8
THỨSÁU
19-6-2015
P
hap luat
mà luật không quy định tội danh,
hình phạt thì các anh không được
suydiễn, đemmột tội tươngứngép
vào để xử lý.
Nguyên tắc thứba là“bấthồi tốvà
hồi tố”.Vềbất hồi tố, ví dụbâygiờ
BLHScóquyđịnhcác tội danhmới
chưa cóhiệu lực thì không thể đem
cái đãxảy ra trướcđó raápdụng tội
danhmới được.Cònvềhồi tố, ví dụ
hình phạt trước đây là chung thân,
bây giờ là tử hình thì phải áp dụng
tù chung thân. Ngược lại trước đây
quy định hình phạt tử hìnhmà bây
giờ luật sửa lại thành tù chung thân
thì phải ápdụng tùchung thân.Tức
là áp dụng nguyên tắc có lợi cho bị
can, bị cáo.Tôi cho rằngbanguyên
tắcnàycầnphảibổsung rất rõ trong
lần sửa luật này.
Suydiễncótộidẫntới
oan,sai
.
Ôngcó thểnói rõhơnvềnguyên
tắc“suyđoánvô tội”vớiquanđiểm
củamình, thưaông?
+Hiệnnay thực tếở tarấtnhiềuvụ
án đưa lên tòa không
đủ chứng cứ để buộc
tội thì thay vì tuyên
không phạm tội, tòa
lại trả hồ sơ yêu cầu
điềutrabổsungđểlàm
sao cho đủ chứng cứ
buộc tội.Chuyệnnày
sẽlàmkéodàithờigian
giảiquyếtvụánvàcó
khi dẫn đến oan, sai.
Chưakể,ởmộtgócđộ
nàođónóđãvi phạm
nguyên tắc suy đoán
vô tội. Có nghĩa là
lúc anh kết luận, anh
không đủ chứng cứ buộc tội nhưng
anh cứ cảm nhận rằng nghi can có
tội, anh suy diễn nghi can có tội,
anhnhất quyết phải bổ sung chođủ
tội chứ anhkhônghề suynghĩ theo
hướng họ vô tội. Những cái này là
trái với nguyên tắc suyđoánvô tội.
Dođó tôi đềnghị lần sửađổi luật
nàycầnphảiquyđịnh rấtminhbạch
vềnguyên tắcnày.Đặcbiệt, luật cần
bổsungmộtnộihàmcủanguyên tắc
này làkhi tòaxét xửmà thấykhông
đủ chứng cứ buộc tội bị cáo thì tòa
LÊPHI
thựchiện
Đ
ại biểu (ĐB) TrầnDuLịch
chobiết điềuôngquan tâm
nhất là dự thảo BLTTHS
(sửa đổi) cần phải ghi nhận thêm
một số nguyên tắc cơ bản của tố
tụng hình sự.
Banguyêntắccần
bổsung
. Phóng viên
:
Cụ thể là những
nguyên tắc gì, thưaông?
+ĐB
TrầnDuLịch
:Nguyên tắc
thứnhấtmàchúng tađãnóinhiều là
nguyên tắc“suyđoánvô tội”,vốnđã
đượcquyđịnh trongHiếnpháp2013.
Nguyên tắc thứ hai là “không có
luật là không có tội”. Ngày 16-6,
phát biểu khi thảo luận về tội cố
ý làm trái các quy định của Nhà
nướcvềquản lýkinh tếgâyhậuquả
nghiêm trọngcủaBLHShiệnhành,
tôi gọi đây làmột điềukhoản“vét”.
“Vét”cónghĩa làanhđãkhông tuân
thủ chặt chẽ nguyên tắc “không có
luật làkhôngcó tội”.Chínhnguyên
tắc này buộc các cơ quan lập pháp
là nếu thực tiễn phát sinh quan hệ
mới cần xử lý hình sự thì anh phải
quyđịnh tội.Nguyên tắcnàykhông
chophépanh suydiễn.Một hànhvi
Quyềnđượcsốngantoàncủa
côngdân
Mớiđây, trả lờiphỏngvấncủa
PhápLuậtTP.HCM
, luậtsưTrươngTrọng
Nghĩa (ĐBQH, PhóChủ tịchLiênđoànLuật sưViệtNam) cũngcho rằng
chính tưduy, thói quen suyđoán có tội, tâm lý“chắc chắn làngười đó
có tội, giờphải làmsaochongườiđónhận tội”lànguyênnhândẫnđến
tình trạngbứccung, dùngnhụchìnhvàgây raoan, sai.
