8
Báo
Pháp Luật TP.HCM
số rangày2-6 cóbài “Xài bằnggiảgây
tai nạn, bị hai tội?” phảnánhTANDTP.HCM xửphúc thẩmđãhủy
ánđểđiều tra, xét xử lại vụánNguyễnThànhDưvi phạmquyđịnh
vềđiềukhiểnphương tiệngiao thôngđườngbộ.Lýdo:vụáncódấu
hiệubỏ lọt tội.
Theohồ sơ, bị cáoDư sửdụngbằng lái xegiảvàgây tai nạn làm
chết người ngồi saunhưng cấp sơ thẩm chỉ xử lý tội nói trên, còn
hành vi sửdụngbằng lái giả thì VKSNDhuyệnBìnhChánh không
truy tốnên tòacùngcấpkhôngxétxử.
Trướchếttôiđồngtìnhvớitòaáncấpphúcthẩm,việcchỉxửbịcáo
Dưviphạmquyđịnhvềđiềukhiểnphươngtiệngiaothôngđườngbộ
làcònbỏ lọt tộiphạm.VKScấpsơ thẩmvẫn“bảo lưuquanđiểm”và
cho rằngDưkhôngbiếtvàkhông thamgia làmgiảnênkhông truy
tốbị cáovề tội làmgiả tài liệu của cơquan, tổ chức theoĐiều267
BLHS1999 làđánhgiákhôngđúnghànhvi kháchquan cũngnhư
ý thứcchủquancủabị cáo. Trongkhi đó, VKScấpphúc thẩmcũng
đồng tìnhvớiquanđiểmcủa tòaáncùngcấp.
Trong thực tế, có trườnghợpngười sửdụnggiấy tờgiảđúng là
khôngbiếtđó làgiảnhưgiấyđỏ,giấychứngnhậntốtnghiệp,bằng
tốtnghiệp…nênkhông thểbuộchọphảichịu tráchnhiệmhìnhsự
vềhànhvisửdụngbằnggiả(giấytờgiả).Khôngbiếtthìkhôngcótội.
Tuynhiên, trong trườnghợpcụ thểnày, bị cáoDư sửdụngbằng
lái xegiả chứkhôngphải loại giấy tờgiảkhácmànói rằngkhông
biết. Vìmuốncóbằng lái xe thì phải đi họcvà thi.Dư sửdụngbằng
lái xegiả,dùcókhai làkhôngbiết thì cũngkhông thể tinđược!Nếu
Dưđã trúng tuyểnmộtkỳ thi vàđượccấpbằng lái xenhưngsauđó
bịmấthoặcbị CSGT thugiữmà làm lại bằng lái xegiảkhácđể lừa
dối CSGT thì lại càng chứng tỏhànhvi củaDư làhànhvi phạm tội
theoquyđịnh tạiĐiều267BLHS1999.
Thực tiễn xét xử từ trướcđếnnay, gặp trườnghợp tương tự, các
tòaánđềuxửhai tội. Khônghiểu saoVKSNDhuyệnBìnhChánh lại
cóquanđiểmnhưvậy!?Có lẽvềvụánnày,VKSNDTP.HCMnên tiến
hànhkiểmđiểm rútkinhnghiệmvớiVKSNDhuyệnBìnhChánhxem
ai cóchủ trươngnàyvànếucần thìphải xử lýnghiêmđể tránh tình
trạngquyền tôi, quyềnanh.Nếuvì lýdonàođó, nhất làvì tiêucực,
màkhông truy tốhai tội thìcókhingườicó thẩmquyềnấycònphải
bị truy cứu tráchnhiệmhình sựvề tội không truy cứu tráchnhiệm
hình sựngười có tội. Cònnếudonhận thức, yếukémvềnghiệpvụ
thìcũngphảixử lýkỷ luật.Khôngnênđểtìnhtrạngpháp luậtkhông
đượcápdụng thốngnhất,màviệcápdụng trật chìađó rõ ràng là
tráipháp luật.
Vềtốtụng, theoquyđịnhcủaBLTTHSthì trườnghợp lọtngười, lọt
tội khôngphải dođiều trakhôngđầyđủ thì tòaáncấpphúc thẩm
khôngđượchủybảnánsơ thẩmđểđiều tra,xétxử lại.Nhất làvụán
này, tòaáncấpphúcthẩmhủyánsơthẩm lầnthứhai,vậy làtòaán
cấpsơthẩmbịhủyán“oan”hai lần,màkhôngphảido lỗicủamình,
ảnhhưởngđếnviệcbìnhxét thiđuacũngnhưviệcxemxétcấtnhắc
bổnhiệmhay táinhiệm thẩmphánsaunày.
