9
THỨHAI
15-6-2015
Cuocsong
Sổtay
Bịđơnvà luậtsưbỏvề
Tại phiên tòangày9-6vừaqua, ngay trước khi tòakhaimạc, phíabà
Nga -Ánhcùng luật sưđãbỏvềmàkhônggiải thíchgì với thưkýphiên
tòa. Tại tòa, đại diệnVKSND tỉnh (cónhiệm vụgiám sát hoạt động tố
tụng tại tòa) cho rằnghành vi này là sự từbỏquyền lợi hợppháp của
mìnhvì tòađã tốngđạtgiấymời hợp lệ.Từđó,VKSđềnghị tòavẫn tiếp
tụcphiênxửvì khôngảnhhưởnggì đếnquá trình tố tụng. Trongphần
nhậnđịnh trongbản án, HĐXX cũngđồngquanđiểm với đại diệnVKS
về sựvắngmặt củanguyênđơn.
THANHTÙNG
T
heo đơn khởi kiện từ năm
2006, hai bà PhanThị Nga
và Trương Thị Ánh cho
rằng nguồn gốc khu đất gần 430
m
2
tại thị trấnMỹ Luông, huyện
Chợ Mới (An Giang) là của vợ
chồng ông bà cố của họ tạo lập
nên.Năm1936khi các cụ lần lượt
qua đời, phần đất giao cho một
người con là ôngNguyễnVănTư
tiếp tục quản lý, sửdụng. Khi ông
Tưmất, gia tộc giao khu đất cho
con ông Tư quản lý và phát sinh
tranh chấp. Trong thời gian này,
vợ chồng bà Nguyễn Thị É đã
đến cất trại cưa trên khu đất đó.
Nay hai bàNga - Ánh yêu cầu vợ
chồng bà É phải trả lại đất.
Ngược lại, vợ chồng bà É trình
bày: Cha bà É là con nuôi của ông
Tư, được ôngTư cho xây nhà ở từ
năm 1965. Sau khi ôngTưmất, vợ
chồng bà É trực tiếp sử dụng phần
đất trên, đến tháng1-2002 thì được
UBND tỉnhAnGiang cấp giấyđỏ.
Támnăm, sáuphiên tòa,
từbị đơn thành
nguyênđơn
Tháng 6-2008, TAND huyện
Chợ Mới xử sơ thẩm tuyên bác
yêu cầu đòi đất của hai bà Nga -
Ánh. Ba tháng sau, TAND tỉnhAn
Giangxửphúc thẩm lại tuyênchấp
nhận yêu cầu đòi đất của hai bà
Nga -Ánh.Nhưng cuối năm2011,
TANDTối caoxửgiámđốc thẩm,
hủy án phúc thẩm, giao hồ sơ vụ
án về cho TAND tỉnh An Giang
xử phúc thẩm lại.
Lúcnàyvụ án trởnênphức tạpvì
saukhicóbảnánphúc thẩm thì tháng
9-2009, Thi hành án (THA) huyện
ChợMớiđãcưỡngchếgiađìnhbàÉ
để lấyđấtgiaochohaibàNga -Ánh.
Ba thángsau,haibàNga -Ánhđược
UBNDhuyệncấpquyềnsửdụngđất.
Sau đó, họ đã nhanh chóng bán đất
cho hai người khác và chủ đã được
cấpgiấymới vàxâynhà.
Trở lạiquá trìnhgiảiquyếtcủa tòa,
tháng 7-2011, TAND tỉnh xử phúc
thẩm lầnhaiđã tuyênhủyánsơ thẩm,
giaohồsơvềchoTANDhuyệnChợ
Mới xử sơ thẩm lại.Trong thời gian
chờTANDhuyệnxử sơ thẩm lại thì
hai bàNga -Ánh rút đơnkhởi kiện
nên tòa đình chỉ giải quyết yêu cầu
khởi kiện của họ.
Tuy nhiên, phía vợ chồng bà
É phản tố yêu cầu hủy các giấy
đỏ mà UBND huyện cấp cho hai
ngườimuađất nên tòavẫn tiếp tục
xem xét yêu cầu này. Tại phiên
tòa này, TAND huyện đã tuyên
hủy giấy đỏ doUBND huyện cấp
cho phía người mua đất, buộc họ
phải tháo dỡ nhà, giao lại đất cho
bà É. Sau đó, hai bà Nga - Ánh
và hai người mua đất kháng cáo
bản án này. Xử phúc thẩm lần ba
vào tháng5-2013, TAND tỉnh tiếp
tục tuyên hủy án, giao cho cấp sơ
thẩm xét xử lại.
Kế đó, chánh ánTAND tỉnhAn
Giang ký quyết định rút hồ sơ vụ
án lên để tòa tỉnh xử sơ thẩm do
vụ án phức tạp. Tháng 10-2013,
sau khi thụ lý vụ án, TAND tỉnh
đã xác định lại tư cách tham gia
tố tụng của các đương sự: Hai bà
Nga - Ánh là bị đơn, bà É và bốn
đồng thừakếcủachồngbà (lúcnày
đã mất) là nguyên đơn. Tòa cũng
xácđịnhhai ngườimuađất củahai
bà Nga - Ánh, UBND huyện Chợ
Mới cùngTHAhuyệnnày làngười
cóquyền lợi vànghĩavụ liênquan
trong vụ án.