Theo ôngNghĩa, cần ápdụng triệt để nguyên tắc suy đoán vô tội.
Cầnphải hiểunguyên tắc nàyđược đặt ra khôngphải chỉ dành riêng
chongười bị tìnhnghi phạm tộimà làquyền conngười củamọi công
dân.Nógiúpmọi côngdânđượcsốngan toàn,đượcbảovệ trongmột
quốcgia cónhànướcphápquyền, códân chủ. Quyềnđược suyđoán
vô tội đãđược thiết lập từhàng trămnămqua, nógiúpxãhội an toàn
hơn.Mọi người đềuđược suyđoánvô tội. Aimuốnkết tội người khác
thì phải đi tìmchứngcứchứngminh. Cònngười bị tìnhnghi phạm tội
khôngcónghĩavụphải chứngminhmìnhkhôngcó tộimàmặcnhiên
được coi làvô tội.
Khôngđủ
chứngcứ,
tòaphải
tuyênvôtội
Ngày17-6,cácđạibiểuQuốchộiđãthảoluậnrấtsôinổivề
dựthảoBLTTHS(sửađổi)vớinhiềutưtưởngtiếnbộ.Bênlề
kỳhọp,
PhápLuậtTP.HCM
đãtraođổivớiđạibiểuTrầnDu
Lịch(PhóTrưởngĐoànĐạibiểuQuốchộiTP.HCM),một
ngườirấtquantâmtớidựluậtnày.
ĐBTrầnDuLịchđang traođổivớiPV
PhápLuậtTP.HC
M.Ảnh:L.PHI
bắt buộc phải tuyên bị cáo không
phạm tội.
. Thưa ông, ông nghĩ sao về việc
luậtphải theosátcuộc
sống để tránh sự suy
diễnchủquancủangười
tiến hành tố tụng?
+Đúng vậy. Ví dụ
bâygiờ cónhữngvấn
đềmới nhưng luật cũ
không quy định như
nhữnghànhvirấtnguy
hiểmliênquanđếncông
nghệ cao thì bây giờ
chúng ta phải gấp rút
bổsungvào luậtngay.
Chúng tachưa làmkịp
thì chúng takhông thể
suydiễnđược.
Trong lịch sử hình sự Pháp có
ghi nhận một trường hợp rất vui:
Cóngười vàonhàhàngăn, ănxong
đứng lênvềkhông trả tiền.Khi đưa
người này ra tòa, tòa khôngbiết xử
tộigìhếtnênmớiđem raxử tội “bội
tín”nhưngngười tachorằngnhưvậy
là suydiễn.Vì vậy, cácnhà làm luật
Pháp sau đó phải bổ sung vào đạo
luật hình sự tội “ăn quỵt”. Họ làm
luật chặt chẽcỡđó, không suydiễn,
hình sự là phải vậy.
. Xin cámơn ông.
▲
Bịbắtgỗlậu,thuêngườichémtrạmtrưởngbảovệrừng
Ngày18-6, TANDhuyệnKhánhVĩnh (KhánhHòa) đã xử
sơ thẩmLêĐứcBình,HồTríQuang,TrầnVănAnhvề tội cố
ýgây thương tích. Saukhi nghị án, HĐXXđã quyết định trả
hồ sơđểđiều trabổ sungvàyêucầuCQĐT tiếnhànhđối chất
giữacácbị cáovới ôngĐàoCôngThắng (người cóquyền lợi,
nghĩavụ liênquan) để làm rõhànhvi củaôngThắng cóphải
là đồngphạmvới các bị cáohaykhông.
