16
THỨNĂM
14-7-2016
Quốc tế
Tiêu điểm
KHALY-TNL
M
ột ngày sau khi Tòa
Trọng tài thường trực
côngbốphánquyếtvề
vụkiệncủaPhilippinesđốivới
yêu sáchcủaTrungQuốc tại
biểnĐông, tại cuộchọpbáo
ở Bắc Kinh ngày 13-7, Phó
ChủnhiệmVănphòng thông
tinQuốcvụviệnTrungQuốc
Quách Vệ Dân đã công bố
Sách trắngcó tiêuđề“Trung
Quốc kiên trì giải quyết các
tranh chấp với Philippines
tại NamHải thông qua đàm
phán” (NamHải là cáchgọi
biểnĐôngcủaTrungQuốc).
Lại dọakiểm soát
khôngphận
Tân Hoa xã đưa tin Sách
trắng dày 49 trang với hơn
20.000 từgồmnămphần:
- Tiếp tục khẳng định chủ
quyềncủaTrungQuốcvềcác
đảo trênbiểnĐông.
- Tổng quan về nguyên
nhân tranh chấpTrungQuốc
- Philippines ởbiểnĐông.
- Trình bày về đồng thuận
song phương về giải quyết
tranh chấp có liênquan.
- Công bố hàng loạt hành
độngcủaPhilippineslàmphức
tạp thêm tìnhhình.
- Chính sách của Trung
Quốc về giải quyết vấn đề
biểnĐông.
CNNđưatinnóichungtheo
Sách trắng, TrungQuốc tiếp
tục khăng khăng bảo vệ yêu
sáchchủquyềnphi lývàbác
bỏphánquyết trọng tài.
Tạicuộchọpbáo,Thứtrưởng
MỹkhẩncấpkêugọikhôngkhiêukhíchởbiểnĐông
MỹvàÚcsẽtiếptụcthựchiệntựdohànghải,hàngkhôngởbiểnĐông.
Ngày 12-7 (giờ địa phương), người phát ngônNhà
Trắng JoshEarnest tuyên bốMỹkêu gọi các nước châu
Á-TháiDươngkhônghành động leo thang hay khiêu
khíchởbiểnĐông sauphán quyết trọng tài. Phát biểuvới
báo chí trên chuyên cơAir ForceOne đưaTổng thống
Obama đếnDallas, ông kêugọi các bên côngnhận tính
chất cuối cùng và ràng buộc của phánquyết trọng tài.
Ông nóiMỹ không phải làmột bên tranh chấpở biển
Đông nhưngMỹ tìm kiếmgiải pháphòa bình để giải
quyết tranh chấp, duy trì năng lực bảo vệ tự do hàng hải
và thươngmại củaMỹ.
Báo
NewYorkTimes
đưa tin các nghị sĩ Thượng viện
Mỹđã hoan nghênh phánquyết trọng tài. Nghị sĩ Bob
Corker, chủ tịchỦybanĐối ngoại Thượng viện, tuyên
bốMỹphải bảo vệ tựdohànghải, hàng khôngbằng cách
tăng cường tuần tra ởbiểnĐôngvà biểnHoaĐông. Nghị
sĩ BenCardin cũngđưa ra tuyên bố tương tự.
Nghị sĩ JohnMcCain tuyênbốMỹ phải làm rõ lợi ích
củaMỹ trongviệc ngăn chặn tôn tạovà quân sự hóa các
vị trí chiến lược như bãi cạnScarborough. Nghị sĩ Dan
Sullivan đề nghịMỹ cần làm choPhilippines nhận thấy
Mỹ đangđứng sau ủng hộPhilippines.
BộNgoại giaoMỹ đã kêu gọi TrungQuốc và
Philippines tôn trọng phán quyết. Người phát ngôn John
Kirbykhẳng địnhMỹ sẽ duy trì tuần tra tự do hànghải và
hàng không trongkhu vực. Ông tuyênbố trongmấy tuần
quaMỹ ghi nhận có dấu hiệuTrungQuốc tiếp tục quân sự
hóa ở biểnĐông.
Trong khi đó, phát biểu tại cuộc họp báoởAfghanistan,
Bộ trưởngQuốc phòngMỹAshtonCarter tuyên bố phán
quyết là cơ hội để các nước trongkhu vực hành động phù
hợpvới tinh thần lấy luật pháp quốc tế giải quyết tranh
chấp.
