9
THỨHAI
1-6-2015
&
Cuocsong
HOÀNGYẾN
T
ừhômnay,ThẩmphánPhạm
CôngHùng (TòaPhúc thẩm
TANDTối cao tạiTP.HCM)
sẽ khép lại một
chặngđườngdài
công tác trong
ngành tòa án.
30 năm với bao
buồnvui, thăng
trầm của nghề,
ông đã ghi dấu
ấn trong lòng
nhiềungười vềmột thẩmphángiỏi
chuyênmôn, tận tụyvới côngviệc.
Vị chủ tọa sắc sảo
DấuấnhoạtđộngxétxửcủaThẩm
phánHùngđể lại cóở tất cả loại án
nhưngđángchúýnhất làánhìnhsự
và án hành chính.
Về hình sự, nhiều người không
quên vụ án từng gây xôn xao dư
luận trướcđây:Mộtvụđâmchémcó
nhiều người tham gia xảy ra ởmột
quáncàphê làmmộtngườichết,một
người trọng thương.Sauđó,cháu trai
củamột võ sư nổi tiếng, nguyên là
HLV trưởng đội tuyển Taekwondo
ViệtNam rađầu thú, tựnhậnchỉ có
mộtmìnhgâyánnênbị khởi tố, còn
võ sư kia và hai kẻ gây án khác thì
đượcxácđịnh làngườicóquyền lợi,
nghĩa vụ liên quan.
Xử sơ thẩm lần đầu năm 1999,
TAND TP.HCM đã phạt cháu trai
võsưán tùchung thân.Ngườibịhại
kháng cáo. Thẩm phánHùng được
phân cônggiải quyết.Nhận thấy sự
bất hợp lý giữa kích thước của con
dao tangvật với vết thươngcủanạn
nhân, cộngvới các trìnhbày từphía
người bị hại, ôngđãquyết địnhhủy
ánsơ thẩmđểđiều tra,xétxử lại.Kết
quảcuốicùng làngoàingườiđãnhận
tội thay còn cóbangười từ chỗ “vô
can” đã bị kết tội giết người, trong
đó võ sưbị phạt tửhình.
Ítaibiếtđể làmsáng tỏvụán,ngoài
việcnghiêncứu thậtkỹ tấtcả tài liệu,
chứng cứ trong hồ sơ, kỹ năng xét
hỏi sắc sảo, Thẩm phán Hùng còn
phải vượt quanhiềuáp lựcbởi từng
có chỉ đạo tha ba bị cáo, không lật
lại vụ án nữa.
Bản lĩnh, thẳng thắn
Án hình sự phức tạp nhưng với
ThẩmphánHùng,khókhănnhấtvẫn
là xét xử án hành chính. “Chính từ
cáikhónó lại làmcho tôi saymêvới
loại ánnày lúc nàokhônghay.Mối
nhân duyên này có từ khi tôi nhận
chứcchánhTòaHànhchínhTAND
một tỉnh” - ông kể.
Theoông,một bảnánhànhchính
nghiêmminh có sức lan tỏa rất lớn,
thúc đẩy việc cải cách hành chính,
íchnước lợi dân. Nhưngkhi xử án,
thẩmphánphải giao tiếpvới những
ngườibịkiện“đặcbiệt”.Họcóchức,
Niềmvuicủanghề
ThẩmphánPhạmCôngHùng
vàcáiduyênvớiánhànhchính
Dấuấnhoạtđộngxétxửcủaôngđểlạicóởtấtcảloạiánnhưngđángchúýnhấtlàánhìnhsựvàánhànhchính.
ThẩmphánPhạmCôngHùng trongmột lầnxétxử tạiTòaPhúc thẩmTANDTối cao tạiTP.HCM.
Ảnh:HTD
có quyền trong cơ quan nhà nước,
thậmchícòncóquyềnthamgia,quyết
địnhviệc tái bổnhiệm thẩm phán.
Như trong phiên phúc thẩm vụ
một công tykiệnCụcHải quanmột
tỉnh nọ, đại diện người bị kiện liên
tục tỏ thái độquanquyền trước tòa.
Rất nhiều lầnônghỏi, vị nàykhông
thèm trả lời. Ông phải liên tục lưu
ý người bị kiện về thái độ, cách trả
lờivànghiêmgiọng: “Dùngườiban
hànhquyếtđịnhhànhchínhquyền to
bao nhiêu đi nữa thì quyền lực này
vẫn phải bị kiểm sát. Khi tham gia
tố tụng, các anhbìnhđẳngvới dân,
khôngthểkẻcảtrênđầungườikhác!”.
