16
THỨNĂM
7-7-2016
Quốc tế
Tiêu điểm
Phân tích và Bình luận
Thế giới 24 giờ
PH.QUỲNH
N
gày6-7(giờđịaphương),
ủybanđiều tradoông
John Chilcot đứng
đầu (gọi làỦy banChilcot)
đã công bố báo cáo về hoạt
động tham chiến ở Iraq của
Anh vào năm 2003.
Báo cáo kết luận:Anh đã
xâm chiếm Iraq trong khi
chưa thực hiện triệt để các
giải pháphòabìnhvàkhông
chuẩnbị tươngxứngđểgiải
quyết hậu quả xảy ra sau
khi xâm chiếm Iraq. Người
phải chịu tráchnhiệm làông
TonyBlair.
Chủ tịch Ủy ban John
Chilcot đánh giáThủ tướng
Tony Blair lúc đó đã cam
kết theođường lối củaTổng
thốngMỹ George Bush bất
chấp điềugì xảy ra.
Ôngkhẳngđịnh lúcđóAnh
chỉ dựavào thông tincủacơ
quan tìnhbáomàkhôngkiểm
tra lại.Ôngnhấnmạnh:“Vào
tháng 3-2003, không có đe
dọa tiềm tàngnào từSaddam
Hussein”.
ÔngghinhậnHộiđồngBảo
anLHQ vẫn ủng hộ tiếp tục
theodõivàgiámsát Iraqchứ
không phải tấn công.
Ôngnhấnmạnh:“Hànhđộng
quân sự vào thời đó không
phải không thể tránhđược”.
Ôngnêu tiếp: “Chínhphủ
Anh đã thất bại vì không
tính hết quymô của nhiệm
vụ ổn định, quản lý và xây
dựng lạiđấtnước Iraq, dođó
trách nhiệm thuộc về chính
phủAnh”.
Vềnguồn lựcquânsựAnh
đượcđiềuđộngđếnIraq,Chủ
tịchỦybanJohnChilcotđánh
giá làyếuvàkhôngphùhợp,
BộQuốcphòngđãchậmchạp
trong việc khắc phục mìn
bẫyở Iraq.
Ví dụ: Lớp thépbảovệxe
LandRoverquámỏngkhông
Ngày6-7, BộY tế Iraq thôngbáo sốngười chết trongvụ
đánhbom tự sát dobọn IS tiếnhànhởBaghdadbangày
trướcđã tăng lên250nạnnhân. Xegài bomđược chế tạo
từ xưởngở tỉnhDiyala. Bộ trưởngNội vụMohammedAl-
Ghabbaneđã thôngbáo từchứcvì khôngbảovệđượcan
ninhthủđô.LầuNămGóctuyênbốsẽtăngcườngtấncông
ISnhưngkhông thayđổi chiến lượcvàkhôngcókếhoạch
tăng cường thêm choquânMỹ tại chỗ. Mỹ đã triển khai
khoảng4.000binhsĩđến Iraq làmnhiệmvụhuấn luyệnvà
cốvấnchoquânđội Iraqchứkhông thamgia trực tiếpvào
cuộcchiếnchống IS.
Tony Blair đã đưa 179 đứa
trẻđến lò xay thịt. Hoàn toàn
khôngcócông lýởđây.
(Bà JaniceProcter
cócon traiMichael Trench18 tuổi
tử trậnở Iraqnăm2007)
Sáng6-7,nhiềungườiđãbiểutìnhtrướcnhàôngTonyBlair.Ảnh:STOPTHEWAR
Khôngcóđedọa từ
SaddamHussein
ỦybanđiềutraởAnhcôngbốbáocáokếtluậnAnhđãxâmchiếmIraq.
Báo cáo chính thức đầu tiên công bố năm 2004 đã kết
luận ông Tony Blair nói quá đáng trước Quốc hội về mối
đe dọa từTổng thống SaddamHussein. Năm 2015, ông đã
phát biểu xin lỗi trênđài truyềnhìnhCNN vàđổ lỗi cho cơ
quan tìnhbáocungcấp thông tin sai vềvũkhí hủydiệt hàng
loạt ở Iraq, tuy nhiên ông khẳng định khó xin lỗi vì đã góp
phần lật đổTổng thốngSaddamHussein.
