8
Pháp luật & Cuộc sống
Tiêu điểm
Sổ tay
HOÀNGYẾN
B
ị cáoNguyễnHồngHạnhvà
ôngNgôVănNởnhàở cạnh
nhau trênđườngHuỳnhTấn
Phát, phường Tân Phú, quận 7
(TP.HCM).
Vô cớ đánh hàng xóm
Chiều 17-8-2014, ông Nở đến
nhà bàH. (đối diện nhàHạnh) trả
máyxay sinh tốvàđứng trước cửa
nói chuyện với bàH. Khi ôngNở
ra về, Hạnh bất ngờ từ trong nhà
đi ra, dùng xà beng sắt đánhmột
cái trúng vào đầu rồi trượt xuống
vai ôngNở.Nạnnhânđượcđưađi
cấp cứu. Theokết luậngiámđịnh,
ông Nở bị tỉ lệ thương tật 50%.
Công an vào cuộc xử lý, thấy
Hạnh có những biểu hiện bất
thường về tâm thần nên đưa đi
trưng cầu giám định pháp y về
tâm thần. Theo kết luận của Phân
viện phía Nam - ViệnGiám định
pháp y tâm thần Trung ương, về
y họcHạnh “bị bệnh rối loạn cảm
xúc không ổn định (suy nhược)
thực tổn/biến đổi nhân cách lâu
dài khác”. Về pháp luật, tại thời
điểm gây án và hiện tại, Hạnh có
năng lực nhận thức và điều khiển
hànhvi nhưngbị hạn chếdobệnh,
đề nghị ápdụng tình tiết giảmnhẹ
đối với Hạnh khi xét xử.
BịcáoNguyễnHồngHạnhquay lại tìmngười thânkhibịdẫngiảivềtrạigiam.Ảnh:H.YẾN
Ngườicóbệnhvềtâmthần,thần
kinhkhôngổnđịnhthìnhận
thức, lýtrí,khảnăngkiểmsoát
hànhvicủahọsẽkhôngđược
nhưngườibìnhthường.
Tình trạng không có
năng lực trách nhiệm
hình sự
1. Người thực hiện hành vi nguy
hiểm cho xã hội trong khi đangmắc
bệnh tâm thầnhoặcmột bệnh khác
làmmấtkhảnăngnhậnthứchoặckhả
năngđiềukhiểnhànhvi củamình thì
khôngphải chịu tráchnhiệmhình sự;
đối với người này, phải ápdụngbiện
phápbắtbuộcchữabệnh.
2.Ngườiphạmtội trongkhicónăng
lực tráchnhiệmhìnhsựnhưngđã lâm
vàotìnhtrạngquyđịnhtạikhoản1điều
nàytrướckhibịkếtánthìcũngđượcáp
dụngbiệnphápbắtbuộcchữabệnh.
Saukhikhỏibệnh,ngườiđócóthểphải
chịu tráchnhiệmhình sự.
(TheoĐiều13BLHS1999)
Cầncóhướngdẫn
HiệnnayBLHSkhôngquyđịnh, cũngchưacóvănbảnnàohướngdẫnvề
tìnhhuốngcụ thểnày.Dođóviệcxemxét, quyếtđịnhcóápdụng tình tiết
tăngnặng làphạm tội có tínhchấtcônđồđối vớibị cáobịhạnchếvềnăng
lựcnhận thứcvàđiềukhiểnhànhvi dobệnh tâm thầnhaykhôngvẫnphụ
thuộcvàosựđánhgiá, cânnhắccủa từngHĐXX trong từngvụán.Để thống
nhất trongxét xử, tôi nghĩ cáccơquan tố tụng trungươngcầncóvănbản
hướngdẫnkịp thời.
Một thẩmphánTANDCấpcao tạiTP.HCM
Bịcáobịhạnchếvềnănglựcnhậnthứcvàđiều
khiểnhànhvithìhànhvivôcớđánhngườigây
thươngtíchcủabịcáocóbịxemlàphạmtội
“cótínhchấtcônđồ”?
