16
THỨBA
17-5-2016
Quốc tế
1.600
người dânBurundi bị Rwanda trục xuất vềnước từ cuối
tuần trước vì nhập cư trái phép. Burundi rơi vào khủng
hoảng chính trị nghiêm trọng từ giữa năm ngoái làm
hơn500người chết, 270.000người phải đi xứkhác.
TNL
Mỹchuẩnbịmở
chiếndịchđánhhậucứ
RaqqacủaIS
ISnhậntráchnhiệmđãpháhủycổngthànhcổMashki
ởMosul(Iraq).
Nhà nướcHồi giáo (IS) tự xưng đã không giành
thêm lãnh thổ quan trọng nào từ khi chiếmRamadi
(Iraq)một năm trước. Tháng 12-2015, quân đội
Iraq chiếm lại đượcRamadi nhờ liênminh doMỹ
đứng đầu hỗ trợ tin tình báo và trang bị. Reuters
đưa tin ngày 15-5 (giờ địa phương), đặc phái viên
của tổng thốngMỹBrettMcGurk nhận định như
trên tại cuộc họp báo ởAmman (Jordan).
ÔngBrettMcGurk nhận định IS đang co cụm
nhưng vẫn kiểm soátMosul (Iraq) vàRaqqa (Syria)
đồng thời đe dọa ra nước ngoài với các vụ tấn công
ởPháp vàBỉ. Ông cho biết qua chiến dịch đánh các
kho tiềnmặt của IS ởMosul, chúng đãmất hàng
trăm triệuUSD, do đó chúng thiếu tiềnmặt, buộc
phải cắt 50% lương của thuộc hạ. Chúng đã rối
loạn hàng ngũ qua các vụ xử tử công khai ở quảng
trường và tăng cường kiểm soát mạng tạiMosul.
Ông ghi nhận nỗ lực giành lạiMosul vàRaqqa
của liênminh doMỹ đứng đầu đang có nhiều tiến
bộ. Đối vớiMosul, gần như ngày nào cũng có tấn
công để tạo áp lực liên tục.
Đối với Raqqa, ông khẳng định: “Trong vài tuần
tới cho đến vài tháng tới, chúng tôi sẽ bắt đầu gây
áp lực lênRaqqa trênmọi phương diện”. Ông cho
biết trongmột vụ đột kích ởmiền đông Syria năm
ngoái, lực lượng đặc nhiệmMỹ đã thu được nhiều
tài liệu và tin tình báo quý giá, từ đó liênminh đã
đưa ra chiến lược tốt hơn.
Ông nhận định quyết định tăng số quân đặc
nhiệm ởmiềnBắc Syria hồi tháng trước củaTổng
thốngObama đã góp phần tăng lợi thế cho lực
lượng địa phương. Ông chủ trươngmô hình lý
tưởng là chính nhân dân địa phương chiếm lại lãnh
thổ như vụ tổ chứcQuân đội Dân chủ Syria chiếm
lại thị trấn chiến lược Shadadi ở đông bắc Syria hồi
tháng 2.
Trong khi đó, hãng tinBloomberg (Mỹ) đưa tin
IS vừa nhận trách nhiệm đã phá hủy cổng thành
cổMashki của ngườiAssyria. Cổng thànhMashki
được xây dựng vào thời vua Sennacherib (705-681
trướcCông nguyên) tọa lạc ở phía đôngMosul (thủ
phủ tỉnhNineveh ởmiềnBắc Iraq).
Các bức ảnh IS phát tán hôm 15-5 cho thấy
chúng dùng ít nhất một xe ủi đất để húc ngã di tích
cổ xưa nhưng không rõ hoạt động này xảy ra ở đâu.
Trung tâmĐịa lýQuốc gia thông báo hồi tháng
4 đã có hình ảnh cho thấy IS phá hủy cổng thành
Mashki và cổng thànhAdad gần đó (khoảng năm
700 trướcCông nguyên).
ANHĐÀO
KHÔIVIỆT-TNL
T
rước khi Tòa Trọng tài
Thườngtrựccôngbốphán
quyết về vụPhilippines
kiện “đường chín đoạn”,
Trung Quốc nỗ lực tăng
cườngcamkết với cácnước
ASEAN.Tuynhiên, cácnhà
quansátghinhậnhầuhếtcác
nướcASEANđềungầnngại
phải lựa chọn.
Báo
SouthChinaMorning
Post
ngày16-5dẫn lờichuyên
giaLeeYingHuiởĐHCông
nghệ Nanyang (Singapore)
nhậnxét: “Nếuquanhệgiữa
hainướclớntiếptụcsuygiảm,
các nước ASEAN sẽ phải
đốimặt với lựa chọnvì điều
quan trọngđối với họ làduy
trì quanhệ tốt với BắcKinh
lẫnWashington”.