Trả lời CNBC, cựuBộ trưởngQuốc phòngMỹChuck
Hagel nhận xét khi ký kếtUNCLOS, TrungQuốc cần
hiểu rằngphải từ chốimọi chủ quyền lịch sử trước đó đối
với lãnh thổ tranh chấp.
Ông nhận xét: “Tòa (TòaTrọng tài) làmột trong các
định chế quan trọng nhất được lập sauChiến tranh thế
giới thứhai với nỗ lực sắpxếp trật tự trongmột thế giới
phát triểnmất trật tựgiữa hai cuộc chiến thế giới. Tôi nghĩ
rằngđiềuquan trọng là không những tiếp tục duy trìmà
phải ủnghộnỗ lực của các tòa ánquốc tế”.
Ông nhấnmạnhkhimột quốc gia đe dọa tựdohàng hải
theo cáchnào đó thì đó là vấnđề quan trọng. Ôngđề nghị:
“Mỹ cần làm rõ cho các đồngminhvà bạnbè rằng tựdo
hànghải là điềukhông thể thương lượng”.
TạiÚc, phát biểuvới hãng truyền thôngABC, Ngoại
trưởng JulieBishop tuyênbốuy tínvà thamvọng trở
thành cường quốc thế giới củaTrungQuốc sẽ bị ảnh
hưởng nếuTrungQuốc bác bỏphánquyết. Bà nhấnmạnh:
“Không công nhậnphánquyết là hànhđộng vi phạm luật
phápquốc tế nghiêm trọng”.
Bà chobiết trong những ngày tới bà sẽ traođổi với
những người đồng cấpTrungQuốc và Philippines cũng
nhưđề nghị thảo luận về phán quyết tại các hội nghị sắp
tới củaASEANvà hội nghị cấp caoĐôngÁvào giữa
tháng7. Bà khẳngđịnhÚc tiếp tục thực hiện tự do hàng
hải và hàng khôngởbiểnĐông.
D.THẢO
Đài Loanđãđiềumột tàukhu trục rabiển
Đông làm nhiệm vụ tuần tra. CNN đưa tin
trước khi tàu xuất bếnngày 13-7, nhà lãnh
đạoĐàiLoanTháiAnhVănđã lêntàuvàphát
biểu: Phánquyết củaTòaTrọng tài thường
trựcđãgây thiệt hại nghiêm trọng cho chủ
quyền của Đài Loan ở biểnĐông và vùng
biển lân cận.
Trướcđó, tối12-7,chínhquyềnĐàiLoanđã
tuyênbốbácbỏphánquyết củaTòaTrọng
tài thường trực.ĐàiLoan tuyênbốsẽkhông
tôntrọngphánquyếtvìĐàiLoankhôngđược
thamgiaquy trình trọng tài.
Đài Loanmongmuốn ưu tiên cho đàm
phánđaphương trên cơ sởbìnhđẳng. Đài
LoanchiếmđóngđảoBaBình từnăm1956.
Tuy nhiên, phán quyết trọng tài đánh giá
thực thểnàychỉ là“đá”chứkhôngphải“đảo”.
ĐừngbiếnNamHảithànhnơi
bùngphát chiến tranh.
Thứ trưởngNgoại giao
TrungQuốc
LƯUCHẤNDÂN
EU sẽ tiếp tục trao đổi về
luật pháp quốc tế, trong đó
cóCôngước của LHQ về Luật
Biển. EU tin tưởnghoàn toàn
vàocơchế trọng tài.
Chủ tịchHội đồngchâuÂu
DONALDTUSK
TrungQuốccảnhbáonguycơ
xungđột
LiênminhchâuÂukêugọiápdụngphánquyếtcủaTòaTrọngtàithườngtrực.
NgoạigiaoLưuChấnDânđã
giậndữđánhgiá phánquyết
trọng tài là “mớgiấy lộn”.
Ông tiếp tục đưa ra chiêu
bài TrungQuốc có thể thiết
lập vùng nhận dạng phòng
không trênbiểnĐôngvàgiở
giọngđenẹt:“Nếuanninhcủa
chúng tôibịđedọa,chúng tôi
cóquyền lậpvùngnhậndạng
phòngkhông”.
Báo
NewYorkTimes
đưa tin
với hy vọng tânTổng thống
Philippines RodrigoDuterte
sẽ thay đổi ý kiến, ông Lưu
Chấn Dân tuyên bố Trung
Quốc vẫn mong muốn tiếp
tụcđàmphánvớiPhilippines.
