CHỦNHẬT 10-4-2016
14
THỊ DÂN3.0
Dânngụcư
vượtkhó,
đổiđời
Người mới đến ngụ cư thiệt thòi đủ bề:
Không hộ khẩu nên phải trả tiền điện, tiền
nước gấp đôi, gấp ba giá chính thức, sống
chui rúc trong những căn phòng cho thuê
chật chội, ngột ngạt, hôi hám.
PH.Đ.NGUYÊNCHƯƠNG
T
heo một thống kê chưa đầy đủ thì trong
khoảng 10 triệu dân TP.HCM có đến trên
dưới ba triệu người ngụ cư. Họ là công
nhân các khu công nghiệp, công nhân xây
dựng, lao động tạp vụ, mua phế liệu, bán
hàng rong, vé số, sinh viên... Hầu hết họ từ các tỉnh
phíaBắcvàmiềnTrungnhậpcưvàoTP, tạm trú trong
nhữngcănnhà thuê, phòng trọ rấtnhếchnhác, tạmbợ...
Những “côngdânhạnghai” củaTP
Hằng ngày chúng ta có thể bắt gặp hình ảnh những
người ngụ cưmọi lúc, mọi nơi trongTP. Đó là những
côngnhânxâydựng trên công trường; nhữngngười đi
gommuaphế liệuv i chiếcxeđạpọpẹpchởcồngkềnh
trên đườngmà đôi lúc làm ta khá bựcmình vì vướng
víu; những bà cụ, những em bé bán vé số, những chị
bán hàng rong ngang dọc trên đường quanh các quán
nhậu bình dân vỉa hè...
Nhữngngườimớiđếnngụcư thiệt thòiđủbề:Không
hộ khẩu nên phải trả tiền điện, tiền nước gấp đôi, gấp
bagiáchính thức,mặcdùhọsốngchui rúc trongnhững
cănphòngcho thuêchật chội, ngộtngạt, nhữngcăngác
ọpẹp, nhữngcănnhà“cấpbốn rưỡi”xây tạmbợchỉ có
b nbức tườngvàmái tôn thấp lè tè trong c c hẻm sâu
hunhút, bênbờkênhnước đenngòmhôi hám.Nhưng
họ vẫn phải thuê để có chỗ về ngả lưng qua đêm sau
suốt ngày vất vảmưu sinh. Có những căn phòng rộng
mươimét vuôngnhưngđếnnăm, sáungười ở.Vì điều
kiện sống thiếu vệ sinh, ăn uống qua loa với các loại
thực phẩm độc hại nên phần đông người ngụ cư đều
mangbệnh, chodù sứcđềkháng của cơ thểhọ rất cao.
Ngoại trừ công nhân được các công ty, xí nghiệpmua
bảo hiểm, rất ít người trong số họmua bảo hiểm y tế
nênkhi ốmđau rất khốnđốn...Với các điềukiện sống
và sự phân biệt đối xử của chính quyềnmà phần thiệt
thòi thuộcvềnhững“côngdânhạnghai”.Trongkhi họ
có thu nhập thấp nhưngmọi chi phí lại cao, vì vậy họ
phải laođộng cật lực, tiêuphadèxẻn, ănuốngqua loa
miễn no bụng để có đồng dư gửi về quê phụ giúp cha
mẹ, nuôi con ănhọc. Kiếmđượcmiếng ănđã khónên
chuyện vệ sinh an toàn thực phẩm đang được ráo riết
tuyên truyền có vẻ xa xỉ với dân ngụ cư. Kể cả công
nhân các khu công nghiệp cũng nhắmmắt ăn liều các
suất ăn giá rẻ thì nói chi vệ sinh an toàn thực phẩm!
Khómàkểhết nhữngnỗi vất vả, thiệt thòi củadânngụ
cư. Thế nhưng...
