8
THỨ BA
14-4-2015
Sổtay
P
hap luat
ĐINHVĂNQUẾ
A
i cũng thấy hoàn cảnh của
vợ chồng ôngTạVănĐùa
rất đáng thương. Cả đời đi
bán vé số dạo, chỉ vì nợ 33 triệu
đồng mà bị thi hành án mất nhà,
rồi còn bị vướng vào lao lý. Đúng
là “họa vô đơn chí”!
Về tội không
chấphànhán(Điều
304BLHS)màban
đầuVKSNDhuyện
ChâuThành(Tây
Ninh) truy tố vợ
chồngôngĐùa,rõ
ràngkhôngđúng
vớihànhvicủahọ
bởi khimột bảnánđãđược thi hành
xong thì không bao giờ có hành vi
không chấphành án cả.
Sựnóngvội của cơquanđiều tra
(CQĐT) vàVKS huyện đã đem lại
hệquả làTANDhuyệnkhông thểkết
án vợ chồng ôngĐùa về tội không
chấphànhán,phải trảhồsơđểCQĐT
vàVKShuyện“làm lại”!Rồi sauđó
CQĐTvàVKShuyệnquaysangkhởi
tốvợchồngôngĐùavề tội sửdụng
trái phép tài sản (Điều 142BLHS).
Đúng làvợchồngôngĐùacóhành
visửdụng tráiphép tàisảncủangười
khác.Nhưnghànhvinàykhông thỏa
mãn cácdấuhiệuquyđịnh tạiĐiều
142BLHSvà hướngdẫn tạiThông
tư liên tịch số 02/2001 của Bộ Tư
Xung quanh vụ vợ chồng ông
bán vé số bị khởi tố vì tự ý phá
khóavàoởnhờ trong cănnhàbỏ
trống củangười khác,
PhápLuật
TP.HCM
đã nhận được nhiều ý
kiếncho rằngvớihànhvivàhoàn
cảnhđáng thương của vợ chồng
ôngbánvé số thì khôngđángđể
xử lýhìnhsựhọ.
Khôngđáng
khởitố
vợchồng
ôngbánvésố
Quákhổvìphảiở trong túp lều ráchnátnày,vợchồngôngĐùabấmbụngđưacác
convàocănnhà trốngcủangườikhácở tạm rồibị tội.Ảnh:T.TÙNG
Viphạmchưađến
mứckhởitố
Việcvợchồng
ôngĐùatựývào
nhàngườikhácở
làvi phạmpháp
luậtnhưngchưa
nghiêmtrọngđến
mứcphảixửlýhình
sự. Xuất phát từ
hoàn cảnh sống
quá khổ và trình độ hiểu biết hạn
chếnênhọphákhóavàocănnhàbỏ
trốngởtạmquangày.Khibịkhởi tố,
họđãdọnngayrakhỏinhà,khôngcó
hànhvi chốngđối, thách thứccũng
nhưcó lời lẽxúcphạm, cựcãi với cơ
quanchứcnăngvàchủnhà.
Lẽ ra ngay từđầu cơquan công
an chỉ cần gọi vợ chồng ôngĐùa
lên làmviệc, yêucầu trả lại nhàcho
chủnhà thì tốt biếtmấy. Tôi tinhọ
sẽdọnđingay.Cáccơquan tố tụng
khôngnênđẩyngườinghèokhổtới
đườngcùngmàhãykhoanhồngcho
nhữngaiđángđượckhoanhồng.Tôi
cũng rấtmongchủnhà rútđơnyêu
cầu khởi tố bởi đó là việc làm cần
thiết vànhânvăn.
Luật sư
NGUYỄNMINHLUẬN
,
TrưởngVănphòng luật sư
SàiGònCông lý
pháp - Bộ Công an - TAND Tối
cao - VKSND Tối cao nên không
cấu thành tội phạm.
Cụ thể, dấuhiệucủacấu thành tội
phạm này là tài sản bị sử dụng trái
phépphảicógiá trị“từ50 triệuđồng
trở lên”vàngười vi phạmphải “gây
hậu quả nghiêm trọng” hoặc “đã bị
xửphạt hànhchínhvềhànhvi này”
hoặc “đã bị kết án về tội này, chưa
được xóa án tíchmà còn vi phạm”.
