16 THẢO VY Bà Sanae Takaichi, người vừa giành chiến thắng trong cuộc bầu chọn chủ tịch đảng Dân chủ Tự do (LDP) cầm quyền, có khả năng lớn sẽ trở thành nữ thủ tướng đầu tiên của Nhật. Con đường sự nghiệp của bà Takaichi Theo tờ Nippon, bà Takaichi sinh năm 1957 tại tỉnh Nara. Sau khi tốt nghiệp đại học, năm 1984, bà theo học tại Viện Chính phủ và Quản lý Matsushita. Trong thời gian ở đây, bà tham gia chương trình thực tập tại Thủ đô Washington, D.C. (Mỹ), làm việc trong văn phòng của một hạ nghị sĩ thuộc đảng Dân chủ Mỹ. Bắt đầu từ năm 1989, bà làm phát thanh viên cho đài TV Asahi và gây tiếng vang nhờ các phân tích chính trị sắc sảo. Năm 1992, bà Takaichi lần đầu tham gia tranh cử, với tư cách ứng viên độc lập tại khu vực Nara để giành ghế ở thượng viện. Dù thất bại, bà không nản chí mà tiếp tục thử sức một năm sau đó khi ra tranh cử hạ viện và giành chiến thắng áp đảo tại Nara. Năm 1994, bà Takaichi gia nhập đảng Shinshinto (Tân Biên giới) và tái đắc cử trong cuộc bầu cử hạ viện năm 1996, đại diện khu vực Nara 1. Tuy nhiên, thời gian gắn bó với đảng này không kéo dài lâu khi ngay sau khi nhận ghế hạ viện, bà rời đảng và gia nhập LDP. Khi đã là thành viên LDP, bà gia nhập nhóm chính sách Seiwakai. Năm 2006, bà được “Đây là một tình huống hoàn toàn mới và đầy bất định đối với Nhật. Cơ hội để bà Takaichi được bầu làm thủ tướng đã giảm đáng kể và hiện không đảng nào nắm quyền kiểm soát chắc chắn” - GS khoa học chính trị Hiroshi Shiratori (ĐH Hosei) nhận định. Điều này buộc bà Takaichi phải tìm kiếm thỏa thuận với phe đối lập. Nếu đạt được thỏa thuận, Chính phủ của bà sẽ phải đối mặt với nhiều thách thức, bao gồm khủng hoảng chi phí sinh hoạt, việc quản lý quan hệ an ninh và thương mại với Tổng thống Mỹ Donald Trump, xử lý những lo ngại trong nước về số lượng người nước ngoài sinh sống hoặc du lịch tại Nhật ngày càng tăng. Trong vấn đề kinh tế, bà Takaichi được xem là người ủng hộ “Abenomics” - chiến lược kinh tế của cố Thủ tướng Abe Shinzo, dựa trên ba trụ cột: Chính sách tiền tệ nới lỏng, chi tiêu tài khóa và cải cách cơ cấu. “Chúng ta có thể đoán rằng bà ấy sẽ không làm giảm lạm phát, vì nếu bà tiếp tục đẩy mạnh chính sách Abenomics cũ, đồng nghĩa với việc đồng yen yếu hơn đáng kể và chi tiêu công nhiều hơn thì điều đó có thể dẫn đến lạm phát cao hơn” - chuyên gia kinh tế William Pesek nhận định. Về chính trị, bà Takaichi cũng chia sẻ quan điểm bảo thủ với cố Thủ tướng Abe Shinzo và xem mình là người kế thừa chính trị của ông. “Nhìn chung, bà ấy muốn đi xa hơn cả ông Abe Shinzo trong việc xây dựng hệ thống an ninh nhằm bảo vệ người Nhật trước nhiều mối đe dọa rộng hơn, không chỉ là quân sự, mà còn về an ninh kinh tế, an ninh lương thực…” - chuyên gia Tobias Harris nhận định với tờ Nikkei Asia. Theo ông Pesek, LDP chọn bà Takaichi vì cho rằng bà là người phù hợp nhất để ứng phó với Tổng thống Trump. Tuần trước, bà Takaichi được cho là đã bày tỏ sự hoài nghi về thỏa thuận thương mại Mỹ - Nhật và nói trong một chương trình của đài Fuji TV rằng khả năng “đàm phán lại” thỏa thuận này “không bị loại trừ”, ám chỉ cam kết đầu tư trị giá 550 tỉ USD của Nhật vào thị trường Mỹ.