17
xưa rõ đến từng chi tiết, dù đã qua
70 năm. Nhiều người trong họ hay
kể về không khí 200 ngày đêm bên
bờ sông Chắc Băng (thuộc huyện
Thới Bình, tỉnh Cà Mau và huyện
Vĩnh Thuận, tỉnh Kiên Giang ngày
nay). Ngày cũng như đêm, dọc
theo bờ Chắc Băng đông vui như
chợ Tết. Ngoài những người tình
nguyện hay được chọn đi tập kết,
còn có người thân tiễn đưa. Nhà
dân ven sông thưa thớt không nuôi
chứa hết, người ta dựng lều, ngủ
bên bờ sông.
Cô Đàm Thị Ngọc Thơ, khi tập
kết là học sinh miền Nam 13 tuổi,
nhớ lại: “Tôi ở Chắc Băng khá lâu,
hằng ngày chúng tôi được hướng
dẫn cách sống tập thể. Sáng dậy,
chúng tôi tập thể dục, vệ sinh cá
nhân, vệ sinh nơi ở, tập ăn đũa hai
đầu để đảm bảo vệ sinh, rồi tập đi
đều bước, ca hát, vui chơi. Đêm
xuống, tôi vào ngủ thì thút thít
khóc vì nhớ nhà. Đoàn tàu chúng
tôi đi xuất phát ở Sông Đốc, đến
Sầm Sơn ngày 9-1-1955”.
Còn trong ký ức của ông Huỳnh
Uy Nghiêm (hiện sống ở phường
2, TP Cà Mau) là tình cảm đồng
bào dành cho người tập kết. Ông
Nghiêm kể: “Khi đó tôi 19 tuổi,
phụ trách công tác thiếu nhi. Tôi
không bao giờ quên được cái tình
đồng bào dành cho cán bộ mình.
Toàn bộ nhà dân trên kênh Chắc
Băng đều mở cửa đón cán bộ,
đón người đi tập kết, giúp đỡ hết
sức hết lòng. Ban đêm, cán bộ,
bộ đội đi hoạt động chưa về, có
gì ngon là họ chờ về ăn, tình cảm
tha thiết lắm”.
Cây vú sữa miền Nam
đi vào lịch sử
Trên những con tàu tập kết ra
Bắc, một cây vú sữa đã được bà
Lê Thị Sảnh gửi bộ đội mang ra
tặng Bác Hồ. Câu chuyện này đã
đi vào lịch sử.
Nhân chứng sống cho câu chuyện
cây vú sữa miền Nam tặng Bác
Hồ là bà Đỗ Thị Cư (cô Bảy Cư),
nay đã 85 tuổi, đang sống ở huyện
Thới Bình. Nghe nhắc đến sự kiện
cây vú sữa, bà Bảy Cư bồi hồi xúc
động, ký ức lại ùa về: “Lúc đó má
đi họp, dặn tôi sẵn lúc đi học xuống
vườn ông ngoại nuôi, là ông Năm
Ðương, “coi có cây vú sữa, con
bứng cho má một cây”. Tôi xuống
dưới thấy ông ngoại có hai cây vú
sữa lớn lắm, tìm được cây con cỡ
5-6 lá, tôi lấy dao bứng rồi để đó.
Tan học, tôi tét lá chuối khô quấn
gốc cây vú sữa lại đem về. Con
Duyên, con Tuyết, con Quỳnh,
thằng Thượng, là bạn học, hỏi:
“Mày bứng cây này chi vậy Cư?”;
tôi nói: “Cho ba tao trồng”. Tụi
nó nói: “Thôi vứt bỏ đi”. Tôi nói:
“Ðâu có được, má tao dặn bứng”.
Vậy rồi tôi bỏ cây vô vạt áo, túm
lại giấu. Ðem về tới nhà, ba tôi có
đan sẵn cái bội nhỏ, cây vú sữa
được bỏ vô đó, để ở kẹt lu nước
TRẦNVŨ- TRANG THĂM-VĂNHÀ
D
ự kiến tháng 11-2024, tỉnh
Cà Mau sẽ tổ chức trọng thể
lễ kỷ niệm 70 năm sự kiện
tập kết ra Bắc (1954-2024), một
sự kiện sống mãi trong lòng dân,
là biểu tượng cho thắng lợi lừng
lẫy của cách mạng Việt Nam, dân
tộc Việt Nam.
“Tình cảm tha thiết lắm”
Từ nhiều tháng qua, để có thêm tư
liệu lịch sử cho lễ kỷ niệm 70 năm
sự kiện tập kết ra Bắc, Bảo tàng tỉnh
Cà Mau đã truy tìm các nhân chứng
lịch sử năm xưa. Những tưởng ngần
ấy thời gian, câu chuyện hào hùng
ấy khó mà còn nguyên vẹn vì đa số
người chứng kiến sự kiện lúc bấy
giờ đã về với đất mẹ. Nhưng không,
những thiếu niên, nhi đồng năm xưa
vẫn lưu giữ nó trong ký ức của mình
rõ nét, như mới xảy ra hôm qua.
Cụ Nguyễn Tấn Trạch (ngụ khóm
3, phường 4, TP Cà Mau), bộ đội
Tiểu đoàn 401 thuộcTrung đoànCửu
Long, là một nhân chứng sống. Nay
cụ đã 95 tuổi, tức trong sự kiện tập
kết ra Bắc thì cụ 25 tuổi. Cụ nhớ rõ
bối cảnh hào hùng lúc bấy giờ. Đó
là một cuộc chia tay đầy nước mắt
giữa người đi, kẻ ở. Người ta không
biết bao giờ mới được trở về gặp
lại người thân vì non sông chia cắt,
vì đường xa vạn dặm. Nhưng vì cái
nghĩa cao cả với đất nước, với dân
tộc, người người tình nguyện ra đi.
