8
THỨ BA
7-7-2015
Tiêuđiểm
P
hap luat
THANHTÙNG -NGÂNNGA
LS
TRƯƠNGXUÂNTÁM
,
PhóChủ
nhiệmĐoànLS
tỉnhBàRịa-VũngTàu:
Quánhiêukhê, phiềnhà
Theo kinh nghiệmmấy chục năm hành
nghề luật sư (LS), tôi thấy rằngviệc cấpgiấy
chứng nhận (GCN) người bào chữa đang trở
thànhmột trong những rào cản lớn cho hoạt
độnghànhnghề củaLS.Năm2013, tôi nhận
bào chữa chobị can trongmột vụdo cơquan
điều tra Bộ Công an điều tra. Nhưng ba lần
xinđăngkýcấpGCNcơquannàyđều từchối
với lýdobị can từchốimờiLS.Sauđókhihồ
sơ chuyển qua giai đoạn truy tố thì tôi được
cấpgiấy, hỏi lại vì sao trước đó từ chối thì bị
cannàychobiết: “Chưabaogiờđiều traviên
(ĐTV) hỏi về việc này”.
Hiện nay, BLTTHS sửa đổi theo hướng sẽ
thay thếbằnggiấyđăngkýbàochữanhưngvề
bản chất thì cũng không khác. Bản thân loại
giấynàykhôngcógì xấunhưng thủ tụcđểcó
đượcnó thìvẫnnhiêukhêkhiyêucầuphải có
sự đồng ý của bị can, bị cáo. Trong khi việc
LS có gặp được bị can hay không thì thực tế
trần ai, vì cóhàng trăm cáchđể cơquanđiều
tra từchối, làmkhó.Tôi nghĩ nênbỏhẳnquy
định nàyđểLSkhông cònbị làm khó nữa.
LS
PHANTRUNGHOÀI
,
PhóChủ tịch
Liên đoànLSViệt Nam:
Bỏ luôn thủ tụcđăngký
Tôicho rằngviệcbỏ thủ tụccấpGCNngười
bàochữa trong tố tụnghìnhsự làviệc làmcần
thiết.Thực trạng thihànhBLTTHSnhữngnăm
qua cho thấy đây chính là rào cản lớn nhất,
hạnchế sự thamgiacủangười bàochữa, làm
ảnhhưởngnghiêm trọngđếncácquyềnvà lợi
ích hợp pháp của người bị đặt trong vòng tố
tụng. Không có lýgì khi LS thực hiệnquyền
bào chữa của công dân đượcHiến pháp quy
địnhmà lại phải đi “xin xỏ” các cơ quan tố
tụng. Trên thế giới, chỉ nước ta còn giữ quy
định cấpGCN người bào chữa. TrungQuốc
vừa qua cũng đã bãi bỏ thủ tục này.
Trướcđây,ChánhánTANDTốicaoTrương
Hòa Bình từng có ý kiến: “Người bào chữa
phảiđược thamgiangaykhicósựđềnghịhoặc
đồngýcủangười bị tạmgiữ, bị can, bị cáovà
họ chỉ cần đăng ký với cơ quan tố tụng. Nên
LTS:
ViệcTANDquận1
(TP.HCM) từchối cấpgiấy
chứngnhậnbàochữacho luật
sưvì lýdochưacóchữkýđồng
ýcủabị cáo (tuysauđó tòanày
đãkhắcphục) lại lầnnữa làm
dấy lênvấnđề:Cónênbỏ luôn
quyđịnhcấpgiấychứngnhận
bàochữahayvẫngiữnhưngcó
cải tiến?
Chúng tôixinđăng tảinhững
ýkiếnxungquanhquyđịnhnày.
Bỏgiấy
chứngnhận
bàochữa
làhợplý
Trênthựctế,thủtụccấpgiấychứngnhậnbàochữacho
luậtsưrấtnhiêukhê,phiềnhà,trongkhigiấynàykhông
cầnthiết,khônggiảiquyếtđượcgì.
Mộttrườnghợptừchối
Ngày23-9-2014,VănphòngLSHoaSen làmcôngvăngửiđếnTrại tạmgiamChíHòa (Côngan
TP.HCM)đềnghịbangiám thịhỗ trợ lấyýkiếnvàxácnhậnchữkýcủacácbị canPVĐ,NĐT, LTL
(cùngbị khởi tốvề tội lừađảochiếmđoạt tài sản)vềviệcnhờLSbàochữachocácbị can trên.
