8
THỨNĂM
21-5-2015
P
hap luat
V
iệc truycứu tráchnhiệmhình
sựđốivới thẩmphánxửoan
do thiếu tráchnhiệm, có lẽ
lịch sử lậppháp củaViệtNammới
có trường hợp độc nhất vô nhị là
trườnghợpôngPhạmTuấnChiêm
(chủ tọa phiên tòa phúc thẩm vụ
ông Nguyễn
Thanh Chấn
ở Bắc Giang).
Việckhởitốông
Chiêmgâyxôn
xaodư luận,đặc
biệt đối với các
thẩmphánđang
đươngchứccũng
nhưđãvềhưuđềucómột tâm trạng
hoangmang. Có thẩm phán là đại
biểu Quốc hội từng phải thốt lên
rằng: “Nếu cứ thế này thì chính
tôi cũng có thể bị khởi tố bất kỳ
lúc nào”!
Quyđịnh tiếnbộ,
thực thi chưa
nghiêm túc
Nếuchorằngmiễn trừ tráchnhiệm
cho thẩm phán, hội thẩm thì rất dễ
dẫn đến tình trạng ra bản án, quyết
địnhmột cách cẩu thả, gây oan sai
tràn lan thì đó cũng là cách nói.
Nhưng nếu cứ làm oanmột người
màphải chịu tráchnhiệmhìnhsựvề
tội thiếu trách nhiệm thì lại không
Ánoan luôngây rahậuquảđau lòngchongườibịoanvàgiađình
họ.Trongảnh:CônganhuyệnPhụngHiệp
(HậuGiang)
tổchức
xin lỗi côngkhaimộtngườidânbị làmoanhồi tháng6-2014.
Ảnh:G.TUỆ
Phảixử lýnghiêmminh,côngbằng
đốivớitrườnghợpdothiếutrách
nhiệmhoặcnểnang,chấphànhmột
cáchmùquángvàoýkiếnchỉđạo
dẫnđến làmoanngườivôtội.
Thẩmpháncũng làcôngchức
Tội thiếu tráchnhiệmgâyhậuquảnghiêm trọng là tộiphạmvềchứcvụ
chứkhôngphải là tội phạmhoạtđộng tưpháp, là tội phạmđối với người
có chứcvụ, quyềnhạn trong tất cả cơquannhànước, tổ chức xãhội chứ
đâuchỉcóthẩmphánvàhội thẩm.Thẩmpháncũng làcôngchứcnêncũng
phải bị pháp luật điều chỉnhnhưnhững công chức khác. Nếuđòi quyền
miễn trừ cho thẩmphán làmoando thiếu tráchnhiệm thì pháp luật lại
không côngbằngđối với nhữngngười có chức vụ, quyềnhạn khác. Đòi
hỏi nhưvậyvừavi hiến, vừa trái quyđịnhcủapháp luật.
Vấnđềmiễntrừtráchnhiệmchothẩmphánvôýxửoanđãgâyra
nhiềutranhluậndùphầnđôngchuyêngiaphảnđối.Đểtạmkhéplạicác
traođổi,chúngtôixingiớithiệubàiviếtcủaông
ĐINHVĂNQUẾ
,
nguyên
ChánhTòaHìnhsựTANDTốicao
.
Thẩmpháncó
tráchnhiệm,
ánoansẽgiảm!
thỏa đáng vì còn phải xem có đúng
thẩm phán vì thiếu trách nhiệmmà
dẫn đến làm oan người vô tội hay
không, hayvì lý do khác.
Thực tếhiệnnaychất lượngxétxử
củanhiều tòacònnhữngvấnđềphải
uốnnắn, tình trạnghình sựhóa các
quan hệ dân sự, kinh tế không phải
làhiếm.Dư luậnbứcxúcvới nhiều
bản án của tòa có dấu hiệu oan sai.
Nhiều phiên xử thẩm phán không
chịu lắngngheý
kiếncủa luật sư
vàngườithamgia
tố tụng, nhất là
lờikêuoancủabị
cáomàcứépbị
cáophảinhậntội
theoýchủquan
củamình; không tranh tụng để làm
rõ các tình tiết của vụ án, để chứng
minh sự thật.Tình trạngán“bỏ túi”
vẫn chưa được khắc phục.
