13 - PHI HÙNG Con đường dẫn vào Làng Nủ hôm nay đã không còn bị chia cắt, đồi cũng không còn dấu hiệu của sạt lở và những con suối chạy ngang đã hiền hòa trở lại. Tại nhà sinh hoạt cộng đồng thôn cũ, nhiều bức ảnh được trưng bày ghi dấu lại thời điểm kinh hoàng khi thảm họa ập đến nơi đây. Bên cạnh những bức ảnh đau thương, nhiều khoảnh khắc thể hiện tình quân dân, nghĩa đồng bào, sự quật cường của người dân cũng được lưu lại. Từ ký ức đau thương… Rạng sáng 10-9-2024, khi sương mù còn phủ kín núi rừng, một tiếng nổ chát chúa vang lên từ đỉnh Con Voi. Chỉ vài giây sau, đất đá ùn ùn đổ xuống, cuốn phăng 40 nóc nhà của thôn Làng Nủ (xã Phúc Khánh, huyện Bảo Yên cũ). Nhớ lại ký ức kinh hoàng khi ấy, đôi mắt đỏ hoe, chị Hoàng Thị Cảnh, thôn Làng Nủ kể: “Đó là tiếng nổ mà suốt đời tôi không bao giờ quên, nó không giống sấm, không giống bom, mà là tiếng của cả ngọn núi đang vỡ tung”. Chị Cảnh vẫn chưa quên buổi sáng định mệnh ấy. Trong khi ba mẹ con chị lên đồi xem nước lũ, chồng chị là anh Hoàng Văn Giới quyết định ở lại trong căn nhà nhỏ dưới chân đồi. Khi tiếng nổ vang lên, đất đá bắn tung, ba mẹ con hốt hoảng chưa kịp hiểu chuyện gì xảy ra, kéo nhau cố chạy ngược dòng lũ nhưng vẫn bị cuốn trôi, may mắn được một ngọn đồi thoai thoải giữ lại. “Khi tôi ngoi lên khỏi đống bùn đất, nhìn thấy con, ôm con, cả người tôi mềm nhũn” - chị Cảnh nhớ lại. Nhưng anh Giới - người đàn ông trụ cột của gia đình không may mắn được như thế. Đến những ngày cuối cùng trong công cuộc tìm kiếm của các lực lượng và phương tiện cứu hộ, tức 29 ngày sau cơn lũ dữ, chị Cảnh mới tìm được chồng. “Tôi đã không nhận ra anh ấy”, chị Cảnh nghẹn ngào kể lại giây phút gặp chồng khi thi thể anh không vẹn toàn, cách Làng Nủ đến 54 km… Đến sự hồi sinh mạnh mẽ Sau biến cố, các đoàn chuyên gia địa chất lên núi khảo sát. Bản đồ nguy cơ sạt trượt được khoanh vẽ; những vệt nứt cũ chằng chịt như vết sẹo khổng lồ của núi rừng. Chính quyền địa phương cùng bộ đội, công an dựng tạm nhà bạt, đưa người dân khỏi vùng nguy hiểm, đồng thời thống kê thiệt hại để khẩn cấp hỗ trợ. “Cái khó nhất lúc ấy không chỉ là lương thực, chỗ ở, mà còn là vực dậy tinh thần. Ai cũng mất mát, ai cũng cần được nắm tay” một cán bộ xã nhớ lại. Những ngày ảm đạm ấy cũng là lúc tình người tỏa sáng. Từ miền xuôi tới vùng cao, hàng ngàn thùng quần áo, gạo mắm, thuốc men, cả những chiếc cặp sách mới… vượt đèo lên Làng Nủ. Giữa bùn đất, một cụ bà móm mém dúi vào tay PV gói cốm non: “Của nhà mới giã lại, không còn nhiều nhưng vẫn thơm, ăn cho ấm”. Sợi dây vô hình của đồng bào cứ thế nối dài, giữ người ở lại đứng lên khỏi đổ nát. Chỉ ba tháng sau biến cố, 40 căn nhà sàn hai tầng mang phong cách kiến trúc truyền thống ở khu tái định cư Đồi Sim hoàn thành. Cột bê tông, tường gỗ, mái ngói, phía sau là bể chứa nước, phía trước là hiên rộng phơi ngô phơi quế - những chi tiết đều được tính theo tập quán sống của người Tày. Hệ thống thoát nước, cột thu