11
THỨSÁU
25-3-2016
Kinh tế
“KhôngđượcvayvốnODA,
cókhi lại tốtchoViệtNam”
“VốnvayODAkhôngphảilàbữatrưamiễnphí”-TSVõĐạiLược.
CHÂNLUẬN
thựchiện
T
rongvàinămtới,nếuODA
kếtthúcthìđólàđiềutốt”.
TSVõĐại Lược, Tổng
GiámđốcTrung tâmKinh tế
châu Á-Thái
Bình Dương,
nêuquanđiểm
xung quanh
câuchuyện tới
đâyViệtNam
có thể không
còn được vay vốnODAưu
đãi nữa.
ODA khôngphải là
cho không
.
Phóngviên:
BộTàichính
vừachobiết từ tháng7-2017
Việt Nam có thể sẽ không
cònđược vay theođiều kiện
ODA, chuyển sang vay theo
điềukiện thị trường, tứcvay
thươngmại. Theo ông, điều
này cóđáng longại?
+
TSVõ Đại Lược:
Tôi
cho rằng điều này không
đáng lo ngại. Riêng từ năm
2003đến2012,ViệtNamđã
nhậnkhoảng80 tỉUSDviện
trợODAvà giải ngân được
khoảng66%.Tuyvậy,ODA
có nhiềumặt trái. Chúng ta
phải nhớ một nguyên tắc,
không ai cho không ai cái
gì. ODA cũng vậy. Những
nước viện trợ ODA chắc
chắn phải được lợi về mặt
chính trị hoặc kinh tế.
Mộtquốcgia,đứngvềmặt
lợi ích cũng giống nhưmột
công ty, phải tìm kiếm lợi
nhuận. Quốc gia cấp ODA
chomột nước khác thường
sẽkèm theođiềukiệnđểcác
công tycủanướchọ thựchiện
cáccông trìnhsửdụngnguồn
vốn đó. Chẳng hạn ở dự án
LạchHuyện,HảiPhòngmọi
thứ từ thiết kế, giám sát, xây
dựng…đềudocông tynước
ngoài đảm nhận.
Rồi, lươngchuyêngianước
ngoài ở dự án ODA có khi
lên tới 500 triệuđồng/tháng.
Haygiáxâydựngmột sốcon
đường cao tốc ởViệt Nam,
nhưbáochí đã từngnêu, lên
tới 12 triệu USD/km trong
khi ởMỹ chỉ vào khoảng 5
triệuUSD.
Đó làchưakểmột sốquan
chức, công ty củaViệt Nam
tham gia vàoODA cũng có
chuyệnkiếmchác.Điểnhình
nhưvụôngHuỳnhNgọcSỹ
vàCông tyTưvấnTháiBình
Dương trong dự án đại lộ
Đông-Tây tại TP.HCM.
.Nhưngkhivaythươngmại,
lãi suất có thể tănggấphai,
ba lầnvàphải trảnợnhanh.
Điềunàysẽgâykhókhăncho
Việt Nam?
+ Nếu vay thương mại,
chắc chắn lãi suất cao. Còn
nếupháthành tráiphiếu trong
nướchayquốc tế thì lãi suất
cũng khá cao. Song điều đó
có thể còn lợi hơn khi vay
ODA. Bởi lẽ lãi suất ODA
thời gian qua thấp và thời
gian vay dài thật nhưng nếu
cộngcácchiphí tiêucực, thất
thoát, rồi cácđiềukiệnnước
chovayápđặt… thì có lẽ lãi
suất còncaohơnvay thương
mại rất nhiều.Ấy làchưakể
đến sự biến động của tỉ giá.
Vì thế tôi cho rằng trong
vòng vài năm tới, nếuODA
choViệtNamkếtthúcthìđócó
khi làđiều tốt choViệtNam!
Tranh thủ vốnODA
nhiềuquá
.CơchếsửdụngvốnODA
lâunaychủyếudựavàocấp
phátđãbộc lộnhiềuhạnchế.
Ví dụ: Trungương cấp phát
vốn nên nhiều địa phương ỷ
lại, sửdụngvốnkémhiệuquả
và nảy sinh cơ chế xin-cho.
Theo ông, chúng ta có cần
thay đổi cách thức sử dụng
ODA không?
+Thực ra chúng ta có hai
phương thức cấp vốnODA.
Thứnhất làcấpphát trực tiếp
chocácđịaphương.Thứhai
là cho vay lại. Khi các địa
phương vay lại thì phải tính
đếnchuyệnhoàn trả.Dĩnhiên,
trongODA luôn cómột tỉ lệ
khoảng 20% là không hoàn
lại.Điềuđócónghĩa làchúng
ta vẫn phải trả nợ phần lớn
chứODAkhôngphải là“bữa
trưamiễn phí”.
