8
THỨTƯ
8-7-2015
P
hap luat
27-2-2015, cơquannàycóvănbản
gửiVKSNDTối cao (doPhóChánh
ánTANDTối caoNguyễnSơnký)
khẳngđịnh tòa nàynhất trí về việc
cần tiếp tục giữ quy định về cấp
GCN bào chữa. Tuy nhiên, trước
đó, tạiVăn bản số 38/BC-TAngày
8-8-2014 gửi Ủy ban Tư pháp (do
Chánh án TAND Tối cao Trương
HòaBìnhký) thìquanđiểm lạihoàn
toànkhác.Theođó,TANDTối cao
chính thức đề nghị bỏ quy định về
cấp GCN bào chữa, chuyển sang
chế độ đăng ký như đề nghị của
Liên đoànLSViệt Nam…
Văn bản này được Liên đoànLS
Việt Nam viện dẫn làm cơ sở cho
việc kiên trì kiến nghị hủy bỏ thủ
tục cấpGCNbào chữa.
Chínhphủ:Đềnghị bỏ
Ngày 13-3-2015, Chính phủ có
vănbảngửiVKSNDTối cao tham
gia ý kiến đối với dự ánBLTTHS
(sửa đổi). Văn bản này thể hiện
quanđiểmcủaChínhphủcho rằng
theodự thảoBLTTHS, ngaysaukhi
bắt hoặcnhậnngười bị bắt, CQĐT
đãphải lấy lời khai, trongkhi việc
cấp GCN bào chữa phải qua các
thủ tục đòi hỏi một khoảng thời
gian từ24giờ (đối với trườnghợp
tạm giữ người) đến
ba ngày. Thực tiễn
tố tụng cho thấy các
hoạtđộngđiều trasau
khi bắt người bị tình
nghi thường thựchiện
ngay tại trụ sở công
an, trong đó chỉ có người bị bắt
hoặc người bị tạm giữ và điều tra
viênmà không có sự tham gia của
người bào chữa và kiểm sát viên.
Dovậy, thực tếđãxảy ra tình trạng
một số trườnghợpbức cung, dùng
nhụchìnhdẫnđếnhậuquảnghiêm
trọngởgiai đoạnnàyvàởngaynơi
tạm giữmà không có nhân chứng
nào khác ngoài chínhCQĐT.
“Hiếnphápnăm2013đãghinhận
quyền bào chữa của người bị bắt,
người bị tạm giữ, tạm giam, khởi
tố, điều tra, truy tố, xét xử. Để bảo
đảmphùhợpvới quyđịnhcủaHiến
pháp cũngnhưđể khắc phục những
bấtcậpnêu trên,đềnghịbỏquyđịnh
cấpGCNbàochữa, thay
vàođólàthủtụcđăngký
bào chữa khi cóđủ các
giấy tờ(…)vềcấpGCN
bàochữa”-vănbảncủa
Chínhphủnêu rõ.
TheoChínhphủ,việc
bỏ quy định này sẽ tạo điều kiện để
ngườibàochữacókhảnănghỗ trợkịp
thờingườibịbắt,ngườibịtạmgiữthực
hiện quyền bào chữa. Việc bỏGCN
ngườibàochữacòngópphầnbảođảm
thựchiệncácquyđịnhcủaCôngước
chống tra tấncủaLiênHiệpQuốcmà
ViệtNam là thànhviên.
Trước đó, Bộ Tư pháp cũng đã
THUNGUYỆT -N.BÌNH
T
rên số báo trước, chúng tôi
đãgiới thiệucácýkiếnxung
quanh quy định cấp giấy
chứng nhận (GCN) bào chữa cho
luật sư (LS) khi tham gia tố tụng
cácvụánhình sự.Đa sốýkiếncủa
LSvà thẩmphánđều cho rằngđây
là thủ tục rườm rà, dễ dẫn đến tình
trạng LS bị gây khó, ảnh hưởng
đến quyền và lợi ích hợp pháp của
bị can, bị cáo.
Quanđiểmcủacáccơquan tố tụng
trungươngvề vấn đề này ra sao?
Các cơquan tố tụng
trungương:Nêngiữ
Trong văn bản chính thức gửi
VKSND Tối cao (cơ quan chủ trì
soạn thảo dự án BLTTHS sửa đổi)
ngày 16-3-2015, Bộ Công an đề
nghị cần tiếp tục giữ quy định cấp
GCN bào chữa. TheoBộCông an,
vìđây là“thủ tụccần thiết, tối thiểu,
không cógì phiềnhà”. BộCông an
cho rằng theoquyđịnhcủapháp luật
hiện hành, ngay cả đối với điều tra
viên, kiểm sát viênđượcphâncông
điều tra, kiểm sát điều tra vụ ánkhi
đến trại tạmgiam, nhà tạmgiữcũng
phảixuất trìnhquyếtđịnhphâncông
điều tra,kiểmsátđiều tra thì trại tạm
giam, nhà tạmgiữmới tríchxuất bị
can để giao cho điều tra viên, kiểm
sát viên làmviệc.
