8
THỨTƯ
20-5-2015
P
hap luat
tòa ở đâu?
Đối với trường hợp cố ý làm sai
lệch vụ án qua các giai đoạn điều
tra, truy tố, xét xử làm oan người
vô tội (kể cả trường hợp cố ý bỏ
lọt tội phạm) thì đã có nhiều điều
luật trong BLHS điều chỉnh. Cụ
thể Chương XII quy định về các
tội xâm phạm hoạt động tư pháp
như tội không truycứu tráchnhiệm
hình sựngười có tội, tội rabảnán
trái pháp luật, tội làm sai lệch hồ
sơ vụ án...
Theo tôi, để giảmbớt ánoan thì
không nên miễn trừ trách nhiệm
cho thẩmphán, hội thẩmmàngược
lại, càng quy định trách nhiệm
chặt chẽ khi xét xử thì càng nâng
cao bản lĩnh, trình độ, năng lực
độc lập, chỉ tuân theo pháp luật
của thẩm phán, hội thẩm.
TS
PHANANHTUẤN
,
TrườngĐHLuật TP.HCM:
Khôngcôngbằng
Miễn trừ trách nhiệm cho thẩm
phán, hội
thẩm khi
xét xử, trừ
trườnghợp
cốýviphạm
sẽ không
đảmbảosự
công bằng
với cácchủ
thểtiếnhành
tố tụng khác (điều tra viên, kiểm
sát viên…) vàvới cáccánbộ, công
chức trong khi thi hành công vụ.
TheoBLHS, cácchủ thể tiếnhành
tố tụng nếu cố ý vi phạm quy định
pháp luật hình sự, pháp luật tố tụng
hình sự sẽ bị xử
lý về các tội xâm
phạmhoạtđộngtư
pháp (tội ra bản
án tráipháp luật,
tội làm sai lệchhồ sơvụán…).Nếu
họ có lỗi vô ý thì tùy trường hợp
có thể bị xử lý về tội thiếu trách
nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng,
tội vô ý làm lộ bí mật nhà nước…
Tất cả chủ thể tiến hành tố tụng
hìnhsựđềubìnhđẳngnhưnhaunếu
làm oan người vô tội nên không có
lý gì mà thẩm phán, hội thẩm được
miễn trách nhiệm hình sự khi vô ý
làm oan, còn điều tra viên, kiểm
sát viên… thì không. Cạnh đó, nếu
Thẩmphán
VŨPHILONG
,
PhóChánh tòaHình sự
TANDTP.HCM:
Khôngthểmiễntrừ
Với quy
định tố tụng
hìnhsựhiện
nay, thẩm
pháncórất
nhiềuquyền
hạn, căncứ
để xét xử
đúngngười,
đúng tội.
Nếu vì một lý do nào đó như áp
lực về thời hạn tố tụng, thiếu bản
lĩnh nghề nghiệp, nghiên cứu hồ
sơ, đánhgiá chứng cứ không toàn
diện, không đảm bảo các nguyên
tắc về tranh tụng dân chủ, công
khai…mà xử oan người vô tội thì
thẩm phán phải chịu trách nhiệm
về quyết định củamình, không thể
đượcmiễn trừ trách nhiệm, dù đó
là lỗi vô ý.
Người thẩmphánnói riêngcũng
như HĐXX nói chung hoàn toàn
có thể xét thấu đáo và giải oan
cho bị cáo. Công việc này có thể
khó khăn nhưng nó là bản lĩnh
củangười xét xửdù trước đóđiều
tra viên, kiểm sát viên có sai sót
hoặc cố ý làm sai lệch hồ sơ. Bởi
lẽ luật đã giao cho thẩm phán rất
nhiềuquyền:Quyền xét xử, quyền
đánh giá, phân tích chứng cứ,
quyền lắng nghe ý kiến của các
bên buộc - gỡ tội… và quyền ra
quyết định cuối cùng. Với những
quyền ấy, thẩm phán khi xét xử
không thể phụ thuộc toàn bộ hồ
sơ và kết quả điều tra củaCQĐT,
VKS. Nếu chỉ dựa vào đó để xét
xử thì vai trò và quyền hạn của
Khôngmiễn
trừchothẩm
phánxửoan!
