứng dụng công nghệ và thu hút người dân tham gia quản lý đô thị. Ứng dụng Qlue tích hợp AI là một ví dụ tiêu biểu, xử lý trung bình 1.400 phản ánh từ người dân mỗi ngày, từ hư hỏng hạ tầng đến các vấn đề an ninh, môi trường. Ngoài ra, TP còn đầu tư mạnh vào giải pháp chống ngập thông minh, một kinh nghiệm rất đáng giá với TP.HCM, nơi cũng đang đối mặt với thách thức tương tự. Trong khi đó, Kuala Lumpur (Malaysia) đang kiên trì xây dựng nền tảng đô thị thông minh bằng cách cải thiện hệ thống giao thông và quản lý năng lượng, tạo đà cho sự phát triển bền vững trong tương lai. So với các đô thị trên, TP.HCM với quy mô dân số khoảng 14 triệu người và đóng góp 23% GDP cả nước, sở hữu tiềm năng vượt trội, đặc biệt là về tốc độ tăng trưởng và dư địa phát triển. Tuy nhiên, mức độ sẵn sàng số vẫn còn hạn chế, đòi hỏi đầu tư bài bản vào hạ tầng công nghệ và nâng cao năng lực số cho toàn hệ thống. Từ kinh nghiệm quốc tế, TP.HCM có thể rút ra nhiều bài bắt đầu nghiên cứu và có những bước chuẩn bị ban đầu để hình thành mô hình đô thị thông minh theo các chuẩn mực tiên tiến” - ông Quân nhấn mạnh. Ông Nguyễn Đức Hiển, Phó Trưởng ban Chính sách, chiến lược Trung ương, đánh giá cao buổi tọa đàm và bày tỏ mong muốn lắng nghe thêm ý kiến từ các chuyên gia, nhà khoa học về những vấn đề then chốt. Đó là triển khai mô hình đô thị thông minh sau sáp nhập tỉnh, bản, ĐHQG-HCM có thể trở thành mô hình tiên phong về đô thị tri thức hiện đại, xanh và bền vững. Thành công của mô hình này sẽ tạo ra cộng hưởng: TP.HCM được cung cấp nguồn nhân lực chất lượng cao và giải pháp công nghệ, trong khi môi trường đô thị thông minh của TP thúc đẩy ĐHQG-HCM phát triển mạnh mẽ hơn. Với sự quyết tâm của các cấp quản lý, sự đồng thuận của cộng đồng trường, cùng sự đồng hành của doanh nghiệp và chính quyền địa phương, mục tiêu “ĐHQG-HCM - khu đô thị ĐH thông minh, xanh, thân thiện” vào năm 2030 sẽ khả thi, góp phần vào sự phát Việc phát triển ĐHQG-HCM thành khu đô thị đại học thông minh là bước đi chiến lược, vừa đáp ứng mục tiêu nội tại của đơn vị, vừa đóng góp trực tiếp cho Đề án đô thị thông minh TP.HCM. Thế giới đang bước vào một kỷ nguyên mới của phát triển đô thị, để Việt Nam có thể tận dụng các cơ hội, cần xây dựng một lộ trình chiến lược với những khuyến nghị sau: Khẩn trương ban hành văn bản pháp quy ở cấp độ cao (luật hoặc nghị định của Chính phủ) để tạo ra một sân chơi chung minh bạch. Văn bản này cần định nghĩa rõ ràng các khái niệm (dữ liệu, mở hạ tầng số...) vai trò và trách nhiệm của các bên. Xây dựng bộ quy chuẩn tiêu chuẩn cho việc lập quy hoạch và phát triển đô thị theo tiêu chí thông minh, xây dựng đơn giá lập quy hoạch thông minh. Xây dựng nền tảng cơ sở dữ liệu dùng chung cấp quốc gia có phân chia thành từng lĩnh vực mang tính mở cho phép các đối tác cấp dưới có thể tự bổ sung vừa làm giàu thêm nguồn thông tin vừa thuận tiện trong khai thác sử dụng. Đẩy mạnh sử dụng công nghệ viễn thám (ảnh vệ tinh), GIS (hệ thống thông tin địa lý), Lidar Drone để khảo sát lập bản đồ và cập nhật dữ liệu một cách nhanh chóng, chính xác với chi phí hợp lý. Cần có một chính sách rõ ràng về việc chia sẻ và mở dữ liệu của các cơ quan nhà nước. Mạnh dạn tạo lập môi trường thử nghiệm các phòng thí nghiệm về mô hình đô thị (sand box). Để khuyến khích đổi mới, Chính phủ nên lập các khung chính sách thử nghiệm có kiểm soát. Xây dựng các kênh tương tác hai chiều tạo các nền tảng để người dân có thể gửi góp ý phản ánh về các vấn đề đô thị (kẹt xe, ngập nước, ô nhiễm...) và các đề xuất quy hoạch một cách thuận tiện. ThS - kiến trúc sư NGÔ ANH VŨ, Viện trưởng Viện Quy hoạch xây dựng TP.HCM Khuyến nghị nhằm thúc đẩy “quy hoạch thông minh” tại Việt Nam thoisu@phapluattp.vn TP.HCM quyết tâm xây dựng đô thông minh, tạo bước nhảy đột Những bài học từ các đô thị thông minh hàng đầu Đông Nam Á Đô thị thông minh không chỉ là mục tiêu chiến lược của TP.HCM mà còn được khởi đầu bằng đề xuất mô hình thí điểm tại ĐH Quốc gia TP.HCM, nơi được kỳ vọng trở thành hạt nhân tiên phong cho phát triển bền vững, hiện đại và tri thức. Ông Nguyễn Đức Hiển, Phó Trưởng ban Chính sách, chiến lược Trung ương, tại buổi tọa đàm. Ảnh: VNUHCM
RkJQdWJsaXNoZXIy Mjg2ODExMg==