Hiến pháp và pháp luật đã quy
định “khi xét xử, thẩm phán, hội
thẩm độc lập và chỉ tuân theo pháp
luật”nhưng tronghoàncảnhvà tình
hình kinh tế-xã hội ở nước ta hiện
nay thì quyđịnhnàyvẫnchưađược
thực thi nghiêm túc.
Theo tinh thầncảicách tưphápmà
Nghị quyết 49 của BộChính trị đã
đề ra thì phải đềcaoviệc tranh tụng
giữanhữngngười tiếnhành tố tụng
và người tham gia tố tụng; bản án
của tòaphảicăn
cứ chủ yếu vào
kết quả tranh
tụng tại phiên
tòa.Nhưng thực
tế nhiều thẩm
phánvẫnviphạm,
vẫnxét xử theo
kiểu “án tại hồ sơ”; quá tin vào các
tài liệu, chứng cứ do cơ quan điều
tra thu thập, bất chấp diễn biến tại
phiên tòa như thế nào. Rồi còn tâm
lýỷ lạivàocấp trên, vàoquychếbất
thành văn là “án đã duyệt, đã thỉnh
thị”nên tình trạng“ánbỏ túi” làkhó
tránh khỏi.
Nếu thẩm phán và hội thẩm thực
hiệnđúngcácquyđịnhcủaBLTTHS
và tinh thầnNghị quyết 49 thì chắc
chắn án oan sẽ giảm hẳn. Trên thế
giới chẳng có nước nào không có
ánoan, chỉ cónhiềuhay ítmà thôi.
Quan trọng là trách
nhiệm của thẩmphán
Xử lý thẩmphán,hội thẩm làmoan
ngườivô tội cũngcónhiềucáchchứ
không chỉ là truy cứu trách nhiệm
hình sự. Việc xử lý thẩm phán làm
oan người vô tội cũng còn tùy vào
cáchđánhgiácủacơquanchủquản
và người đứng đầu ở đó, có nơi xử
lý nghiêm nhưng cũng có nơi chỉ
nhắcnhởqua loa choxong chuyện.
Nay lại đòi pháp luật phải quyđịnh
“quyền miễn trừ” thì liệu có nên
không?Miễn trừ trách nhiệm hình
sự, thếcòn tráchnhiệmhànhchính,
kỷ luật thìcómiễn trừkhông?Quyền
miễn trừcũngnênhiểusaocho thấu
đáo, nếu không sẽ phản tác dụng.
Thẩm phán có thể không bị truy
cứu tráchnhiệmhình sựvề việc vô
ý làm oan người vô tội nhưng phải
chịu tráchnhiệmkỷ luật, tráchnhiệm
hành chính. Không nên đặt vấn đề
miễn trừ rồimuốn xử thế nào cũng
được.Nhưngnếuđặt raquyềnđược
miễn trừ thì đúng là rất dễ dẫn đến
tình trạng rabảnán, quyết địnhmột
cách cẩu thả, gâyoan sai tràn lan.
Ởnước ta, trongđiềukiệnhiệnnay,
khimàđội ngũ thẩmpháncònchưa
đạt yêu cầu của tiến trìnhphát triển
đất nươc, lại còn bị phụ thuộc vào
nhiềuyếu tốkháchquankhác thìquy
địnhquyềnmiễn trừhaykhôngđều
là chưa phù hợp. Nếumột vị thẩm
phánvì thiếu tráchnhiệm,khôngchịu
nâng cao trình độ, suốt ngày chỉ lo
đi chơi golf, đánh tennis, ỷvào cấp
trên, bất chấppháp luậtmà làmoan
một người vô tội thì cần phải bị xử
lý thật nghiêm, kể cả xử lý về hình
sựcũngchẳngcógìphảibănkhoăn!
