13 CHÂN LUẬN Dự luật Giáo dục đại học (ĐH) (sửa đổi) được Ủy ban Thường vụ Quốc hội (QH) cho ý kiến tại phiên họp thứ 48 vào sáng 13-8. Nhiều ý kiến đã được nêu ra, trong đó có một số ý kiến về tự chủ ĐH. Dùng 100% ngân sách vẫn tự chủ được Cho rằng dự luật lần này “nhiều tư tưởng rất mới, rất tốt”, Phó Chủ tịch QH Nguyễn Khắc Định nói ông rất ủng hộ tự chủ ĐH. “Tự chủ ĐH không lấy tự chủ tài chính làm cơ sở. Tự chủ ĐH là quyền pháp định của các cơ sở giáo dục ĐH” - ông nói và coi tự chủ ĐH là đương nhiên “dù dùng tiền của mình hay dùng ngân sách nhà nước”. Tự chủ ĐH là tự chủ quản lý nhân sự, tự chủ quản lý chuyên môn, học thuật, tự chủ quản lý chiến lược phát triển đào tạo, quản lý học sinh, sinh viên, nghiên cứu khoa học, liên doanh liên kết, nhận tài trợ của các tổ chức quốc tế, trong nước và các nguồn hợp pháp. “Dù dùng 100% ngân sách nhà nước ĐH vẫn có những quyền tự chủ, không phải anh kiếm được tiền anh mới tự chủ. Hiện nay có tư duy anh tự chủ tài chính, nếu tự chủ chi thường xuyên, có một số quyền. Nếu tự chủ cả chi thường xuyên, cả chi đầu tư, được nhiều quyền hơn” - ông Định nói và khẳng định tự chủ ĐH phù hợp với Nghị quyết của Trung ương. Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế - Tài chính của QH Phan Văn Mãi cũng đồng tình và cho rằng: Cần tạo một không gian pháp lý để tự chủ tối đa cho ĐH. Ở đây không phải tự chủ tài chính. “Tôi có thể nhận một năm hàng ngàn tỉ của ngân sách nhà nước nhưng tôi vẫn quyết định chương trình đào tạo, tôi vẫn quyết định tuyển chọn giáo viên, vẫn quyết định những vấn đề theo quy định của pháp luật. Phải như thế mới khai phóng được, mới giải phóng được năng lực” - ông Mãi nói. Kiểm định để bảo đảm chất lượng Ông Định đánh giá rất cao về quy định đổi mới công tác kiểm định, nâng cao chất lượng kiểm định nhưng không bắt buộc đối với tất cả ngành nghề. Ông cho rằng tuy không bắt buộc kiểm định với mọi ngành nghề nhưng không có nghĩa là không làm. Dứt khoát có những trường hợp phải kiểm định để tránh thực tế những trường hợp tuyển sinh gấp hai, ba lần cho phép; điều kiện không đủ vẫn tuyển sinh; thu học phí linh tinh. Ông đồng tình với dự thảo luật về quy định ba trường hợp phải kiểm định rất chặt và rất kỹ từ khi mở ngành đến trong quá trình đào tạo. Trước hết là ngành sư phạm, bởi đây là ngành đặc biệt quan Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định phát biểu ý kiến về dự luật Giáo dục đại học (sửa đổi). Ảnh: QH Tại phần cho ý kiến về dự luật này, Bộ trưởng Bộ GD&ĐT Nguyễn Kim Sơn cũng trình bày dự kiến bỏ bằng tốt nghiệp THCS nhằm đơn giản hóa quy trình quản lý giáo dục, phù hợp với thông lệ quốc tế và bối cảnh phổ cập giáo dục đến THCS hiện nay. Thẩm quyền cấp bằng tốt nghiệp THPT sẽ được chuyển từ giám đốc Sở GD&ĐT cho hiệu trưởng. Dự luật cũng lược bỏ quy định người đứng đầu cơ quan chuyên môn về giáo dục thuộc UBND cấp huyện cấp bằng tốt nghiệp THCS và giao người đứng đầu cơ sở thực hiện chương trình giáo dục THCS xác nhận học bạ việc hoàn thành chương trình THCS, giảm khối lượng công việc hành chính cho cơ quan quản lý nhà nước về giáo dục, tăng tính tự chủ cho cơ sở giáo dục. Dự luật sửa đổi, bổ sung quy định giao người đứng đầu cơ quan chuyên môn thuộc UBND cấp tỉnh quyết định việc lựa chọn sách giáo khoa (SGK). Về tài liệu giáo dục địa phương, theo dự án luật, cơ quan chuyên môn thuộc UBND cấp tỉnh được giao tổ chức biên soạn, hội đồng thẩm định cấp tỉnh thẩm định và UBND cấp tỉnh phê duyệt nhằm nâng cao trách nhiệm quản lý nhà nước của địa phương trong tổ chức thực hiện chương trình giáo dục phổ thông. Bộ trưởng Bộ GD&ĐT quy định hội đồng thẩm định tài liệu giáo dục địa phương cấp tỉnh và tiêu chuẩn kỹ thuật về tài liệu giáo dục địa phương. Nhằm tháo gỡ vướng mắc trong thực tiễn, bảo đảm yêu cầu quản lý nhà nước, dự án luật sửa đổi, bổ sung quy định phân định rõ “SGK” và “tài liệu giáo dục địa phương” nhằm khắc phục vướng mắc trong thực tiễn về định giá SGK theo quy định của Luật Giá. Trình bày báo cáo thẩm tra sơ bộ, Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội của QH Nguyễn Đắc Vinh cho biết Thường trực Ủy ban cơ bản tán thành với các chính sách được quy định trong dự án luật. Về văn