14
thứsáu
9-5-2014
LÊLINH
S
aukhiTrungQuốc (TQ)đưagiànkhoanHD-981vào
đặt trái phép ở vùng biển phía tây nam đảoTri Tôn
thuộcquầnđảoHoàngSacủaViệtNam, dư luậnquốc
tế đã không đồng tình trước thái độ ngược ngạo củaTQ.
Hànhđộng củaTQ làkhiêukhích...
TrangwebBộNgoại giaoMỹ đưa tin ngày 7-5 (giờ địa
phương), người phát ngônBộNgoại giaoMỹ JenPsaki đã
ra tuyênbốbáo chí như sau:
“Quyết định của TQ lần đầu tiên đưa một giàn khoan
dầudưới sựhộ tốngcủanhiều tàuchínhphủđếnvùngbiển
tranhchấpvớiViệtNam làkhiêukhíchvà làmgia tăngcăng
thẳng.Hànhđộngđơnphươngnàydườngnhư làmột phần
trongmẫuhànhxử rộng lớnhơncủaTQnhằm thúcđẩycác
tuyên bố chủ quyền đối với lãnh thổ đang tranh chấp theo
phươngcách làm tổnhạihòabìnhvàổnđịnh trongkhuvực.
Chúng tôi rất longại vềcáchhànhxửnguyhiểmvàđedọa
củamột số tàuhoạt động trong khu vực. Chúng tôi kêugọi
tất cả cácbênhành xửmột cách chuyênnghiệp vàan toàn,
giữgìn tựdohànghải, kiềm chế vàgiải quyết các tuyênbố
chủquyềnđang tranhgiànhmột cáchhòabình vàphùhợp
với luật phápquốc tế...”
Giànkhoannằmtrênthềm lụcđịaViệtNam
Trang web của Viện Nghiên cứu quốc tế và chiến lược
(Mỹ) đã đăng bài phân tích của TS Ernest Bower và ThS
GregoryPolingởviệnnày.
Hai học giả ghi nhận giàn khoanHD-981 đang được hạ
đặt cách đảoLýSơn củaViệt Nam 120 hải lý (222 km) và
cáchđảoHảiNam củaTQđến333km.Đây làhai thực thể
địa lý tạo ra thềm lụcđịakhông thể tranhcãi.Nhưvậyvị trí
hạđặt củagiànkhoanHD-981khôngnhữngnằmở thềm lục
địamở rộng củaViệt Nammà còn nằm về phíaViệt Nam
củabất kỳđường trung tuyếnnào có thểđượcđàmphánđể
phân chia thềm lục địa từ bờ biểnViệt Nam (Lý Sơn) và
bờbiểnTQ (HảiNam). TheoCôngướcLHQvềLuật Biển
(UNCLOS), Việt Nam có đặc quyền đối với tài nguyên
khoáng sảnvà dầu khí.
Giànkhoanđượcđặt nằmgầnhai lôdầukhímàViệtNam
đã thiết lập, đồng thời nằm gần hai lô dầu khí 118 và 119,
nơi Tập đoànNăng lượng ExxonMobil (Mỹ) đã phát hiện
trữ lượng dầu khí lớn trong năm 2011 và 2012. Năm 2013,
ExxonMobil vàTập đoànDầu khí Việt Nam đã thông báo
kế hoạch xây dựng cụm điện-khí trị giá 20 tỉ USD để tiêu
thụdầukhí khai thác từ hai lô 118 và 119.
Đơnphươngkhoankhai thác là sai trái
BộNgoại giaoTQcho rằnggiànkhoanHD-981đượcđặt
ở vùng biểnTây Sa củaTrungQuốc (tức quần đảoHoàng
Sa của Việt Nam). Hai học giả Ernest Bower và Gregory
Poling cho rằng lập luận củaTQ rấtmongmanh.
Hai họcgiảkhẳngđịnhTQđơnphươngkhoanởkhuvực
này là vi phạmĐiều 83 của UNCLOS quy định trên tinh
thầnhiểubiết vàhợp tác, cácnướcvenbiểnđang tranhchấp
thềm lụcđịaphải nỗ lựchết sứcđểđạt cácdànxếp tạm thời
và các dàn xếp này không được gây tổn hại đến thỏa thuận
cuối cùng.
Hành động củaTQ cũng rõ ràng đi ngược với Tuyên bố
về ứng xử của các bên ở biểnĐông (DOC), trong đó nhấn
mạnh tất cả các bên cam kết kiềm chế các hoạt động làm
phức tạphay leo thang tranh chấp, ảnhhưởngđếnhòabình
và ổn định.
Động thái triển khai giàn khoanHD-981 rõ ràng đã đẩy
căng thẳng Việt-Trung lên một cấp độ mới. Hai học giả
cho rằng các nước láng giềng và các đối tác bên ngoài
nhưMỹ cầnphải sửdụngmọi kênh liên lạc để kêugọi hai
bên thận trọng. Họ nhận định khiêu khíchmới của TQ sẽ
khiến các nướcASEAN gia tăng cảm nhận đe dọa từTQ
vàđưacácnướcASEANgầnnhauhơncũngnhưcácnước
ASEAN sẽ xích gần các cường quốc bên ngoài hơn, đặc
biệt làMỹ vàNhật.
Độngcơ chính trị nào?
Ngày 7-5, học giảAndrewChubb, nghiên cứu sinh tiến
sĩ ở khoa Quan hệ quốc tế thuộc ĐHTâyÚc (Úc) đã viết
trên trang blog cá nhân southseaconversations.wordpress.
comphân tíchđộng thái đưa giànkhoanHD-981vào thềm
lục địaViệt Nam rồi sau đó gây hấn và đâm tàuViệt Nam
khôngphải là biến cốngẫu nhiên.