ViệcTANDTốicaođềnghịchothẩmphán,hộithẩmnhândân
quyềnmiễntrừtráchnhiệmđốivớiquanđiểm,quyếtđịnhđưara
khixétxử,trừtrườnghợpcốýviphạmđãgâynhiềutranhcãi.
Tuynhiên,phầnđôngchuyêngiakhôngủnghộđềnghịnày.
Càngquyđịnhtráchnhiệmchặtchẽkhixétxửthì
càngnângcaobản lĩnh,trìnhđộ,năng lựcđộc lập,chỉ
tuântheopháp luậtcủathẩmphán,hộithẩm.
Ngày19-5, saunhiềungàyxétxử,TANDTP.HCMđã tuyên
ánvụ tổchứcđánhbạc, đánhbạcxuyênquốcgiavới quymô
lớn trên trangmạngM88.com gồm59bị cáo.
Cụ thể, với nhóm sáu bị cáo phạm tội tổ chức đánh bạc,
tòađã tuyênphạtNguyễnLêSangvàCùThịThanhHảimỗi
người bảynăm tù, bốnngười khác từhai năm18ngày tùđến
nămnăm tù.Với nhóm53bị cáophạm tội đánhbạc, tòaphạt
từhai năm tù treođếnbốnnăm tù (bị cáoĐàoNgọcQuý lãnh
án cao nhất bốn năm tù dù đánh bạc gần 9 tỉ đồng, thua 6 tỉ
đồng). Cạnh đó, mỗi bị cáo còn phải nộp phạt bổ sung 5-10
triệuđồng.Ngoài ra tòa cũng tuyên tịch thu sungquỹ số tiền
thu lợi bất chính của các bị cáo.
Như
PhápLuậtTP.HCM
đãđưa tin,M88.com là trangweb
cáđộ trực tuyếncómáychủđặt tạiPhilippines,dongườinước
ngoài đăngký, hoạt động côngkhai tại nhiềunước. Khi truy
cậpvào trangwebnày, nhữngngười đánhbạc sẽđượchướng
dẫncách thứcmở tàikhoản,đăngkýdịchvụchuyển tiền, cách
thức truy cập để cá độ các trận đấu bóngđá, chơi xúc xắc...
Năm2010,NguyễnVõHoàiTrâm(đạidiệnM88ởViệtNam,
đã bỏ trốn) tuyển chọnmột số người mở tài khoản cá nhân
tại ngân hàng để làm tài khoản đại diệnM88 nhận, chuyển,
thanh toán tiền đánh bạc cho các con bạc thông qua phương
thứcgiaodịch InternetBanking.Nhữngngười này sauđómở
tài khoản cá nhân hoặc huy độngCMND của bạn bè, người
thânđểmởnhiều tài khoảngiaoM88 sửdụngnhằmđược trả
công từ 21 đến 43 triệu đồng. Còn tiền đánh bạc rút ramua
ngoại tệ, vàng hoặc tiềnmặt chuyển cho các đối tượng khác
theohướngdẫn củanhữngngười điềuhànhM88.Thôngqua
đó, hàngngànngườiViệt đãchuyển số tiền lênđếnhàng trăm
tỉ đồng ranướcngoài đểđánhbạc.Đến tháng1-2013, đường
dâyđánhbạc nàymới bị triệt phá.
Điều đáng chú ý trong vụ án là có nhiều bị cáo nguyên là
nhân viên ban quản lý đầu tư dự án, giảng viên, nhân viên
mặt đất công ty hàng không, cán bộ công ty công trình giao
thông, kỹ sưphầnmềm, cánbộngânhàng, sinhviên...Cácbị
cáonàyngụnhiều tỉnh, thành từBắc vàoNamvà đã chuyển
số tiền thấpnhất 90 triệuđồng, caonhất gần9 tỉ đồngđếncác
tài khoảnM88để đánhbạc.
Theo cơ quan điều tra, đã có gần 12.000 tài khoản thường
xuyên chuyển tiềnđến trangM88.comvới số tiềnhơn2.000
tỉ đồngđểđánhbạc.Tuynhiên, cơquanđiều tra chỉ xácđịnh
được 127 trườnghợp có nơi cư trú cụ thể.
