8
Pháp luật & Cuộc sống
Quyềnchuyểnđổigiớitínhlàquyềnconngười
TheoĐiều 37BLDS2015 (có hiệu lực từngày 1-1-
2017), cá nhân có quyền chuyển đổi giới tínhnhưng phải
thực hiện theoquy định của luật. Cá nhân đã chuyểnđổi
giới tính cóquyền, nghĩa vụđăng ký thayđổi hộ tịch theo
quyđịnh của pháp luật về hộ tịch; có quyền nhân thânphù
hợp với giới tính đã được chuyển đổi theo quy định của bộ
luật này và luật khác có liênquan.
Điều 28BLDS 2015 cũngghi nhận quyền thay đổi tên
của người đã chuyển đổi giới tính trên giấy tờhộ tịch. Luật
Bìnhđẳng giới 2006 đã quyđịnh: Giới tính chỉ các đặc
điểm sinhhọc của nam, nữ. Nhà nước nghiêm cấm định
kiến, phânbiệt đối xử, bạo lực trên cơ sở giới.
Quyền chuyểnđổi giới tính làmột quyềnmới của công
dân đượcBLDS 2015 ghi nhận. Trước đây, BLDS 2005
chưa quy địnhquyền này của cá nhân.
Đây là quyền con người, xuất xứ từ các căn cứ nhất định:
Thứ nhất, cá nhân có quyền sống với giới tính thật của
mình. Thứ hai, giới tính của cá nhânkhông chỉ được xác
định trong giấy tờ về hộ tịchmà cònphải bảo đảm các đặc
điểm sinh học của giới (đặc điểm, vị trí, vai trò của nam
và nữ trong tất cảmối quan hệ xã hội). Thứ ba, đó là cơ sở
pháp lý để cá nhân thực hiện các quyền do luật định phù
hợp với giới tính thật củamình.
Với cơ chế pháp lý nêu trên, kể từ ngày1-1-2017 trở đi,
theo quy định củaBLDS 2015và các luật liên quan, cá
nhân có quyền chuyển đổi giới tính. Các cơ quan, tổ chức
có thẩm quyền phải giải quyết yêu cầu chuyển đổi giới tính
của cá nhân theo đề nghị của họ.
Tuynhiên, BLDS 2015quyđịnh việc chuyển đổi giới
tính phải được thực hiện theoquy định của luật. Trongkhi
đóhiệnnay luật về chuyển đổi giới tính chưa được xây
dựng và ban hànhnên người dânphải chờ thêmmột thời
giannữa khi quyềnnày được ghi nhậnmột cách trọn vẹn.
Dùphải chờđợi nhưng các quy định củaBLDS2015về
quyền chuyểnđổi giới tính là tín hiệu tích cực, phấnkhởi
chonhững cá nhânmuốnđược khẳngđịnhgiới tính thật của
mình cũng như được hưởng các quyền liênquanđến giới.
Chúng ta chúcmừng chonhững côngdân có cơhội thực
hiệnquyềnbìnhđẳng trước pháp luật, khẳngđịnh địa vị
pháp lý trong các quanhệ xã hội và có trách nhiệmvới bản
thânmình.
TS
NGUYỄNVĂNTIẾN
,
TrườngĐHLuật TP.HCM
Nhiềuquyđịnhcụ thể
Tranhcãi về
quyđịnhkỷ
luật cánbộ tòa
Gópýdựthảoquychếxửlýtráchnhiệmđốivới
chánhán,phóchánhán,thẩmphán,thẩmtraviên,
thưkýtòamàTANDTốicaođangxâydựng,có
ngườiủnghộ,cũngcóngườibănkhoănlàquá
nghiêmkhắc...
ÁIVŨ
Ủ
nghộviệcxâydựng,banhành
dự thảo quy chế xử lý trách
nhiệmđối với người giữchức
danh tưpháp trongcácTAND(chánh
án, phó chánh án, thẩmphán, thẩm
tra viên, thưký tòa), ôngTrầnVăn
Độ (nguyên Phó Chánh án TAND
Tối cao) nhận xét: “Rất nên cấm
vàquyđịnhchế tài đếnmứchạbậc
lươngđối với thẩmphángặpgỡ, ăn
uốngvớiđươngsự trongvụviệcmà
mình được giao giải quyết, xét xử
như dự thảo”.
