14
THỨSÁU
11-12-2015
Phong su-Chuyen de
TRUNGNHÂN
C
hâu Âu trong năm 2015 ngập chìm trong những
cuộc khủng hoảng, vấn đề này vừa nhen nhóm tìm
ra lối thoát thì vấn đề khác lại xuất hiện. ChâuÂu
đi từ cơn ácmộngnàyđến cơn ácmộngkhác, từnhữngvụ
khủng bố tại Pháp, rơi máy bayĐức tại Pháp, căng thẳng
chính trị với Nga đến cuộc khủng hoảng nợ côngHy Lạp
và cuộc khủng hoảng người tị nạn lớn nhất từ sau Thế
chiến thứ hai. Tạp chí
TIME
bình luận đã có lúc người ta
bănkhoăn liệuLiênminhchâuÂucócòn tồn tại đượcnữa
hay không. Và trong những rối ren không hồi kết đó, vai
trò của nữThủ tướngĐứcAngelaMerkel nổi bật lên như
một đầu tàu lãnh đạo của cả châu lục.
“Thủ tướngcủa thếgiới tựdo”
Đó là“danhhiệu”mà tạpchí
TIME
đãdànhchongười họ
bầu chọn làm nhân vật của năm 2015 - nữThủ tướngĐức
AngelaMerkel.Biên tậpviênchịu tráchnhiệmquản lýcuộc
bìnhchọn -bàNancyGibbs lýgiải bàMerkel đã thắngcuộc
vì bà đã “dám kỳ vọng ở đất nước củamình nhiều hơn bất
kỳ chính trị gia nào dám kỳ vọng”. NancyGibbs viết: “Vì
đã cươngquyết đứng lên chống lại sự cườngquyền, cơhội
và lươn lẹo trong chính trị; vì đã lãnh đạo cương quyết giữ
vữngcácgiá trị đạođức trongmột thếgiớimàđóchỉ làđiều
xa xỉ, bàAngelaMerkel chính là nhân vật của năm2015”.
Khi “kinh đô ánh sáng” Paris bị khủng bố tấn công vào
những ngày đầu tiên của năm với vụ xả súng tại tòa soạn
CharlieHebdo
vàvụkhủngbốképvàingàysauđó, châuÂu
đãmơhồđoánđượchọsẽphảiđốimặtvớimộtnăm2015vô
vàn sónggió. Cuộc khủnghoảngnợ công tạiHyLạp trong
nămquakhôngnhữngđẩyđấtnướcnàyvàobờvựcphásản,
màcònđedọa sự tồnvongcủađồng tiềnchungchâuÂuvà
sựbền vững củaLiênminh châuÂu (EU).
CuộckhủnghoảngNga-UkraineđẩyphươngTâyvào tình
thếcăng thẳngcảvềanninh lẫnkinh tế.Luồngngười tị nạn
khổng lồđổvề châuÂuđedọanguyên tắc tựdođi lại - giá
trị cốt lõi của EU. Và những cuộc khủng bố đẫmmáu tại
Paris tháng11vừa qua lại càngmởđường cho sự sợhãi và
làn sóngđòi “đóng cửa, lậphàng ràovànghi ngờmọi thứ”.
BàMerkel đã trở thànhmột nhân tốkhông thể thiếu trong
giải quyết cácbài toánkhóđó của châuÂu: không chỉmột,
hai mà tận ba lần. Với những điều khoản cải cách nghiêm
ngặt, nước Đức củaMerkel đã dẫn đầu chương trình giải
cứuHy Lạp khỏi viễn cảnh phá sản do nợ công và qua đó
giải cứu cả đồng tiền chung euro.
Trước làn sóngđóng cửa biêngiới của nhiều thànhviên
EU, nước Đức củaMerkel cũng đi đầumở cửa chào đón
nhữngngười tị nạn, xemhọ là nhữngnạnnhân chứkhông
phải nhữngkẻ lan truyềnchủnghĩakhủngbốHồi giáocực
đoan. Và lần đầu tiên từ sauThế chiến thứ hai, nướcĐức
củaMerkel đã triển khai quân đội ra nước ngoài, hợp sức
tiêu diệt tận gốc tổ chức khủng bốNhà nước Hồi giáo tự
xưng (IS).