. Hiện nay chúng ta vẫn
đangvayODA, vậyphải làm
thếnàođểsửdụnghiệuquả?
+Hiệnnaychúng tađang
dàn trải vốnODAquánhiều
nơi.Người ta tranh thủvốn
ODA nhiều quá. Đáng lẽ
Việt Nam ít tiền, có nguồn
vốnODA thì phải tập trung
phát triển ở những nơi có
thể sinh lời nhiều nhất. Tôi
đã từng kiến nghị phải tập
trung phát triển hai vùng
trọng điểm là khu vực Hà
Nội và TP.HCM trước, để
sinh lời nhiều nhất; nhưng
CầuNhậtTân(HàNội)với tổngmứcđầutư13,6ngàntỉđồng,sửdụngvốnvaytừNgânhàngHợptác
QuốctếNhậtBản(JIBIC)vàvốnđốiứngcủaViệtNam.Ảnh:PHIHÙNG
chúng ta lại dùngvốnODA
đểphát triểndàn trải từLạng
Sơn đếnCàMau.
.Cómột thực tếnếukhông
cấp phát đều cho các tỉnh,
thành thì họ sẽ kêu ca, phân
bì, thưaông?
+Đólàmộtthựctrạngchúng
tacầnsuynghĩ.CấpphátODA
cho các địa phương ít nhiều
cũng có hiệu quả nhưng xét
vềhiệuquả tổng thể thìkhông
lớn bằng việc phát triển hai
vùng kinh tế trọng điểm là
HàNội và TP.HCM. Chẳng
hạn, chỉ cầnxâydựnghai hệ
thốngđường sắt cao tốc250
kmHà Nội - Hải Phòng và
TP.HCM -VũngTàu.Tối đa
chi phí sẽchỉ vàokhoảng10
tỉ USD, trong khi tác động
kinh tế, xãhội lại rất lớn, chi
phí vận tải với hàng hóa sẽ
giảmđi đáng kể.
NhậtBảnchỉ phát triểnvề
phía đông, còn bờ biển phía
tây lại ít phát triển.Haynhư
TrungQuốc,khiphát triểncác
vùngduyênhải nhưThượng
Hải, Thiên Tân ổn định, họ
mới bắt đầu chiến dịch đại
khai phámiềnTây.
Lấy tiềnđâu trảnợ?
. Các khoản nợ đến hạn
phải trảcủaViệtNam trong
nămnay, theoBộTài chính,
có thể chiếm khoảng 24%
tổng thu ngân sách, tương
đương150.000 tỉđồng.Theo
ông, chúng ta lấy tiền đâu
để trả nợ trong điều kiện
ngân sách đang gặp không
ít khó khăn, thậm chí thu
không đủ chi?
+Báo cáo của Chính phủ
vẫn nói rằng thu ngân sách
năm saucaohơnnăm trước.
Tuynhiên, tổng chi vẫnquá
cao.Nợcônggắnvớichi tiêu
và đầu tư công.ViệtNam là
nước nghèo nhưng có một
bi kịchmà chúng ta nói đến
nhiều đó là việc chi không
hiệu quả, dàn trải, lãng phí.
Trong khi đó chúng ta thu
nhiềuquá,vắtkiệt sứcdoanh
nghiệp,sứcdân.Nóiđơngiản
như giá xăng, báo chí thông
tin riêng thuế phí đã chiếm
tới 54,7%.
Giải pháp trướcmắt là lại
phảivayđểđảonợ.Tuynhiên,
Từnăm2010,ViệtNamđã
trởthànhnướcthunhập
trungbình,dođómứcđộ
ưuđãicủacáckhoảncho
vayODAcủacácđốitác
pháttriểndànhchoViệt
Namđanggiảmrõrệt.
Quyềnhạncấpphátngânsáchquá lớn
Câuchuyệnchạyđầu tưcông làmột th c tế tạiViệtNam.
ChínhBộ trưởngBộKH&ĐTBùiQuangVinhvàmột số lãnh
đạođã đề cậpđến việc này. Một cơ chế như thế sẽ xảy ra
lãngphí, thamnhũngngay từđầu.
Tôi nghĩ tất cảkhoảnđầu tư công củaViệtNam cầnphải
đư cQuốchộixemxét.Mọikhoảnđầutưđãđụngđếnngân
sáchnhànước th đềuphải đưa raQuốchội thảo luận chứ
nếuquyđịnhnhưhiệnnay, nh ngkhoảnđầu tư từ20.000
t đồngmớiphảiđưaraQuốchội th khôngổn.Người tacòn
có th “chẻ”d án rađ khôngphải tr nh raQuốc hội như
chúngtatừngthấy.ỞMỹ,nh ngkhoảnđầutưvàichụctriệu
USDQuốchội đãphải thảo luận.
