CHỦNHẬT 18-10-2015
10
SỨCKHỎE
Ngaytrongcơndịchcảmcúm
,
khônghẳnmọingườiđềumắc
bệnh, khônghẳnai cũngbệnh
nặngnhưai.
Bốnmùa
hoàicảm
Conngười sinh rađể bốnmùađều cảm. Nhưng cảm ởđây nên là cảm
xúc, cảmđộng, cảm kích… chứ khôngphải cảm…mạoquanhnăm.
BS
LƯƠNGLỄHOÀNG
P
hải nói ngayđểđộcgiả
đừng hiểu lầm. Tựa đề
bài này không hề gắn
liền với cảm xúc lãng
mạn theo dòng thời
gian vừa đến đã vội đi. Hoài cảm
bốn mùa đề cập ở đây chỉ nhằm
nói đến tình trạngquanhnăm suốt
thánghết cảm thì cúm, hễ trở trời
là ngã bệnh!
Chữagốchaychữangọn?
Có thể phânbiệt khuynhhướng
điều trịcảmcúmvàohainhómkhác
biệt rõ rệt. Nhóm thứ nhất đặt hết
tin tưởngvào thuốc trị cảm.Nhóm
nàyhiệnnayđangchiếmđasố,phần
vì cuộc sốngmang tiếng hiện đại
càng lúc càng đẩy con người vào
thế thụ động, phần vì hình thức
quảng cáo thuốc ngày càng thêm
khéo léo, tinhvi.Nhóm thứhai thì
ngược lại, bao gồm các đối tượng
đã từ lâu tự đặt câu hỏi không lẽ
tháng nào cũng phải tối thiểu 10
ngàydùng thuốccảm?Nếu thế thì
cơ thể chịu sao cho thấuphảnứng
phụ? Nếu phải thế thì sức kháng
bệnh không lẽ chỉ là tên gọi cho
oai?Nhóm này tuy trướcmắt vẫn
còn là số ít nhưng có chiềuhướng
tăng dần song song với hiểu biết
về yhọc của người bệnh.
Nội lựchayngoại viện?
Mọibiệnphápvệsinhdựphòng,
từ khẩu trang khi đi ra đường cho
đến thóiquenrửa taynhiều lần trong
ngày đương nhiên cần thiết. Dùng
thuốc cảm và nhanh chân tìm đến
thầy thuốcnếu saubangày tựđiều
trịmàkhông thuyêngiảm làchuyện
cần làm.Nhưngmặt khác, ai cũng
hiểu thuốcgiải cảmđúng là trị cảm
cho qua cơn nhưng không thể giải
quyết vấn nạn tại sao cứ nay cảm
mai cúm. Chính vì thế, muốn rút
ngắn liệu trìnhcũngnhưgiảm thiểu
tần suất và cường độ của cơn cảm
cúm,khôngcócáchnàokhéohơn là
đánh thứcsứcđềkhángcủacơ thể.
Mượnmồhôi làm thuốc
Tráivớidựđoáncủanhiềungười,
kết quả cuộchội thảokhoahọcvề
cảmcúm tổchức tạiĐanMạchcho
thấyđasố thầy thuốcđồng lòng tán
dươngmột phươngpháphữuhiệu
để trịcảmcúm:Xônghơi!Giảiđộc
chocơ thểquađườngmồhôichính
là phương án chủđộngnhằmgiới
hạn tác hại của siêu vi gây cảm
cúm. Cần gì phải đến phòng tắm
hơi tối tân, chỉ cầnnồi nướcnóng,
tấm chăn dày và chút tinh dầu thì
cóngaybiệnphápgiải cảm.Trong
buổihội thảo, nhiềunhàđiều trịđã
mạnhdạnđềnghịvàihình thứcứng
dụngkinhnghiệm rấtđơngiảncủa
nhiềunềnyhọcdângianĐông-Tây.
Đó làchườmnóngphầnbắpchuối
và súcmiệng bằng nước nóng có
phamuối ăn theo tỉ lệmộtmuỗng
canhmuối ăn trong1 lítnước.Bên
cạnhmuối ăncũngcó thểdùngcác
loại tinh dầu thực vật như bạc hà,
khuynhdiệp…Riêngvềphần súc
miệng nên lưu ý súc miệng mỗi
bốngiờmột lần, nghĩa lànhiều lần
trong ngày. Các đồng nghiệp này
tất nhiên phải có lý do vững chắc
khikhôngnhắcđến thuốcgiải cảm
trongbuổi tranh luận.