Trả lờiđạidiệnVKS,vịcánbộhải
quancònxưnghô“anh, tôi”mộtcách
tự nhiên chủ nghĩa, rất phản cảm.
ThẩmphánHùng lập tứcđềnghịđại
diệnVKS nhận định về cách xưng
hôkhôngchuẩnmựcnày, đồng thời
nhắc nhở người bị kiện phải tuân
thủ cách xưnghô tại tòa cho đúng.
Vụkhác, khi thụ lývụmột doanh
nghiệpkiện thanh tramột bộ, tòa sơ
thẩmđãgửi thôngbáođếnngười bị
kiện.Thayvì cungcấpcácchứngcứ
liên quan cho tòa để bảo vệ quyết
định của mình, người bị kiện lại
gửi vănbảnđến tòacho rằngdoanh
nghiệp cố tình trốn thuế và đề nghị
tòa chuyển hồ sơ sang công an.
Trong phiên phúc thẩm, Thẩm
phánHùngđã luônnhắcnhở tháiđộ
của đại diện bên bị kiện. Ông phân
tích bên bị kiện trong trường hợp
nàyđừngnghĩmình là cơquannhà
nước mà quên đi tư cách tham gia
tố tụng. Ông cũng chấn chỉnh ngay
việcgửiđơnđếncáccơquan tố tụng
tối cao yêu cầu chỉ đạo thế này thế
kiacủangười bị kiện làkhôngđúng
Luật Tố tụng hành chính. Kết quả,
đại diệnngười bị kiệnđãnhận thấy
sai sót và tựđiều chỉnhhànhvi của
mình tại phiên tòa.
Khi xét xử, phát hiện dấu hiệu vi
phạm pháp luật, Thẩm phán Hùng
khôngngạikiếnnghịngay trongbản
án dù có thể đụng chạm đến nhiều
cơ quan công quyền khác. Chẳng
hạn, có vụ phát hiện nghi vấn “bôi
trơn” hàng triệuUSD trongmột dự
án đầu tư, ông đã kiến nghị các cơ
quan liênquanphải xemxét làm rõ.
Vì sự thẳng thắnấy, ông từnggặp
những trảinghiệmkhóquên.Một lần
khi còn làmởTANDmột tỉnh, ông
hủyquyết định của chủ tịchUBND
tỉnh.Ngaynămđó,BanThiđuakhen
thưởng tỉnhnàyđãđềnghịHộiđồng
ThiđuaTAND tỉnhrút tênôngrakhỏi
danhsáchđượccấpbằngkhen.Ông
rất kiênquyết yêucầuHội đồngThi
đuaTAND tỉnhphảixemxét lại,nếu
ông không xứng đáng thì không đề
nghị nữa, cònnếuôngđủđiềukiện
thì vẫn phải để tên ông trong danh
sách. Cuối cùng, Hội đồngThi đua
TAND tỉnhkết luậnôngxứngđángvà
nămđóôngđãđượccấpbằngkhen.
Người thầynhiệt huyết
Ngoài thành công trong nghề,
Thẩm phán Hùng còn được kính
trọng ở vai trò người thầy của bao
lớp thẩm phán trẻ đi sau.
Phần thưởng lớnnhấtmà ông có
đượcchính là sựyêuquý, tin tưởng
của nhiềuhọc trò là thẩmphán các
tỉnh, thành.Trongcông táchằngngày,
khi xét xử, vướngmắcgì người đầu
tiên họ nhớ đến gọi điện thoại hỏi
ýkiến làông.Hằngngàyôngnhận
không biết bao nhiêu cuộc gọi của
học trò hỏi về tố tụng lẫn nội dung
các vụ án hành chính họ đang giải
quyết. Thậm chí ngay trong phòng
nghị án, có khi họ vẫn cần ông tư
vấn, hỗ trợ thêm về pháp lý.
Với ông, những hoạt động trao
đổi chuyênmôn như trên là có ích
nên ông rất thoải mái đáp ứng dù
bận rộn thế nào. Tại cơ quan, ông
vàđồngnghiệpcũng thườngxuyên
thảo luậncởimởvềcácvụánhành
chính.
Một thànhcôngkhác tronggiảng
dạy của ông chính là giáo trình kỹ
năngxétxửánhànhchính theo trình
tự sơ thẩm, phúc thẩmđượcTrường
Cán bộ tòa án phát hành và được
nhiều tòađịaphươngquan tâm.Hai
nội dung lớn nhất trong giáo trình
đượcmọi người đánhgiá caođó là
các tiêu chí đánhgiá tínhhợppháp
của quyết định hành chính và đối
thoại trongánhànhchính (đãđược
ghi nhận đưa vào dự thảo Luật Tố
tụng hành chính sửa đổi).
