16
Quốc tế -
Thứ Tư 16-9-2020
Tờ
The Guardian
ngày 15-9 dẫn lời một quan chức
thuộc Trung tâm Kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh
Trung Quốc (CCDC) tên Guizhen Wu cho biết Bắc Kinh
đang chuẩn bị đưa vào sử dụng bốn loại vaccine ngừa
COVID-19 sản xuất tại nước này vào tháng 11 hoặc chậm
nhất là tháng 12 năm nay. Người này cũng cho biết bốn
loại vaccine này đã vượt qua thử nghiệm giai đoạn 3 và
các chuyên gia không ghi nhận bất kỳ tác dụng phụ nào
trên các tình nguyện viên. Ít nhất hai loại trong số này
cũng đã được tiêm cho các nhân viên y tế Trung Quốc
ở tuyến đầu chống dịch từ tháng 7 theo yêu cầu của Bắc
Kinh.
Về đơn vị sản xuất vaccine, Tập đoàn Dược phẩm
quốc gia Trung Quốc (Sinopharm) và hãng dược
Sinovac Biotech đang phối hợp phát triển ba loại vaccine
COVID-19 chuẩn bị tung ra. Loại thứ tư là do hãng dược
CanSino Biologics điều chế và đã được chấp thuận đưa
vào sử dụng hạn chế trong nội bộ quân đội Trung Quốc từ
tháng 6.
Trong bối cảnh số người nhiễm COVID-19 trên toàn
thế giới đã chạm mốc 30 triệu, trong đó hơn 930.000
người tử vong, các phòng thí nghiệm và tập đoàn dược
trên toàn thế giới đang chạy đua với thời gian để phát
triển loại vaccine hiệu quả ngăn chặn đại dịch trước khi
đợt lây nhiễm thứ hai bùng phát vào mùa đông. Các nhà
sản xuất vaccine hàng đầu của phương Tây hồi đầu tháng
9 đã đồng loạt ra cam kết duy trì các tiêu chuẩn nghiên
cứu khoa học, gạt bỏ mọi sức ép chính trị đẩy nhanh tiến
trình thử nghiệm để đảm bảo độ an toàn và hiệu quả của
vaccine.
PHẠM KỲ
Bước đi thông minh của
ông Putin ở Belarus
Với việc đứng ra hỗ trợ tài chính, ngoại giao cho ông Lukashenko, ông Putin vừa đảmbảo
an ninh cho đồngminh, vừa thể hiệnNga là nước có trách nhiệm trong khu vực.
VĨ CƯỜNG
N
gày14-9(giờđịaphương),
Tổng thống Belarus
Alexander Lukashenko
đã bay tớiTPSochi thuộc vùng
TP Krasnodar (Nga) nhằm
hội đàm trực tiếp với Tổng
thống Nga Vladimir Putin,
theo hãng tin
Reuters
. Đây là
chuyến công du đầu tiên của
ông Lukashenko từ khi làn
sóng biểu tình phản đối nhà
lãnh đạo này ở Belarus bùng
phát năm tuần qua. Chuyến
đi này được xem có ý nghĩa
quyết định với số phận chính
trị của ông.
Sau phiên trao đổi kéo dài
bốn tiếng, phát ngôn viên
Dmitry Peskov của ông Putin
cho biết ông ủng hộ cải cách
hiến pháp Belarus, giải pháp
bị phe đối lập chỉ trích là sẽ
không tạo ra thay đổi đáng
kể. Ông Putin cũng kỳ vọng
người dânBelarus tựgiải quyết
mâu thuẫnmột cách hòa bình,
hợp lý. Moscow cũng camkết
cho Minsk vay 1,5 tỉ USD để
có thêm nguồn lực giải quyết
khó khăn trước mắt.
Nga vẫn tin tưởng
ông Lukashenko
Trong ngắn hạn, khoản hỗ
trợ tài chính và những phát
ngôn ủng hộ của ông Putin
dành cho chính quyền Minsk
sẽ giúp ông Lukashenko củng
cố vị thế hiện có, giảm đáng
kể nguy cơ bị phe đối lập lật
đổ. Trả lời phỏng vấn của tờ
Japan Today
, biên tập viên
Fyodor Lukyanov của tạp chí
Global Affairs
chỉ ra hầu hết
nguồn ngân sách của Belarus
lâu nay đều đến từ các hoạt
động tinh chế dầu thô nhập
từ Nga cũng như các khoản
vay từ nước này. Do đó, việc
Moscow tiếp tục cho Minsk
vay thêm một khoản tiền
lớn như vậy chứng tỏ Nga
vẫn còn nhiều niềm tin vào
khả năng trấn an tiếng nói
đối lập của ông Lukashenko
và tình hình vẫn có cơ hội
cải thiện.