Vìsaothihànhán
“tíchcực”bấtthường?
TANDTốicaoyêucầutạmhoãnthihànhánnhưngcơquanthihànhánlạitíchcựcthihành,khiếntòaánphải"mệtmỏi"
khixửlạiđểkhắcphụchậuquả.
Chađãmất,mẹ thìgiàyếunênhaingười concủabàÉ làmngười
đạidiện tạiphiên tòangày9-6.Ảnh:T.TÙNG
Khichưađủ90ngày
(thờihạntạmhoãn
THA),THAhuyệnChợ
Mớiđãtổchứccưỡng
chếphábỏtrạicưa
củagiađìnhbàÉđể
lấyđấtgiaochohai
bàNga-Ánh.
Vội vã thi hành,
vất vả sửa sai
Ngày9-6vừa qua, tại phiênxử sơ
thẩmlầnba,TANDtỉnhđãtuyênchấp
nhậnyêucầucủaphíabàÉ,buộchaibà
Nga-Ánhphải trả lạigần430m
2
trên
chogiađìnhbàbằngcáchquy ragiá
trị tiền. Cụ thể, bị đơn phải hoàn lại
giá trị lôđất theogiáđã thẩmđịnh là
hơn630 triệuđồng.Ởphiên tòanày,
đạidiệnUBNDvàTHAhuyệncóđơn
xinxét xửvắngmặt.
Tòanhậnđịnhgiađình
bàÉquảnlý,sửdụnghợp
phápkhuđất tranhchấp
từnăm1965nhưng lạibị
thuhồiđểcấpchohaibà
Nga -Ánh rồi hai người
nàychuyểnnhượngcho
nhữngngườikhác làsai.
Cụ thể, sai phạm chính
là của THAhuyện Chợ
Mớitrongviệccưỡngchế
giađìnhbàÉphảiTHAởgiai đoạn
trước đó. Ngày 5-5-2009, TAND
Tối cao có văn bản yêu cầu hoãn
THA trong vòng 90 ngày (để xem
xét giámđốc thẩm)kể từngàynhận
đượcvănbản.THAhuyệnxácnhận
ngày 10-5-2009 họmới nhận được
vănbảnnàynhưngkhi raquyếtđịnh
tạmhoãn,
THAkhôngghi thờigian
bắtđầu từngày10-5mà lạiký lùi
nămngày
(bắtđầu từ5-5như trong
văn bản của TANDTối cao). Theo
tòa, đây là hành vi ra văn bản trái
pháp luật của THAhuyện. Sau đó,
khi chưa đủ 90 ngày thì THAđã
tổchứccưỡngchếphábỏ trại cưa
củagiađìnhbàÉ lấyđấtgiaocho
hai bàNga -Ánh
.Đây là sai phạm
thứ hai. Sai phạm tiếp theo là
khi
chưahết thờigian tạmhoãnTHA,
THAhuyệnvẫncókiếnnghịUBND
tỉnhthuhồigiấyđỏcủa
bàÉđể cấp chohai bà
Nga - Ánh
. Từ những
sai phạm trên, tòa cho
rằng cần phải phục hồi
nguyên trạng tài sản bị
cưỡng chếTHA (bị sai)
dù đã THA xong. Tuy
nhiên, dođấthaibàNga
-Ánhđãchuyểnnhượng
cho hai người khác nên
không thể buộc họ giao
trả lại chophíabàÉnhà, đấtmà trả
bằnggiá trị đất như trên.
Sauphiênxử,phíabàÉchobiết sẽ
khángcáobảnánnày theohướngbà
phảinhận lạiđấtvìđây làđấthương
hỏacủagiađình, bà sẵn sànghỗ trợ
50% giá trị tài sản của chủmới đã
xây dựng trên đất. Như vậy là sau
nhiềunămvớibảyphiên tòa,vụkiện
này xem ra vẫn chưa kết thúc.
▲
“Ngườidân làmđơnquáhạnbangàycácđồngchícònbănkhoăn?
Thế tòaánđểquáhạnmấy thángkhông xử thì sao?”. Đó là ýkiến
củaChủ tịchnướckhi xétđơnângiảmán tửhìnhđối vớimột tử tù
bị tòaánkếtánvề tộigiếtngười, cướp tài sản.
Đếnbâygiờ, tôi cứdaydứtmãi câunói củaChủ tịchnướcvề thời
hạnmàpháp luậtđề ra,phải chăng làchỉđểchongườidân, còncơ
quannhànước thì vô tưviphạm, khôngsaocả!