Lẽ ra trong trườnghợpnày, tòaáncấpphúc thẩmchỉ đượcyán
sơthẩmvàkiếnnghịhoặckhởi tốvụánvềtội làmgiảtài liệucủacơ
quan, tổchức rồi đềnghị VKScùngcấpkhởi tốbị can, racáo trạng
truy tốbị cáobằngmột vụánđộc lập. Tòaphúc thẩm khôngnên
hủyánsơ thẩm, gâybất lợi cho tòaáncấpsơ thẩm.
ĐINHVĂNQUẾ
,
nguyênChánh tòaHìnhsựTANDTối cao
Ngồi cùng chủ tọa có hai thẩm
phán phối hợp làm thànhmột hội
đồng lắng nghe. VKS ngồi cạnh
không có cảm giác như công tố
buộc tội mà chỉ như viện dẫn ra
những vấn đề có hồ sơ trong vụ
án. Bị cáo dưới 18 tuổi không hề
chơi vơi vì cạnh bên làmẹ (người
giám hộ) và luật sư. Đặc biệt, bị
cáo không phải đứng trước vành
móng ngựa nên không còn căng
thẳng vềmặt tâm lý.
Phiênxửbắt đầubằngviệcđiểm
sơqua bản án sơ thẩm trước đóvà
tập trung vào việc kháng cáo của
hai mẹ con bị cáoL.Mẹ L. không
biết chữ, đơnkháng cáo cho con là
do chínhL. viết giúp. Với tư cách
giámhộ, bà khôngphânbiệt được
việc giảm án và xin hưởng án treo
là thế nào. Chủ tọa, kiểm sát viên
và cả luật sư phải thay phiên giải
thích cho bà hiểu rằng án treo là
hìnhphạt nhưngđượcởngoài chịu
sự quản lý của địa phương và gia
đình. Nhưng dường như điều này
vượt quá nhận thức của một bà
mẹmù chữ.
Giúpbị cáo vàngười thân
nhận ra lỗi lầm
L. là con một của vợ chồng bà.
Hai vợchồngnghèo thuênhàvất vả
kiếmsốngquangàybằngđồng lương
côngnhân. Cảhaimỗi sáng rakhỏi
nhà từ6giờ sáng,miệtmài làmcho
tới8giờ tốimớivề.L. thiếusựquản
lý của chamẹ, học hành không tới
nơi nên lêu lổng, nghe theo lời của
người xấu. Và đó là nguyên nhân
khiếnL. vướng vòng tù tội.
Tuynhiên,khichủ tọavàcác thành
viênkháchỏi bàcóbiết tại saohôm
nay phải đứng tại đây không thì bà
khôngbiết trả lời.Bàchỉbiết conbà
bị bắt và giờ nó ở đây vì trộm đồ.
Thẩm phán đặt vấn đề nhiều người
trộm cắp phải ra tòa nhưng chamẹ
khôngphải đứngđây.Ngườimẹ ấp
úng, chủ tọa giải thích: “Vì con chị
chưa thànhniên, chưađủ18 tuổi...”.
Tráchnhiệmbậc làmchamẹ luôn
làvấnđềđượchướng tớiđể tòaxem
xét cho bị cáo L. hưởng án treo.
HĐXX trong quá trình trao đổi đã
không ít lầnnhắcnhởngườigiámhộ
rằng: “Bị cáođáng tráchmột nhưng
quacách trả lời củabà rõ ràng trách
nhiệm của vợ chồng bà nhiều hơn.
Bản thânconcái đãkhônghiểubiết
dẫnđếnviệcphạm tộinhưngchamẹ
lại bàng quan sau sự việc rồi đổ lỗi
tại vì này nọ...”.
Tại phiên tòa, các thẩm phán và
côngtốviênkhuyếnkhíchngườigiám
hộ và bị cáo cứ thoảimái trình bày,
nghĩ gì cứ nói ra. Bởi hiểu và đánh
giáđượccácnhận thức, suynghĩcủa
họ, HĐXXmới có thể cómột phán
quyết chính xác vì tương lai của L.
Chủ tọa luônkhơigợi:“Mụcđíchcủa
buổi hômnaykhôngphải làxử tùbị
cáomà chỉ nhằm phòng, chống tội
phạmvàhướng thiệnchongườichưa
thànhniênphạm tội.Vìvậychúng tôi
HOÀNGYẾN
N
gày 1-6, Tòa Gia đình và
ngườichưa thànhniên (TAND
TP.HCM) xét xử phúc thẩm
bị cáo NML (SN 1998) phạm tội
trộm cắp tài sản. Đây là phiên xử
đầu tiên trong cả nước theo mô
hìnhphòngxử thân thiệndành cho
người chưa thành niên. Phiên xử
kéo dài hơn so với phiên tòa hình
sự phúc thẩm bình thường.
