4
XUÂN ĐINH DẬU 2017
dân tộc, quyết không chấp
nhận luẩn quẩn trong cái
“bẫy thu nhập trung bình”
của thế giới.
CócâuchuyệnngụngônÊ
Dốp: Kho báu chính là khu
vườn nhà mình, chỉ cần vun
xới và chăm bón thì sẽ trở
nên giàu có. Người Việt có
câu:Ta về ta tắm ao ta.Nước
tavới gần100 triệudân trong
và ngoài nước là nguồn nhân
lực dồi dào, là thị trường
rộng lớn với sức mua không
ngừng tăng lên; với hơnmột
triệu km
2
mặt biển và thềm
lục địa và hơn 60.000 km
2
đồng bằng và trung du màu
mỡ, làm ra lúa gạo, tôm cá,
cà phê, cao su và rauquả cho
dân ta và thế giới; với nắng,
gió và sóng biển quanh năm
là nguồn năng lượng tái tạo
đángmơước chomột xã hội
sạch và xanh. Đó là những
điều kiện khách quan để xây
dựngmột nội lực Việt mạnh
và bền vững, để giữ vững
chủ quyền, để đuổi kịp và
sánh vai với các cường quốc
năm châu. Không làm được
điều đó, chúng ta có tội
với tiền nhân và con cháu
mai sau.•
Khôngcónội lựcđủmạnh thì thuangay
trênsânnhà làđiềukhông thể tránh.
TRƯƠNGTRỌNGNGHĨA
NHỮNGTHÀNH
QUẢSAU20NĂM
HỘINHẬP
Năm1995,kimngạch
xuấtkhẩuvỏnvẹn5,2tỷ
USD;năm2015đạt162,4tỷ
USD,tăng31 lần.NhờHNQT,
đếnnayViệtNamđãthu
húttrên21.000dựánđầutư
nướcngoàitrựctiếp(FDI)với
tổngsốvốnđăngkýgần300
tỷUSD,đãthựchiệnkhoảng
146tỷUSD.Thunhậpbình
quânđầungườinăm1995
là289USD,năm2015 là
2.228USD.
Xuất hiện nguy cơ “chưa giàu
đã già” trong khoảng 10 năm
tới. Nội lực quá yếu kém
khiến chúng ta đang tụt hậu
trên chính sânnhà!
KỲVỌNGVÀOCHÍNHPHỦ
KIẾNTẠO,HÀNHĐỘNG
Điều quan trọng là tìm
ra nguyên nhân của sự tụt
hậu đó. Trong bài phát biểu
nhậm chức ngày 26-7-2016,
Thủ tướng Nguyễn Xuân
Phúc thừa nhận: Chính sách
tiếp nhận đầu tư nước ngoài
chưa tốt, các doanh nghiệp
nhà nước kém hiệu quả, cơ
chế chính sách khuyến khích
doanh nghiệp tư nhân có
S
uốt nửa thế kỷ qua,
hội nhập quốc tế
(HNQT) trở thành
trào lưu chủ đạo của
hàng trăm quốc gia,
từ phát triển nhất đến lạc hậu
nhất. HNQT có thể giúp đất
nước phát triển, nhưng cũng
không ít quốc gia sau vài thập
niênnhập cuộc đã sa vào “bẫy
thu nhập trung bình”, nợ
công chồng chất, tài nguyên
cạn kiệt, môi trường bị hủy
diệt, nền kinh tế phụ thuộc
vào viện trợ quốc tế và đầu tư
nướcngoài.Vì saohọ thất bại?
TỤTHẬUTRÊNCHÍNH
SÂNNHÀ
Đi lên từ kinh tế tiểu nông,
dân sốđôngvànghèo,năng suất
laođộng thấp, cái chúng tađang
rất cần đểHNQT nhưng cũng
đang rất thiếu và yếu, đó là nội
lực.Dân ta có câunói đơngiản
nhưng thâm thúy và chính xác:
“Yếu thì không thể ra gió!”.
Không có nội lực đủmạnh thì
thua ngay trên sân nhà là điều
không thể tránh.
Chúng ta đã tham gia
HNQT từ năm 1995, bắt
đầu bằng việc gia nhập khối
ASEAN và đạt mức sâu rộng
nhất với việc trở thành thành
viên Tổ chức Thương mại
Thế giới (WTO) thứ 150 vào
năm 2007. Sau hai mươi năm,
nước ta đã cónhữngmặt hàng
xuất khẩu đứng thứ hạng cao
trên thế giới. ViệtNam đã trở
thànhmột bộ phận hữu cơ và
liên lập của thế giới hiện đại,
quan hệ ngoại giao với 185
nước, quanhệ kinh tế với hơn
220 nước và vùng lãnh thổ.
Tuy nhiên, những tiếng còi
báo động vang lên ngày càng
nhiều. Sau 20 năm HNQT,
công nghiệp phụ trợ của Việt
Nam vẫn yếu kém nhiềumặt.