Vì sự kháchquan, vô tư
củaquan tòa
ÔngĐộkể thờigianôngcòncông
tác,ôngcóđi thămmột trại tạmgiam,
sauđóphía trại tạmgiammời ôngở
lại ăn uống. Ông được biết cómột
đươngsựmàông từngxétxửcómặt
trong bữa ăn đó nên đã từ chối dù
vụ án của người này đã được giải
quyết xong rồi. “Khi giải quyết vụ
ánmìnhhoàn toàn công tâmnhưng
người ta trông vào thì cũng không
hay!” - ôngĐộ chia sẻ.
TheoôngĐộ,nếu thẩmphán“ngồi
chung” với đương sự sẽ ảnhhưởng
đến tínhkháchquan,vô tưcủangười
thực thi côngvụ. “Nhữngngười liên
quanđếnvụviệcmàmời thẩmphán
ăn uống là rất không hay. Ngay cả
thẩm phán đi chung với luật sư có
thamgia tố tụng trongvụviệcmình
đang giải quyết cũng không được.
Dù là trướchay trongkhi giải quyết
vụ án thì cũng không được bởi hối
lộ trước hay sau thì cũng là hối lộ.
Trong ngành tòa án, khi công lý bị
Dựthảoquychếxử lýtráchnhiệmđốivới thẩmphán,cánbộtòađanggâynhiềuýkiếntráichiều.
Ảnhminhhọa:T.LỘC
Thẩmphánănuốngvớiđương
sựsẽảnhhưởngđếntínhkhách
quan,vôtưcủangườithựcthi
côngvụ.
hối lộ thì không còn công lýnữa” -
ôngĐộkhẳng định.
Luật sưNguyễnVănHồng (Đoàn
LuậtsưTP.HCM)cũngchorằngviệc
xâydựngquychếnàyvới hàng loạt
hànhvi vi phạm cụ thể cùng chế tài
tươngứng làcần thiếtđểdễdàngxử
lý cán bộ tòa khi có sai phạm.Việc
nàyđãchứng tỏquyết tâmcủangành
tòa án trongviệcđảmbảo sựkhách
quan, vô tư của cánbộ tòa khi thực
thi nhiệm vụ. “Dự thảo cần được
soạn thảo theohướngquyđịnh cho
dễhiểu, dễnhớ.Xu thế chung càng
dễ nhớ càng dễ áp dụng” - luật sư
Hồng đề xuất.
“Nếudự thảođưa racáchànhvivi
phạmcụ thể, cácmứcchế tài cụ thể
thì tôi hoàn toànủnghộ.Tuynhiên,
phảiquyđịnhvàgiải thích rõ, chẳng
hạnnhư thếnào làgâydư luậnxấu,
ảnh hưởng đến uy tín của tòa, như
thế nào là làm ảnh hưởng đến quá
trình giải quyết vụ việc…Nếu quy
định chung chung, không cụ thể thì
rất dễdẫnđếnviệcmỗi tòaápdụng
một kiểu, kéo theo đó là hình thức
xử lý cán bộ, công chức tòa khác
nhau trongngành.Ví dụ cũng cùng
mộthànhvi làngồicàphêvớiđương
sự như nhau nhưng có người chỉ bị
nhắcnhở,cóngười lạibịkhiển trách.
Như vậy là không công bằng, kéo
theo sự phân bì nặng nhẹ, bức xúc,
ảnh hưởng đến tinh thần làm việc
của thẩm phán, cán bộ tòa” - luật
sưNguyễnĐứcChánh (ĐoànLuật
sưTP.HCM) gópý.
Quá khắt khe?
Trong khi đó, một số chuyên gia
khác lạibănkhoăncho rằngdự thảo
cónhữngquyđịnhkhákhắt khevới
cánbộ tòa.
Luật sư Trần Cao Đại Kỳ Quân
(ĐoànLuật sư tỉnhĐồngNai) nhận
xét:“Chẳnghạnnhưquyđịnhhạbậc
lương thẩm phán, cán bộ tòa gặp
gỡ, ăn uống với đương sự trong vụ
việcmàmìnhđượcgiaogiải quyết.
Ai cũng có nhữngmối quan hệ xã
hội đan xen. Việc đi chung, ngồi
chung trong các buổi nhậu, buổi cà
phê cũng khó mà kiểm soát được
cụ thể gồm những người nào, có
chủđộnggặphaykhông, haychỉvô
tìnhgặpgỡ.Nếuchẳngmay tìnhcờ
đếnngồi chung rồi từđógây rahiểu
lầm thì theo tôi chỉ cầnnhắc nhở là
đủ, không cầnphải quánặngnềđối
với họ. Thẩmphán, cánbộ tòa chịu
nhiều áp lực, nếu quy định như dự
thảođi vàocuộc sống, trongkhi thu
nhậpcủa thẩmphán, cánbộ tòahiện
đã thấp, chế độđãi ngộ chưa tương
xứngmà chế tài lại quá hà khắc thì
tôi e sẽảnhhưởng tâm lýchungcủa
đội ngũ này”.