Sứcchịuđựng vànhữnggương
vượt khócủadânngụcư
Rất nhiều người saumột thời gian vàoTPngụ cư và
mưu sinh đã đổi đời, trở thành những công dân chính
thức.Tôixinkểmột trườnghợpcó thểcoinhưmộtgương
vượtkhóvàđổiđờiđiểnhình.Khoảngmươinăm trước,
thường cuối tuần tôi ngồi lai rai với bạnbèởmấyquán
nhậubìnhdânquanhkhuPhúNhuận, BìnhThạnh. Tôi
thườngmuaủnghộmột chị bánnem tré, trứng cút, đậu
phộng.Chịgầynhom, đennhẻm, đimột chiếcxeđạpcà
tàng, dựngvàocột điện rồi xáchmấycái túi nặng trĩuđi
quanh các quán nhậumời khách. Lâu dần thành khách
quen,chịchobiết:Haivợchồng từQuảngNgãivào, thuê
cái phòngnhỏxíuởGòVấp tạm trú. Chồngđi phụhồ,
chị bánhàng rong, dànhdụmgửi tiềnvềnuôimẹgiàvà
haiđứaconđihọc.ChịmơướcđượcđưahaiconvàoTP
ởvới anh chị chođi học, để chúngởquê với bà nội già
mắtmũi kèm nhèm, nấu cơm lúc sống lúc chín cho tụi
nhỏăn, nghĩmàxót quá!Nhưngcảanhchị cũngkhông
cóhộkhẩu thì làm saoxinhọcchobọnnhỏ?Tôi áynáy
vì chẳnggiúpđượcgì cho chị.
Sau này tôi dọn nhà đi nơi khác, không còn la cà ở
khuvựcđónữa. Bẵngđi gầnmười năm, tôi cũngquên
mất người phụ nữ gầy gò, đen nhẻm ấy. Vừa rồi ngồi
quánvới anhbạnởđườngQuangTrung,GòVấp,một
phụnữbánhàng rongnhưnggọngàng trongbộđồ cắt
khéo, dừngxemáy, bướcđến chào.Chị bánhàng rong
nămnào.Tôihết sứcbấtngờvì sự thayđổi củachị.Hỏi
thăm chuyện nhà, chịmừng vui cho biết hai vợ chồng
dànhdụmmuađượccáinền60m
2
, cấtđượccáinhàcấp
bốnnhưngkhákhang trang.Anhđãvào làmcôngnhân
trongmột công tyxâydựng lớn, lươngkháổnđịnh, nhà
đã có hộ khẩu saumấy năm tạm trú dạngKT3 - kể cả
hai đứa con, naymột đứa đã vào đại học,một đứa lớp
11. Chị cũng ngậm ngùi cho biết bà nội mấy cháu đã
mất vì té sông trongmùa lũgầnmười năm trước.Hiện
naychị chỉ đi bánbuổi tối, banngàyởnhà locơmnước
cho ba cha con. Tôi cũng hết sức vui mừng vì sự đổi
đời của gia đình chị chỉ sau ngần ấy năm. Vui mừng
cho sự đổi đời của hàng ngàn, hàng vạn người ngụ cư
saumột thời gianvượt khó...
◄
GócnhỏSàiGòn
Nhà văn
Lê Văn Nghĩa
phụ t rách
Nh ng chi c t c r ng xuôi ngư c d ng sôngTi n, sông
H u nơi t ng tram đ y d ng nư c ng t ph sa tư i cho
đ ng ru ngmi nNam, ch đ y l a, ngôkhoai, nh ng con
c tươi r i cho ngư i S i G n hôm nay ch ng như u o i.
Ti ng v ng c bu n đêm sương v ng như bu n c ng bu n
thêmkhông kh c a nôngdânmi nNam l c n y.
Đâu r i ti ng h , l i ca vui thu g t ng ym a trong l i
b i h t
Tiếng sôngCửu Long
(H i Tr ngDương c a nh c
s Ph mĐnh Chương):
Đây miền Nam/ Nước sông dâng
cao cá lội ngù ngờ/ Nước xanh xanh lơ bóng in cây dừa/
Về về đây miềnĐồng Nai có Cửu Long/ Cuộn chảy dâng
trời Nammạch sống/ Một sáng em ra khơi Vĩnh Long vui
cười/ Và Cần Thơ, Long Xuyên lừng hương cau lúa chín/
Đời vươn lên thuyềnghébến/Sốngnonêdânquêmộtmiền/
Kìa nắng thương dân đây nắng khô đồng lầy/ Chiều chiều
tới.Hò lơhò lơ, hò làhò lơ/Chẻ trebện sáochodàyơbăng
ngang sôngMỹ có ngày gặp em.