Hồi đó, tôi đượcphâncôngnghiêncứucáchồ sơvụáncóbị cáo
bịphạt tửhình,đềxuấtvà làm tờ trình lênChủ tịchnướcvềđơnxin
ângiảmán tửhìnhcủangườibị kếtán.Vàonhữngnăm90của thế
kỷtrước,cómộttrườnghợpbịcáophạmtộigiếtngười,cướptàisản,
tòa sơvàphúc thẩmđềukếtán tửhình. TheoquyđịnhcủaBLTTHS
thìngườibịphạt tửhìnhcóquyền làmđơn lênChủ tịchnướcxinân
giảm trong thời hạnbảyngày, kể từngàybảnáncóhiệu lựcpháp
luật. Nhưngđếnngày thứ10, người bị kết ánmới làmđơn xinân
giảm. Vì làán tửnênhồ sơvụánđượcchuyển lênTANDTối caođể
chánhán TAND Tối cao và viện trưởngVKSND Tối cao xem xét có
khángnghịhaykhông.Nếukhôngkhángnghị thì chánhán tối cao
và viện trưởng tối caophải trình lênChủ tịchnước xét đơn xinân
giảmán tửhìnhcủangườibị kếtán.
Tuynhiên, khi thảo luậnvềđơn xinângiảmán tửhình, có lãnh
đạo tòa tối caocho rằng tử tội làmđơnxinângiảmán tửquáhạn.
Nếu chánhán tối caovàviện trưởng tối caokhôngkhángnghị thì
thôngbáocho tòaáncấpsơ thẩm tổchức thihànhán, khôngphải
trình lênChủtịchnước,vìđơnquáhạnthìcoinhư…không làmđơn.
Tuynhiên, cuối cùng, chánhán tối caokết luậncứ trình lênChủ tịch
nướcnhưngphải nêu rõ làđơn làmquáhạn, việcxétđơnquáhạn
là thuộcquyềncủaChủ tịchnướcchứkhôngphải thuộcquyềncủa
chánhán tối caohayviện trưởng tối cao.
Cuối cùng khi tiếpnhậnhồ sơ vàđơn, Chủ tịchnước vẫn chấp
nhận sựquáhạn củađơnvà có lời nhậnxét nhưđãnói ởđầubài.
(Cóđiều, khi xétnộidung,Chủ tịchnướcđãbácđơnxinângiảmán
tửhìnhvì tội phạmmà tử tội gây ra làđặcbiệt nghiêm trọng, gây
chếthaingười vàcướpđi tài sảncógiá trị rất lớn).
Trongcuộcsốnghằngngày, chúng ta thườngnóiđến “thờihạn”,
như “trong thờihạnsáu thángsẽhoàn thànhcông trìnhxâydựng”,
thờihạnhọctập,thờihạnđinghĩavụquânsự,thờihạnhợpđồng lao
động, thờihạnchovay, thờihạnmuabán…
Thờihạnkhôngđơn
thuầnchỉlàmộtkhoảngthờigiantừthờiđiểmnàyđếnthờiđiểm
khácmànóđượcxácđịnhvớitưcách làmộtsựkiệnpháp lýđặc
biệt làmphát sinh, thayđổihoặcchấmdứtquyềnvànghĩavụ
củacácchủ thể trongnhững trườnghợpdo luậtquyđịnhhoặc
cácbênthỏathuận
.Thờihạncóthểđượcxácđịnhbằnggiây,phút,
giờ,ngày, tuần, tháng,nămhoặcbằngmộtsựkiệncó thểsẽxảy ra.
Pháp luậtquyđịnh thờihạn làđểchocácchủ thểcó liênquancó
quyềnvànghĩavụphảithựchiện.Nếuhếtthờihạnthìmọihoạtđộng
vàquyếtđịnhcủacácchủthể liênquansẽbịcoi làviphạmpháp luật.
ChỉtínhriêngvềthờihạnquyđịnhtrongBLTTHScũngđãthấyquá
nhiềuquyđịnhmàcơquantốtụngvàngười tiếnhànhtốtụngcứvô
tưviphạmnhưngchẳngsao, cònđối vớibị can,bị cáomàviphạm
thì lậptứcphảichịuhậuquảpháp lý,đôikhirấtnặngnề.Nếuràsoát
cácquyđịnhcủaBLTTHSvềthờihạnthìviệcviphạmcủacơquantố
tụngkểkhông thể xiết! Nhưngđối với người dânmàvi phạm thời
hạn thì chẳngai bảovệhọcả. Ví dụ:Nếuhết thời hạnkhiếunại thì
cơquangiảiquyếtkhiếunại trả lời thẳngthừng làkhônggiảiquyết!
Nếukháng cáoquáhạn thì phải quamột hội đồng xét kháng cáo
quáhạnvànếukhôngcó lýdochínhđáng thì sẽbịbác!
Nếuphápluậtcũngquyđịnhđốivớicơquantốtụngmàđểquáhạnthì
phảichịuhậuquảphápluậtnhưđốivớingườidânthìlúcấynguyêntắc
“mọingườiđềubìnhđẳngtrướcphápluật”mớithậtsựđượctôntrọng!
Nămthángtrôiqua,mỗi lầnđọcbáothấycónhữngvụáncơquan
tố tụngkéodài tôi lại thấm thíacâunói củaChủ tịchnước!
ĐINHVĂNQUẾ
,
nguyênChánhTòaHìnhsựTANDTối cao
Viphạmthờihạn:Quankhôngsao,dânlãnhđủ!