Theo hồ sơ, do ông PhạmVăn Tâm (Trạm trưởng Trạm
quản lý bảo vệ rừng Liên Sang, thuộc Công ty TNHHmột
thành viên Lâm sảnKhánhHòa) và kiểm lâm nhiều lần bắt
gỗ lậu doBình vận chuyển nênBình có ýđịnh trả thù. Ngày
20-6-2014, Bình chuyển 2 triệu đồng vào tài khoản của vợ
LêQuốcĐịnhđểĐịnhcùngNguyễnThếHải từHàTĩnhvào
huyệnKhánhVĩnh đánh ôngTâm trả thù.
Chiều25-6-2014, Bìnhđimuamột SIMđiện thoại. 22giờ
cùng ngày, Bình gặpQuang (tài xế của ông Thắng) tại một
quán nước và nói: “Tí nữa cháu cho hai đứa lính chém cán
bộbảovệ rừngLiênSang, sauđó chú chởbọnnóvềnhà anh
Thắng trốn”. Quang đồng ý.
Khoảng23giờcùngngày,BìnhphâncôngVănAnhđếnTrạm
quản lý bảo
vệ rừngLiên
Sang kiểm
tra xem ông
Tâmcóởtrạm
không. Sau
khi VănAnh
chobiếttrong
trạm có ông
Tâm và một
người khác,
BìnhdặnĐịnh,
Hảichémvào
ngườicao lớn(tứcôngTâm)nhưngchỉchémvào taychân,không
chémvàođầu, chémxong thì lênô tôđậu trướcquánnướcgần
đócóngười chởđi.
Để lừa ôngTâm ra khỏi trạm, BìnhdùngSIM rácmớimua
gọi ôngTâmbáo lâm tặcđangvận chuyển19khúcgỗquý tại
Km43đườngNhaTrang -ĐàLạt. Sauđó, Bìnhnói vớiAnh,
Định,Hải làkhinàoôngTâmquay lại trạm thìchém,đồng thời
nóiAnhchạyxemáychởĐịnh,Hảimang theohai cái rựa làm
hungkhí, nấp trongbụi cây trước trạmđợi ôngTâmquay lại.
Sau khi nhận cuộc gọi củaBình, ôngTâm vàmột số đồng
nghiệp đi xemáy đến địa điểm như tin báo nhưng kiểm tra
không phát hiện gỗ lậu nên quay về. Khi ông Tâm về đến
trước cổng trạm thì bị Định, Hải lao đến cầm rựa chém tới
tấp vào lưng, ngực, cổ, tay khiến ông gục tại chỗ. ÔngTâm
được người dânđưa đi cấp cứu. TheoTrung tâmPhápy tỉnh
KhánhHòa, nạnnhân bị thương tật 32%.
Gâyánxong,ĐịnhvàHải ném rựa rồi lênô tôdoQuangchờ
sẵnđưavềnhàôngThắng.Sauđó, ôngThắngchởĐịnh,Hải ra
quốc lộ1đónxevềHàTĩnh.Trướckhiđi,ĐịnhvàHảinhậnđược
6 triệuđồng(Bìnhcho5 triệuđồng,ôngThắngcho1 triệuđồng).
Sauđó, Bình, Quang,VănAnhbị bắt, cònĐịnhvàHải bỏ
trốn (riêngĐịnh đến ngày 16-6-2015mới raCông an huyện
KhánhVĩnhđầu thúnênCQĐT tách raxử lý sau).Trongquá
trình điều tra, Bình khai ông Thắng chỉ đạo việc chém ông
TâmnhưngôngThắngkhông thừanhận, CQĐTcũngkhông
thu thậpđượcchứngcứkhácchứngminhvai tròcủaôngnày
nênchưađủcăncứđểxemxét tráchnhiệmhìnhsự.
ANBÌNH
Cácbị cáoBình,Quang,VănAnh
(từ trái
qua)
tạiphiên tòa.Ảnh:A.BÌNH
“Lúcanhkết luận,anh
khôngđủchứngcứbuộc
tộinhưnganhcứcảm
nhậnrằngnghicancótội,
anhsuydiễnnghicancó
tội,anhnhấtquyếtphải
bổsungchođủtộichứ
anhkhônghềsuynghĩ
theohướnghọvôtội.”
ĐB
TRẦNDULỊCH