TheoAndrewChubb, vị trí đặt giànkhoanHD-981ởphía
tâynamđảoTriTôncho thấyhànhđộngcủaTQcó thểphục
vụ cho cácmục đích chính trị như sau:
-TQmuốn thâu tóm cácquyền lợi biển tối đa trongvùng
biển tranh chấp nằm trong đường lưỡi bòmà TQ áp đặt ở
biểnĐông.
- TQmuốn gây sức ép để buộcViệt Nam nhất trí hoặc ít
nhất làxemxét cácđềxuất củaTQvềhợp táckhai thácdầu
khí ởvùng biển tranh chấp.
-TQ có thểmuốn thămdòýđịnhvà thái độ củaASEAN,
MỹvàẤnĐộ trong vấnđề biểnĐông.
Với cácmục đích chính trị như trên,AndrewChubb dự
đoánTQ sẽ rút tàuhơn là tiếp tục leo thangcăng thẳng.Mặt
khác,TQcũngmuốnkiểmnghiệmcó thểquản lý thông tin
và kiểm soát được phản ứng của công chúng hay không.
Học giả ghi nhận các trang tin tức chính thống của TQ
như
Tân Hoa xã
,
Nhân Dân Nhật Báo
,
Hoàn Cầu Thời
Báo
cũng như các cổng thông tin điện tử lớn
Tencent
,
Sina
,
Sohu
,
PhượngHoàng
đưa tin rất ít về vụ tàuTQ va
chạmvới tàucảnh sát biểnViệtNamvàkhôngđưa sựviệc
ra trang nhất. Trái lại, các trang tin này đồng loạt đưa vụ
Philippines bắt giữ11ngưdânTQ ra trangnhất.Điềunày
cho thấy chính phủ TQ đang kiểm soát thông tin về giàn
khoanHD-981.
s
TrungQuốc
đơnphương
gâycăngthẳng
CáchọcgiảMỹxácđịnhgiànkhoanHD-981đượcđặttrên
thềmlụcđịaViệtNam.CáchọcgiảTrungQuốckêugọiTrungQuốc
tôntrọngthềmlụcđịacácnướclánggiềng.
TàuTrung
Quốcdùngvòi
rồngáp lựccao
phunvào tàu
ViệtNamđang
làmnhiệmvụ
ngăncảnTrung
Quốcđặtgiàn
khoanHD-981.
Ảnh:AP/CẢNH
SÁTBIỂN
VIỆTNAM
PhíaTQkêugọihòabình (?)
Ngày8-5, trả lờibáochí tạiBắcKinh,
ThứtrưởngNgoại
giaoTQTrìnhQuốcBình
tuyênbốTQ vàViệt Nam có
thểgiải quyết tranh chấpmột cáchhòabình. Ông cho
rằngsựcốgiữaViệtNamvàTQvềvụgiànkhoanHD-981
khôngphải làvachạm(?).
Cácnướcphảnứng
l
TheoTTXVN, tối 6-5, trên trang 163.com,
họcgiả
TQLýLệnhHoa
đã trả lời báo
HoànCầuThời Báo
: “TQ
là nước kýUNCLOS, cầnphải hành xử theoĐiều 74 và
Điều83, phải tôn trọng thềm lụcđịavàvùngđặcquyền
kinh tế200hải lýcủacácnướcduyênhải xungquanh”.
l
Trongbài viết trên tạpchí
Forbes
(Mỹ) ngày7-5
,
TS
GordonGuthrieChang
(ChươngGiaĐôn)ngườiMỹgốc
HoanhậnđịnhdântộcViệtNamkhôngcó lịchsử lùibước
trước người hàng xóm lớnTQ. Ông kết luận: “TQmuốn
chiếm lãnh thổvà lãnhhải củanhiềunướcxungquanh.
Họ sẽ khôngdừng lại chođến khi bị ngáng chặn. Và có
thểViệtNam sẽngángchặnhọ”.
l
Ngày8-5,
ChánhVănphòngnộicácNhậtYoshihide
Suga
tuyênbốNhật longại sâu sắc trước thái độđơn
phương vậnhànhgiàn khoan trên vùngbiểnViệt Nam
củaTQ.ÔngnóiNhậtxemsựcốnày làmộtphầncủahoạt
độnghànghảikhiêukhíchvàđơnphươngcủaTQvàNhật
hối thúcTQgiải thích rõhànhđộngcủamìnhđốivớiViệt
Namvàcộngđồngquốc tế.
l
BộNgoại giao
Singapore
đãkêugọi cácbênkiềm
chế, tuân thủTuyênbốvềứngxửcủacácbên trênbiển
Đông, đồng thời hối thúcASEANvàTQ sớmhoàn tấtBộ
Quy tắcứngxử trênbiểnĐông.
l
Thượngnghị sĩMỹ JohnMcCain
đã chỉ tríchTQ
đưa giàn khoanHD-981 cùnghàng chục tàuhải quân
đếnvùngbiểnViệtNam là khiêu khích, đáng longại và
chỉ làm leo thang căng thẳngởbiểnĐông. Ôngnhận
định tàuTQđâm tàuViệtNam làhànhđộngquấy rối thô
bạo.Ôngkhẳngđịnhhoạtđộngkhoan thămdòcủaTQ
diễn ra trongvùngđặcquyềnkinh tếcủaViệtNamvàTQ
phảichịutráchnhiệmvềmưutoanđơnphươngthayđổi
nguyên trạngởbiểnĐông.
DUYKHANG -THẠCHANH
ĐẶTTRÁIPHÉPGIÀNKHOANHD-981
Thoi su
