14
THỨSÁU
3-2-2017
THANHDANH
M
ột tuần đã trôi qua kể từ khi tân Tổng thốngMỹ
DonaldTrump ký sắc lệnh hành pháp về di trú và
nhập cưvàongày27-1với yêu cầu sắc lệnhnày có
hiệu lực ngay lập tức. Những tác động gây nên từ quyết
định của ôngDonaldTrump đang thu hút nhiều tranh cãi
trái chiều.
Những “thương vong”đầu tiên
Sắc lệnh của Tổng thốngMỹ Donald Trump có hai nội
dung chính là cấmnhập cảnhđối với côngdân từbảynước
Hồi giáo, đồng thời tạm hoãn tất cả chương trình tiếpnhận
người tị nạn. Cùng những diễn giải không rõ ràng về việc
cấm hay không cấm những công dân nước ngoài đã có thẻ
xanh (cho phép thường trú tại Mỹ) được bước chân vào
Mỹ, sắc lệnh đã gây ra nhiều tranh cãi về mặt pháp lý.
Đến ngày 1-2, đã có bốn bang tạiMỹ bao gồmNewYork,
Massachusetts, Virginia vàWashington đã đệ đơn kiện sắc
lệnh của ôngTrump. Tổng chưởng lý bangNewYorkEric
Schneidermanmô tả sắc lệnh là “vi hiến, bất hợp pháp và
về cơ bảnkhông phải nướcMỹ”.
Cuộcchiếnpháp lýgaygắtnàyđãkhiếnQuyềnBộ trưởng
Tư phápMỹSallyYatesmất ghế sau khi bà từ chối bảo vệ
sắc lệnhcủaôngTrumpvàyêucầucác luật sư thuộccơquan
này không biện hộ cho sắc lệnh tại tòa. Tổng thốngTrump
lập tức raquyết định sa thải bàYates.NhàTrắngchỉ tríchbà
“phảnbộiBộTưpháp”vàcáobuộcbàcóđộngcơchính trị.
Động thái hy sinh chính trị của bàYates đã được các chính
trị gia và người ủnghộđảngDân chủ ca ngợi là dũng cảm.
Trong khi đó, viết trên tờ
The Hill,
giáo sư Trường Luật
Harvard, ôngAlanM. Dershowitz, lại cho rằng bàYates
thật sự đã lạm quyền khi yêu cầu toàn bộ luật sư thuộcBộ
Tư pháp chống lại vị tân tổng thống.
Không chỉ khiến đội ngũ nhân sự cấp cao của chính phủ
Mỹ bị mất người, sắc lệnh của ôngTrump cũng khiến giới
khoahọc lẫnnhiềucông tyMỹhoangmang.Cáchãngcông
nghệ lớn lập tứccảmnhậnđượcnhững tácđộng tiêucựccủa
lệnh cấm nhập cảnh. CEOGoogle, ôngSundar Pichai, cho
biết cóđến100nhânviên của công tybị ảnhhưởngbởi sắc
lệnh.Không riênggì trang tìmkiếm lớnnhất thếgiới, nhiều
gã khổng lồ công nghệ củaMỹ cũng xây dựng thành công
dựavàochấtxámcủanhân lựcnướcngoàivàmôi trường làm
việccởimởđavănhóa.Lệnh
cấmnhậpcảnhcủaôngTrump
mở ra các nguy cơ thiếu hụt
nhân lực đối với Thung lũng
Silicon.Bêncạnhđó, theo tờ
The Atlantic
, lệnh cấm nhập
cảnh cũng đang khiến hàng
trăm nhà khoa học đang làm
việc và học tập tạiMỹ bị kẹt
lạiởnướcngoàivìđã rờikhỏi
nước này trước khi sắc lệnh
củaôngTrumpđượcbanhành.
