8
THỨ BA
24-11-2015
P
hap luat
THANHTÙNG
Đ
ầunăm2014,TANDhuyện
ĐứcLinh (BìnhThuận) thụ
lý một vụ tranh chấp hợp
đồngvay tài sảnmà nguyênđơn là
Quỹ tín dụng nhân dânMé Pu, bị
đơn là ôngLTG.
Tòanhậnhồ sơquácận
giờxử
Saumột thờigianchuẩnbịxétxử,
TANDhuyệnĐứcLinhđã tốngđạt
cho ôngG. thông báo ấn định lịch
xét xử sơ thẩm vụ án là vào lúc 13
giờ30ngày25-6-2014. Sauđóông
G. có đơn xin hoãn phiên tòa vì lý
do sức khỏe. Tòa chấpnhận rồi gửi
quyết địnhđưa vụ án ra xét xửmới
choôngG., ấnđịnh thời gianxét xử
làvào lúc13giờ30ngày11-7-2014.
Thời giannày, ôngG. cómờimột
luật sư bảo vệmình.Vị luật sư này
đãgửi hồ sơxin thamgiavụánđến
TANDhuyệnĐứcLinh theođường
bưuđiện.TheovănphòngcủaTAND
huyện, tòa chỉ nhậnđược hồ sơxin
tham gia vụ án của luật sư vào lúc
11 giờ trưa 11-7-2014, quá cận giờ
xử nên không kịp thông báo cho
thẩmphánchủ tọaphiên tòasơ thẩm
biết. Mặt khác, lãnh đạo tòa cũng
chưa có thời gian xem xét việc có
cấp giấy chứng nhận người bảo vệ
quyền và lợi ích hợp pháp cho luật
sư hay không.
Khônghoãnxử
Tạiphiênxửsơ thẩmngayđầugiờ
Luậtsưxin
thamgiavụ
án“phút89”
Mộttìnhhuốngtốtụnggâytranhcãi:Tòanhậnhồsơxintham
giavụáncủaluậtsư(quađườngbưuđiện)sátgiờxửnên
khôngkịpxemxét.Tạiphiênxửngaysauđó,bịđơnyêucầu
hoãnxửvìmuốncóluậtsưbảovệ,tòakhôngchấpnhận.Tòa
làmnhưvậylàđúnghaysai?
Theohướngdẫn,HĐXX
khôngđượchoãnphiên
tòavì lýdođươngsựyêu
cầutòahoãnxửđểnhờ
ngườibảovệmình.
Phảitrảnợchoquỹtíndụng
Theođơnkhởi kiệncủaQuỹ tíndụngnhândânMéPu, tháng10-2011,
vợ chồngôngG. vay 180 triệuđồngđể kinhdoanhphân, thuốc nông
nghiệp. SauđóôngG. trả80 triệuđồng, cònnợ lại100 triệuđồngđãquá
hạnnênđơnvịnàykiệnđòi.Trongkhiđó,phíaôngG. cho rằnghồsơvay
180 triệuđồng làdoquỹ tíndụng làmgiả, thựcchấtôngchỉ vay20 triệu
đồngnênôngchỉ đồngý trả số tiềnnày.
Xử sơ thẩm,TANDhuyệnĐứcLinhđã tuyênbuộcphíaôngG. phải trả
100triệuđồngvàtiền lãichoquỹtíndụng.Xửphúcthẩm,TANDtỉnhcũng
giữnguyênbảnánsơthẩm.SauđóôngG.đãgửiđơnkhiếunạigiámđốc
thẩm theohướnghủycảhai bảnán trên.
chiều đó, ôngG. cómặt nhưng xin
hoãn xử với lý do cần phải có luật
sư bảo vệ. HĐXX đã không chấp
nhận đề nghị của ông G., tiếp tục
xét xửbình thườngvà tuyênôngG.
thua kiện.
ÔngG.khángcáo.Ngoàiviệckhông
đồng tìnhvới phánquyết của tòa sơ
thẩm, ôngG. còn cho rằngHĐXX
đã cản trở quyền nhờ người khác
bảo vệ của ông khi không hoãn xử
để cấp giấy chứng nhận người bảo
vệquyền lợi cho luật sư củaôngdù
đã nhậnđủhồ sơ trước đó.