Có lẽ do điều luật quy định thiếu
từ “và” nhưmột số điều luật khác
trongBLHSnênkhông ítngười lầm
tưởng cứ sử dụng trái phép tài sản
cógiá trị từ50 triệuđồng trở lên là
phạm tội chắc rồi. Nhưng hiểu cho
đúng thìdấuhiệuđóphảikếthợpvới
một trongcácdấuhiệukhác là“gây
hậu quả nghiêm trọng” hoặc “đã bị
xửphạt hànhchínhvềhànhvi này”
hoặc “đã bị kết án về tội này, chưa
được xóa án tíchmà còn vi phạm”
mới thỏamãn cấu thành tội phạm.
Ở đây, vợ chồng ôngĐùa ở nhờ
trong cănnhà cấp4bỏ trống cógiá
trị hơn59 triệu đồng thì liệu gây ra
thiệthạibaonhiêu?Đã“gâyhậuquả
nghiêm trọng” (gây thiệt hại về tài
sản từ 50 triệu đồng đến dưới 500
triệu đồng) như Thông tư 02/2001
hướngdẫn chưa?Thiệt hại làm sao
tới50 triệuđồng, lấyđâu radấuhiệu
phạm tội? Như vậy, có thể thấy rõ
hànhvicủavợchồngôngĐùakhông
thể cấu thành tội sử dụng trái phép
tài sản của người khác được.
Vậy trườnghợpphákhóavàonhà
ngườikháccủavợchồngôngĐùacó
dấuhiệucủa tộigì?Tôi thấyxử tộigì
cũngbất ổnvà có thểgây tranh cãi.
Cụ thể, về tội xâm phạm chỗ ở
củacôngdân (Điều124BLHS), cần
phải xem “chỗ ở” được định nghĩa
như thếnào?Theo tôi, hànhvi xâm
phạmchỗ“thườngxuyênsinhsống”
hoặcnơi “cư trú”củacôngdânmới
phạm tộinày.Cònnếuphákhóavào
ởmột căn nhà bỏ trống, không có
ngườiở thì tùy trườnghợpcụ thể, có
thể truy cứu tráchnhiệmhình sựvề
tội vi phạmcácquyđịnhvềquản lý
nhàở (Điều270BLHS).Tuynhiên,
hànhvicủavợchồngôngĐùakhông
cấu thành tội vi phạm các quy định
về quản lý nhà ở vì tội này đòi hỏi
người vi phạm phải “đã bị xử phạt
hành chính” hoặc “đã bị kết án về
tội này, chưa được xóa án tích” thì
mới cấu thành tội phạm.
Hànhvi củavợchồngôngĐùacó
thểcódấuhiệucủa tộichiếmgiữ trái
phép tài sản (Điều141BLHS).Tuy
nhiên, hànhvi nàychỉ cấu thành tội
phạmkhichủnhàđãyêucầuvợchồng
ôngĐùa trả lạinhàmàvợchồngông
Đùa vẫn cố tình không trả. Ở đây,
các tình tiết củavụviệccho thấyhọ
khônghềcóýđịnhchiếmnhàmàchỉ
muốn ở nhờ trong lúc chờ tích cóp
tiềnbánvé số dựng căn nhà khác.
Tội này không được, tội khác
không xong, hà cớ gì cứ phải xử
lý hình sự vợ chồng ông Đùa cho
bằngđược?Nếuhọ chỉ cóýđịnhở
nhờnhàbỏ trống, hiện tại đãdọn ra
Nênđìnhchỉ
điềutra
Chính vì rất
đau lòng trước
hoàn cảnh tội
nghiệp của vợ
chồngôngĐùa
mà tôi đã bào
chữamiễnphícho
họ.Theotôi,việc
CQĐTthayđổitội
danh khởi tốđối với vợ chồngông
Đùavề tội sửdụng tráiphép tài sản
làrấtkhiêncưỡngbởihànhvicủahọ
chưa thỏamãndấuhiệucấu thành
cơbảncủatộiphạm.Ởđây,vợchồng
ôngĐùachưa“gâyhậuquảnghiêm
trọng”, chưa từng“bị xửphạt hành
chính về hành vi này”hoặc “bị kết
ánvề tộinày, chưađượcxóaán tích
màcònvi phạm”nênkhông thểxử
lýhình sựhọvề tội nàyđược.