• Quốc tế - Thứ Ba 14-10-2025 bổ nhiệm vào nội các lần đầu tiên, giữ chức bộ trưởng phụ trách Okinawa và các vùng lãnh thổ phương Bắc. Năm 2012, khi LDP giành lại quyền điều hành đất nước từ đảng Dân chủ Nhật, bà trở thành nữ chủ tịch đầu tiên của Hội đồng Nghiên cứu chính sách - một cơ quan quyền lực của đảng. Hai năm sau, năm 2014, bà được bổ nhiệm làm nữ bộ trưởng Bộ Nội vụ và Truyền thông đầu tiên của Nhật. Dưới thời Thủ tướng Fumio Kishida (2021-2024), bà Takaichi một lần nữa được giao giữ chức chủ tịch Hội đồng Nghiên cứu chính sách của LDP kiêm bộ trưởng phụ trách các vấn đề an ninh kinh tế. Nhiều thách thức trong ngoài Theo giới quan sát, hiện vẫn còn phải chờ xem vị tân Chủ tịch LDP Takaichi sẽ lèo lái đảng ra sao. Trong bài phát biểu sau chiến thắng, bà Takaichi nói với các đảng viên rằng họ đã “mở ra một kỷ nguyên mới cho đảng Dân chủ Tự do”. Chiến thắng của bà Takaichi diễn ra sau khi Thủ tướng Shigeru Ishiba từ chức và đảng LDP mất thế đa số tại cả hai viện của Quốc hội vào các năm 2024 và 2025, buộc đảng này phải điều hành Chính phủ thiểu số. Theo đài CNBC, điều này cũng có nghĩa là khi Quốc hội Nhật nhóm họp vào ngày 15-10, các đảng đối lập về lý thuyết có thể ngăn chặn việc bà Takaichi được phê chuẩn làm thủ tướng. Ngày 10-10, bà Takaichi gặp thách thức đầu tiên trên con đường trở thành nữ thủ tướng Nhật khi đảng Komeito trong liên minh Chính phủ tuyên bố rút lui. Theo tờ Kyodo News, Liên minh LDP-Komeito tan vỡ đã làm đảo lộn cán cân quyền lực trong Quốc hội, tạo ra tình thế không đảng nào chiếm đa số ở cả hai viện. Bà Sanae Takaichi tươi cười khi giành chiến thắng trong cuộc bầu chọn chủ tịch đảng Dân chủ Tự do (LDP) vào ngày 4-10. Ảnh: THE NEW YORK TIMES Ngày 13-10, Ủy ban Nobel thuộc Viện hàn lâm Khoa học Hoàng gia Thụy Điển công bố giải Nobel Kinh tế 2025 thuộc về ba nhà kinh tế học Joel Mokyr, Philippe Aghion và Peter Howitt, theo trang web của giải Nobel. Ủy ban Nobel vinh danh ba nhà khoa học trên “vì đã lý giải tăng trưởng kinh tế dựa trên đổi mới sáng tạo”. Theo ủy ban, một nửa giải thưởng được trao cho ông Mokyr “vì đã xác định những điều kiện tiên quyết cho tăng trưởng bền vững thông qua tiến bộ công nghệ”. Nửa còn lại được trao chung cho ông Aghion và ông Howitt “vì lý thuyết về tăng trưởng bền vững thông qua sự hủy diệt sáng tạo”. Ông Joel Mokyr là người Mỹ - Israel. Ông