Ôngcảnhbáo:“Loạibỏsớm
cáctrởngạivềphánquyếttrọng
tài sẽ giúp cải thiện quan hệ
hai nước”.
EUkêugọi ápdụng
phánquyết
Cùngngày13-7,phátbiểutại
cuộchọpbáotạiBắcKinh,Chủ
tịchHộiđồngchâuÂuDonald
Tuskthôngbáotrongkhuônkhổ
chuyến thămTrungQuốc, các
nhàlãnhđạoEUđãthảoluậnvới
phíaTrungQuốcvềphánquyết
củaTòaTrọng tài thường trực.
Ông tuyênbốhyvọngphán
quyết sẽđượcápdụngđể thiết
lậpkhảnăngnăngđộngnhằmtìm
giảiphápgiảiquyếttranhchấpở
biểnĐông.
Trước đó, chiều 12-7, phát
biểu tại cuộchội đàmvớiChủ
tịchHộiđồngchâuÂuDonald
TuskvàChủ tịchỦybanchâu
ÂuJean-ClaudeJunckertạiBắc
Kinh, Chủ tịchTậpCậnBình
tuyênbốTrungQuốckhôngchấp
nhậnđềnghịhayhànhđộngnào
dựa trênphánquyết trọng tàivề
biểnĐông.
Ôngkhăngkhăng cho rằng
“chủquyền lãnh thổvà lợi ích
hànghảicủaTrungQuốcởbiển
Đôngkhôngbịảnhhưởngbởi
phánquyết”.
Thủ tướngLýKhắcCường
chủ trìhộinghị cấpcaoTrung
Quốc-châuÂulầnthứ18cùng
vớihaiôngDonaldTuskvàJean-
ClaudeJunckercũng tuyênbố
TrungQuốckhông thừanhận
phánquyết.
ÔngcònkêugọiEUgiữquan
điểmkháchquanvà trung lập
vềhồsơnày.
Ngay sau khi tòa trọng tài
côngbốphánquyết,BộNgoại
giaoTrungQuốcđãra“tuyênbố
vềphánquyếtcủa tòa trọng tài
vềvụNamHải”.Sauđó,chính
phủTrungQuốc đã ra “tuyên
bố về chủ quyền lãnh thổ và
quyền lợibiển trênNamHải”.
Dọanạt trên
diễnđànMỹ
Ngày12-7(giờđịaphương),
Trung tâmNghiêncứuChiến
lược và Quốc tế (CSIS) tại
Washington đã tổ chức hội
thảoquốc tếvới chủđề“Hội
thảo về biển Đông thường
niên lần thứ sáu”.
Tại hội thảo,Đại sứTrung
Quốc tạiMỹThôiThiênKhải
đánhgiáphánquyết củaTòa
Trọng tài thường trựcbácbỏ
yêu sách của TrungQuốc ở
biển Đông sẽ làm gia tăng
xungđột vàngaycảđối đầu.
Ông đổ lỗi căng thẳng gia
tăng trongkhuvựcchochính
sách xoay trục sang châuÁ
củaMỹ.
Ông cho rằng phán quyết
của tòa trọng tài chắc chắn
sẽ tạo điều kiện cho nhiều
trường hợp “lạm dụng biện
pháp trọng tài’. Ông nhấn
mạnh: “Trung Quốc sẽ làm
hết sức có thể để bảo vệ tự
do lưu thông thươngmại và
chặn đứngmọi âmmưu gây
bất ổn trongkhuvực”.
ÔngkhẳngđịnhTrungQuốc
vẫn tiếp tụcđàmphánvớicác
bên khác trong tranh chấp ở
biểnĐông.
Trong khi đó, ôngDaniel
Kritenbrink,cốvấncủaTổng
thống Obama, nhấn mạnh:
“Mỹ có lợi ích lâu dài khi
thấy các tranh chấp lãnh thổ
và hàng hải trong khu vực
châu Á-Thái Bình Dương,
bao gồm biển Đông, được
giảiquyết theocáchhòabình,
khôngépbuộcvàphùhợpvới
luật pháp quốc tế”.
n
Ngày13-7,PhóChủnhiệmVănphòngthôngtinQuốcvụviệnTrungQuốcQuáchVệDâncôngbố
Sáchtrắng.Ảnh:THX
