14
THỨBA
24-11-2015
Phong su-Chuyen de
TRUNGNHÂN -TUỆMINH
S
ựphát triểncủamạngxãhộiđã tạođiềukiệnchongười
dùng dễ dàng đưa ra những tuyên bố nhằm bôi nhọ
người khác vì mạng xã hội cho phép thông điệp của
một người truyền đạt được đến hàng ngàn người khácmột
cách vô cùng nhanh chóng. Dù ở dạng thức nào đi chăng
nữa, từmột bài viết trênblog,một trạng thái trênFacebook
haymột đoạn video trênYouTube, hành vi bôi nhọ người
khác vẫn bị xử phạt nghiêmminh. Điều đó có nghĩa là bất
kỳai cũngcó thểbị kiệnvới nhữnggìmìnhđăng trênmạng.
Dọakiệnvì bị vukhống
TạiMelbourne (Úc)vào tháng5-2015,mộtphụnữđãchủ
độngđăng tải hìnhảnhmột người đànông tạimột trung tâm
thươngmại.Trongbàiviết,bàcảnhbáomọingười rằngngười
trong ảnh làmột “kẻ lập dị”, đang tìm cách chụp ảnh cùng
với các con của bàmà không xin phép. Bài viết của người
phụnữnày lập tứcđãnhậnđượchơn20.000 lượt chia sẻ từ
người dânÚc và thu hút sự chú ý của cảnh sát.
Việc theo dõi và âmmưu xâm hại trẻ em bị điều tra rất
nghiêm túc và xử phạt rất nặng tại Melbourne. Giới chức
tráchbắt đầuvàocuộcđiều traxem“kẻ lậpdị”đó làai.Chỉ
một ngày sau, người đàn ông này xuất hiện tại văn phòng
cảnh sát địa phương. Ông khẳng định những gì viết trên
mạng là sai sự thật vàmìnhhoàn toàn vô tội.
“Kẻ lập dị” trong bức ảnh trên hóa ra chỉ là một người
đànôngbình thường, chacủabađứacon, đangcốchụpảnh
“tự sướng” cùng với một poster phim để gửi cho các con
củamình xem. Thế nhưng trong ngày hôm đó ông đã liên
tụcnhậnđượcnhiều thông tinkhiếunại và thậm chí làhăm
dọađòi giết.Nhiềuhàngxómvàđồngnghiệpcủaôngcũng
nhìn thấybài đăngvàcó thái độkỳ thị với ông.Đếnkhi ông
nhìn thấybứcảnhvàhiểu rõ sựviệc thì ngay lập tức liênhệ
với cảnh sát vàgửi điện thoại củamìnhchocơquanđiều tra
xem xét. Theo tờ
DailyMail
, ông đang cân nhắc khởi kiện
người phụ nữ vì tội vu khống.
Bị kiệnvì phỉ bángngười khác
Mới tháng 8-2015, một cặp đôi tại Sydney (Úc) đã tốn
hơn15.000đôlaÚc tiền chi phí kiện tụngvì đănghình ảnh
và bình luận nói xấu vô căn cứ người hàng xóm của họ lên
mạngxãhội.Theo tờ
SydneyMorningHerald
, haivợchồng
Matt vàAnnettePalmerđãcáobuộcngười hàngxómNader
Mohareb của họ là “hung hăng”, “rất dễ phát điên” và “có
cáchànhvi xâmhại vàđedọađếnngười khác, cụ thể làvới
phụ nữ và trẻ em”.
MoharebđãkiệnhaivợchồngnhàPalmer ra tòanhiều lần
vì tội phỉ báng người khác. Mặc dù tòa không bắt cặp đôi
bồi thường chongười hàngxóm, hai vợ chồng cũngđã tốn
một khoản tiền khổng lồ chi phí kiện tụng. Cặp vợ chồng
nàysauđóđãđệđơnđòiMoharebbồi thườngchiphínhưng
bị tòa bác đơn kiện.
Còn tạiMỹ,nơimàcácminh tinhmànbạcvànhữngngười
nổi tiếng thường xuyên bị dè bỉu trênmạng xã hội, tài tử
Hollywood“gạocội” JamesWoodsđãquyết địnhkhởi kiện
một chủ tài khoảnmạngxãhội đòi bồi thường10 triệuđôla
Mỹvì vu khống ông nghiệnma túy.
Tài khoảnmạngxãhộiTwitter tênAbeList đãdèbỉunam
diễn viên và cho rằng ông “nghiện cocain”. Tin nhắn này
nhanh chóng được hàng trăm ngàn tài khoản Twitter theo
dõi JamesWoods “truyền tai” nhau.Woods đã quyết định
đệ đơn kiện chủ tài khoản này lên Tòa án Tối cao của TP
LosAngeles, bangCalifornia.
Ông khẳng định: “Hành vi vô tâm và tai hại của chủ tài
khoảnAbeList, thôngquakhảnăng lan truyền toàn cầu của
Internetđã làm tổnhạiđến tên tuổivàdanh tiếngcủa tôiở tầm
mứcquốc tế”.Theo trang
TheHollywoodReporter
, bịđơn là
mộtngười sống tạiTPLosAngeles,đã tốtnghiệpĐHHavard
danh tiếngvà có chồng làmột luật sưgiàu có.
Quan chứckiệnkhóhơnngười dân
Quyền tựdongôn luận làmột trongnhữngquyềncơbảncủa
conngười.Tuynhiên, trongnhiều trườnghợpviệcmộtngười
thựchiệnquyền tựdongôn luậncủamình lại gâyảnhhưởng
xấu đến danh tiếng củamột hoặc nhiều người khác. Khi ấy
hànhvi đóđượcxem làhànhvi phỉ báng, bôi nhọ, vukhống.