HOÀNGYẾN
Đểgiảmánoanthìkhôngnênmiễntrừtráchnhiệmchothẩmphán.
Trongảnh:AnhNguyễnMinhSang,ngườimớiđượcTANDhuyệnChâu
Thành (TiềnGiang)bồi thườngoanhơn95triệuđồng.Ảnh:T.TÙNG
miễn trừ trách nhiệm hình sự cho
thẩm phán, hội thẩm thì sẽ không
công bằng đối với toàn bộ cán bộ,
công chức trong bộmáy nhà nước.
Bởi pháp luật hiện hành không có
quyđịnhnàochophépcánbộ, công
chứcđượcmiễn tráchnhiệmhìnhsự
khi vô ý gây thiệt hại trong khi thi
hành công vụ cả.
Như vậy, nếu quy định riêng về
miễn tráchnhiệmhình sựcho thẩm
phán, hội thẩm (tương tự là trách
nhiệm kỷ luật, bồi thường) thì sẽ
vi phạm nguyên tắcmọi công dân
đều bình đẳng trước pháp luật.
Mặt khác, thẩm phán, hội thẩm
đượcmiễn bồi thường thiệt hại (ở
đây lànghĩavụhoàn trảngân sách
khoản tiền Nhà nước bồi thường
cho người bị oan) thì tòa án quản
lý họ phải bồi thường. Suy cho
cùng đó cũng là tiền người dân
đóng thuế. Thật không công bằng
khi anh gây ra thiệt hại nhưng lại
bắt người khác bồi thường.
Ngoài ra thẩmphán, hội thẩmdễ
ỷ lại, thiếu cẩn trọng, càng dễ làm
oan hơn. Điều này đi ngược với
tinh thần bảo vệ quyền con người,
quyền công dân trong Hiến pháp
năm 2013.
▲
Môhìnhtốtụngcủachúng
tanặngvềxét hỏi hơn tranh
tụngnêngầnnhư làántạihồ
sơ.Nhiềuvụ,việcxétxửgiống
như làcôngkhainhữnggìđã
có tronghồ sơ. Luật sưhoặc
nhữngngườithamgiatốtụng
muốn nói gì thì nói, không
làm ảnhhưởngđến kết quả
xét xử. Nhiềuphiên tòa luật
sư tranh luận chođã nhưng
khi tuyênán, tòakhôngghi ýkiến của luật sưhoặc có
thì cũngchỉmang tínhqua loa, chiếu lệ.
Nếumiễn trừ trách nhiệm cho thẩm phán chẳng
khác nào chúng ta vô tình tiếp tay cho sựquan liêu,
ỷ lại. Cả hệ thống chính trị của chúng ta đang ra sức
cải cáchnền tưpháp, nâng chất tranh tụngvà lấykết
quả tranh tụng tại phiên tòa làm cơ sở tuyên án, nay
nếumiễn tráchnhiệm cho thẩmphángâyoando lỗi
vô ý thì thẩmphán có “gậy chống”nên việc hạn chế
ánoan làkhông thể.
Trước việc có thẩmphán làm oanbị khởi tố về tội
thiếutráchnhiệmgâyhậuquảnghiêmtrọng,dùkhông
công khai nhưngnhận thức tronggiới thẩmphánđã
có chuyểnbiến. Nhiều thẩmphánphải cẩn trọnghơn
rấtnhiều, thậmchí khi chứngcứkết tội khôngđủ,mâu
thuẫn, trảhồ sơhai lầnmàVKS vẫngiữnguyênquan
điểmbanđầu thì họđãmạnhdạn tuyênbị cáovô tội.
Tóm lại, ởmột sốnướccó thểquyđịnhviệcmiễn trừ
tráchnhiệmđối với thẩmphán, hội thẩm có lỗi vô ý
nhưngvới tìnhhìnhnước tahiệnnay làchưaphùhợp.
Luậtsư
LÊVĂNHOAN
,
TrưởngVănphòng luậtsưLêVăn
Chưaphùhợp
VụtổchứcđánhbạctrênmạngM88.com:Áncaonhấtlàbảynămtù