BàMerkel đãvàđangxâydựngmột nướcĐứcvới những
giá trị “lạ lẫm” -nhânđạo, khoandungvàhàophóng - trong
một thế giới của năm 2015 đầy những toan tính chính trị,
sợhãi, nghi kị vàhẹphòi.Tờ
TIME
bình luậnnhữngchính
sách của bà như một minh chứng cho thấy sức mạnh to
lớn mà nước Đức nắm trong tay có thể được sử dụng để
giúpđỡ, chứkhôngphải chỉ để tànphánhư trongquákhứ.
Trước những chỉ trích cho rằng chính sách hiện nay của
nướcĐức là quámềmmỏng, bàMerkel đã hùng hồn phát
biểu: “Nếu như chúng ta phải bắt đầu xin lỗi vì đã khoan
dung, thì đây không phải là tổquốc của tôi”.
Khôngmàumè, khôngồnào,
khônggiáođiều
Lớn lênvà trưởng thànhởĐôngĐức trong thời kỳChiến
tranh lạnh,chứngkiếnsựsụpđổcủabức tườngBerlin, trưởng
thànhvới sựnghiệpđầu tiên củamột nhà hóa học lượng tử
trước khi chuyển hướng đột ngột qua con đường chính trị,
chính quá khứ đầy biến động đó đã tạo nên bản lĩnh lãnh
đạo của bàMerkel ngàyhômnay.
Tuổi thơ và thời thanh xuân tại ĐôngĐức làmột bước
đệmquan trọng.Năm1989, khi bức tườngBerlin sụpđổ,
bà bắt đầu con đường chính trị, mang theo tất cả phẩm
chất cần thiết mà bà đã nuôi dưỡng trong môi trường
Đông Đức - sự kiên nhẫn, sự khoan dung, sự nghiêm
khắc của một trí thức và một nghị lực mạnh mẽ nhưng
không phô trương. BàMerkel đã bước vào chính trường
nước Đức mới thống nhất khi mà người gốc miền Đông
và phụ nữ vẫn còn là những “người xa lạ” của nơi này.
Và bà đã thành công.
Không có nhà lãnh đạo nào trong các cường quốc châu
Âu hiện nay có được vốn sống và góc nhìn từng trải như
vị nữ thủ tướng Đức. Sinh ra và lớn lên phía bên kia bức
tườngBerlin, bàhiểu rõvềkhát khao tựdocủangười tị nạn,
cũng như những nguy hiểmmà người ta sẵn sàng đánh đổi
để đạt được tự do.
Cuộc khủng hoảng kinh tế tại Hy Lạp cũng không quá
lạ lẫm với nhà lãnh đạo nước Đức. Năm 2012, bà từng
nhắc nhở các nhà chỉ trích rằng: “Tôi đã từng chứngkiến
sự sụp đổ kinh tế ở quốc
giamà tôi lớn lên”.Và từ
những trải nghiệmxương
máu đó, bà cảnh báo nếu
vấnđềHyLạpkhôngđược
giải quyết, châu Âu sẽ
“khôngcòn làmột lụcđịa
giàu có mà thế giới phải
lắng nghe và mọi người
phải chú ý”.
NancyGibbsbình luận:
ỞbàMerkel khôngcócái
gọi là “phong cách chính
trị”.Vị này viết: “Không
màu mè, không ồn ào,
không thuyết giáo; đơn
giản ở bà là sự nhạy bén
chỉ có thể có ở những
người đã phải đấu tranh
để sinh tồnvà sựkỹ lưỡng
về chứng cứmà chỉ có ở
một nhàkhoahọc”.Kể từ
khiMerkel đượcbầu làm
nữ thủ tướngđầu tiên của
nướcĐứcvàonăm2005,
lãnhđạonềnkinh tế lớn thứ tư thếgiới, bà chưabaogiờ tỏ
rahàonhoáng.Nhưngbất kỳkhi nào có sự thách thức, bà
sẽ chiến thắng ápđảobằng sự thôngminh, bềnbỉ và hiệu
quả, nhưnhữnggì tờ
TIME
mô tả - “dẫnđầu từphía sau”.