Ẩm thực thay vì
uống thuốc
Trong thời gian bị cảm, cơ thể
dù không muốn cũng phải thất
thoát nhiều dịch thể do phản ứng
sốt, ho, sổmũi…Người đangcảm
cúmnênnhớuốngchođủ2 lítnước
chiađều trongngày.Nếugiữđược
tỉ lệ 2/3nước khoángvà 1/3nước
trànhư trà râubắp, trà rễ tranh, trà
cúc hoa… thì vi khuẩn cúm càng
thêm lúng túng. Khẩu phần trong
khi bị cảm cũng vì thế không nên
xâydựng trên thịt cáhay cácmón
dầu mỡ khó tiêu. Thực đơn cho
người bị cảm càng nhiều rau trái
tươi,càngnhiềumón lỏngcàng tốt.
Ăn sao cho nên thuốc lại càng
hayhơnnữa.Thầy thuốc cổ truyền
ởMexico rất tựhàovềmónsúpnui
nấuvới thịt gàvàớt cayđến le lưỡi
để trịcảmcúm,hohen.Khi sosánh
thànhphầnvàcáchnấumónsúpgà
xứMễvớinghệthuậtchếbiếnphởgà
đấtViệt thìnói rachỉ sợbịphêbình
làmèo khenmèo dài đuôi. Phở gà
nước taquả thật hơnxa từchất đến
lượng.Ngườiđangcảmcúmnênthử
dùng tôphởgàkhông lấynướcbéo
nhưng đầy đủ hành trần, rau thơm,
nhiều tiêu lạidằn thêm ít látớthiểm
thìsẽhiểuđâu làgiá trịcủakho tàng
kinhnghiệmyhọcdângian.
Cảmhoài vì tâmbấtan
Thùngoài coi vậymàdễchống.
Giặc trongmớinguyvìkhó lường.
Dù làdùng thuốchaykhôngdùng
thuốc, bất kỳphươngpháp trị cảm
nào cũng khó mà hiệu quả trên
một nhóm đối tượng đặc biệt.
Đó là sốngười rất dễ bị cảm cúm
không phải vì trời trở lạnh mà
vì phải thường sống trong cảnh
căng thẳng tinh thầndo chưa giải
quyết đượcmâu thuẫn tâm lý, gia
đình, xã hội nào đó. Siêu vi sinh
cảmcúm tuy thiênhìnhvạn trạng
nhưngvẫnchưa thấmvàođâuvới
lòng người trongmê lộ. Với loại
cảm cúm này thì có nốc nguyên
hộp thuốcgiải cảm, có chiêu trọn
chai thuốc sinh tố… cũng bằng
thừa nếu đối tượng không tìm ra
lối thoát cho chínhmình.
◄
Côngviệccăngthẳngtăngnguycơ
độtquỵ
Một nghiêncứumới củacácnhàkhoahọc thuộcĐHYkhoaMiền
Nam (Quảng Châu, Trung Quốc) công bố trên tạp chí
Neurology
cho thấy công việc căng thẳng có thể làm tăng nguy cơ đột quỵ.
Những công việc thụ động như bảo vệ trường học hoặc lao động
chân tayđược xem là côngviệc cómức căng thẳng thấpvì ít quyền
ra quyết định nhưng cũng ít chịu đòi hỏi. Những việc như kiến trúc
sư hay nhà khoa học được coi là công việc căng thẳng thấp vì chịu
đòi hỏi thấpvàđượcquyềnquyết địnhcao.Trongkhi đó, bác sĩ, giáo
viên, kỹ sưđược xem là côngviệc cómức căng thẳng trungbìnhvì
chịu đòi hỏi cao nhưng quyền quyết định cũng cao. Trong khi đó,
nhữngcôngviệcnhưbồi bàn, y táđượcxem làcóđộcăng thẳngcao
vì chịu đòi hỏi caomà quyền quyết định lại thấp.
Nghiên cứu được thực hiện với gần 140.000 người, họ được
theo dõi 3-17 năm. Kết quả, so với người làm công việc có độ
căng thẳng thấp, nguy cơ đột quỵ của người làm công việc có độ
căng thẳng cao cao hơn tới 22%. Ở phụ nữ, so với những người
làm côngviệc ít căng thẳng, nguy cơđột quỵ của người làm công
việc căng thẳng cao cao hơn 33%. Ở cả hai phái, nguy cơ đột quỵ
do thiếu máu cục bộ do có cục máu đông ngăn máu về não của
người làm côngviệc căng thẳng cao caohơnngười làm côngviệc
ít căng thẳng tới 58%.