bằng, chứng chỉ của hệ thống giáo dục quốc dân, Thường trực Ủy ban đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo cân nhắc bãi bỏ quy định cấp bằng tốt nghiệp THCS. Bởi văn bằng này chỉ xác nhận việc hoàn thành giai đoạn giáo dục cơ bản, làm cơ sở để tiến hành phân luồng học sinh sau THCS. Về SGK giáo dục phổ thông, Thường trực Ủy ban đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo nghiên cứu theo hướng có bộ SGK dùng chung, có thể có những SGK khác là tài liệu tham khảo. Đặc biệt, Thường trực Ủy ban đề nghị nghiên cứu từng bước miễn phí SGK cho học sinh. Về vấn đề thi tốt nghiệp THPT, có ý kiến đề nghị vẫn tổ chức thi vì việc tổ chức kỳ thi để cấp bằng tốt nghiệp THPT là cần thiết để đánh giá mức độ đạt chuẩn giáo dục phổ thông của học sinh, cung cấp dữ liệu quốc gia cho việc nghiên cứu, xây dựng, điều chỉnh chính sách giáo dục. Bên cạnh đó, đây còn là nguồn thông tin tham khảo cho các cơ sở giáo dục ĐH, cơ sở giáo dục nghề nghiệp tổ chức tuyển sinh. Luồng ý kiến thứ hai đề xuất không tổ chức thi mà nên xét tốt nghiệp THPT để phù hợp với mục tiêu, tính chất của cấp học này; tương thích với xu hướng đổi mới đánh giá theo quá trình; giảm áp lực, tốn kém do thi cử. Việc tuyển sinh trung cấp, cao đẳng, ĐH nên giao về cho cơ sở giáo dục ĐH giáo dục nghề nghiệp tổ chức tuyển sinh. Thường trực Ủy ban ủng hộ loại ý kiến thứ nhất và xin ý kiến của Ủy ban Thường vụ QH về các quan điểm nêu trên. Tiêu điểm Cần buông thì buông, nắm chắc cái cần nắm Giải trình một số ý kiến, Bộ trưởng Bộ GD&ĐT Nguyễn Kim Sơn cho biết việc sửa luật lần này tăng phân cấp, phân quyền trong điều kiện tăng quyền tự chủ, mục tiêu cuối cùng là nâng cao chất lượng giáo dục đào tạo. “Xác định là kiên quyết buông cái cần buông và nắm thật chắc cái cần nắm. Trong đó có việc chỉ nắm vấn đề về con người, quyền thay người, quyền đóng cửa cơ sở giáo dục, ngừng hoạt động đào tạo. Cố gắng làm sao nắm, buông không nhầm” - Bộ trưởng Sơn nói. Theo ông Sơn, ngành sư phạm mấy năm nay đã được chú trọng hơn. Điểm chuẩn tuyển sinh vào ngành sư phạm gần đây tăng lên rất cao, năm nay có lẽ thuộc nhóm cạnh tranh cao ngang y dược. Đó là thông tin đáng mừng. Với ngành sức khỏe và luật, ông Sơn cho biết trước đây chủ yếu chỉ kiểm soát việc mở ngành thật chặt chẽ, tuy nhiên tới đây sẽ kiểm soát toàn bộ quá trình đào tạo. “Kiểm soát đối với ba lĩnh vực này không chỉ kiểm soát đầu vào, không chỉ kiểm soát đầu ra mà kiểm soát toàn bộ quá trình vì đây là ba ông thầy tác động rất lớn đến toàn bộ hoạt động của xã hội” - Bộ trưởng Sơn nhấn mạnh. Đời sống xã hội - Thứ Năm 14-8-2025 doisongxahoi@phapluattp.vn Tự chủ đại học: “Không phải kiếm được tiền rồi mới tự chủ” Sửa đổi Luật Giáo dục đại học lần này là để hoàn thiện, nâng cao cơ chế tự chủ đại học để đại học tiên phong đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao. trọng, đào tạo ra người thầy để dạy ra các thế hệ học trò, thế hệ thầy khác, do đó cần được đặc biệt quan tâm, dành nguồn lực. Đồng thời cũng phải được kiểm định, tuyển sinh chặt chẽ. Thứ hai là ngành luật. Dẫn thực tế cách đây 2-3 năm, ước tính có tới 103 cơ sở đào tạo cử nhân luật, trong đó có những cơ sở một năm chỉ đào tạo vài chục người, không có giáo trình, giáo viên cơ hữu, ông cho rằng như vậy có thể ảnh hưởng lớn đến chất lượng, cần phải được kiểm định chặt chẽ. Thứ ba là ngành chăm sóc sức khỏe, nói chung là y dược và y dược học cổ truyền. Ông nêu số liệu ước tính hiện nay có khoảng 40-50 trường (bao gồm cả dân lập, tư thục) đào tạo về chăm sóc sức khỏe và đặt vấn đề: Khi có nhiều cơ sở như vậy, liệu có đủ thầy, có bệnh viện, có phòng thí nghiệm, có điều kiện để đào tạo bài bản không? Do đó, Phó Chủ tịch QH cho rằng cần phải bắt buộc kiểm định với ba lĩnh vực trên. Nếu cơ sở đào tạo ĐH không đạt kiểm định, không khắc phục khuyết điểm thì có thể đình chỉ hoạt động, thậm chí rút giấy phép.• “Tự chủ đại học không lấy tự chủ tài chính làm cơ sở. Tự chủ đại học là quyền pháp định của các cơ sở giáo dục đại học.” Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội Nguyễn Đắc Vinh trình bày báo cáo thẩm tra. Ảnh: QH Miễn phí sách giáo khoa cho học sinh: Nghiên cứu từng bước
RkJQdWJsaXNoZXIy Mjg2ODExMg==