BáocáocủaỦybanChilcotcó liênquanđếnnhiều tácnhân:
. Giađình các binh sĩ:
Khoảng45.000binh sĩ Anhđược
điềuđộng tham chiếnở Iraq từnăm2003đến2009. Trong
sáu năm chiến tranh, đã có 179 binh sĩ Anh tử trậnở Iraq.
Gia đình và bạn bè của các tử sĩ ngóng chờ báo cáo của
ỦybanChilcot để các luật sưnghiên cứu và tiếnhành kiện
ôngTonyBlair hay nhân vật nào đó trong chính phủ về tội
thiếu tinh thần trách nhiệm.
. Quân đội và cơ quan tình báo:
Báo cáo của Ủy ban
Chilcotnhấnmạnhđếnnhữngsai lầm trongchiếndịchquân
sựở Iraq, từ chuẩnbị chiếndịchđến chiếmđóng Iraq.Anh
đã đánh giá thấp các lực lượng địa phương và quyết tâm
của các nước lớn trong khu vực, đặc biệt là Iran, trong nỗ
lực cản trởMỹ vàAnh.
Cơ quan tình báo không có chứng cứ Iraq có vũ khí hủy
diệt hàng loạt. Chuyên giaMalcolmChalmers ởViệnCác
quân chủng thống nhất hoàng gia Anh nhận định: “Nói
chung hiện nay đã có thái độ chấp nhận những sai lầm có
hệ thống trong chiến dịch”.
. Công đảng vàQuốc hội:
Chủ tịch Công đảng Jeremy
Corbyn là người phản đối chiến tranh Iraq. Ông có thể sử
dụng báo cáomới công bố củaỦy banChilcot để củng cố
quyền lực. Trước đó, nhiềunghị sĩ trongCôngđảngđãđòi
“lật đổ”ôngvì ông làmchưa tới, dẫnđếnkết quả trưngcầu
ý dân chấp thuận Anh rời EU. Nói rộng hơn, chínhQuốc
hội Anh cũng phải chịu trách nhiệm vì hàng trăm nghị sĩ,
baủy banđặc biệt, quânđội vàbáo chí đềuđồng lòngủng
hộAnh tham chiến ở Iraq để truy tìm vũ khí hủy diệt hàng
loạt chưa từng có.
. Quan hệ Anh-Mỹ:
Thủ tướng Tony Blair đã gửi cho
Tổng thốngMỹ George Bush 29 bức thư vào lúc Anh và
Mỹ chuẩnbị xâm chiếm Iraq. Ngoài ra còn có các cuộc trò
chuyệngiữahai nhân vật này. Báo cáo củaỦybanChilcot
nếucôngbố thông tin liênquan thì có thể sẽảnhhưởngđến
quanhệ ngoại giao.
D.THẢO
ỦybanChilcottácđộngđếnnhữngngườinào?
chịuđượcsứcnổ.Cácbinhsĩ
Anh lúcđóđãgọi đó là“các
cỗ quan tài trên bánh xe”.
Sáng 6-7, nhiều người đã
biểu tình trướcnhàôngTony
Blairvàhô to: “Blairnói dối
hàngngàn người đã chết”.
ỦybanChilcotđược thành
lậpcáchđâybảynăm.Ngoài
nghiêncứuhồsơ,ủybanđã tổ
chứccho120nhânchứngđiều
trần, trong đó cóThủ tướng
TonyBlair (năm1997-2007)
và người kế nhiệmGordon
Brown.
BanđầuỦybanChilcotdự
định công bố báo cáo trong
mộtnăm, cuốicùng thờigian
hoàn thành dài hơn dự kiến
đến mức gia đình các binh
sĩ tử trậnở Iraqđã ra tối hậu
thư nếu không công bố báo
cáo thì họ sẽ đi kiện.
Báo cáo gồm khoảng 2,6
triệu từ, tức bốn lần hơn tác
phẩm
Chiến tranh và Hòa
bình
củaLevTolstoy.
Nhân vật trung tâm trong
vấnđềAnh thamchiếnở Iraq
năm2003 là ôngTonyBlair
vìAnh tham chiếndưới thời
chính phủ của ông này.