Tương tự, trong văn bản gửi
VKSNDTối cao ngày 11-3-2015,
Bộ Quốc phòng nêu quan điểm
cho rằng trong “tình hình hiện nay
cầnphải duy trì việc cấpGCN cho
người bào chữa”. Bộ Quốc phòng
cũng cho rằngdự thảođã quyđịnh
chặt chẽđểhoạtđộngnàyđược thực
hiện thuận lợi.
Về phía TAND Tối cao, ngày
Cấpgiấy
chứngnhận
bàochữa:Bên
bỏ,bêngiữ?
Cơquantốtụngthìmuốnduytrì,
Chínhphủthìmuốnbỏ.
Đểbảođảmphùhợpvới
quyđịnhcủaHiếnpháp,
đềnghịbỏquyđịnhcấp
GCNbàochữachoLS.
Sáng7-7,TAND tỉnhNghệAnđã tuyênphạtNgôThuLý18
năm tù,GiápVănTrung15năm tùcùngvề tội lừađảochiếm
đoạt tài sản.Tòa tuyênbuộcLývàTrungphải bồi thườngcho
các bị hại hơn 6 tỉ đồng.
Như
Pháp Luật TP.HCM
đã phản ánh, Lý (32 tuổi) và
Trung (37 tuổi), cùng trú tại huyệnTânYên, BắcGiang. Từ
tháng 6-2013, Lý và Trung thất nghiệp nhưng lại về huyện
Yên Thànhmượn hội trường của UBND xã Tiến Thành để
tuyểnngườiđixuấtkhẩu laođộngởHànQuốc,Canada…Tại
đây, Lý tựxưng là “cánbộThanh traChínhphủ”, cònTrung
xưng là “cán bộ củaBộNgoại giao”. Để lấy lòng tin, Lý và
Trung làmgiảnhiềugiấy tờ, hồ sơ, cóđóngdấu (dấugiả) của
Việt Nam, HànQuốc, Canada…Lý vàTrung còn tuyển anh
ChuNgọcLâmđi vậnđộng, tuyên truyềnvà thu tiềnđặt cọc
củangười dânđi xuất khẩu laođộng.TổngcộngLý,Trungđã
chiếmđoạt củangười bị hại 317.400USDvàhơn1,3 tỉ đồng.
Tại phiên tòa, cácbị hại cho rằngkhông truy tốanhLâm là
chưa thỏađáng.Đại diệnVKSND tỉnhNghệAncho rằnganh
LâmkhôngbiếtLývàTrung lừađảonênhànhvigiúpsức trên
chưađủcơ sởkết luậnanhLâmđồngphạmvớiLývàTrung.
Cụ thể, anhLâmdoquá tin tưởngLývàTrungnênđãđi thông
báo tuyển laođộng, thuyết phụcngười laođộngkýhợpđồng
và thu tiền choTrung và Lý để hưởng hoa hồng sau khi các
lao động được xuất cảnh. Trong thời gian qua, anh Lâm đã
dùng số tiềnmình thu được và tiền túi của anh để trả lại cho
người laođộng. Ngoài ra em trai của anhLâm cũngbị lừa.
HĐXXnhậnđịnhhànhvi củabị cáo làđặcbiệt nguyhiểm,
cóbànbạccó tổchức, lừađảo trong thời giandài, chiếmđoạt
tiềncủanhiềungườivới số lượng lớnnêncầnxửphạtnghiêm
minh.Tuynhiên, xét thấybị cáo thànhkhẩnkhai báo, ănnăn
hối cải nên được xem xét giảm nhẹmột phần hình phạt. Sau
khi xemxét vai trò,mức độphạm tội của từngbị cáo, tòa đã
tuyên án như trên.
ĐẮCLAM
Nênbỏhẳn thủ tụccấpGCNbàochữachoLSđể tạođiềukiệnchoLS thamgia
tranh tụng,bàochữachobị cáo.Ảnhchỉ có tínhchấtminhhọa.Ảnh:HTD
Bỏ làhợp lý
Có lẽmột trongnhững vấnđề vướngmắc và nổi cộmnhất trong thời
gianquađối với hoạt độnghànhnghềLS làviệc cấpGCNbào chữa. Ngay
cả khi các cơquan tố tụngở trungương cóhướngdẫn thì ởđịaphương,
bằng cáchnàyhay cáchkhác LSvẫnbị làmkhó. Hầuhết LSđều có tâm tư
rằngmuốnhànhnghề thuận lợi thìphảiquanhệ tốt trongnháynháyvớicơ
quan tố tụngvàngười tiếnhành tố tụng, nếukhông thì kiểugì cũng sẽbị
gâykhó.Vì vậykhi sửađổi BLTTHS, theo tôi, cầnghi nhậnhai việc: BỏGCN
bàochữavàchophépgiađìnhbị can, bị cáobị tạmgiamđượcmời LScho
conemmìnhmàkhôngcầnphải hỏi ýkiếncủabị cáo.Nếu ra tòabị cáo từ
chối thìHĐXX sẽ tôn trọngýkiếncủabị cáo.