Thayvì đòi quyềnmiễn trừ trách
nhiệm, các tòacần tăngcườngcông
tácgiáodụcchính trị, tư tưởng;nâng
cao trình độ pháp luật và áp dụng
pháp luật,nhất làkỹnăngxétxửcho
thẩm phán và hội thẩm, đồng thời
phải xử lýnghiêmminh, côngbằng
đối với trường hợp do thiếu trách
nhiệmhoặcnểnang, chấphànhmột
cáchmù quáng vào ý kiến chỉ đạo
dẫn đến làm oan người vô tội.Mặt
khác, cũngphải loạibỏnhữngyếu tố
khách quan can thiệp, tác động trái
pháp luật đến thẩmphánchứkhông
nênquyđịnh trong luật quyềnmiễn
trừhay khôngmiễn trừ.
s
Băngtrộmchuyênđụcphá
kétsắtkêuoan
(PL)-Ngày20-5, Tòa
Phúc thẩm TAND Tối
cao tại TP.HCM đã bác
cáckhángcáokêuoan,y
ánsơ thẩm12năm tùđối
với Đỗ Tấn Tài, từ bốn
năm tù đến chín năm tù
đối với tám bị cáo khác
về tội trộm cắp tài sản.
Băng trộmnày lớnnhất
chỉ mới 25 tuổi, còn lại
đều chưa qua tuổi 20.
Chỉ trong hai tháng, từ tháng 7 đến tháng 9-2013, các bị cáo
đã thực hiện bốn vụ trộm két sắt tại cac huyện Châu Đức,
TânThành (Bà Rịa-VũngTàu), gây thiệt hại tổng cộng gần
590 triệu đồng.
Tại phiên xử sơ thẩm của TAND tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu
cũngnhư tại phiênxửphúc thẩm, các bị cáo luônmiệngkêu
oan, nói bị đánh, bị épcungnênmới nhận tội...Tuynhiên, cả
hai cấp tòa đều nhận định lời kêu oan của các bị cáo không
có căn cứ.
HOÀNGYẾN
HoãnxửnguyênphóBanTổchứcQuậnủythuêgianghồgiếtngười
Cácbị cáo tạiphiênxửsơ thẩmsáng20-5.Ảnh:Đ.TRUNG
Sáng 20-5, TANDTPHàNội đãmở phiên tòa sơ thẩm xử
vụgiết ngườimàchủmưu làLêTrungKiên, nguyênphóBan
Tổ chứcQuận ủyCầuGiấy. Tại phiên tòa, đại diệnVKSND
TPHàNộiđãđềnghịhoãnxửvới lýdo thiếu luật sưbàochữa
cho bị cáoKiên và luật sư bảo vệ gia đình người bị hại. Tòa
chấp nhận, quyết định hoãn xử và thông báo sẽmở lại phiên
tòa vàongày 11-6.
Năm2013,ôngKiềuHồngThành (nguyêngiámđốcCông ty
CổphầnXâydựngThươngmạiHằngAnh) vàNguyễnQuốc
Văn (nguyên chủ tịchHĐQTCông ty Cổ phầnĐầu tưXây
dựngThươngmạiTổnghợpvàKinhdoanhBất động sản) có
quan hệ với nhau trong lĩnh vực xây dựng. Trong quá trình
làm ăn, Văn nợ ôngThành khoảng 2 tỉ đồng, ngược lại ông
Thành cònmượn củaVănhai chiếcmáy lu.
Sau đó cả hai xảy ra mâu thuẫn, dẫn đến hai bên đòi nợ
nhau.ÔngThànhđã thuêngười nhắn tinđedọanémchất bẩn
vàonhàvà trụ sởcông tycủaVăn.Biết chuyện, khoảng tháng
7-2014,Kiên (bạncủaVăn)đãđồngýchoNguyễnKimBình
chỉ đạo đàn em đánh dằn mặt ông Thành. Ngày 3-8-2014,
Bình đã thuê HoàngAnh Tuấn, Lê Hồng Thuận với giá 30
triệu đồng để đánh ôngThành.
Saumột quá trình theo dõi, sáng 5-8-2014, khi ôngThành
lái ô tôđếnnhà 47PhạmVănĐồng (BắcTừLiêm, HàNội),
Thuậnđãđiềukhiểnxemáy chởTuấn tạt ngangô tô củaông
Thành. Lúc này ôngThành dừng xe và có nói “đi đứng kiểu
gì” thì bất ngờ Tuấn dùng dao nhọn đâm liên tiếp hai nhát
khiến ôngThành tử vongngay tại chỗ.
Theo cáo trạng củaVKSNDTPHàNội,Kiên, Bình,Tuấn,
Thuậnbị truy tốvề tội giết người,Vănbị truy tốvề tội không
tố giác tội phạm.
ĐẶNGTRUNG
Cácbị cáo trong lúc tòanghịán.
Ảnh:H.YẾN