Xuất khẩu hàng trăm tỷUSD
hàng gia công, lắp ráp nhưng
tỷ lệ nội địa chỉ từ 10% đến
20%, 30%. Tập đoàn Samsung
đưa danh mục 170 phụ kiện
để mời cung ứng, câu trả lời
từ cáchiệphội, doanhnghiệp,
kể cả doanh nghiệp đã có
40-50 năm truyền thống, là:
“Chưa làm được”. Trong khi
danhmục của Samsung đưa ra
có những linh kiện đơn giản
như cục sạc pin, cápUSB, vỏ
nhựa, tai nghe!
Nông sảnViệtNamchủyếu
xuất thô, tạo việc làm và lợi
nhuận cho các nhà nhập khẩu
nướcngoài.Vìhọnắm thương
hiệu và chuỗi phân phối, nên
dù chúng ta sản xuất và xuất
khẩuđứng đầu thế giới nhưng
lại phụ thuộc và bị chi phối
ngược về giá cả, chất lượng
và rào cản kỹ thuật. Theo đà
HNQT, hàng rào thuế quan
đối với hầuhếtmặt hànggiảm
dầnvề0%, hàng tiêudùng của
hàng chục quốc gia ồ ạt tràn
vào bằng đường chính ngạch,
tiểu ngạch. Các tập đoàn bán
lẻ nước ngoài dầnmua lại các
chuỗi phân phối nội địa để
thay thế hàng Việt Nam trên
các quầy hàng siêu thị trong
nước. Qua 20 năm hội nhập,
tỷ trọng của doanh nghiệp
Việt trong tổng kim ngạch
xuất khẩu từ 90% năm 1996
giảm xuống 29,5% năm 2015.
Các nhà thầu Trung Quốc
năng lực kém lại thắng thầu
trong đa số các dự án hạ tầng
kỹ thuật khiến nhiều công
trình kéo dài, chất lượng thấp
và đội vốn. Nợ công cao, nợ
xấukhônggiảm.Khoảng cách
giàunghèogiãn ra,môi trường
nhiều địa phương bị hủy hoại
nghiêm trọng, giáodục và y tế
xuống cấp. Đứng thứ 14 trên
thế giới về dân sốnhưngđứng
thứ 48 về quymô nền kinh tế
và thứ133vềGDPđầungười.
NgườidânViệtNam,
vốngiàu lòngyêu
nướcvà tựhàodân
tộc,quyếtkhông
chấpnhận luẩn
quẩn trongcái“bẫy
thunhập trung
bình”của thếgiới.
ĐÁNH
THỨC
TIỀM
NĂNG
nhiềubất cậpnênkhuvựcđầu
tưnướcngoài phát triểnmạnh
trong khi khu vực trong nước
còn yếu.
Thủ tướng cũng chỉ ra một
trong những “chứng nan y”
của nềnkinh tế: quanhệ “cánh
hâu” trong phân phối và khai
thác nguồn lực.Ông yêu cầu:”
Thị trường vốn, đất đai, tài
nguyêncầnphảiđượcphát triển
lành mạnh, không để cho các
nhóm lợi ích thao túng”.
Nguyên nhân làm cho nội
lực yếu kém như vậy là rõ:
đó là pháp luật chưa nghiêm,
chính sách chưa hợp lý, thể
chế chưa hoàn chỉnh; là các
nhóm lợi ích xấu móc ngoặc
với một bộ phận không nhỏ
quan chức tham lam, ích kỷ.
Nguyên nhân không phải vì
đất nước ta thiếu hiền tài, lao
động ta thiếu trình độ, doanh
nghiệp
ta thiếu năng lực đến
nôi không làm được một chiếc
ốc vít cho hãng Toyota hay
Samsung!
Với tư cách thuyền trưởng
dẫn dắt con tàu kinh tế Việt
Nam trongHNQT, Thủ tướng
đã cam kết “nỗ lực xây dựng
Chính phủ kiến tạo phát triển,
liêm chính, hành động quyết
liệt, phục vụNhân dân”. Vâng,
kiến tạo chứ không cản trở,
nhũng nhiễu; liêm chính chứ
không tham lam; hành động
chứ không hứa rồi để đó; và
phục vụ nhân dân, tức là làm
“côngbộc” chứkhôngphải làm
“quan phụ mẫu”. Đó chính là
những gì xã hội và đất nước đòi
hỏi, kỳ vọng ở Chính phủ, ở
Thủ tướngvà bộ thammưu của
ông. Phần còn lại là tráchnhiệm
của
đội ngũ doanh nhân, của
các chuyên gia, nhà khoa học
và người dân Việt Nam, vốn
giàu lòng yêu nước và tự hào
Nộilực
mạnh
đểra
biểnlớn