Ông
ĐINHVĂNQUẾ
,
nguyênChánh tòaHìnhsựTANDTối cao
Bỏ làhợphiến!
Cómộtviệc rất rõ ràngkhinói raaicũng thấyđúngvàcần làmngay,đó là
phải khắcphục triệtđể tình trạngoan, sai tronghoạtđộng tố tụng tưpháp.
Vàmột chuyệnnữakhi nói raai cũngđồng tình, thậmchí nhiềungười còn
rất tâmđắc làphải đề caoviệc tranh tụng tại phiên tòa theo tinh thần của
Hiếnphápvàpháp luật.Nhưngtrênthựctế,mộtchủthểquantrọngđểtranh
tụng tạiphiên tòa làLS thì lạibịgâykhóđủđiều.Thếnhưngđiềunày lại rất
ítđượccáccơquancó thẩmquyềnquan tâm.Ví dụ, sinhđộngchochuyện
này làsựkiệnLSbịTANDquận1 (TP.HCM) từchốicấpGCNbàochữamàbáo
PhápLuậtTP.HCM
đãđăng tải (dùsauđó tòanàyđãkhắcphục rất tíchcực).
Sựviệc trênchochúng ta thấyđiều trái khoáy: LSkhông thể tiêpxucvới
bị cáo trong trại giam vì chưa được cấpGCN, còn tòa thì không cấpGCN
choLSvìkhôngcóchữkýyêucầucủabị cáo.Điềunàykhiếndư luậnkhông
thểkhông lên tiếngyêu cầu cơquanvàngười có thẩmquyềnphải nhanh
chóngchấnchỉnhđểkhắcphục tình trạng trên.
Theo tôi, việccấpGCNbàochữachoLSchẳngquachỉ là tờgiấyghinhận
sự thamgiacủaLS.Nhưngđểđượccấpnó, trên thực tế lạigặpkhông ítkhó
khăn,màcáikhónày lạibịđẩyvềphíaLS, tức làbịcan/bịcáophảinhận lãnh
hậuquả. Vậy thì hà cớgì chúng taphải giữ cái thủ tục ấyđểnó lại gây rắc
rối, phiềnhà. Nênchăng trong lần sửađổi BLTTHS tới, tacầnbỏ thủ tụcấy
đi.Thayvàođấychỉ cầnLS trình thẻLS, giấyhànhnghề, giấyyêucầucủabị
can, bị cáohoặcngười thân củahọvàgiấygiới thiệu củavănphòngLSvà
tổ chức cơquan tố tụng cấpgiấyđăng kýbào chữa cho LS. Cónhư thế LS
mớidễdàng thamgiabàochữa,đảmbảoquyềnđượcbàochữacủabị can,
bị cáo, cũng làquyềnconngườimàHiếnpháp2013đãquyđịnh.
Ông
PHẠMCÔNGHÙNG
,
nguyênThẩmphánTòaPhúc thẩmTANDTối cao tại TP.HCM
cóvănbảnnêu: Liênquanđến lập
luận để giữ lại thủ tục cấp GCN
bào chữa, cơ quan chủ trì soạn
thảo có viện dẫn Báo cáo số 250/
BC-UBTVQH ngày 20-10-2012
của Ủy ban Thường vụ Quốc hội
làmcăncứduy trì quyđịnhvềviệc
cấpGCN bào chữa là chưa thuyết
phục. TheoBộTư pháp, nội dung
và tinh thần của báo cáo này được
xâydựng trướckhiHiếnpháp2013
rađờinênchưacậpnhậtđầyđủ tinh
thầnvà lời văncủaHiếnpháp2013
trongviệcbảovệquyềnconngười,
quyền công dân, nguyên tắc tranh
tụng và bảo đảm quyền bào chữa
của người bị bắt, bị tạm giam, bị
can, bị cáo.Mặt khácviệcviệndẫn
này có thể dẫn đến sự hiểu nhầm
rằngvấnđềnàyỦybanThườngvụ
Quốc hội đã choýkiếnnênBộTư
pháp đề nghị không viện dẫn nội
dungcủabáocáonày trongdự thảo
tờ trìnhđể tránhgâynhầm lẫn.
▲
GiảdanhnữcánbộThanhtraChínhphủchiếmđoạttiềntỉ