“Mặt khác, rất có thể hai
lãnh đạo đã đưa ramột số thỏa
thuận hay cam kết kín nào
đó, bởi nếu chỉ có ký kết cho
vay thì chỉ cần một cuộc điện
đàm là đủ, ông Lukashenko
không cần phải bỏ công đi đến
TP Sochi làm gì. Vì vậy, ông
Lukashenko sau khi quay về
Belarus sẽ làmột Lukashenko
tự tin hơn vì đã có Nga đứng
sau” - chuyên gia Lukyanov
bình luận.
Về phía Moscow, sau cuộc
gặp giữa ông Lukashenko và
ông Putin thì gần như chắc
chắn Belarus sẽ ngã vào quỹ
đạo của Nga. Belarus đã trở
thành vùng đệm giữa Nga và
các thành viên Tổ chức Hiệp
ước Bắc Đại Tây Dương
(NATO) mà Moscow không
phải sử dụng đến các động
thái như đổ quân can thiệp.
Dĩ nhiên, những biện pháp đổ
quân sang vẫn được cân nhắc
trường hợp diễn biếnởBelarus
trở nên cấp bách hơn nhưng
việc ông Putin khi hội đàm
không đưa ra bất kỳ tuyên bố
hay kế hoạch đưa quân cụ thể
nào chứng tỏ đây hiện không
phải là ưu tiên của Nga.
“Có thể nói đây là bước đầu
tiên trong quá trình hiện thực
hóamục tiêu táchBelarus khỏi
mọi ảnh hưởng của phương
Tây để đảm bảo khu vực biên
giới phía tây bắc ổn định, ít
biến động” - đài
CNN
dẫn lời
học giả Keir Giles thuộc Viện
nghiên cứu Chatham House
(Anh) nhận định.
Tầm nhìn dài hạn
của Moscow
Cũng theo ôngGiles, ramặt
bảovệchínhquyềnMinskcũng
là một cách để Nga đảm bảo
hìnhảnhvàuy tíncủamình.Cụ
thể, Belarus, dù lâu nay duy trì
chính sách đối ngoại trung lập
với Moscow và phương Tây,
vềmặt lịch sử vẫn làmột trong
những đồngminh lâu đời nhất
của Nga khi cả hai đều là cựu
thành viên Liên Xô.
Vì vậy, nếu để mặc Minsk
tự xoay xở với phong trào
biểu tình trong nước và đối
mặt với sự phản đối từ cộng
đồng quốc tế thì Nga sẽ bị chỉ
trích là một đồng minh không
có trách nhiệmvà những nước
có ý định kết thân vớiMoscow
sẽ phải dè chừng. Bên cạnh
đó, thông qua việc hỗ trợ
ông Lukashenko, Moscow
cũng đang ngầm phát tín hiệu
mạnh mẽ tới các lực lượng
chống đối tại khu vực bất ổn
khác như bán đảo Crimea,
Tổng thốngNga Vladimir Putin
(phải)
tiếp đón Tổng thống Belarus Alexander Lukashenko
(trái)
khi ông vừa đáp xuống TP Sochi (Nga) để thamgia hội đàmngày 14-9. Ảnh: TASS
Được Nga tiếp sức, Minsk phát biểu
cứng rắn
Ngay sau cuộc gặp giữa ông Lukashenko và ông Putin, Bộ
Quốc phòng Belarus ngày 15-9 đã ra tuyên bố khẳng định
sẵn sàng đáp trả mạnh mẽ trước bất kỳ mối đe dọa quân
sự nào nhằm vào nước này trong khuôn khổ cam kết của
Tổ chức Hiệp ước an ninh tập thể (CSTO).