Tuynhiên, ngày25-9-2014,Trại tạmgiamChíHòa lại căncứvàoĐiều49, 56, 57, 58BLTTHS
năm2003vàMục2 -Phần IINghịquyếtsố03/2004/NQ-HĐTPcủaHộiđồngThẩmphánTAND
Tối caođể cho rằng trườnghợp trênkhông thuộc thẩmquyềngiải quyết của trại. Từđó, trại
này trả lại hồ sơchoVănphòngLSHoaSenvàđềnghị vănphòngLSnày liênhệvới cơquan
đang thụ lývụán (VKSNDTP.HCM)đểđượcgiải quyết theoquyđịnh.
TòacấpGCNmàkhôngcần
ýkiếnbịcáo
Chỉ cần LS nộpđầy đủgiấy tờ (gồm yêu cầu
mời LS bào chữa của người nhà bị cáo, thẻ LS,
thẻhànhnghề,giấygiới thiệucủavănphòngLS
hoặctổchức)chothẩmphánđượcphâncônggiải
quyết vụán là tòa chúng tôi cấpGCNbào chữa
choLSngay. Bởibị cáoở trong trại tạmgiam, LS
khôngcógiấygiới thiệucủa tòacũngnhưGCN
bào chữa thì làm sao trại giam có thể trích xuất
bị cáochoLSgặpđược!
Thẩmphán
TRƯƠNGVIỆTHỒNG
,
Chánhán
TANDhuyệnCầnGiờ, TP.HCM
bỏquyđịnhphải cóGCNbàochữa.Bởi vì về
bản chất, quyền được nhờ người bào chữa là
quyền củangười bị tạmgiữ, bị can, bị cáovà
chỉbịhạnchếbởi luậtchứkhôngphảibởiviệc
cấpgiấyvốnmangnặng thủ tụchànhchính”.
BLTTHSsửađổiđang theohướngbỏGCN
bàochữa, thayvàođó làgiấyđăngkýbàochữa
và rút ngắn thời gianđăngký.Nhưngdự thảo
lại quy định chủ thể có quyền cấp giấy đăng
ký là ĐTV thay vì thủ trưởng hoặc phó thủ
trưởngcơquanđiều tranhư trước.Đây làđiều
chưaổn, bởi vềchủ thể trongquanhệ tố tụng
thì ĐTV và LS ngang hàng nhau. Do đó, tôi
nghĩ bỏ luôn thủ tục đăng ký bào chữa. Chỉ
cần thẻLS, đơnyêucầuvàgiấygiới thiệucủa
tổ chứchànhnghề củakháchhàngmangđến
thì cơquanđiều tra sẽcậpnhật vào thủ tục tố
tụngvàchoLS thamgia, khôngcầnphải làm
thủ tục gì khác.
LS
TRƯƠNGTRỌNGNGHĨA
,
Ủy viên
Ủy banTư pháp củaQuốc hội:
BỏGCNbàochữa:
Yêucầuhợp lývàhợphiến
Theo tôi, cấpGCNbàochữahaygiấyđăng
kýbào chữađềukhông cần thiết. Chỉ cầnLS
nộpđủba loại giấy (thẻLS, giấyyêu cầu của
bị can/bị cáo, gia đình hoặc người đại diện
theopháp luật củahọvàgiấygiới thiệucủa tổ
chứchànhnghềLS) làphải choLSgặpngười
bị tạmgiữ, tạmgiamđể thực hiệnquyềnbào
chữa. Khi ra vào trại giam thì LS vẫn luôn
phải xuất trình thẻ LS và giấy giới thiệu và
trongviệcgặpgỡphạmnhân thì LSđềuphải
kýnhậnvàobiênbảnkhi gặpvàkhi làmviệc
xong.Dođó, dùkhôngcóGCNbàochữa, trại
giamvẫnquản lý chặt chẽ côngviệc củaLS.
Tuy nhiên, do điều kiện của chúng ta về
quản lý số hóa chưa tốt và do thói quen nên
cơquan tố tụngvẫn thấycầncómột tờgiấydo
mìnhpháthành thìmớiyên tâm.Đểdunghòa,
tronghoàncảnhhiệnnay thìgiấyđăngkýbào
chữa, nhưđềxuất củadự thảoBLTTHS, cũng
làmột giải pháp. Giấy đăng ký - chứ không
phảixinphép -bàochữanhưmộtchứng từghi
nhậnLS đã nộp đủ các loại giấy tờ cần thiết
vàcơquan tố tụngcũngđãnhậnđủgiấy tờấy.