Bà cho rằng các nước
ASEAN sẽphải xemxét hai
yếu tố gồm quan hệ an ninh
với Mỹ và quan hệ kinh tế
với TrungQuốc.
ASEANđãchứng tỏkhông
muốn lựachọnbằngcáchmời
Mỹ lẫn Trung Quốc tham
gia tập trậnởbiểnĐôngvới
18nước.
Mới đây, Trung Quốc đã
choxảnước từđập thủyđiện
CảnhHồngđểgiảiquyếthạn
hán ở vùng châu thổ sông
Mekong. Các nhà phân tích
ghinhậnđộng tháinàynhằm
mua chuộc các nước hạ lưu
(Campuchia,Lào,Myanmar,
Thái Lan vàViệtNam).
Ngay sau đó, Bắc Kinh
khẳngđịnhđãđạt được thỏa
thuận với Campuchia, Lào
vàBruneivề tranhchấpbiển
Đông. Campuchia đã tuyên
bốbác bỏ thông tin đạt thỏa
thuậnvới TrungQuốc trong
khiLàovàBruneivẫnimlặng.
Theo
SouthChinaMorning
Post
, saukhiTrungQuốcxả
nướcđập,Chủ tịchTậpCận
Bình đã trò chuyện với chủ
tịchnướcLàovàcamkếtđào
sâuquanhệhợp tácvớiLào,
nướcchủ tịchASEAN trong
năm 2016.
Gần đây, Bộ Ngoại giao
Trung Quốc lại đề nghị ra
một tuyênbốchungvề tranh
chấpbiểnĐôngvớiASEAN.
ÔngThitinanPongsudhirak,
Giám đốcViệnNghiên cứu
quốc tếvàanninh thuộcĐH
Chulalongkorn (Thái Lan),
nhậnđịnhTrungQuốc đang
dùng đòn bẩy kinh tế để đạt
lợi ích địa-chính trị.
Ôngnói:“TrungQuốcđang
gây chia rẽ trongASEANvì
các nước nhỏ có xu hướng
nghiêng về Trung Quốc…
trong khi các nước ven biển
như Philippines thường sẵn
sàng đối đầuhơn”.
Trong khi Trung Quốc
ráo riết vậnđộnghành lang,
Mỹ đã tăng cường hợp tác
anninhvới Philippines.Hồi
tháng2, tổng thốngMỹcũng
đãmời cácnướcASEANdự
hội nghị thượngđỉnh lịch sử
ởSunnylands (Mỹ).
Trong khi đó, ngày 15-5,
đảng bảo hoàng Funcinpec
ởCampuchia đã phát thông
báo tuyênbốFuncinpecủng
hộ quan điểm Trung Quốc
không chấp nhận và không
tham gia vụ kiện trọng tài
doPhilippines khởi xướng.
Cùngngày tạiPhilippines,
báo
The Standard
đưa tin
chánh văn phòng thông tin
HerminioColoma Jr. đã chỉ
trích Trung Quốc từ chối
tham gia tiến trình trọng tài
để giải quyết tranh chấp ở
biểnĐông.
Ônggiải thích:“Philippines
tham gia tiến trình trọng tài
quốc tế là thểhiệnmạnhmẽ
các nguyên tắc trong Công
ướcLHQ vềLuật Biển”.
ÔngnóiPhilippineskhông
phải lànướcduynhất tinrằng
cần nhờ đến tòa án trọng tài
màcònnhiềunướcnhưMỹ,
Anh,Canada,Pháp,Đức,Ý,
Nhật cũngbày tỏủnghộcác
nguyên tắchòabình, anninh
và ổn định ở châu Á-Thái
BìnhDương.■
TổngthốngObamavànhà lãnhđạocácnướcASEANtạiSunnylands(bangCalifornia,Mỹ)
ngày16-2.Ảnh:REUTERS
Venezuelabắtđầumộttuần lễcăngthẳng.Phe
đối lậpđãkêugọi biểu tìnhvàongày18-5 tới để
yêucầutổchứctrưngcầuýdânvềphếtruấttổng
thống.Đếncuối tuần,một cuộcdiễn tậpquymô
lớn sẽđược tổ chứcnhằm “đối phó với nguy cơ
đedọa từbênngoài”như lời Tổng thốngNicolas
Maduro tuyênbố.
AFPnhậnđịnhVenezuelađangchìmtronghỗn
loạn.Điệnbịcúpbốngiờmỗingày.Dothiếuđiện,
cáccơquannhànướcchỉ làmhaingàymộttuần.
Nạncướpbóccáccửahàngvàtựxửbọnxấu(đánh
đập, thiêusống…)đãxảy ra.