Khácvớinhiều thẩmphán thường
ngại xuất hiện trên báo chí, Thẩm
phánHùng sẵn lòngđồnghànhvới
báo chí, thể hiệnnhữngquanđiểm
về pháp lý củamình rất thoải mái,
không né tránh bất kỳ vấn đề gì.
Không ít trường hợp ông sẵn sàng
đi ngược lại quan điểm củaTAND
Tốicaonhưvụkhôngmiễn trừ trách
nhiệm cho thẩm phán xử oan...
“Nếu vì sợ cấp trênmà cấp dưới
không dám nói khác là rất nguy
hiểm.Đừngcomình lại đểcốđược
lòng cấp trên. Banđầu cũng cóvài
đồng nghiệp khó chịu với phong
cách thẳng như ruột ngựa của tôi.
Nhưng dần dần khi hiểu, họ lại
yêu thương tôi và bảo vệ lẫn nhau
trongcuộc sống. Sốngmàkhôngai
ghét làmónquà lớnmà tôi cóhiện
nay” - ông tâm sự.
s
Năm2012, ThẩmphánHùngnhậnđượcmột lá thư cảmơn từmột ông
cụquê ởMỹTú (SócTrăng). Ông cụ viết: “Nỗi oanức của tôi - người hưu
trí có công với cáchmạngbịmột quyết định tướcđất canh táchợppháp
nhiềunăm,bịphớt lờviệckêuoan,khiếunại.Naytòaphúcthẩmcôngminh
buộc tòa sơ thẩm thụ lý, giải quyết vụán, tôi rất vuimừng, xúcđộngvàcó
niềm tinvàocông lý”.Ôngcụcảmơn:“Thẩmphánđãcho tôimộtniềmhy
vọng,một niềm tinmãnh liệt vào công lý. Xingửi lời cảmơn, lời chúc sức
khỏevà tôi tin rằng thẩmphán sẽ còn cónhiềuquyết định côngminhđể
giúpđỡnhiềungười dânhơn...”.
Đưa cho tôi đọc lá thư, ThẩmphánHùng tâm sự: “Cái nghề thẩmphán,
chúng tôi xét xửđúng luậtmà làmđược chút gì chongười dânđỡ khổ là
mừng lắm! Lá thư cảm ơn này tôi sẽ lưu giữ cẩn thận vào ngăn tủ cùng
những lá thưkhácđể làmkỷniệm trongđời xét xử củamình”.
Ông kể có lầnmột người đàn ông sang trọng, thànhđạt rất vui mừng
khi nhìn thấy ông, thốt lên: “Em chào thầy” rồi chạy vội đếnbắt tay thân
mật khiếnôngngỡngàng. Nói chuyện, ôngmới nhớ lại nhiềunăm trước
anhphạm tội lừađảo, bị tòa sơ thẩmphạt án tửhình. Lênphúc thẩm, có
một số tình tiết giảmnhẹmà án sơ thẩm chưa xem xét nênônggiảm án
chongười này xuống tù chung thân. Bâygiờ anhđãđược tha,mởdoanh
nghiệp làm ăn rất khấm khá. “Quốc hội đã rất đúng đắn khi không đưa
án tử hình vào tội lừa đảo. Người đàn ông đó không đáng tội chết. Hồi
đónếu tôi không cânnhắc kỹmà tuyên y án sơ thẩm thì xãhội đãmất đi
mộtngười tốt.Câuchuyệnnàycũng làmộtnguồnđộngviên rất lớn trong
nghềvới tôi”- ôngnói.
Từngười línhđến
ngườithẩmphán
Năm1972, cùngcác thầy, trò
tại các trườngĐH, CĐ, trung
cấp... ởmiềnBắc,Thẩmphán
Hùngxếpbútnghiên lênđường
vàoNamđánhMỹ.Năm1976,
nướcnhà thốngnhất, ông trở
về tiếp tụchọc tập, công tác tại
mộtđơnvị kinh tếcủa tỉnhPhú
Khánh (cũ).
Năm1987, ôngđược tổchức
điềuđộng sangTAND tỉnhKhánh
Hòa.Tại đây, ông lần lượt trải
quacácchứcvụnhưchánhvăn
phòng, chánh tòahànhchính.
Từnăm1999, ôngđượcChủ tịch
nướcbổnhiệm làm thẩmphán
TANDTối caovàcông tác tại
TòaPhúc thẩmTANDTối cao tại
TP.HCMchođếnnay.