Tuynhiên, sự thayđổinàykhônggiảiquyết
được vấn đề, nếu cơ quan tố tụng cứ khăng
khăngđòi phải có sựđồngýcủangười bị tạm
giam, tạmgiữnhưng thực tế lạikhôngchoLS
gặphọ.Đòi hỏi phải có sựđồngýcủabị can/
bị cáo làkhônghợp lý, vì rấthiếm trườnghợp
người bị tạm giữ, tạm giam từ chối LS, trừ
trườnghợphọbị “tácđộngnàođấy”nên “sợ
cóLS thì bị xửnặnghơn”hoặcdo thiếuhiểu
biết quyềnbàochữahiếnđịnhcủamình. Lấy
sự đồng ý ban đầu này để làm điều kiện cấp
GCN bào chữa là không cần thiết, vì người
được bào chữa, dù đã đồng ý, vẫn có quyền
từ chối hay thayđổi LSbất kỳgiai đoạnnào.
Theo tôi, có thể giải quyết vướngmắc này
như sau:KhiLSđãnộpđủba loại giấy tờnêu
trên với cơ quan tố tụng thì phải choLS gặp
người được bào chữa ngay lập tức. Tại cuộc
gặp này, người được bào chữa xác nhận việc
đồngý choLSbào chữa chomìnhvà kývào
giấyđăngkýbàochữa (theomẫu in sẵn). Sau
đó ĐTV ký xác nhận và đóng dấu vào giấy
đăng ký bào chữa. Giấy này được sử dụng
trong suốt cácgiai đoạn tố tụng, trừphi có sự
thỏa thuậnhayyêucầu thayđổibàochữaviên.
LS
PHANNGỌCNHÀN
,
ĐoànLS tỉnhĐắk Lắk:
Tòakhông làm thì ai làmđược
bâygiờ?
Tòaphải nhậnđơncủaLS rồi đến trại giam
xin ý kiến của bị cáo. Nếu bị cáo đồng ý thì
tòa cấpGCN cho LS. Việc tòa cho rằng “sợ
bị cáo ra phiên tòa từ chối LS thì giải quyết
ra sao?” là lo hơi bị xa. Khi đó, tòa hỏi: “Bị
cáo được quyền tự bào chữa chomình hoặc
nhờLS”, nếu lúcđóbị cáo từchốiLS thì xem
nhưLS… về nghỉ, chẳng sao cả. Do đó, tòa
phải cấpGCNvì chỉ có tòamới vào trại giam
được.Tòakhông làm thì ai làmđượcbâygiờ!
LS
BÙIQUANGNGHIÊM
,
PhóChủnhiệmĐoànLSTP.HCM:
Không thểvui thì tòa cấp,
không thì thôi
Tôi từng bào chữa cho nhiều bị cáo ở xa,
có bị cáo bị giam tận ngoài Bắc. Vì thế, để
tránh tốncông sứccủa tòa, lúcnày tòa sẽcấp
cho LS giấy giới thiệu, nhờ có giấy nàymà
tôimới có thể vào trại giamgặpđược bị cáo.
Từ đó mới biết được bị cáo có đồng ý mời
LS tham gia bào chữa chomình hay không.
Nếubị cáođồngýký tên thìLSmangvề, tòa
sẽ cấpGCNbào chữa.Như thế đều thuận lợi
chocảhai bên.Chứ tòamà raHàNội thìmệt
và tốn kém lắm! Tôi làm như vậy rất nhiều
lần rồi. Đâykhôngphải là chuyệnvui thì tòa
cấp, khôngvui thì tòakhôngcấpmà là sự tôn
trọng lẫn nhau. Nếu đôi bên chỉ chăm chăm
cãi lý với nhau, ai đúng, ai sai chỉ làm tốn
thời gianmà thôi.Nếu thẩmphán từchối cấp
GCN bào chữa, LS nên gặp trực tiếp chánh
án, kèm theovănbảnnói rõđể cùngnhau có
hướnggiải quyết ổn thỏa.
s
Dobị cáoNguyễnVũThanhPhongđangbị tạm
giam,bàVũThịLoan -mẹPhongphải tự liênhệ
nhờLSNguyễnVănQuynhbàochữachoconmình
tạiTANDquận1.Ảnh:NGÂNNGA
Giấy từchối lấyýkiếnxácnhậncủabị cáocủa
Trại tạmgiamChíHòa.Ảnh:NGÂNNGA