lôi, đường điện mới, loa cảnh báo mưa lớn được đặt dọc tuyến. Ngày nhận chìa khóa, bà Hoàng Thị Bóng ôm cuốn sổ đỏ khóc nức nở: “Tôi từng nghĩ hai mẹ con chẳng còn chỗ để đi. Giờ có mái nhà mang tên mình, tôi như được sống lại”. Con trai bà trồng hoa quanh hiên để mẹ bớt nhớ chồng. Cùng với việc dựng nhà, chính quyền địa phương đã phối hợp với các đoàn thể mở lớp “giải tỏa sang chấn” cho phụ nữ và trẻ em. Cán bộ y tế, chuyên gia tâm lý, các sư thầy, linh mục… thay nhau ghé thăm, trò chuyện, hướng dẫn cách chăm sóc giấc ngủ, cách kể lại nỗi đau mà không tự dằn vặt. Mùa thu của một năm sau sự cố, cùng chung không khí hồi sinh, thầy và trò Trường Tiểu học và THCS số 1 Phúc Khánh bắt đầu năm học mới trong dãy phòng học sáng sơn. “Có những đêm, chúng tôi ôm các em nhỏ vào lòng, vừa động viên vừa tắm gội cho các em. Sau thiên tai, thầy cô thực sự là những người mẹ hiền” - thầy Hiệu trưởng Phạm Đức Vinh nói. Ở lớp, Hoàng Anh Quân - con trai chị Cảnh khẽ thì thầm: “Con sẽ học giỏi để thay bố làm chỗ dựa cho mẹ và em”. Còn Mông Hoàng Thảo Ngọc, sau 50 ngày giành giật sự sống, nay trở lại lớp với ước mơ làm bác sĩ. Tìm đất cho dân canh tác, làm giàu Từ vùng quê trù phú với mỗi vụ lúa nước cho hàng trăm tạ thóc, Làng Nủ bỗng Người dân dần trở lại với công việc, sinh kế. Từ sự mất mát của mỗi người mà một gia đình lớn đã được hình thành nơi vùng cao. Ảnh trong bài: TTH Ngày 21-9-2024, khu nhà tạm dành cho người dân thôn Làng Nủ được hoàn thiện, nằm cách khu ở cũ khoảng 1,5 km, vẫn ở trong địa bàn thôn. Toàn khu nhà tạm có 23 căn, được xây dựng bằng khung thép chắc chắn trên mặt bằng rộng 2.000 m2, với tổng kinh phí xây dựng là 2 tỉ đồng, do quỹ Thiện Tâm - Tập đoàn Vingroup tài trợ. Ngoài ra, Quỹ Thiện Tâm còn hỗ trợ ngay 200 triệu đồng cho mỗi gia đình có người tử vong tại thôn Làng Nủ để động viên tinh thần cho bà con, hỗ trợ những người ở lại trang trải cuộc sống, sinh hoạt và tái sản xuất, kinh doanh. Ngày 22-12-2024 khu tái định cư thôn Làng Nủ chính thức được khánh thành, gồm 40 căn nhà ở được xây dựng hai tầng (diện tích 8x12 m), thiết kế theo kiểu nhà sàn truyền thống của người Tày cùng các công trình phụ trợ đảm bảo cho người dân sinh sống ổn định, lâu dài. Khu tái định cư được xây dựng với nguồn vốn do Quỹ Tấm lòng Việt - Đài Truyền hình Việt Nam tài trợ. Tiêu điểm Định hướng tổng thể của xã là khôi phục đất màu ở làng cũ giao lại cho dân làm sinh kế lâu dài, đồng thời nghiên cứu du lịch sinh thái, trải nghiệm gắn với mùa hoa sim, mùa bóc vỏ quế, kết hợp gìn giữ văn hóa Tày. Chúng tôi mong mảnh đất từng chứng kiến tang thương nay nở trái ngọt. Bà TRỊNH THỊ DUYÊN, Chủ tịch UBND xã Phúc Khánh Đời sống xã hội - Thứ Hai 22-9-2025 doisongxahoi@phapluattp.vn Sức sống mới ở Làng Nủ Một năm sau bão Yagi, ký ức tang thương vẫn còn ở Làng Nủ nhưng từ đổ nát, một hành trình hồi sinh kiên cường đã bắt đầu, gieo mầm hy vọng nơi vùng cao. thành “vùng trắng” sau trận lũ quét