Tại phiênphúc thẩmmới đâycủa
TAND tỉnh Bình Thuận, đại diện
VKSND tỉnhBìnhThuận cho rằng
theo giải trình của thẩm phán cấp
sơ thẩm thì đến giờ
xử án, thẩmphánvẫn
không biết có thủ tục
yêu cầu luật sư củabị
đơn. Theo mốc thời
gian thì donhậnđược
hồ sơ của luật sư quá
cậngiờxửnênTAND
huyệnchưa làm thủ tụcxemxét cấp
giấychứngnhậncho luật sư.Dođó
trườnghợpnàyđượccoi là tạiphiên
tòađươngsựxinhoãnxửđểnhờ luật
sư bảo vệ chomình.
TheođạidiệnVKS, khoản4Điều
18Nghị quyết số 03-2012 củaHội
đồng Thẩm phán TAND Tối cao
(hướngdẫn thihànhmột sốquyđịnh
trong phầnNhững quy định chung
củaBLTTDS)quyđịnh:Nếu tạiphiên
tòađương sựmới nhờngười bảovệ
quyềnvà lợi íchhợppháp thìHĐXX
chấpnhậnnếungườiđượcđươngsự
nhờ có đủ giấy tờ cần thiết và việc
chấpnhậnđókhônggâycản trởcho
HĐXX tiếp tụcxét xửvụán.Ởđây,
trườnghợpcủaôngG. làcónhờ luật
sư bảo vệ nhưng luật
sưđó lạikhôngcómặt
tại phiên tòa.Nếu tòa
chấpnhậnyêucầucủa
ôngG.thìtòaphảihoãn
xử, nhưvậy làđã cản
trởviệcxétxử.Dovậy,
việc HĐXX sơ thẩm
không chấp nhận hoãn xử theo yêu
cầu của ôngG. là đúng.
Đồng tình,TAND tỉnhBìnhThuận
đãbácnộidungkhángcáovề tố tụng
này của ôngG.
Tòađúnghay sai?
Về mặt pháp lý, luật sưNguyễn
ToànThiện (ChủnhiệmĐoànLuật
sư tỉnhBìnhThuận)nhậnxét:Trong
ándân sự, khi luật sưgửi hồ sơxin
cấp giấy chứng nhận người bảo vệ
quyềnvà lợi íchhợpphápchođương
sự thì tòa phải cónghĩa vụxemxét
cócấphaykhông.Trongvụnày, luật
sư có gửi hồ sơ nhưng do cận thời
gianmở phiên xử nên tòa chưa kịp
xem xét cấp giấy thì tòa phải hoãn
xửđểxemxétyêucầunày.BLTTDS
không quy định luật sư phải gửi hồ
sơ tới cho tòa trướcbaonhiêungày
tòamởphiênxửmàchỉquyđịnh tòa
phải trả lời luậtsư trongvòngbangày
làmviệckể từkhi nhậnđượchồ sơ.
Cạnh đó, theo luật sưThiện, nên
hiểu theo hướng không phải khi ra
tòa ôngG. mới đề nghị nhờ luật sư
mà ông chỉ đề nghị tòa hoãn xử để
có thời gian công nhận tư cách của
luật sư ông mời tham gia vụ án.
“Chính thủ tụccấpgiấychứngnhận
người bảo vệ quyền lợi đã làm cản
trở quyền của đương sự chứ không
phải đương sự cản trở việc xét xử.
Nếukhôngcó thủ tụccấpgiấychứng
nhậnnày thì yêu cầu của ôngG. đã
được HĐXX chấp nhận” - luật sư
Thiện nói.
Tuy nhiên, TSNguyễnVănTiến
(TrườngĐHLuậtTP.HCM)lạicóquan
điểmkhác.Theoông,nếuHĐXXsơ
thẩm linhhoạthoãnxử thì tốtnhưng
xử luôn cũng không sai vì nguyên
tắc là đương sự phải chủ động bảo
vệquyền lợi củamìnhsaukhi tòađã
hoãnxử lầnđầu.Thông thường, nếu
tham gia vụ ánmà cận vềmặt thời
gianquá thì luật sưphải trực tiếpđến
tòa nộp hồ sơ chứ không nên chọn
cách gửi theo đường bưu điện, vốn
mất nhiều ngàymới đếnđược tòa.
Mặt khác, khoản 4Điều 29Nghị
quyết số 05-2012 của Hội đồng
Thẩm phánTANDTối cao (hướng
dẫn thi hànhmột sốquyđịnh trong
phần thủ tụcgiải quyết vụán tại tòa
án cấp sơ thẩm trongBLTTDS) đã
quyđịnh rất rõ:“HĐXXkhôngđược
hoãnphiên tòavì lýdo tạiphiên tòa,
đương sựyêucầuhoãnphiên tòađể
nhờ người bảo vệ quyền và lợi ích
hợp pháp của đương sự hoặc để ủy
quyền cho người khác tham gia tố
tụng thaymình”.