THIÊNÂN
Cẩnthậnvớithuốcbổsung,thựcphẩm
chứcnăng
Các loại thuốc bổ sung đã khiến trung bình 23.000 người phải đi
cấpcứumỗi nămởMỹ, theomột thốngkêcủaTrung tâmKiểm soát
vàPhòng chốngdịchbệnhMỹ (CDC) vừa côngbố trên tạp chí
New
England Journal of Medicine
. Đó là các sản phẩm thảo dược, các
loại amino acid, vitamin, khoáng chất, các sản phẩm dinh dưỡng…
thường được quảng cáo “hoàn toàn từ thiên nhiên”, có tác dụng hỗ
trợ giảm cân, tăng năng lượng…
Trongkhoảng23.000người đi cấpcứucó9%phải nhậpviệnđiều
trị sauđó, phần lớn làvì ảnhhưởngđến tim. 43%người dùng thuốc
giảm cân, 46% người dùng thuốc bổ sung năng lượng, 50% người
dùng thuốc tạo cơvà37%người dùng thuốchỗ trợ tìnhdụcgặp các
triệu chứngvề tim.
Ngành công nghiệp thuốc bổ sung, thực phẩm chức năng ởMỹ
trị giá 14,8 tỉ USD. Các loại thuốc, thực phẩm này có thể thoảimái
tung ra thị trườngmà không cần được CụcQuản lýThực phẩm và
Dược phẩmMỹ (FDA) chứngnhận.
TheoGSCurtisHaas tạiTrung tâmYkhoa thuốcĐHRochester
(Mỹ), người tiêu dùng nên tỉnh táo và thận trọng trong sử dụng
thuốc bổ sung vì thống kê đã củng cố nhận định các sản phẩm
dù từ tự nhiên chưa hẳn đã an toàn, hoàn toàn không có rủi ro.
ĐĂNGKHOA
Vaccinesốtrétcóthểchữaungthư
Mộtnghiêncứumớicủacácnhànghiêncứusốt rétĐHCopenhagen
(ĐanMạch) và các nhà nghiên cứu ung thưĐHBritish Columbia
(Canada) côngbố trên tạp chí
CancerCell
đưa đếnhyvọngmới về
chữa trịung thưnhờvàovaccinechốngsốt rét.Điềunàyvô tìnhđược
phát hiện khi các nhà nghiên cứu đang tìm kiếm sáng chế vaccine
chống sốt rét chophụnữmang thai.
Nhau thaihình thành từmột số tếbàovàchỉ trongvài thángđã tăng
trưởng thànhmột bộ phận nặng gần cả ký để cung cấp dinh dưỡng
cho thai nhi.Đà tăng trưởng của các khối uung thư cũngmạnhnhư
vậy. Sự tương đồng này đã được các nhà khoa học chú ý tìm kiếm
hàng thập niên nay, theo GSAli Salanti tại khoaMiễn dịch và Vi
trùng học tạiĐHCopenhagen.
Trongquá trìnhnghiêncứu, cácnhàkhoahọcnhận thấycósự tương
đồng giữa nhau thai và khối u: đều có các phân tử carbohydrate có
nhiệmvụ thúcđẩy tăng trưởng.Họđã tạo ramột loại phân tửprotein
cóchứađộc tố trongcácký sinh trùng sốt rét.Một khi đượcđưavào
cơ thể, cácphân tửproteincóđộc tốnày sẽ tìmvà tiêudiệt cácphân
tử carbohydrate có trong nhau thai và tế bào ung thư, dẫn đến nhau
thai và khối u sẽ chết dần.
Thử nghiệm đã được thực hiện trên chuột và đã cho kết quả tốt
trong điều trị một số loại bệnh ung thư. Thử nghiệm trên người sẽ
chỉ đượcbắt đầu sớmnhất saubốnnămnữa. Cácnhànghiên cứu tự
tin phương pháp điều trị này sẽ không có tác dụng phụ, vì thực tế
thử nghiệm đã cho thấy các phân tử protein có độc tố trong ký sinh
trùng sốt rét sẽchỉ tìmkiếmvà tiêudiệt cácphân tửcarbohydratecó
trong nhau thai và tế bào ung thư chứ không ảnh hưởng đến các tế
bàokhác.Điềuhạn chế là phươngphápnày sẽ không ápdụngđược
với phụ nữmang thai.
ĐĂNGKHOA
Mộtchúthơiấmcókhó lắmkhông?
Cảmgiác lạnh làyếu tố tănghoạt tínhcủasiêucảmcúm.Ănmặc
choấmvì thế rấtcần thiết.Nhưngnhiềungười chưabiếtcảmgiác
lạnhở lòngbànchânchính làđònbẩykéodài tình trạngcảmcúm
vớinguycơbộinhiễmđườnghôhấp, tiếtniệu…Dođóđừng
mangvớẩmnếu lỡmắcmưa.Người vừabị cảmnên tìmcáchmỗi
ngàyhai lần,mỗi lần15phútngâmchân trongnướcnónghayhơ
nóng lòngbànchânhoặcbằngđènhồngngoại (nếu trọngTây)
hoặcbằngđiếungải cứu (nếu theo ta).
Đasốthầythuốcđồng lòngtándươngmộtphươngpháphữuhiệuđểtrịcảmcúm:
Xônghơi!