tháng 9-2024. Một năm trôi qua, khu tái định cư đã hoàn thành, các nếp nhà sàn khang trang, đường bê tông sáng đèn, lớp học rộn ràng tiếng trẻ. “Cảm giác băn khoăn ở chỗ mới là không tránh khỏi nhưng đa số hộ đã an cư” - ông Hoàng Văn Diệp, Trưởng thôn Làng Nủ, nói. Dẫu vậy, để thật sự hồi sinh, bà con cần nhiều hơn mái nhà, đó là đất canh tác, kế sinh nhai bền vững ngay trên mảnh đất từng tang thương. Ông Hoàng Văn Diệp cho biết trước lũ, Làng Nủ chủ yếu trồng lúa nước, năng suất khoảng 250 kg thóc/sào, bình quân mỗi nhà 5 tạ/vụ. Nay 7 ha ruộng bị đất đá, rác, gốc rễ lấp đầy, “đi bộ cũng khó”. Theo chỉ đạo của Chính phủ, khu đất này đang được cải tạo, lấy đất màu từ đồi khác đổ bù, nơi thấp nhất phải nâng 2,5-3 m, chỗ còn lại tối thiểu 60 cm. Khi hoàn thành, đất sẽ giao lại cho dân, quy mô mỗi hộ ước khoảng 3 sào (thay vì 5 sào trước đây) để chuyển sang trồng cây ăn quả theo mùa như táo, cam, bưởi… Tuy nhiên, sau hai tháng thi công, tiến độ mới hơn 20% do mưa kéo dài, đất vừa đổ đã trôi, xe vận chuyển khó vào công trường. “Nhà cửa cơ bản ổn định, còn khôi phục kinh tế thì cần thêm thời gian. Không thể xong trong một sớm một chiều” - trưởng thôn Làng Nủ nói. Về chăn nuôi, theo ông Diệp bà con dự định phát triển chăn nuôi gia cầm và cá. Đồng thời thôn cũng đang khảo sát một số vùng trũng để đào ao vì hiện chưa có mặt nước phù hợp. Đường vào khu tái định cư được mở rộng; chiếc xe bán hàng lưu động đầu tiên đã ghé Đồi Sim vào cuối tuần. Hợp tác xã quế của xã đăng ký cho phụ nữ Làng Nủ học chế biến tinh dầu, làm trà quế, xà phòng thảo dược. “Mình không chỉ bán vỏ tươi nữa, phải thêm khâu chế biến để tăng giá trị” - bà con rì rầm bàn. Làng Nủ đã có mái nhà, có tiếng cười học trò mỗi sớm đến lớp. Phần việc còn lại là đất sản xuất, nước sinh hoạt ổn định, chuỗi tiêu thụ nông sản và mô hình nghề phụ đang dần được lấp đầy. Khi những mảnh ghép ấy khớp lại, câu hỏi “Ngày mai sống ra sao?” sẽ có lời đáp ngay trên chính mảnh đất này: An cư, có việc làm, có thu nhập và hy vọng.• Bài 2: Nước mắt hóa nụ cười ở Nậm Tông, Kho Vàng Làng Nủ đã có mái nhà, có tiếng cười học trò mỗi sớm đến lớp. Phần việc còn lại là đất sản xuất, nước sinh hoạt ổn định, chuỗi tiêu thụ nông sản và mô hình nghề phụ đang dần được lấp đầy. LTS: Một năm sau bão Yagi, ba thôn Làng Nủ, Nậm Tông, Kho Vàng (Lào Cai) vẫn chưa nguôi ám ảnh tiếng nổ từ đỉnh Con Voi, dòng đất đá vùi chôn nhà cửa, những ngày dài tìm người trong bùn lũ, đau đớn và có lúc tưởng chừng bất lực. Từ đổ nát, sự sống đã và đang hồi sinh mạnh mẽ, diệu kỳ: Khu tái định cư khang trang, đường mới mở lối, lớp học rộn tiếng con trẻ với những ước mơ đang được viết tiếp… Cùng theo chân PV báo Pháp Luật TP.HCM trở lại vùng đất hồi sinh này qua tuyến bài “Hoa vàng sau bão Yagi”. Hoa vàng sau bão Yagi - Bài 1 Những đứa trẻ phải chịu nhiều tổn thương, mất mát sau biến cố cũng xích lại gần nhau hơn. THANH TÚ - MINH TRÚC
RkJQdWJsaXNoZXIy Mjg2ODExMg==