Trongkhiđó,pheđối lậpthườngxuyêntổchức
biểutình.TổngthốngNicolasMadurokhẳngđịnh
Mỹđanghậuthuẫnchopheđối lậptrongkhibáo
Mỹ
WashingtonPost
dẫnnguồn từcơquan tình
báoMỹnhậnđịnh chínhquyềnVenezuela sẽbị
quầnchúngnổidậy lậtđổ trongnămnay.
Venezuelabắt đầu rơi vào vòng xoáy khủng
hoảngchính trị, kinh tếvàxãhội từkhi liênminh
đối lập chiến thắng trongbầu cửQuốchội cuối
nămngoái.Đến tháng5, pheđối lập tậphợp1,8
triệuchữkýủnghộtổchứctrưngcầuýdânđểphế
truất tổng thống.
Ngày15-5, PhóTổng thốngAristobulo Isturiz
thẳng thừng tuyênbố tổng thốngsẽkhông từbỏ
quyền lựcqua trưngcầuýdânbởi lẽsẽkhôngcó
trưngcầuýdânnàohết.Ôngnhấnmạnh:“Họ(phe
đối lập)phảigiếtsạchchúng tôi trướckhi tổchức
đảochínhởQuốchội”.
Báo
LeMonde
ghinhậnkhủnghoảngchínhtrị
ngàycàngtệhơnxuấtpháttừkhủnghoảngkinhtế.
Venezuelachuyênkhaithácvàxuấtkhẩudầuthô
nhưng lạithiếuxăngvìkhôngcónhàmáy lọcdầu
nênphảinhậpxăngdầutừnướcngoài.Hồitháng
2,TổngthốngNicolasMadurobuộcphải tănggiá
xăng6.000%dogiáxăngởVenezuela thuộc loại
rẻnhất thếgiới.Vídụnàycho thấyVenezuelachỉ
sốngphụ thuộcvàodầu thô.
Đếnkhi giádầu thô thếgiới tụt giảm, kinh tế
Venezuelabắtđầu suy sụp.Năm2015, lạmphát
tăngvọtđến180,9%.GDPgiảmnăm thứhai liên
tiếpchỉ còn5,7%.
ChuyêngiaJeanRiveloisởViệnNghiêncứuphát
triển (Pháp) nhậnđịnhVenezuela “không có lợi
nhuậnnàothuđượctừsảnxuất”.ChuyêngiaOlivier
Compagnon,GiámđốcViệnNghiêncứucấpcaovề
MỹLatinh,ghinhận:“Venezuelasốngvớiniềmtin
rằngdầu thôsẽgiúpvượtquamọikhủnghoảng.
Bâygiờ thìVenezuelaphải trảgiáchomột thếkỷ
chỉxuấtkhẩumộtmặthàngdầu thô”.
Ngoài raphải kểđến tình trạngđầu tưchocơ
sởhạ tầng khôngmang tínhdựbáo, ví dụnhư
sảnxuấtđiệnchỉtrôngchờvàovàiđậpthủyđiện.
Hiệnnayđiệnkhôngđủđápứngnhu cầuquốc
giado khôhạn kéodài liênquanđến El Nino.
Trongbốicảnhđó,chínhphủVenezuelađãđánh
mấtsựủnghộcủatầng lớpcửtrichủchốt làgiai
cấpbìnhdân.
D.THẢO
Báo
TheWashingtonPost
ngày16-5đãđăng thư củaĐại
sứquánTrungQuốc tạiMỹphảnứng vềbài bình luận“Đá
ngầmnguyhiểmởbiểnĐông”đăng trênbáohôm8-5. Bài
viếtkhẳngđịnhTrungQuốckhôngtôntrọng luậtphápquốc
tếtronggiảiquyếttranhchấpởbiểnĐông.Trongthư,người
phátngônĐại sứquánTrungQuốcChuHảiQuyềncho rằng
bàiviếtcủabáoMỹ làkhôngcôngbằngvàkhăngkhăngcho
rằngTrungQuốchànhđộngphùhợp luậtphápquốc tếkhi
khôngchấpnhậnhay thamgiavụkiện trọng tài.
Chiến lượccủaTrungQuốc là
ngănchặnASEANđưaraquan
điểm chung về phán quyết
trọngtài.Hiệnchưarõcơsởđể
TrungQuốctuyênbốđạtđược
thỏathuậnvớiCampuchia,Lào
vàBrunei vàphải chănghọcố
tìnhdiễnđạtsaiquanđiểmcủa
một sốnướcASEAN.
Chuyêngia
IANSTOREY
ởViệnNghiêncứuYusof Ishak
(Singapore)
Tiêu điểm
Phân tích và Bình luận
TrungQuốcxảnướcđể
muachuộccácnước?
ĐảngFuncinpecủnghộquanđiểmđàmphánsongphươngcủaTrungQuốc.
VìsaoVenezuelarơivàokhủnghoảngchínhtrị?