Hiệnnaychúngtacònthấynh ngkhoảnchừngvài trămt
đồngngânsáchch mộtngườiquyếtđịnhđư c.Quyềnhạn
cấpphátngânsáchquá lớnthếnàycũngcầnphảixemxét lại.
TS
VÕĐẠI LƯỢC
TSVõĐạiLư c,nguyênthành
viênNhómcốvấnchoTổngBí
thưTrườngChinh, TổngBí thư
NguyễnVăn Linh; chuyêngia
tưvấnchoTổngBí thưĐỗMười
vàlàthànhviênBannghiêncứu
củaThủ tướngVõVănKiệt,Thủ
tướngPhanVănKhải.
Tiêu điểm
Chính phủ cần phải tính kế
lâu dài. Cụ thể Chính phủ
có thểđìnhchỉ nhữngkhoản
đầu tưcôngkhôngcần thiết.
Nhữngcông trình, dựán, trụ
sở…đangđịnhxâydựngcần
phảixemxét,đánhgiá lại tính
hiệuquả.
Cáchđâykhông lâu,nhiều
địaphương,bộngànhđãđược
cấpphátkinhphíđểxâydựng
cơbản, xây trụ sở.Thậmchí
cónhữngviệnnghiêncứu, trụ
sởcòn rất tốt nhưngđãđược
cấp phát kinh phí xây trụ sở
mới. Điều này có xuất phát
từ lợi íchquốcgiahaykhông,
chúng ta cần phải xem xét,
đánh giá lại.
Ngoài ra, cắt giảm biên
chế, sắp xếp lại bộ máy
công quyền tinh gọn thì sẽ
tiết kiệm thêm được những
khoảnngânsách lớnhơnnữa.
Thêmnữa,Chínhphủnên tập
trung nguồn vốn ODA vào
những lĩnh vực then chốt,
các dự án công trình trọng
điểm, thu hẹp phạm vi cấp
phát từngân sách, giảm tính
baocấpcủaNhànước trong
việc sử dụng vốn vay nước
ngoài.Cónhưvậymới nâng
cao được hiệu quả sử dụng
vốn vay, hạn chế tình trạng
dự án chậm tiếnđộ, đội vốn
và đầu tư tràn lan.
Nếukhông làmđượcđiều
này thìconđườngvaynợmới
của nước ngoài để trả nợ cũ
làkhông thể tránhkhỏi.Cần
nói thêm, nợ công của Việt
Namnếu tính theochuẩncủa
thế giới thì đã vượt ngưỡng
quá xa.
Chúng ta cần phải cómột
bàn tay quyết liệt trong vấn
đề này. Tôi nghĩ nếu làm
được điều này sẽ tiết kiệm
đượchàng trămngàn tỉđồng.
Cònnếukhông, nguy cơvề
nợ công sẽ là rất lớn.■
Hômqua (24-3), giávàng trongnướcgiảmmạnh.Đến15
giờ chiều cùng ngày, giá vàngmiếng SJC tại TP.HCM đã
“rơi”mất 240.000 đồng/lượng so với giá chốt phiên trước
đómộtngày.HiệngiávàngSJCđã lùixamốc34 triệuđồng/
lượng, duy trì quanhngưỡng33,15-33,40 triệuđồng/lượng
(mua vào-bán ra). Chênh lệch giữa giámua và bán ởmức
250.000đồng/lượng.Tính từđầu tuầnđếnnay, giávàngđã
giảm khoảng 500.000 đồng/lượng.
Trên thị trường thếgiới, giávàngcũngghinhậnxuhướng
giảmdonhiềukhảnăngCụcDự trữLiênbangMỹ (FED) sẽ
nâng lãi suất trong tháng 4 tới. Hiện giá vàng thế giới giao
dịchởngưỡng1.216USD/ounce,quyđổi tươngđương32,81
triệu đồng/lượng.Mức giá này giảm khoảng 7USD/ounce
sovới phiêngiaodịch trướcđómột ngày.Saunhiềungày rẻ
hơngiávàng thếgiới, hiệngiávàng trongnước lại caohơn
giá vàng thế giới khoảng 300.000đồng/lượng.
Trong khi đó giá USDmua vào phổ biến ởmức 22.280
VND/USD, bán ra quanhngưỡng 22.355VND/USD.
YT
Giávàng trongnước“rơi”nhanh