Người “man
man”phạm
tội, cóphải là
cônđồ?
Luật sư nói không côn
đồ, tòa lắc đầu
Theo BLHS hiện hành, trường
hợp người gây án bị hạn chế do
bệnh tâm thần nhưHạnh vẫn phải
chịu tráchnhiệmhình sựnênHạnh
bị khởi tố, truy tố về tội cố ý gây
thương tích theokhoản3Điều104
BLHS với hai tình tiết tăng nặng
địnhkhung là“dùnghungkhí nguy
hiểm” và “có tính chất côn đồ”.
Tại phiênxử sơ thẩm củaTAND
quận 7, một chi tiết pháp lý đáng
chú ý là khi tranh luận, luật sư
của Hạnh đã đề nghị tòa không
áp dụng tình tiết tăng nặng định
khung là phạm tội “có tính chất
côn đồ” đối với Hạnh vì bị cáo
bị hạn chế năng lực nhận thức và
điều khiển hành vi theo kết luận
giám định. Việc bị cáo gây án
có thể xuất phát từ nguyên nhân
không được bình thường về mặt
tâm thầnnênkết luậnbị cáophạm
tội “có tính chất côn đồ” là hoàn
toàn không ổn.
Tuy nhiên, HĐXX không đồng
tình, cho rằng bị cáo từng có hai
tiền sự về hành vi xâm hại sức
khỏe của người khác, nay lại
dùng hung khí nguy hiểm đánh
vào đầu người bị hại là hành
vi “có tính chất côn đồ”. Cuối
cùng, HĐXX tuyên phạt Hạnh
năm năm tù (cao hơn đề nghị
của đại diện VKS là từ ba năm
tù đến bốn năm tù). Sau đóHạnh
kháng cáo xin giảm án nhưng
TAND TP.HCM xử phúc thẩm
đã bác đơn của Hạnh.
Hiểu sao cho hợp lý?
Từ vụ án trên, vấn đề đặt ra là có
nênápdụng tình tiết tăngnặngphạm
tội“cótínhchấtcônđồ”vớingườigây
án trong thờiđiểmnăng lựcnhận thức
và điều khiển hành vi bị hạn chế do
bệnh tâm thầnhaykhông?
TheoluậtsưNguyễnHữuThếTrạch
(Đoàn Luật sưTP.HCM), người có
bệnh về tâm thần, thần kinh không
ổnđịnh thìnhận thức, lý trí,khảnăng
kiểmsoát,điềukhiểnhànhvicủahọsẽ
khôngđược nhưngười bình thường.
Ở trường hợp trên, việc các cơ quan
tố tụng cho rằnghànhvi vô cớđánh
người của bị cáo là côn đồ có phần
thiệt thòi, gây bất lợi cho bị cáo. Để
không làmxấuhơn tình trạngpháp lý
củabịcáo thìkhôngnênápdụng tình
tiết tăngnặngnày.
Trong khi đó, TSPhanAnhTuấn
(TrưởngbộmônLuậthìnhsựTrường
ĐHLuật TP.HCM) lại có nhận định
khác.Theoông,kếtluậngiámđịnhxác
định rõbị cáoHạnhhoàn toàncó thể
chịu tráchnhiệmhìnhsự.Việcbị cáo
bị hạn chế về năng lực nhận thức và
điềukhiểnhànhvi dobệnh tâm thần
đã được đề nghị xem xét áp dụng là
tình tiếtgiảmnhẹ.“Nhưvậycầnphải
rạchròigiữacác tình tiết tăngnặngvà
giảmnhẹ. BLHSkhông cóquyđịnh
miễn trừ nên nếu hành vi của người
gâyáncó tínhcônđồ thìvẫnphảixem
xét ápdụng” -TSTuấnnói.
n
Khingồighếcông tố trongphiên tòahìnhsự,cáckiểmsátviên
thườngđưa ra lời lẽđanh thép, lạnh lùngđểmô tả, lênánhành
viphạm tội củabị cáo trướcmọingười.Nhưng tạimộtphiênxử
hìnhsựsơ thẩmcủaTANDTP.HCM,khiđọccáo trạngkết tộibị
cáo,ngườidựkhán lại thấygiọngcủakiểmsátviênnghẹnngào.
