7
Pháp luật
&
cuộc sống -
Thứ Bảy29-12-2018
Chọn trọng tài
hay tòaánđể giải
quyết tranh chấp?
Trong tranh chấp thươngmại, nếu
lựa chọn trọng tài để giải quyết thì
doanh nghiệp sẽ được đảmbảo
yếu tố bí mật củamình.
Trên thực tế, chúng ta thường gặp
trường hợp các bên thỏa thuận cơ quan
giải quyết tranh chấp gồm cả tòa án và
trọng tài. Vậy doanh nghiệp (DN) nên
lựa chọn cơ quan nào để có lợi nhất, để
vừa tiết kiệm thời gian, công sức, tiền
bạc và cả đảm bảo yếu tố bí mật của
DN?
Thông thường tòa án xét xử theo
nguyên tắc công khai, còn trọng tài
thương mại thì giải quyết với nguyên tắc
không công khai nên mọi bí mật kinh
doanh cũng như hoạt động của DN sẽ
được giữ kín. Điều này rất có lợi cho
DN, ngay cả khi thắng kiện hay thua
kiện.
Thêm cái lợi nữa khi lựa chọn trọng tài
thương mại là hiệu lực của phán quyết
của hai cơ quan xét xử này cũng khác
nhau. Nếu phán quyết của hội đồng trọng
tài có giá trị chung thẩm và có thể thi
hành ngay thì tòa án phải tuân thủ hai
cấp xét xử (sơ thẩm và phúc thẩm). Sau
khi tòa xử sơ thẩm, các đương sự vẫn có
thể kháng cáo bản án sơ thẩm (nếu họ
không đồng ý). Và như thế thời gian giải
quyết vụ án sẽ kéo dài, dẫn đến mệt mỏi
và tốn kém công sức cho DN.
Một điểm đáng lưu ý nữa của việc giải
quyết bằng trọng tài đó là một trọng tài
viên hoặc một hội đồng trọng tài sẽ theo
đuổi giải quyết tranh chấp xuyên suốt
từ khi tiếp nhận đơn kiện cho đến khi
tranh chấp được giải quyết xong và ra
được phán quyết. Thường thì một tranh
chấp do trọng tài thương mại giải quyết
khoảng 5-9 tháng là xong, có những vụ
giải quyết chưa đầy ba tháng đã xong.
Khi đó, trọng tài viên tìm hiểu rất kỹ vụ
việc tranh chấp và tìm cách hòa giải cho
các bên liên quan tìm cách khắc phục.
Chẳng hạn, có vụ việc tranh chấp hợp
đồng lắp đặt máy móc trong khi hòa giải
họ đã tự nguyện bồi thường hợp đồng
cho bên kia luôn. Cách làm việc của
trọng tài viên cũng như cơ chế trọng tài
rất linh động về thời gian và địa điểm (do
hai bên tranh chấp lựa chọn chứ không
bắt buộc phải đến trụ sở của cơ quan
trọng tài như tòa án).
Chọn cơ chế trọng tài hay là tòa án
luôn là băn khoăn của DN đối với giải
quyết tranh chấp thương mại. Nếu cần
nhanh về thời gian thì các DN nên lựa
chọn cơ chế trọng tài vì cơ quan này xử
lý nhanh hơn. Hiện nay các DN đã ngày
càng tin tưởng, lựa chọn cơ chế trọng tài
xét xử nhanh nhưng không công khai,
giúp hai bên có thể được bảo mật thông
tin.
Ngoài ra, chi phí giải quyết vụ tranh
chấp là một vấn đề mà DN cũng cần cân
nhắc. Ở đây, mức án phí của tòa án theo
mức do Nhà nước quy định và thường
thấp hơn mức chi phí mà DN phải trả
cho việc giải quyết bằng con đường
trọng tài. Bù lại, khi giải quyết bằng
trọng tài thương mại thì việc giải quyết
sẽ được nhanh hơn, linh động hơn về
thời gian và địa điểm cũng như có thể
giữ lại “hòa khí”, thiện chí của các bên
tranh chấp.