CụNguyễnAnh Sơn (ngụ khu dân
cư phường Tân Xuyên, TPCà Mau)
cũng nhớ rõ ngày ấy của mình, dù
khi đó cụ mới 15 tuổi: “Khi đó, tôi
làm việc tại Nhà in Ty thông tin tỉnh
Bạc Liêu. Tôi và bốn bạn nhỏ nhất
trong nhóm được chọn đi tập kết.
Tại Chắc Băng, chúng tôi ở trong
lều trại, ngủ bằng nóp. Ở đây một
thời gian thì nhóm được đưa về
Cà Mau, chỗ bến Công Chánh, tức
phường 7, TPCà Mau ngày nay. Tại
đây chúng tôi được nghỉ một ngày,
một đêm ở phòng trọ, rồi lên tàu đò
Long Hải đi Cần Thơ. Chúng tôi
được đưa lên tàu Ác-khăng-ghen
của Liên Xô đậu ngoài khơi. Tàu
ghé cảng Vũng Tàu lấy nước ngọt.
Sau đó đi thẳng ra Sầm Sơn (Thanh
Hóa). Tàu của tôi đi cập bến Sầm
Sơn ngày 27-10-1954”.
Ký ức ấy trong những thiếu niên
Ký ức 70 năm sự kiện tập kết ra Bắc:
Vì nghĩa cả với đất nước
Tập kết ra Bắc - cuộc dịch chuyển lịch sử ấy đã trôi qua 70 nămnhưng những ký ức về nó vẫn rõ rệt
trong nhiều nhân chứng lịch sử đang còn sống.
đặng ai rửa mặt, rửa tay thì tưới”.
Chăm sóc một thời gian, cây bén
rễ tươi tốt. “Hôm đó tôi đi mần, má
ở nhà đi lễ mít-tinh tiễn Tiểu đoàn
307 đi tập kết và đem cây vú sữa
theo gửi tặng Bác Hồ. Khi làm lễ
xong, má đi theo tiễn bộ đội luôn,
bốn ngày sau má mới về tới nhà” -
mạch hồi ức của bà Bảy Cư được
tiếp nối.
Sau khi cây vú sữa tặng Bác Hồ
được xác định ai là chủ nhân, các
ngành chức năng hỗ trợ gia đình
làm báo công. Năm 2010, má Lê
Thị Sảnh được tặng Huy chương
Kháng chiến hạng Nhất, bà Bảy
Cư được tặng Huy chương Kháng
chiến hạng Nhì. Năm 2004, nhân
kỷ niệm 50 năm sự kiện tập kết ra
Bắc năm 1954, tỉnh Cà Mau đã xây
dựng bia kỷ niệm cây vú sữa miền
Nam tại phần đất của gia đình má
Lê Thị Sảnh.
Tiến tới kỷ niệm 70 năm sự kiện
tập kết ra Bắc năm 1954, cuối tháng
5 vừa qua, lãnh đạo Tỉnh ủy, UBND
tỉnh cùng các ngành liên quan có
chuyến khảo sát thực tế và quyết
định cho trùng tu, nâng cấp bia kỷ
niệm cây vú sữa miền Nam; đồng
thời trùng tu, nâng cấp khu mộ của
má Sảnh, tạo thành khuôn viên di
tích. Không chỉ thế, ông Nguyễn
Tiến Hải, Bí thư Tỉnh ủy Cà Mau,
còn chỉ đạo phải có kế hoạch trùng
tu hằng năm.
SởVH-TT&DLtỉnhCàMau đang
lập hồ sơ đề nghị xếp hạng khu lưu
niệm cây vú sữa miền Nam, nơi
nhà má Sảnh, là di tích cấp tỉnh.•
Trên những con tàu tập
kết ra Bắc, một cây vú
sữa đã được bà Lê Thị
Sảnh gửi bộ đội mang
ra tặng Bác Hồ. Câu
chuyện này đã đi vào
lịch sử.
Đời sống xã hội -
Thứ Bảy31-8-2024
Bối cảnh lịch sử sự
kiện tập kết ra Bắc
Sau Hiệp định Geneve được
ký vào ngày 20-7-1954, cách
mạng Việt Nam chuyển sang
giai đoạn mới. Miền Bắc tiến
lên xây dựng chủ nghĩa xã hội,
miền Nam tiếp tục thực hiện
cuộc cách mạng dân tộc dân
chủ nhân dân. Khi đó, miền
Bắc trở thành hậu phương
vững chắc, là nơi đào tạo cán
bộ, chiến sĩ cho cách mạng
miền Nam. Cửa biển Sông
Đốc, huyện Trần Văn Thời được
chọn làm bến tập kết 200 ngày
đêm để đưa bộ đội và đồng
bào miền Nam ra miền Bắc.
Đây là một trong ba điểm tập
kết lớn của các tỉnh Nam Bộ.
Nhiều cán bộ, chiến sĩ, Thanh
niên xung phong, học sinh ở
miền Nam khi ấy đã được tập
kết ra Bắc để lao động, học
tập, quay về phục vụ cách
mạng miền Nam.
(Theo cổng thông tin điện tử
tỉnh Cà Mau)
Các học sinhmiềnNamtrở về kênh Chắc Băng để nhớ ký ức những ngày tập kết ra Bắc. Ảnh: TRANGTHĂM
Bà Bảy Cư
(thứ hai từ phải sang)
, người bứng cây vú sữa đểmá Sảnh gửi tặng
Bác Hồ. Ảnh: TRANGTHĂM
