7
Pháp luật
&
cuộc sống -
Thứ Sáu21-6-2024
Tiêu điểm
CHÂUYẾN
M
ới đây, TAND quận Bình
Thạnh (TP.HCM) đã bác yêu
cầu khởi kiện của Công ty
CP BV phẫu thuật thẩm mỹ N (BV
thẩmmỹN) với bị đơn là Công tyCP
Quảng cáo thương mại V (Công ty
V) trong tranh chấp hợp đồng quảng
bá thương hiệu.
Vụ án này liên quan đến việc hoa
hậu Lê Hoàng Phương (Miss Grand
Vietnam 2023) làm đại sứ thương
hiệu (ĐSTH) cho BV thẩm mỹ N.
Từ đây, nhiều bạn đọc thắc mắc là
pháp luật quy định sao vềĐSTH, các
bêncóquyềnvànghĩavụnhư thếnào?
Chưa có quy định riêng
về hợp đồng ĐSTH
Theo TS Nguyễn Thái Cường
(TrườngĐHLuậtTP.HCM), hiệnnay
pháp luật Việt Namchưa có quy định
cụ thể về ĐSTH. Tuy nhiên, BLDS
năm 2015 và Luật Thương mại năm
2005 có thể được áp dụng để giải
quyết. Hợp đồng ĐSTH có thể được
xem là hợp đồng dịch vụ, yêu cầu đại
sứ thực hiện các hoạt động quảng cáo
theo điều khoản hợp đồng.
Theo TS Cường, ĐSTH thường là
một cá nhân hoặc tổ chức được một
công ty thuê để đại diện và quảng bá
cho thương hiệu của mình. Các vấn
đề pháp lý liên quan đến hợp đồng,
quyền lợi và nghĩa vụ của các bên
trong quan hệ này có thể được điều
chỉnh bởi các quy định chung về hợp
đồng của BLDS, Luật Sở hữu trí tuệ,
Luật Thương mại, Luật Quảng cáo.
Cụ thể như Điều 513 và các điều
khoản liên quan trong BLDS năm
2015 quy định về hợp đồng dịch vụ,
bao gồm việc thỏa thuận giữa các
bên về nội dung dịch vụ, quyền và
nghĩa vụ của các bên. Các quy định
về quyền sở hữu trí tuệ như quyền
tác giả, quyền liên quan được điều
chỉnh bởi Luật Sở hữu trí tuệ, đây là
căn cứ pháp lý để bảo vệ thương hiệu
và các yếu tố liên quan. Hay việc sử
Từ vụhoa
hậu LêHoàng
Phương: Hiểu
sao chođúng
vềđại sứ
thươnghiệu?
Hiện nay, pháp luật Việt Nam chưa có
quy định cụ thể về đại sứ thương hiệu;
tuy nhiên, hợp đồng đại sứ thương hiệu
có thể được xem là hợp đồng dịch vụ.
Vụ kiện giữa Lancôme và Uma Thurman
Về vụ án thực tế, có thể kể đến là vụ án giữa
nữ diễn viên Uma Thurman với Lancôme vào
năm 2008. Theo đó, Uma Thurman khởi kiện
Lancôme, cáo buộc hãng mỹ phẩm này đã sử
dụng trái phép hình ảnh của cô trong các chiến
dịch quảng cáo sau khi hợp đồng giữa hai bên
đã hết hạn, cô yêu cầu bồi thường 15 triệu USD.
Vấn đề chính của vụ án là liệu Lancôme có vi
phạmhợp đồng vớiThurman bằng cách tiếp tục
sử dụng hình ảnh của cô sau thời hạn thỏa thuận
hay không, từ đó xâm phạm quyền cá nhân và
nghề nghiệp của cô?
Phía Thurman lập luận rằng việc Lancôme sử dụng trái phép hình ảnh
của cô đã tạo ra ấn tượng sai lầm về sự tiếp tục hợp tác của cô với thương
hiệu, từ đó gây thiệt hại đến uy tín và khả năng thương mại của cô. Còn
Lancôme thì cho rằng việc sử dụng là tối thiểu và không cố ý, đồng thời
khẳng định họ không kiểm soát được các quảng cáo của bên thứ ba tiếp
tục sau hợp đồng.