Được lòngdân,mất lòngđồngminh
Mặc dù sắc lệnhvề di trúvà nhập cưngày27-1vấpphải
nhiềuchỉ tríchvàđặtchínhquyềncủaTổng thốngTrumpvào
một cuộcchiếnpháp lý, động thái củaôngđượcđánhgiá là
giữđúng lời hứa những camkết ông từngđưa ra với cử tri.
Khảo sátmới đâycủahãng thămdòdư luậnRasmussencho
thấy57%nhữngngười đượchỏi tuầnquabày tỏ thái độủng
hộ lệnh cấm.Một khảo sát khác của hãng tinReuters cũng
cho thấy31%người đượcphỏngvấn cho rằng sắc lệnh của
ôngTrumpkhiếnhọcảm thấyan toànhơn.Trongkhi đó, có
đến 49% những người được phỏng vấn bày tỏ thái độ ủng
hộmạnhmẽ đối với lệnh cấm này.
Liên tiếp các sắc lệnh hành pháp, từ rút khỏi Hiệp định
Thươngmại xuyênThái BìnhDương (TPP) đến tạm hoãn
nhập cảnh, cũng cho thấy ông Trump sẵn sàng thực hiện
đúng những gì mình đã hứa hẹn với cử tri. Điều này làm
tăng uy tín của ông đối với một bộ phận đông đảo người
dânMỹ từnggópphần làmnên chiến thắngngoạnmục của
ông trước bàHillaryClinton.
Tuy nhiên, lập trường cứng rắn trong vấn đề nhập cư và
người tị nạn của ông Trump lại có nguy cơ làmmất lòng
một số quốc gia đồngminh thân thiết củaMỹ. Trong tuần
qua, liên tiếp lãnh đạo các nướcAnh, Pháp, Đức, Canada
đã tuyên bố không đồng tình với sắc lệnh của ôngTrump.
Tổng thốngPhápFrancoisHollande cảnhbáonhà lãnhđạo
Mỹđừng savàochủnghĩabiệt lập.CònvănphòngcủaThủ
tướngĐứcAngelaMerkel nhậnđịnh lệnhcấmnhậpcưdựa
trên nguồngốc và tôn giáo là “bất hợp lý”.
Mới đây nhất, theo tiết lộ củamột quan chứcNhàTrắng
giấu tênvới tờ
TheWashingtonPost
, ôngTrumpđãnổi đóa
với Thủ tướng ÚcMalcolmTurnbull khi vấn đề người tị
nạn được nhắc đến trong cuộc điện đàm ngày 28-1. Chính
quyềnCanberramongmuốn ôngTrump tôn trọng cam kết
tiếp nhận 1.250 người tị nạn từ trại tập trung của nước này
sangMỹ. Tuy nhiên, Tổng thốngTrump đã chỉ trích đó là
một thỏa thuận “ngu ngốc” nhằm “xuất khẩu” những kẻ
đánhbomkhủngbố sangMỹ.Ôngdậpmáy sauchỉ 25phút
đối thoại vớiThủ tướngÚc, dù cho cuộcđiệnđàmđượcdự
kiến kéodài đếnmột tiếngđồng hồ.
Cuộc chơi quyền lực
Tuynhiên, cáiđược lớnnhấtcủaôngTrump lạikhôngnằm
trong khuôn khổ vấn đề nhập cư. Nhiều chuyên gia đánh
giánhững tranhcãi xoayquanh sắc lệnhcấmnhậpcảnhcủa
ôngTrumpđang thuhút dư luận, chemờđimứcđộnghiêm
trọng trong các quyết địnhkhác của ông.
Hai ngày sau khi ban bố sắc lệnh về nhập cư và di trú,
ôngTrump tiếp tục ra quyết định tái cơ cấu các thành viên
các cuộc họp của Hội đồngAn ninhQuốc gia, đặc biệt là
cuộchọp củaủybannòng cốt.Trongđó, chủ tịchHội đồng
thammưu trưởng và giám đốc cơ quan tình báo quốc gia
Mỹ bị loại khỏi danh sách những người mặc định tham dự
các cuộc họp. Hai lãnh đạo hàng đầu của giới quân sự và
tìnhbáoMỹ chỉ đượcgọi khi bànđến cácvấnđề liênquan.