Theohồ sơvụán, bị cáoLVL trướcđâycông tác tại côngan
một phườngởTP.HCM, đến tháng10-2014 thì nghỉ hưu, sống
cùngvợ tại quậnBìnhTân.Vợbị cáo làmăn thua lỗ, liên tụcbị
cácchủnợđến thúcép.Quẫnbách, bàhayđòi tự tử.
Khuya5-1,đangngủ,bị cáoL.bịđánh thứcvì tiếngkhóccủa
vợnênngồi dậykhuyênnhủ.Dùbị cáohếtmựcanủi, người vợ
vẫn lấy con dao trong ngăn kéo ra đòi tự vẫn. Bị cáo giật lấy
dao, tiếp tục khuyênngănnhưngngười vợ cứmột hai đòi chết.
Tronggiâyphút bế tắcvề tâm lý, bị cáođãđâmnhiềunhát vào
ngựcvợ, sauđóviết thư tuyệtmệnhrồi tựđâmvàongười.Ngay
sau đó, người nhà phát hiện, đưa vợ chồng họ đi cấp cứu. Bị
cáomaymắn thoát chết nhưngngười vợ thì khôngquakhỏi...
Tại phiên tòa, đọcđếnđoạn thư tuyệtmệnhmàbị cáoL. viết,
kiểm sát viên chợt nghẹn giọng. Những người thân quen của
giađìnhbị cáo, nạnnhân tới dựkháncũng rất thươngcảm.Họ
đềubiếtbịcáo làmộtngười rấtyêu thươngvợvàcó lòngvị tha.
Người vợnhiều lầnvaynợkhông trảđược, bị cáokhôngnhững
khôngoán tráchmàcòn luônởbêncạnhđểđộngviên,anủi.Bị
cáođã từngbáncănnhàmàchamẹđể lại rồi vay thêm tiềncho
vợ trảnợnhưng rồi người vợcũngkhông thoát cảnhnợnần.
Khai tại cơ quan điều tra cũng như tại phiên tòa, bị cáo L.
chobiết không rõ vì saongười vợ lại vaymượnnhiều tiềnđến
vậy.Dorất yêuvợnêndùbàcó lỗi lầmgì, bị cáovẫnnghĩ rằng
hai vợ chồng phải cùng nhau vượt qua khó khăn. Nhưng nhìn
vợngàyđêmphải dằnvặt, sợhãi, quẫn trí vì nợnần, bị cáođã
cóquyết định tiêucực làgiải thoát chovợ rồi tự tửđểcảhai ra
đi thanh thản, ởbênnhaumãimãi.
Lời thú tội của bị cáo L. đã khiếnHĐXX ngậm ngùi. Theo
HĐXX,bị cáocónhiều tình tiếtgiảmnhẹnhưphạm tội lầnđầu,
thànhkhẩnkhaibáo, ănnănhối cải, có lý lịchvànhân thân tốt,
bản thân được tặng thưởng nhiều huân chương, huy chương,
cócha là liệt sĩ…TừđóHĐXXkhoanhồng, chỉ phạt bị cáobảy
năm tùvề tội giết người (nhẹhơnđềnghị củađại diệnVKS).
Suốt phiênxử, giađìnhhai bêncũngkhôngmột lời oán trách
mà còn xót thươngngười đànôngmang tội giết vợnày. Vì thế,
khi ngheHĐXX tuyên án xong, họ đãmừng rỡ ôm nhau, bật
khóc..
.
ÁIMINH
Khikiểmsátviênnghẹnngào...