Nhữnghànhvi phỉ báng, bôi nhọ thườngkhông cấu thành
tộihìnhsự tronghệ thốngpháp luậtAnh,Mỹ.Dođó,nạnnhân
chỉ có thểkhởi kiệnđểđòi bồi thường thiệt hại.
DùmỗibangcủaMỹcónhữngquyđịnhkhácnhauvềvấn
đề này nhưng nhìn chung vẫn có những tiêu chuẩn thống
nhất. Ví dụ, để kiện đòi bồi thường vì bị phỉ báng, người
đi kiện phải chứngminh được những yếu tố sau: (1) Có sự
tuyên bố của một người khác, (2) Tuyên bố đó được lan
truyền rộng rãi, (3)Tuyênbốđó cógây thiệt hại chongười
đi kiện, (4)Tuyênbốđó sai sự thật, (5)Tuyênbốđókhông
thuộccác trườnghợpngoại lệ, đặcbiệt đượcnêu trong luật.
ỞAnh,một sự tuyênbố côngkhai bị cáobuộc làbôi nhọ
người khác có thể được đưa ra xét xử ởTòa án Phúc thẩm
vànghĩavụchứngminh thuộcvềngười đi kiện.
Nếungười
đikiện làviênchứcchínhphủhayngười củacôngchúng,
họphải chứngminh được sựác ý củahành vi bôi nhọ
.
Điềunày cũng tươngứngvới pháp luậtMỹ. ỞMỹ, công
dân được phép nói những gì họ nghĩ về các ứng viên bầu
cửvà những người nổi tiếngkhác.Vì vậymà các ứng viên
vànhữngngười nổi tiếngnhưdiễnviên, ca sĩ... thườnggặp
nhiều khó khăn hơn nếu muốn thắng một vụ kiện về bôi
nhọdanhdựdohọphải chứngminhđượccó“sựácý”.Vấn
đề này được xác định sau án lệ năm 1964 giữa Hustler và
Falwell. Theo tòa án, viên chức chính phủ chỉ có thể thắng
kiệnnếuhànhvi bôi nhọ lànhằmmụcđíchgây tổnhại đến
hình tượng chứ khôngxuất phát từmột sai sót dovôý.
ỞPháp, không khó để kiệnmột ai đó về hành vi bôi nhọ,
phỉ báng.Nếubị tòaxử thua trongvụkiệnmàbênđi kiện là
quanchứcchínhphủ,bênbịkiệncó thểphảiđốimặtvớimức
phạt là45.000euro -caohơnnhiềusovớimứcphạtkhibênđi
kiện làngườidânbình thường là12.000euro.VìvậyởPháp ít
khixảy ranhữngvụchỉ tríchquanchứcchínhphủ.Việckhiếu
nại cũngphải được thựchiện trongvòngba thángkể từngày
tuyênbốđượcphát hành, phát sónghayđăng trên Internet.
Còn tại Đức, quy định về bôi nhọ và vu khống được ghi
nhận từ Điều 185 đến Điều 200 của Bộ luật Hình sự và
người bôi nhọ, vukhốngngười kháccó thểbị tù từba tháng
đếnnămnămcùngmột khoản tiềnphạt.Người đi kiệnphải
gửi đơnkiệnđến tòa án trongvòngba nămkể từngày cuối
cùngcủanămmà thông tinmang tínhchấtbôinhọ, phỉbáng
được phát hành, phát sóng hay khi người đi kiện phát hiện
ra hànhvi trên.
s
Nóixấutrên
mạng:Quanchức
khókiệndân
Nóixấutrênmạngsẽnhậnmứcphạtrấtcaonếuchứngminhđược
hậuquảvàthiệthại.
Nghenóixấu,tổngthốngMỹ
đốiđápdídỏm
Tuyđượcbảovệbởi luậtphápchặtchẽ(xửphạtcáchành
vivukhốngvànóixấutrênmạng), theotờ
TheHollywood
Reporter
,đasốnhữngngườinổi tiếngvàgiớichính trịgia
tạiMỹthường“bỏngoài tai”nhữngđàmtiếunàynếunhư
lờicáobuộckhônggâythiệthạinghiêmtrọng.Tổngthống
MỹBarackObamavàotháng3-2015vừaquathậmchícòn
thamdựchươngtrìnhtruyềnhìnhthựctế JimmyKimmel
Liveđểđọcvàbình luậnvềnhững tinnhắn“nói xấu”ông
trênmạngxãhộiTwitter.Trướcốngkính truyềnhình trực
tiếp,Obamachỉcườikhẩykhiđọcmộtphànnàn rằng tóc
ông“ngàymộthoarâm”mặcdùông“khôngmảymaytrăn
trởgì đối với nhữnggì đangxảy ravới đấtnước”.Một tài
khoảnTwitterkháccònchếgiễuđôi taihơi to“đặc trưng”
củavị tổng thốngdamàuvới tinnhắn:“Làmcáchnàođể
làm chođôimắt củaObama sáng lên?Cứ chiếuđènpin
vàohai tai củaông ấy làđược!”. Không tức giận, vị tổng
thốngđươngnhiệmcủaMỹthậmchícònmở lờikhencâu
đùacủa tài khoảnnày làvôcùnghài hước.
Tổng thốngObama trả
lờihómhỉnh trướccác tin
nhắn“nóixấu”ông trên
chương trình truyềnhình
thực tế (ảnhminhhọa).
Ảnh:AP
Namdiễnviênngười
MỹJamesWoodsđãđệ
đơnkiệnđòimộtchủ tài
khoảnTwitternóiông
“nghiệncocain”phảibồi
thường10 triệuđôlaMỹ
(ảnhminhhọa).Ảnh:THE
HOLLYWOODREPORTER