C n đâu ti ng h sôngH u vui tươi khi dân đang thi u
nư c, thi uc mi ngănv đangđ i di nh nh nv nhi m
m n kh c li t đư c truy n t i liên t c l m l ng ngư i S i
G n th c th m.Đ c trênb och nh ngng yqua, ngư iTP
th y rõĐBSCLđangb nư cm nxâmnh pnghiêm tr ng
nh t trong l chs 100nămqua l mđ tđaib m nh a.Th m
h a n y ng y c ng gia tăng b i t c đ ng k p c a bi n đ i
kh h u do nư c bi n dâng cao v do vi c t ch nư c h ng
lo t t i đ p th y l i, th y đi n c a c c qu c gia lân c n
thư ngngu n, l mgi mcaođ m cnư ch th ngsôngC u
Long v om a khô. Th i vuaNguy n, h th ng kinh v ng
t gi cLongXuyên đư c xây d ng v im c đ ch tho t l ,
C nđâuti ngh sôngH u…
ng th a, lưu thông, chinhph cđư cnh ngv ngđ tnhi m
ph n, nhi mm n bi n th nh nh ngmi t vư n tr ph . H
th ngkênhPh ngHi p, kênhx ngC Nođư cxâyd ng t
th i Ph p thu c v i ch c năng ng t h a, kh n hoang v ng
đ t nhi mm nc ab nđ oC Mau th nhv ngđ tm um
c trămnămqua.Gi đây th ngư c l i, h th ngkênh r ch
n y b nư c bi n đang xâm nh pm n lan t a h u h t kh p
khu v c, bi n đ t đai t i đây th nh đ t b th mm n. C c
d ng sông LongAn, Ti nGiang, B n Tre, Tr Vinh, Vnh
Long đang b xâm nh pm n v o n i đ a trên 70 km v c
chi uhư ng tăngnhanh.Hi nm t s đ aphương trongv ng
ĐBSCLđ xu t hi n t nh tr ng thi unư c ng t tr m tr ng.
Đ t khô cằn lên s i đ . Cây ch t khô, l i c n c hi n tư ng
heo M C y (B n Tre) ch t do
u ng nư c nhi mm n.
Ti ngh sôngH ung ynaych
l câu thơ bu n vương v t ki p
ngư i r i mai đây ch ng bi t sẽ
trôi d t v đâu, khi cu c s ng c a
h b đ o l n chưa t ng th y. Bao
nhiêu ngư i trư c kia đ l dân
nh p cưTP, bao nhiêu cô g i C n
Thơ, S cTrăng,KiênGiang,H u
Giangđ l nh ngcô th mayhay
buông nhb nbưngch đ i ng y
v thăm quê nhưng quê ơi, ti ng
kêu ch ng nghe như nhi m c
cu c s ng c a nh ng ngư i thân
s p “ch ym n” t ngng y.
Ngư iS iG nv i tr i timn ng
ch y, không b “nhi mm n” c a
th i chkỷ ch bi t “ch t s ngm c bay” đangđauđ unh n
h nh nhngư i dânmi nTâyph i v t t nggi t nư c ng t,
h nh nhvư ncâyăn tr i đangkhôh o trongnhi mm n…
C cb o, c cnơi, nh ngconngư i đangb t đ ucu cv n
đ ng chia s gi pđ đ ngb omi nTâyv ngh nv m n.
C a t l ng nhi u, yêu thương da di t,m u ch y t ng kh c
ru tm mqu nđau…Ngư iTPơi, h ychias v cưumang
thêm n a cu c s ng nh ng ngư i đ l m nên h t g o, con
c , tr i cây tươi cho ch ng ta đ ta c n nghe đư c ti ng h
hânhoan trênsôngTi n, sôngH u, trênd ngC uLongch
đ ynư c ng t ph sa…
LÊVĂNNGHĨA