Trọng tài viên
TRẦN VÂN LINH
,
Trung tâm Trọng tài thương mại TP.HCM
Luật sưĐINHTHỊ QUỲNHNHƯ
T
ôi nhận lời bảo vệ gia đình người bị
hại - gia đình có hai trẻ là con cô, con
cậu bị đâm chết mà tòa án cấp sơ thẩm
vừa xét xử xong - với một sự cảm thông,
xoa dịu hơn là mong muốn mang đến một
sự hỗ trợ pháp lý lớn lao nào. Bởi tôi biết
không dễ gì một vụ án đã được điều tra,
truy tố và xét xử bị cáo với tội danh giết
người có thể có nhiều sai sót. Tôi nói với
gia đình bị hại rằng tôi không hứa có thể
làm gì nhiều mà chỉ có thể hứa sẽ bên cạnh
gia đình hết mình.
Không yêu cầu tăng án,
thêm tiền
Vụ án xảy ra xuất phát từ mâu thuẫn của
hai gia đình trong việc buôn bán trái cây gần
nhau. Và sau đó là trận ẩu đả giữa những
đứa con của hai bên, dẫn đến hai đứa trẻ
anh em con cô, con cậu trong cùng một gia
đình đã qua đời do bị dao đâm. Khi đó, ông
Nguyễn Văn Tuyn bị truy tố và xét xử về
tội giết người.
Dù ông Tuyn thừa nhận toàn bộ vụ việc
nhưng gia đình người bị hại vẫn một mực
cho rằng ông Tuyn nhận tội thay cho con
mình là Nguyễn Văn Bằng. Nếu hỏi họ
những căn cứ pháp lý xác đáng, họ sẽ không
nói được căn cứ rõ ràng nhưng họ có thể
lập luận về sự hợp lý, về tình huống xảy
ra cùng niềm tin cần lấy lại công bằng cho
con cháu mình…
Án sơ thẩm đã tuyên ông Tuyn tù chung
thân về tội giết người. Gia đình bị hại không
yêu cầu tăng án lên tử hình, cũng không
đòi tăng mức bồi thường. Họ chỉ có một
yêu cầu duy nhất: Ai giết con, cháu mình
thì người đó phải là người đền tội.
Tôi tiếp nhận một mớ hỗn độn những
thông tin đó cùng niềm tin của gia đình
để bước vào vụ án. Tới lúc xử phúc thẩm
mà bụng vẫn cứ nhủ thầm nhỡ không làm
được gì thì biết nói sao với gia đình người
ta. Nhưng rồi tôi vẫn cứ tin rằng mình cố
gắng làm được một trong hai điều: hoặc
giúp họ tin là cái chết của con, cháu mình
đã được xét xử đúng người, đúng tội, hoặc
họ có một cơ hội lật ngược lại hồ sơ để tìm
ra sự thật ai mới thật sự là thủ phạm.
Gần một năm sau, phiên tòa phúc thẩm
diễn ra tại TAND Cấp cao tại TP.HCM. Đó
là một phiên tòa có rất nhiều thông điệp mà
tôi muốn truyền tải cho người cầm cân nảy
mực, cho gia đình người bị hại, cho những
đồng nghiệp và cho bất kỳ ai trong cuộc
sống vô thường này.
Chỉ mong xử đúng người,
đúng tội
Lúc bắt đầu phiên xử, gia đình mang theo
di ảnh của cháu đã chết. Tôi cứ nhìn thẳng
vào di ảnh và nói thầm: “Con hãy giúp cô
làm tròn công việc của mình, giúp cho mọi
Không đòi đền mạng,
chỉ mong đền tội
đúng người
Trongmột vụ án giết người, kẻ thủ ác đã tước đi hai mạng sống, gia đình
bị hại không yêu cầu tử hình bị cáomà chỉ đề nghị tòa phải xử đúng người!
Cha vẽ con dao theo hình vẽ của con
Tại phiên tòa sơ thẩm, trong phần xét hỏi về hình dáng con dao dùng để giết người
được vẽ trên trang giấy (do bị cáo vứt dao và không tìmđược), tòa hỏi bị cáo NguyễnVăn
Tuyn:“Bị cáo mô tả hình dáng con dao sử dụng”. Bị cáo đáp:“Đúng con dao mà bị cáo đã
vẽ ở cơ quan điều tra”. “Sao bị cáo nhớ được con dao đã vẽ?”. Đáp: “Bằng (con bị cáo) vẽ
lại con dao bị cáo đã lấy trên mặt bàn. Bị cáo thấy đúng nên vẽ lại con dao này. Con dao
Bằng vẽ lại, bị cáo vẽ theo. Bị cáo đã nhận tội thì nhận đúng con dao”.