Tại thời điểmbáo cáo, phán quyết cuối cùng của vụ án chưa được công
bố. Tuy nhiên, vụ kiện này nhấn mạnh các khía cạnh quan trọng của luật
hợp đồng, đặc biệt liên quan đến việc sử dụng hình ảnh của người nổi
tiếng và việc sử dụng trái phép hình ảnh củamột người sau khi hợp đồng
đã hết hạn.
Nó còn cho thấy sự cần thiết của các điều khoản rõ ràng, nhấn mạnh
tầmquan trọng của việc tuân thủ các điều khoản trong hợp đồng quảng
cáo và bảo vệ hình ảnh của ĐSTH.
TS
NGUYỄN THÁI CƯỜNG
,
Trường ĐH Luật TP.HCM
Cách thức quản lý cácĐSTH của các
công ty ở Hàn Quốc được đánh giá là
chỉn chu, bài bản và rất được lòng các
nhãn hàng nổi tiếng thế giới. NếuViệt
Nam muốn được sự “chú ý” của các
nhãn hàng nổi tiếng thế giới thì cần
học tập thêm về hoạt động quản lý
ĐSTH một cách chặt chẽ và bài bản.
Luật sư
BÙI TRẦN NHẬT VI
dụng hình ảnh và thông tin cá nhân
trong quảng cáo... được điều chỉnh
bởi Luật Quảng cáo...
Về quyền và nghĩa vụ của các bên,
ĐSTH sẽ thực hiện quảng bá thương
hiệu theo hợp đồng, tuân thủ điều
khoản độc quyền (nếu có), bảo vệ uy
tín và hình ảnh của thương hiệu. Còn
bên thuê dịch vụ phải thanh toán thù
lao đúng hạn, cung cấp thông tin và
hỗ trợ cần thiết cho đại sứ.
“Theo dõi vụ án liên quan đến hoa
hậu Lê Hoàng Phương có thể thấy
các bên có tranh cãi về định nghĩa
ĐSTH. PhíaBVthẩmmỹNcho rằng
ĐSTH là đại diện duy nhất, tương
tự đại sứ quốc gia. Vì vậy, bình luận
của Phương trên Facebook của bác
sĩ khác (có mối quan hệ cạnh tranh
với nguyên đơn) gây hiểu lầm và vi
phạmnghĩa vụ độc quyền. Trong khi
đó, Công tyVphủnhậnviệc bình luận
của Phương là quảng cáo cho BS Ch
và cho rằng không có quy định cụ thể
về độc quyền trong hợp đồng.
Để xác định có độc quyền hay
không cần căn cứ vào thỏa thuận
của các bên, đó là hợp đồng ký kết
cần nêu rõ quyền và nghĩa vụ, điều
khoản độc quyền, thời gian thực hiện
và thanh toán.Việc thỏa thuận chi tiết
và rõ ràng các điều khoản của hợp
đồng (cả về điều khoản vi phạm và
bồi thường) là việc rất cần thiết khi
ký hợp đồngĐSTH” -TSCường nói.
ĐSTH bao gồm cả hình
ảnh, phát ngôn, cử chỉ,
hành vi
Dựa vào kinh nghiệm thực tế, luật
sư Bùi Trần Nhật Vi (Đoàn Luật sư
TP.HCM) cho rằng các thương hiệu
xa xỉ, nổi tiếng thường có một hoặc
vài người là đại diện cho thương hiệu,
sản phẩmcủa họ và thường được gọi
là ĐSTH hay gương mặt đại diện
nhãn hàng.
Người được lựa chọn là những
người nổi tiếng, cácKOLs, ca sĩ, diễn
viên… hoặc những người đoạt giải
trong các cuộc thi có sức ảnh hưởng,
được nhiều người biết đến và phù hợp
với chiến lượcmarketing kinh doanh
của công ty.
Luật sư Vi cho rằng bản chất của
ĐSTH, hợpđồngĐSTHthực tếkhông
chỉ là cho phép tổ chức, cá nhân khác
sử dụng hình ảnh của mình, mà còn
phải xuất hiện trước cộng đồng với
hình ảnh, ứng xử và phát ngôn theo
đúng chuẩn “thương hiệu” để quảng
bá sản phẩm, dịch vụ cho công ty đến
với cộng đồng.