Đangđối diệnnhiều sónggió
Không phải mọi người đều đồng tình với nữ thủ tướng
Đức.Ứngcửviên tổng thốngMỹ -người đứng thứba trong
cuộcbìnhchọncủa
TIME
cũnggọi chínhsáchcủabàMerkel
trongvấnđềngười tị nạn là “điên rồ”. Làn sóngngười biểu
tình chốngngười tị nạnvàbài xíchngườiHồi giáođạtmức
kỷ lục ởĐức, gọi bà là “kẻ phảnbội”.
Nhiều đồngminh chính trị của bàMerkel đã lên tiếng lo
ngại nhà lãnh đạo đầy thực dụngmột thời của nước Đức
giờ đây đang trở nên “mềm yếu”. Họ cảnh báo người dân
sẽ không để làm loạn nước Đức. Những đối thủ chính trị
cáobuộcbàđangđẩynướcĐứcđếnbờvực sụpđổvềkinh
tế và “tự sát về văn hóa”.
Từ tháng10-2015,Đứcđãphải tiếpnhậngần10.000người
tị nạnvànhậpcưmỗi ngàyvới tỉnhBavaria lànút tiếpnhận
chủyếu.Nhữngsứcépvềphúc lợi, anninhvàxãhộibắtđầu
đè nặng lên cuộc sống của người Đức.Mức ủng hộ của bà
Merkel cũngđãgiảm liên tục từ tháng5đến tháng10-2015
vì chính sách của bà đối với người nhập cư.
Tờxã luậnbảo thủ
DieWelt
chođăngcácbáocáo tìnhbáo
về nguy cơ khủng bốmà nướcĐức đang đối mặt. “Chúng
ta đangnhập khẩu chủnghĩa cực đoanHồi giáo, chủnghĩa
bài DoThái củaẢRập, những xung đột quốc gia - sắc tộc
vànhữngconngười cócáchhiểu rất khácvềxãhội vàpháp
luật của chúng ta”. Phản ứng trước quyết định của
TIME
,
tờ
DieWelt
bình luận: BàMerkel trong suốt một thập niên
lãnh đạo nướcĐức “chưa từng đối mặt với nhiều chỉ trích
nhưhiện nayđối với chính sáchngười tị nạn”.
Tuynhiên, câunóicủabàMerkel -“Nếunhưchúng taphải
bắt đầu xin lỗi vì đã khoan dung, thì đây không phải là tổ
quốccủa tôi” - rõ ràng tới hiện tại khôngphải làmột lời nói
dân túyhaygiáođiều.Vì phải đốimặt với nhữngkhókhăn
và bất đồng khủng khiếp, tài năng lãnh đạo của bàAngela
Merkelmới càng đángnể phục.
s
Nhữngcúhích
của“bàđầm
thép”châuÂu
“Nếunhưchúngtaphảibắtđầuxinlỗivìđãkhoandung,thìđây
khôngphảilàtổquốccủatôi”.
TIME
bịchỉ
tríchvìchọn
bàMerkel
BiêntậpviênFelixSteiner
tờ
DeutscheWelle
chỉ trích
TIME
đãcangợi chínhsách
củabàMerkelmàkhôngcân
nhắc liệuchính sáchđócó
thựctếhaykhông.Ôngnói
quyếtđịnhnàyđượcđưara
bởi “một nhóm những kẻ
thunhậpvàcao thiên tảvề
chínhtrị,trongmộtquốcgia
gầnnhư không tiếpnhận
một người tị nạnnào”. Dù
đượctờ
TIME
vàcộngđồng
quốctếxemtrọngvềnhững
chínhsáchnhânđạođốivới
chínhsáchngười tịnạn,bà
Merkel vẫnđangphải chật
vậtngaytrênchínhsânnhà
củamình.
Nữ thủ
tướngĐức
Angela
Merkelnổi
bật lênnhư
mộtđầu tàu
lãnhđạo
củacảchâu
Âu trong
năm2015.
Ảnh:
NEWS
ASIA