Theo
Reuters
, CSTO là liên minh quân sự thành lập năm
2002với thànhviên là cácnướcArmenia, Belarus, Kazakhstan,
Kyrgyzstan, Nga và Tajikistan. Bộ Quốc phòng Belarus cho
rằng có một số nước láng giềng đang cố tình phá hoại mối
quanhệgiữaMinsk vàMoscownhưng khôngnêu tên cụ thể.
Cùng ngày, Thượng viện Belarus cũng ra tuyên bố cáo
buộc nước láng giềng Lithuania vi phạmnghiêm trọng luật
pháp quốc tế khi công nhận chính trị gia đối lập Sviatlana
Tsikhanouskaya là nhà lãnh đạo hợp pháp của Belarus. Cơ
quan này khẳng định đây là động thái“can thiệp trắng trợn”
vào các vấn đề nội bộ Belarus.
Tiêu điểm
Gần như chắc chắn
Belarus sẽ ngã vào
quỹ đạo của Nga,
trở thành vùng
đệm giữa Moscow
và NATO mà Nga
không phải đổ quân
sang can thiệp.
Ukraine hay thậm chí ngay
trong chính lãnh thổ Nga rằng
Moscow sẽ không chấp nhận
bất kỳ phong trào thay đổi
chế độ nào mang hơi hướng
phương Tây, nhằm đảm bảo
môi trường chính trị khu vực
ổn định và dễ đoán hơn. “Lo
ngại lớn nhất của Nga là toàn
bộ diễn biến hiện tại đều do
phươngTây đạo diễn với mục
tiêu lớn nhất là lật đổ chính
quyền Moscow” - học giả
Keir Giles bình luận.
Do đó, trong bối cảnh xung
đột với phươngTây, Nga phải
cần giữ lại càng nhiều đồng
minh, đối tác càng tốt và
Belarus cũng không phải là
ngoại lệ. Moscow đang xúc
tiến kế hoạch thành lập nhà
nước liên minh Nga - Belarus
theo đúng thỏa thuận ký kết
vào tháng 12-1999. Đây là kế
hoạch thành lập một cơ quan
chung quản lý các chính sách
đối ngoại, quốc phòng, kinh
tế của cả hai nước, gần giống
mô hình của Liên minh châu
Âu (EU) nhưng cơ quan của
Belarus - Nga có nhiều quyền
lực hơn. Nếu Tổng thống
Lukashenko bị lật đổ thì kế
hoạch này chắc chắn sẽ thất
bại vì chính quyền mới nhiều
khả năng sẽ duy trì một chính
sách độc lập hoặc thân phương
Tây hơn, khó chấp nhận một
đề xuất đậm ảnh hưởng của
Nga như vậy.
Trên thực tế, phe đối lập
Belarus vẫn nỗ lực tìm cách
đối thoại để thuyết phục
chính phủ Nga lắng nghe ý
kiến của lực lượng này. Ngày
14-9, cổng thông tin điện tử
Hội đồng Điều phối của phe
đối lập đã đăng tải một thỉnh
nguyện thư gửi đến “các quan
chức và công chúng Nga” để
kêu gọi Moscow cân nhắc lập
trường của lực lượng đối lập
Belarus.
“Nguyện vọng của một bộ
phận đáng kể trong xã hội
Belarus cần được lắng nghe
và xem xét tại Nga. Chúng
tôi dĩ nhiên hoan nghênh sự
phát triển quan hệ Belarus -
Nga trên tất cả lĩnh vực. Tuy
nhiên, việc giới chức Nga
ủng hộ các hành động trấn áp
thay vì đối thoại của cơ quan
an ninh Belarus chắc chắn
sẽ để lại ảnh hưởng tiêu cực
nghiêm trọng lênmối quan hệ
này” - hãng thông tấn
TASS
dẫn nội dung thư cho biết.•
Hiện Nga vẫn chưa đặt quá
nhiều áp lực lên Belarus do lo
ngạingườibiểutìnhcóthểphản
ứng. Tuy nhiên, theo thời gian,
yêu cầu từMoscowsẽ tăngdần
và Minsk không có lựa chọn
nào khác ngoài việc tuân thủ,
dập tắt bất kỳ hy vọng trung
lập nào của nước này.
TS
KATIA GLOD
,
Trung tâm
Phân tích chính sách châu Âu (CEPA)
Trung Quốc sẽ tung bốn loại vaccine COVID-19 vào tháng 11