Thân thiện, lắngnghe và
giải thích
Hồ sơ thể hiện L. (mới 17 tuổi
bốn tháng) bị hai người lớn rủ rê
đi trộm cắp. Cả ba lén lút vào lấy
hai xemô tô (định giá khoảng 6,5
triệuđồng), sauđóbị bắt giữ.Xử sơ
thẩm, TAND quậnBìnhTân tuyên
phạt hai bị cáo kia người một năm
tù, người còn lạimột nămba tháng
tù. L. bị phạt chín tháng tùdo chưa
thànhniên.Sauđó, emL. vàmẹem
cùngkhángcáoxingiảmánvàcho
hưởng án treo.
Trướcđây,phòngxửhìnhsựđược
bố trí chỗngồi có sựphân cấp cao
thấp, có sự trang nghiêm rạch ròi
giữaHĐXX,nhữngngười tiếnhành
tố tụng và tham gia tố tụng khác.
Phiên tòa thân thiệnhiệnnayđược
bố trí thành bàn vuông ngồi quây
quần, chủ tọa giữ vai trò điều tiết
việc trao đổi giữa các thành viên
tham gia.
PhiêntòathânthiệnđầutiêntrêncảnướcxửngườichưathànhniêndoTòaGiađìnhvàngườichưathànhniên-TAND
TP.HCMxửngày1-6.Ảnh:HOÀNGYẾN
PHIÊN TÒA THÂN THIỆNĐẦU TIÊN:
Nhưbuổihọp
nhẹnhàng
Đólàphiêntòathânthiệnxétxửngườichưa
thànhniên,nógiốngnhưmột“bàntròn”bàn
hướngtháogỡchongườichưatrưởngthành
trượtngãđầuđời.
Xàibằnggiảgâytainạn,xửhaitộimớiđúng!
“Nhìnnhữnggiọtnướcmắtân
hậncủaL.càngvềcuốiphiênxử
tôicảmnhậnđứatrẻnàycóthể
sửađổi...”
rấtmuốnnghe tâm tư, nguyệnvọng
củabị cáovàmẹbị cáo...”.
Khi nghe chủ tọa phân tích, L.
thừanhậndomình là conmột, ham
chơi vàbỏhọc từ lớp7nênnaymới
phạm tội.Naybị cáoxin tòachocơ
hội sửa sai về với chamẹ và chăm
chỉ đi làm.
Tin vào sựhướng thiện
củabị cáo
Tại phiên xử, luật sư cũng dùng
thời gian không ít để cùngHĐXX,
VKSgiải thíchvề án treo cũngnhư
tráchnhiệmcủachamẹnếuL. được
tòa cho hưởng án treo.
Thủ tục, trình tựnhưxéthỏi, tranh
luận vẫn được đảm bảo nhưng nó
không nặng nề nhưmột phiên tòa
hình sự thông thường. Sau lời nói
sau cùng của L., HĐXX vào nghị
án và quyết định chuyển hình phạt
chín tháng án tù thành án treo với
thời gian thử thách là 18 tháng.
Trao đổi sau phiên xử, chủ tọa
phiên tòachobiết:“Nhìnnhữnggiọt
nướcmắt ânhậncủaL. càngvềcuối
phiênxử tôicảmnhậnđứa trẻnàycó
thể sửađổi.Đành rằngviệcquản lý,
nuôidạy,chamẹsẽđóngvai tròquan
trọngnhưngnhận thứcvàquyết tâm
trongmột conngườimớiquyếtđịnh
họ có thành người tốt hay không”.
Đó cũng chính là lý do HĐXX
tuyên sửa thành án treo để cho L.
có cơ hội sửa sai, trở thành người
tốt trong cuộc đời.■
Pháp luật
&
Cuộc sống
Trao đổi
Tòa thân thiệnđầu tiên trêncảnước
Ngày4-4,TANDTốicaotổchức lễramắtTòaGiađìnhvàngườichưathành
niên tại TANDTP.HCM. TANDTP.HCM là nơi được chọnđể tổ chức tòa gia
đình và người chưa thànhniênđầu tiên trong cả nước. Tòa chuyên trách
nàyđược tổchức theomôhìnhgiải quyết các tranhchấpvụviệc liênquan
đếnhônnhân-giađình theoBLTTDS; người phạm tội chưađủ18 tuổi hoặc
người phạm tội đãđủ18 tuổi nhưngbị hại làngười dưới 18 tuổi; xem xét,
quyếtđịnhápdụngcácbiệnphápxử lýhànhchính tại tòaánđối vớingười
chưa thànhniên...
Trong thời gian tới, tạiTANDcácquận, huyệncũng sẽ triểnkhaimôhình
tòachuyên tráchnày.