Đồng quan điểm, có ý kiến cho
rằngnếuquyđịnhquáhàkhắc,nặng
nề thì sẽ“tạo rasựsoimói, kìmhãm
thẩmphán, cánbộ tòa trongcácmối
quanhệ xã hội, làm chohọ thiếu tự
tin, có cảm giác phải đề phòng khi
giao tiếpxã hội”.
“Vấn đề mấu chốt của việc giải
quyết án, xét xử là theo pháp luật
chứ không phải theo cảm tính của
thẩm phán, cán bộ tòa. Ngày nay
đãcónhiều thiết chế theodõi, giám
sát và kiểm sát hoạt động xét xử
của thẩm phán như luật sư, VKS,
hệ thống thanh tra, kiểm tra nội bộ
củangành tòaán.Dođóđiềucầnđặt
trọng tâm làcầnphải côngkhaihoạt
độngxétxử, công táccủa thẩmphán
hơn nữa. Từ việc công khai, minh
bạch thì các thểchếkhácmới cóđủ
điềukiệnkiểm tra,giámsátviệc làm
đúng, làmđủnhữnggìpháp luậtquy
định” - vị nàygópý.
n
Theodựthảo,ngườigiữchứcdanhtưpháptrongngànhtòaánbịkhiểntrách
khicómột trongcáchànhvi:
- Khi xét xửmặckhôngđúng trangphụcxét xử; ngủgật; sửdụngĐTDĐđể
nghe,gọi;hút thuốc;uống rượubia,đồuốngcócồnkháchoặccáchànhvi làm
ảnhhưởngđến sự tônnghiêmcủaphiên tòa, uy tíncủa tòa, đãđượcngười có
thẩmquyềnnhắcnhởnhưngvẫnviphạm.
-Cốýđểvợ (chồng),chamẹđẻ,chamẹvợ (chồng),con,anhchịemruộttham
giabàochữahoặc tưvấnnhữngvụ,việcđượcphâncônggiảiquyết.
-Cótháiđộháchdịch,cửaquyềnhoặcgâykhókhăn,phiềnhàđốivớicơquan,
tổchức,đơnvị, cánhân trongkhi thựchiệnnhiệmvụđượcgiao.
-Tiếpbịcan,bịcáo,đươngsựhoặcngườicóquyềnlợi,nghĩavụliênquantrong
cácvụ, việcmìnhcó tráchnhiệmgiải quyết tại địađiểm, thời giankhôngđúng
quyđịnhcủapháp luật.
-Thiếu tráchnhiệmdẫnđếnhưhỏng,mất, thất lạchồ sơ, tài liệu, vật chứng,
chứngcứcủavụánnhưngchưađếnmức truycứu tráchnhiệmhìnhsự.
-Cốýkhông thựchiệnquyđịnhvềcấp, giao, gửi hoặc thôngbáocácquyết
định,vănbản tố tụng…
Với nhữngvi phạmnàyởmứcđộcaohơn, người giữchứcdanh tưphápcó
thểbịcảnhcáohoặchạbậc lương.Chẳnghạntiếpbịcan,bịcáo,đươngsựhoặc
người cóquyền lợi, nghĩavụ liênquan tại địađiểm, thời giankhôngđúngquy
định,gâydư luậnxấu,ảnhhưởngđếnuytíncủatòa.Gặpgỡ,ănuốngvớiđương
sự trongvụ, việcmàmìnhđượcgiaogiảiquyết, xétxử làmảnhhưởngđếnquá
trìnhgiảiquyếtvụ,việchoặcảnhhưởng tớiuy tíncủa tòa…
Dựthảocũngquyđịnhngườigiữchứcdanhtưphápbịgiángchứchoặccách
chứckhicómột trongcáchànhvi:
-Nhận tiềnhoặc lợi íchvậtchấtkhácnhưngchưađếnmứcxử lý tráchnhiệm
hìnhsựđểgiảiquyếthoặctácđộngđếnngườicótráchnhiệmgiảiquyếtvụ,việc
tráiquyđịnhcủapháp luật,quychế,quyđịnhcủaTAND.
-Môigiới,đưa,nhậntiền,tàisản,lợiíchvậtchấtkháctrongtuyểndụng,bổnhiệm,
bổnhiệm lại,điềuđộng, luânchuyển,bốtrícôngtác,nângngạchtráiquyđịnh…