Đồng tình, một thẩm phán Tòa
Dân sựTANDTP.HCM cũng cho
rằng ông G. đã xin hoãn xử một
lần, được tòa sơ thẩm chấp thuận.
Nếu lần này tòa sơ thẩm tiếp tục
hoãn lần thứ hai thì không đúng
quy định bởi theo BLTTDS, đây
không phải là trường hợp tòa phải
hoãnxử.Hơnnữa, nếu tòahoãnxử
theo yêu cầu của ôngG. thì quyền
lợi của ôngG. được bảo vệ nhưng
quyền lợi của phía nguyên đơn lại
bị ảnh hưởng, như vậy là không
công bằng.
s
SửaBLDS:Bỏdichúcchungcủavợchồnglàhợplý
Di chúcchungcủavợchồng làhình thứcdi chúcphổbiếnở
ViệtNam thời xưa.Đơngiảnbởi vì tài sản tưnhânngàyxưa
là của gia đình. Chamẹ là người đứng đầu gia đình, cũng là
người đứng đầu, cai quản khối gia sản. Khi già yếu, chamẹ
thường lậpdi chúcđểphânchia tài sảngiữacáccon, đềphòng
khi chamẹ chết, các con có thể tranh cãi, dẫn đến xung đột,
mất đoàn kết, làm xấumặt gia đình, dòng họ.
Thóiquen lậpdi chúcđượcduy trìđếnngàynay.Tuynhiên,
quyềnsởhữu tưnhânvề tài sản trong luậthiệnhànhmang tính
chất cá nhân chứ khôngmang tính chất gia đình như trước.
Bởi vậy, việcchamẹ lậpdi chúcchung trongkhungcảnh luật
hiện hành phải được hiểu khác trước về bản chất. Đó không
phải làviệc chamẹ cùngnhauphânđịnh tài sản củagiađình
cho con cái. Suy cho cùngđóphải đượcghi nhậnnhư làviệc
cha vàmẹ,mỗi người có tư cách chủ sởhữu của riêngmình,
kết hợp trongviệcđịnhđoạt tài sản saukhi chết bằngcách thể
hiện ý chí cùngmột lúc, trong cùngmột văn bản.
Nói cáchkhác, di chúcgọi làchungcủavợchồngngàynay
có thể được coi là hai di chúc của hai chủ thể, được ghi nhận
trong cùngmột bản viết và được điều chỉnh theo luật chung
vềdi chúc, cũngnhư theo luật chungvề thựchiệnquyềnđịnh
đoạt củachủ sởhữu.Người lậpdi chúcchungcó tất cảquyền
dànhchongười lậpdi chúc, baogồmquyền sửađổi nội dung
di chúc. Tuy nhiên, trong trường hợp di chúc chung của vợ
chồng định đoạt tài sản chung thì việc sửa đổi tất nhiên phải
được sựđồng thuậncủavợchồng, theođúngnguyên tắcnhất
trí trongquản lý tài sảnchung, được thiết lập trong luật chung
về quyền sở hữu.
Hiểu theo cách đó thì việc xây dựngmột quy định đặc thù
về di chúc chung là không cần thiết. Việc bỏ quy định về di
chúc chung trongdự thảoBLDS (sửa đổi) không cónghĩa là
luật mới sẽ không thừa nhận giá trị của di chúc chung. Đơn
giản, di chúc chung của vợ chồng, theo tinh thần dự thảo,
hoàn toàn có thể được điều chỉnh bởi luật chungvề di chúc.
Thậm chí với quan niệm về bản chất của di chúc chung
như trên thì vợ chồng có thể đưa vào di chúc viết chung các
nội dungđịnhđoạt liênquanđến tài sản riêngcủamỗi người.
Mặt khác, di chúc chung của vợ chồngvẫnkhôngbịmất giá
trị trong trường hợp vợ chồng ly hônmà không sửa di chúc
trước khimột người chết.
Điềuchắcchắn làkhimột người lậpdi chúcchungchết thì
phầndi chúcdongười đó lập sẽphát sinhhiệu lực.Người còn
lại vẫn có quyền sửa đổi phần di chúc củamình. Quan niệm
mới về di chúc chung cho phép có được điều nàymà không
cần cómột quy định đặc thù về hiệu lực của di chúc chung
như trongBLDS năm2005.
PGS-TS
NGUYỄNNGỌCĐIỆN
,
PhóHiệu trưởng
TrườngĐHKinh tế - Luật TP.HCM