Trong khi đó, tổng thốngMỹ lại chỉ địnhStephenBannon,
cố vấn chiến lược củamình, vàodanh sáchdự họp.
Đây làmộtđộng tháichưa từngcó trongcácđời tổng thống
Mỹ kể từ khi Hội đồngAn ninh Quốc gia nước này được
thành lập.Quyếtđịnhđặcbiệtgây longạikhiôngBannonbị
đánhgiá làmột nhânvật nặngvề chính trị hơn các amhiểu
vềanninhquốcgia, đồng thời có liênhệvới nhiều tư tưởng
cực hữu và phân biệt chủng tộc. Dù sau đó phát ngôn viên
NhàTrắngSeanSpicer cậpnhật rằnggiámđốccơquan tình
báo quốc gia sẽ được đưa trở lại vào danh sách họp, đồng
thời bổ sungGiám đốcCơ quanTình báoTrung ươngMỹ
(CIA)Mike Pompeo, ôngBannon vẫn được giữ nguyên vị
trí quyền lực củamình.
n
Sắc lệnh làmbốchơi 32 tỉUSD
Trước lập trườngbảohộ thươngmại và siết chặt nhập
cư của tân tổng thốngMỹ, Thung lũngSiliconđứng trước
một tương lai khôngmấy dễ thở. Sắc lệnhnhập cư và di
trú củaôngđã lập tức khiến tổnggiá trị củanăm công ty
đứngđầudanh sáchS&P500“bốchơi”gần32 tỉUSD, theo
tạpchí
Fortune.
Nhiềunhàđầu tư longại sắc lệnhnày tácđộng tiêucực
đếnnguồnnhân lựccủacáccôngtycôngnghệcao,vốnsử
dụngrấtnhiềuchấtxám“nhậpkhẩu”từcácnướckhác.Tổng
trị giá cổphiếu củanămgã khổng lồ côngnghệ làApple,
Alphabet (công tymẹ củaGoogle),Microsoft, Amazon và
Facebookđãgiảm1% tổngmức trần2,4ngàn tỉUSDgiá trị
thị trường. Riêng tậpđoànAlphabetgiảmđến13,8 tỉUSD
tổng trị giá. CEOGoogle Sundar Pichai mô tả đây làmột
sắc lệnh“đauđớn”. Phảnứng trướcsắc lệnhnày,Googleđã
nhanhchóngcôngbốmộtquỹ lênđến4 triệuUSDhỗ trợ
nhữngngườibịảnhhưởngbởisắc lệnh.TậpđoànMicrosoft
gọisắc lệnhnày là“gâyhiểu lầm”.CònCEOMarkZuckerberg
củaFacebookkêugọi nướcMỹcần“mở rộngcánhcửavới
người tị nạnvànhữngai cầngiúpđỡ”.
Phóng sự - Chuyên đề
“Khôngaimuốnđưamột
ngườichỉ lovềchínhtrị
vàocănphòngnơimọi
ngườibàn luậnvềanninh
quốcgia”-ôngLeon
Panetta,cựuBộtrưởng
QuốcphòngMỹ,nhận
địnhvềôngStephen
Bannon.
Ngườibiểutìnhquyếtđịnhcấm
nhậpcảnhcủaôngDonald
TrumptạisânbayLosAngeles.
Ảnh:THEATLANTIC
Đượcvàmất củaông
Trumpsausắc lệnh
nhậpcư
Vớicácsắclệnhthắtchặtviệctiếpnhậnngườinhậpcưvàngườitịnạn,
ôngTrumpđanggâynhiềuhoangmanglẫntranhcãidùđượclòngdân.
ÔngStephenBannon
(giữa)
đượcchỉđịnhvàodanhsách
quyền lựchọpHộiđồng
AnninhQuốcgia.
Ảnh:NEWYORKTIMES