hiện là giáo sư tại Trường Kinh tế Eitan Berglas, ĐH Tel Aviv (Israel). Ông chuyên nghiên cứu lịch sử kinh tế và kinh tế học về thay đổi công nghệ và biến động dân số. GS Philippe Aghion sinh ra tại Pháp, đang giảng dạy tại Trường College de France (Pháp), INSEAD, (Paris, Pháp); Trường Kinh tế và Khoa học chính trị London (Anh). Ông Peter Howitt là nhà kinh tế học người Canada, đang giảng dạy tại ĐH Brown (Mỹ). Tính đến nay, giải Nobel Kinh tế đã được trao 57 lần cho 99 người. Người cao tuổi nhất từng nhận giải Nobel Kinh tế là nhà kinh tế học Leonid Hurwicz, được vinh danh vào năm 2007 khi đã 90 tuổi. Phần thưởng cho mỗi giải Nobel năm nay là giấy chứng nhận, huy chương giải Nobel và tiền thưởng. Số tiền thưởng cho mỗi giải Nobel 2023 là 11 triệu krona Thụy Điển (hơn 1,1 triệu USD). Kinh tế là giải thưởng cuối được trao mỗi mùa Nobel hằng năm, sau y học, vật lý, hóa học, văn học và hòa bình. Nobel Kinh tế không thuộc cơ cấu giải thưởng ban đầu trong di chúc của nhà khoa học Thụy Điển Alfred Nobel. Giải này được bổ sung vào năm 1968, nhân kỷ niệm 300 năm thành lập Ngân hàng Trung ương Thụy Điển Sveriges Riksbank, cũng là đơn vị đóng góp quỹ cho giải thưởng này. THẢO VY Chờ cuộc bỏ phiếu tại Quốc hội Nhật Ngày 15-10, Quốc hội Nhật sẽ bỏ phiếu xác nhận bà Takaichi trở thành thủ tướng. Các đảng đối lập cũng có thể đề cử ứng viên của riêng mình. Theo quy định, ứng viên giành được đa số phiếu trong vòng bỏ phiếu đầu tiên sẽ được phê chuẩn làm thủ tướng. Nếu không ai đạt đủ phiếu, hai người có số phiếu cao nhất sẽ bước vào vòng bỏ phiếu thứ hai để quyết định người chiến thắng. Nếu được bầu, bà Takaichi sẽ phải tìm kiếm sự ủng hộ của ít nhất hai đảng để có thể thông qua các dự luật do đảng Komeito đã rút khỏi liên minh. Việc đảng Komeito rút khỏi liên minh có thể sẽ làm đảo chiều xu hướng “giao dịch Takaichi” - tức làn sóng đầu tư lạc quan dựa trên kỳ vọng Chính phủ mới sẽ mở rộng chi tiêu tài khóa. Ông Kei Okamura, Giám đốc điều hành kiêm Giám đốc danh mục đầu tư của Công ty tài chính Neuberger Berman, nói với CNBC rằng bàTakaichi sẽ“rất, rất thận trọng”trong cách thể hiện quan điểm của mình, đặc biệt là về chính sách đối ngoại. Tiêu điểm Theo tờ Kyodo News, Liên minh LDPKomeito tan vỡ đã làm đảo lộn cán cân quyền lực trong Quốc hội, tạo ra tình thế không đảng nào chiếm đa số ở cả hai viện. Các nhà kinh tế học vừa được vinh danh giải Nobel Kinh tế 2025. Ảnh: X quocte@phapluattp.vn Những thách thức trên đường trở thành thủ tướng Nhật của bà Takaichi Con đường để bà Sanae Takaichi trở thành nữ thủ tướng Nhật xuất hiện vật cản đầu tiên với việc liên minh cầm quyền tan rã, khiến bà đối mặt với nhiều thách thức. 3 nhà khoa học thắng giải Nobel Kinh tế 2025
RkJQdWJsaXNoZXIy Mjg2ODExMg==