Tôi nghĩ CQĐTnênđình chỉ điều
travàchỉnênxemxétxửphạthành
chínhđốivớivợchồngôngĐùa.Bởi
lẽmục đích chủ yếu củapháp luật
hình sựvẫn làphòngngừa, rănđe,
giáodục người vi phạmpháp luật
chứ khôngphải chỉ tìm cách trừng
trị bằngmọi giá.
Luật sư
NGUYỄNTHẾTÂN
,
ĐoànLuật sư tỉnhTâyNinh
ngoài,khôngcònở trongcănnhàđó
nữa thì chỉđángxửphạthànhchính.
Liệucócầnđẩyhọđếnbướcđường
cùng, khi họphải đi bánvé sốkiếm
sống và đang không có chỗ ở vì bị
mất nhà?
▲
Người nhỏ thó, quần áo nhàu nhĩ, ông Tạ VănĐùa buồn
rầu nói như khóc: “Khổ thân vợ chồng tui chú ạ, chỉ vì cực
quámà sinh nông nổi. Thiệt tình chúng tôi chỉ muốn vào ở
đậu, khi nàongười tađòi thìmình rachứkhôngkhi nàonghĩ
lại bị bắt tội. Bữa rồi côngan lại gọi lên lấy lời khai điều tra
tộimới, không biết khi nàomới thoát khỏi cảnh này”.
Vợông -bàLêThịHạnhnướcmắt lưng tròng,ômvaichồng
khôngnói thành lời. Sauhơnhai thángbị bắt tạmgiam, sức
khỏe củabàgiờ yếuhẳn, không còn sứcđểđi hàng chục cây
sốmỗi ngày bán vé số như trước nữa.
Ngày bị khởi tố, hai vợ chồng sợ quá, vội dọn ra khỏi căn
nhà ấy, giờmỗi lần đi qua còn không dám nhìn vào. Giờ thì
căn lều tạm của họ cũng đã te tua nên họ phải đến tá túc ở
nhàmột người chị bên vợ.
Gầnmột nămqua, hai vợchồngai cũnghốchácvì lo lắng.
ÔngĐùa kể, hồi xưa lúc sức khỏe tốt thì ông đi làm lò gạch
mướnvì côngcaohơn.Nhưng10nămnay,ôngbịgai cột sống
nên vợ chồngmới chuyển qua bán vé số dạo. Buổi sáng, họ
lấy 150 tờ vé số rồi chia đôi vé số ra đi bán.Mỗi người một
ngàykiếmđượckhoảng50.000đồng.Thời giannàođuối quá
khôngđi bánnổi thì vợchồngchởnhauđi hái ớt thuê,mỗi ký
được trả công 3.000 đồng. BàHạnh kể: “Hái ớt thuê ít vất
vảhơnnhưng tính ramỗi ngàymột người chỉ nhậnđược tiền
công 35.000 đồng thôi chú ạ”.
Biết chúng tôi về tìmhiểu, 5giờ sánghọđã lụcđục rời nhà
đi gần chục cây số lênTPTâyNinh chờ sẵnởbến xe để dẫn
đường cho chúng tôi đến “hiện trường vụ án”. Đó là một
ngôi nhà cấp bốn còn nguyên gạch thô xây từ năm 2006 với
chi phí khoảng50 triệuđồng. TheoôngĐùa, lúc cơquan thi
hànhánbánđấugiácảnhà, đấtmới được59 triệuđồng, ông
bà tiếc đứt ruột mà khôngdám kêu.
“Nếubiết làmvậy sẽbị tù tội thì khôngbaogiờ tụi tui dám
làm. Tuy không biết mặt chủ nhà nhưng từ đáy lòng, tui rất
mongmuốnchủnhà thôngcảmvà tha thứcho.Mongcơquan
pháp luật khoanhồngcho tụi tui thoát khỏi tù tội” - ôngĐùa
rưng rưng.
THANHTÙNG
“Xinhãykhoanhồngchochúngtôi”!
nguyên Chánh TòaHình sự TAND
Tối cao