Vì vậy, tại phiên phúc thẩm, tôi bám vào nội dung này, rằng tại sao bị cáo không biết
con dao mình cầm đâm chết hai người và đe dọa đâm tiếp mẹ của một trong hai bị hại?
Trong khi đó, bị cáo khai rằng đây là một trong những con dao thường sử dụng trong
nhà. Bị cáo khai từ lúc bị cáo cầmdao đến khi đâm chết người và vứt dao thì Bằng không
hề nhìn thấy con dao đó, vậy sao Bằng vẽ ra con dao gây án để bị cáo vẽ theo? Và trong
một lời khai khác, chính Bằng khai rằng Bằng có cầm dao đâm nhưng không biết có
trúng ai không…
Từ những điều trên, tôi cho rằng có rất nhiều tình tiết cần được làm rõ mới tìm ra sự
thật khách quan của vụ án, rằng ai mới là người đã giết chết hai mạng người.
Chúng tôi không yêu cầu tăng
mức bồi thường hay tăng mức
hình phạt từ chung thân lên tử
hình để “đòi mạng” mà chỉ có
mong mỏi duy nhất: Người đền
tội phải là kẻ thủ ác thật sự.
việc được sáng tỏ...”, như một sự bám víu
vào niềm tin tâm linh.
Và tôi phải nói rằng mình đã may mắn
khi gặp được vị đại diện VKS công tâm,
một HĐXX đầy kinh nghiệm. Bước đầu
nghe cách họ đặt câu hỏi, cách họ làm sáng
tỏ sự thật vụ án mà tôi thấy nhẹ lòng. Tôi
cảm nhận rằng điều họ đang tìm là giống
mình: sự thật. Tôi bắt đầu nhen nhóm niềm
tin. Với vai trò luật sư, tôi cũng góp những
câu hỏi của riêng mình để làm sáng tỏ vụ
án. Đó là nội dung mà tôi cho rằng cực kỳ
quan trọng cần làm rõ
(xin xem box)
.
Trong phần phát biểu quan điểmcủamình,
đại diện VKS cho rằng vụ án có nhiều tình
tiết cần làm rõ, đề nghị hủy án để điều tra,
xét xử lại. Vị luật sư bảo vệ quyền lợi cho
bị cáo cũng đồng quan điểm về điều này,
bởi vụ án còn có nhiều khuất tất.
Về phần mình, ngoài những quan điểm
pháp lý, tôi chỉ xin tòa thêm hai phút để
nói về mong muốn của gia đình bị hại. Tôi
khẳng định rằng chúng tôi không yêu cầu
tăng mức bồi thường hay tăng mức hình
phạt của cấp sơ thẩm từ chung thân lên tử
hình để “đòi mạng”. Chúng tôi chỉ có một
mong mỏi duy nhất rằng ai giết con, cháu
mình thì người đó đền tội, vì còn quá nhiều
điều chưa được làm sáng tỏ để gia đình có
thể có chút an lòng vào công lý.
Gia đình và những người tham dự phiên
tòa đã vỗ tay rất lớn khi HĐXX tuyên án
như ý kiến của đại diện VKS và các luật
sư: Hủy án sơ thẩm để điều tra, xét xử lại.
Tự dưng tôi thấy lòng mình xúc động đến
nghẹn ngào khi nhìn gia đình người bị
hại. Mất mát quá lớn lao nhưng họ lại vui
mừng, cái vui mừng vì bước đầu có được
niềm tin vào công lý, vào điều họ nói đã
được tòa lắng nghe.
Người mất đã xuôi tay, người ở lại cần
sự công bằng cho người đã mất. Riêng
tôi, tôi học được rằng phải tin vào công
lý và làm tất cả vì niềm tin mãnh liệt đó,
dù đôi lúc mình gặp phải bao nhiêu khó
khăn, cản ngại. Nhưng trên tất cả, sự thật
sẽ luôn được trả về sự thật, vào một thời
điểm thích hợp nào đó.•