Báo
The Guardian
ghi
nhận quyết định tham chiến
không được lòng dân. Ông
TonyBlairbị chỉ tríchđã lừa
dối về vũ khí hủy diệt hàng
loạt không có thật ở Iraq và
bímậtquyếtđịnh thamchiến
trướckhi thôngquaQuốchội.
Trước đây, Tòa Hình sự
quốc tế đã từng nhận được
đơnkiệnThủtướngTonyBlair
và các bộ trưởng về hành vi
phạm tội ác chiến tranh đối
vớidân thường.Tuầnnày tòa
cho biết sẽ xem xét báo cáo
của Ủy ban Chilcot nhưng
chỉ hànhđộngnếu luật pháp
Anh không tham gia xử lý.
Một nhóm nghị sĩ đang
trôngchờbáocáocủaỦyban
Chilcot để nghiên cứu khả
năng đề nghị tiến hành thủ
tụchồi tố tướcdanhhiệu thủ
tướngcủaôngTonyBlair.
n
ÔngObama tiếpsứcchobàHillary
chạyđuavàoNhàTrắng
Đài truyềnhìnhCNN tường thuật như trên trước
sựkiện lần đầu tiênTổng thốngObama xuất hiện
cùng bàHillaryClinton
(ảnh)
, ứngviên tranh cử
tổng thống của đảngDân chủ, trong buổi vận động
tranh cử tại Charlotte (bangBắcCarolina) hôm 5-7
(giờđịa phương).
CNNghi nhận kết quả thăm dò cho thấy nhiều
người trongđảngDân chủvẫn tin tưởngông
Obama. Trên sân khấu, ôngnhiều lần gâyphấn
khích cho cử tọa với khẩuhiệu “Nổi lửa, sẵn sàng
đi!”mà ông đã từng dùngkhi tranh cử tổng thống
năm 2008, nămông thắng bàHillaryClinton trong
vòng bầu cử sơbộđể trở thànhứng cử viên của
đảngDân chủ.
•Bangladesh:
Lực
lượngđặc nhiệm đã bắn
nhầmmột đầubếp vì
tưởng là khủng bố bắt
giữ con tin tại nhà hàng
ởDhaka. Nhưvậy chỉ
còn năm tên tấn công.
(AFP)
•Khủngbố IS:
Trong
băng videophát trên
mạng, IShămdọa vụ tấn
côngởBangladesh chỉ
khởi đầu chonhiềuvụ
sắp tới.
(Reuters)
• Syria:
Quânđội
thông báongừngbắn 72
tiếng từ 1 giờ ngày6-7
trên toàn quốc nhưng
không nêu rõ cóngừng
bắn với ISvàMặt trận
AlNusra không.
(AFP)
•Venezuela:
Khoảng
500người dân vượt qua
hàng ràobinh sĩ để sang
Colombiamua thực
phẩm.Venezuela rơi vào
khủng hoảng sau khi giá
dầu giảm.
(AP)
TNL
Ôngphát biểu trước cử tọa: “Tôi sẵn sàng truyền
lại cây gậy tiếp sức. Tôi biết bàHillaryClinton sẽ
nhận lấyvà tôi biết bà ấy sẽ thực hiện cuộc chạy
đua này”. Ông khenngợi bà trước đây làmột ngoại
trưởng thôngminh, kiên cường. Ông tin tưởngbà là
ứng cử viên tổng thống đầy trách nhiệm: “BàHillary
từng được thử thách, biết rõviệc tốt và việc xấu.
Chưa người nàoxứngđáng bằngbà…”.
Vài giờ trước đó, tại cuộc họpbáoởWashington,
Giám đốcFBI JamesComey thông báokết luận
điều tra khẳngđịnhkhông có chứng cứ bàHillary
vi phạm luật bảovệ bímật quốc gia. Tuynhiên, bà
không cẩn trọng trong xử lý thưđiện tửkhi còn làm
ngoại trưởng. Bà đã gửi và nhận 110 thưđiện tử từ
máy chủ cá nhân, trong đó có tám thư tuyệtmật và
36 thưmật. Dù vậy, FBI khôngđề nghị truy tốvì
không có chứng cứbà cố tình phạm luật. Cuộc điều
tra nàykéodàimột năm.
KHÔIVIỆT