“Về bản chất, hợp đồng ĐSTH
không chỉ là quan hệ pháp luật về việc
sử dụng hình ảnh cá nhân mà còn có
những quan hệ khác để ràng buộc cá
nhân vàomột khuôn khổ. Nói nômna
là khi họ đồng ý làm đại sứ của một
thương hiệu nghĩa là họ “bán” hình
ảnh cá nhân, quyền phát ngôn, cử chỉ,
hành vi của mình trong một giới hạn
nào đó do hai bên thỏa thuận. Đổi lại,
họđược trảphí chonhữngviệc làmấy.
Mà hiện nay, BLDS năm2015 chỉ đề
cập đến quyền thương mại hình ảnh
cá nhân, còn việc phát ngôn, ứng xử,
cử chỉ, hành vi của cá nhân có được
“quyền” thương mại hay không thì
chưa đề cập đến” - luật sư Vi nêu.
Theo luật sưVi, việcĐSTHcó độc
quyền hay không sẽ căn cứ vào thỏa
thuận giữa các bên. Thực tế tại một
số nước trên thế giới, một người có
thể làmĐSTH cho nhiều nhãn hàng
nhưng cùngmột thời điểm thì không
thể cùng đại diện cho một sản phẩm,
dịch vụ của những nhãn hàng khác
nhau hoặc đại diện cho những thương
hiệu cạnh tranh lẫn nhau.
Hiện nay, thay vì các công ty (bên
nhận cung ứng dịch vụ) ký trực tiếp
hợp đồng với các cá nhân nổi tiếng,
họ sẽ cóxuhướng lựa chọnkývới các
công ty đầu tư và quản lý người nổi
tiếng này (còn gọi là bên cung ứng).
Như vậy, hợp đồngĐSTHkhông chỉ
là câu chuyện giữa hai bên, mà là câu
chuyện giữa nhiều bên.
Luật sư Vi cho rằng trên thế giới,
các tranh chấp liên quan đến hình
ảnh cá nhân đa phần là tranh chấp
giữa công ty quản lý và nghệ sĩ, rất ít
trường hợp tranh chấp giữa bên nhận
cung ứng dịch vụ và bên cung ứng
dịch vụ. Điều này cho thấy quy định
về hợp đồng ĐSTH tại các nước trên
thế giới (như Hàn Quốc) khá rõ ràng
và chặt chẽ, cũng như bên cung ứng
dịch vụ rất “chiều ý” bên nhận cung
ứng dịch vụ.
Và thông thường theo hợp đồng
đã ký, khi đã làm ĐSTH cho nhãn
hàng này thì họ sẽ không được trực
tiếp quảng cáo hoặc có những phát
ngôn, hành vi quảng cáo cho nhãn
hàng khác kinh doanh trong cùng
lĩnh vực.
Luật sư Vi nêu trường hợp nữ ca
sĩ Lisa (nhóm nhạc Blackpink). Tại
thời điểm Lisa đang làm đại sứ của
cả Celine và BVLgari, vì đã hợp tác
quảng cáo về túi xách của Celine nên
Lisa chỉ xuất hiện với trang sức, đồng
hồ, váy áo của BVLgari mà không
xuất hiện với túi xách của BVLgari.
Hợp đồng đã quy định rất chi tiết
và chuyên nghiệp nên dĩ nhiên các
đại sứ sẽ không được quảng cáo
cho nhãn hàng khác. Ngay cả việc
họ không được làm mất hình ảnh,
phát ngôn... đều được thỏa thuận cụ
thể trong hợp đồng. Tùy mức độ vi
phạm mà có thể có nguy cơ bị mất
hợp đồng hay bồi thường hợp đồng.
Thực tế, các ĐSTH thường sẽ bị
chấm dứt hợp đồng với bên nhận
cung ứng dịch vụ nếu hình ảnh cá
nhân hoặc đời sống cá nhân của họ
bị dính scandal, gây ảnh hưởng xấu
đến thương hiệu.•
Hoa hậu Lê
Hoàng Phương.
Ảnh: BTC
Khi họ đồng ý làm đại
sứ của một thương hiệu
nghĩa là họ “bán” hình
ảnh cá nhân, quyền
phát ngôn, cử chỉ, hành
vi của mình trong một
giới hạn nào đó do hai
bên thỏa thuận.
