CHỦNHẬT 12-7-2015
10
SỨCKHỎE
Hìnhảnhcủatrái thậndưới
mắtthường
khôngphảnánh
chínhxácchứcnăngquan trọng
vàđadạngcủacơquannày.
Mỗingườichỉcó
haitrái!
Quả thật đáng tráchnếu vụng về làm saođể đếnđộ suy thận, đếnđộ
phải sống kiếp lọc thậnbằngmáy! Đoạn trường ai cóqua cầumới hay.
BS
LƯƠNGLỄHOÀNG
V
ới khoảng hai triệu
đơnvịnhỏ li ticó tên
là cầu thận, nhiệm
vụ chính của trái
thận là lọcmáub ng
cách thải phế phẩm trong máu
qua đường tiểu và giữ lại cho
cơ thể chất còn dùng được. Nếu
vì lý do nào đó, vì chấn thương,
viêm tấy, xuất huyết, bội nhiễm…
khiến phần lớn cầu thận không
còn hoạt động như mong muốn
thì tình trạng suy thận xuất hiện
với hậu quả là các chất thải như
urê, creatinin, acid uric… tích
lũy trongmáu rồi vượt quá định
mức bình thường. Cơ thể khi đó
chẳng khác nào bị ngộ độc liên
tục từ bên trong. Đến giai đoạn
cuối nạnnhân chỉ còn cách trông
mong vào chiếcmáy lọc thận.
Trái thậnkhôngchỉ
để… tiểu!
Thận thường bị đồng hóa với
chức năng tiểu tiện!Đúng nhưng
chỉ phản ánhmột phần rất nhỏvề
khả năng đa dạng của trái thận.
Thông qua chức năng bài tiết
phế phẩm và tái hấp thu dưỡng
chất, thận không ngừng lọc máu
và điều chỉnh lượng nước trong
cơ thể! Bên cạnh đó thận tham
gia tiến trình biến dưỡng sinh tố
D để chất vôi nhờ đó ở lại trong
mô xương, thay vì thất thoát qua
đường tiểu.Thậnđồng thời phóng
thích nhiều nội tiết tố quan trọng
nhưerythropoetinđể tạohồngcầu,
renin để điều chỉnh huyết áp…
Chínhvì thếmà bệnh thậnkhông
chỉ dẫn đến rối loạn chức năng
tiểu tiện. Bất kể vì nguyên nhân
nào, bệnh thận bao giờ cũng mở
ngõ cho cao huyết áp, thiếumáu,
bệnh gout…!
Chuyệnnhỏxé ra to
Đángnóitrongbốicảnhởxứmình
các yếu tố đòn bẩy gây bệnh thận
ít khi được lưuýđúngmức.Đó là:
l
Viêm cầu thận cấp, đa số ở
trẻ em, không được điều trị đến
nơi đến chốn.
l
Tiểu đường không được phát
hiện vì thiếu biện pháp tầm soát,
hoặc tuyđãbiếtnhưngkhôngđược
điều trị đúng bài bản.
l
Lạm dụng thuốc giảm đau từ
chuyệnmua thuốc bất cần toa.
Ám tiễnkhóph ng
Nhiêukhêhơnnữachobệnhnhân
lẫn thầy thuốc làbệnh thận ítkhicó
dấuhiệubáođộng trướckhi đi đến
giai đoạn suy thận, hay nếu có lại
mơ hồ khiến ngay cảmột số thầy
thuốc ítquan tâmđến trái thận.Đáng
tiếcvìđểkiểmsoát chứcnăng thận
lại tươngđối đơngiảnvới phương
tiệnchẩnđoánhiệnnay.Cẩn tắcvô
áynáynênkhám thậnkhipháthiện
cácdấuhiệudưới đây:
l
Đau lưngâm ỉởvùngbẹ sườn
dù không vận động nặng.
l
Cơnđauquặn lanxuốngbọng
đái dù khôngmắc tiểu.
l
Tiểu ramáu.
l
Nặngmímắt khi thức dậy.
l
Phùmắtcádùngồiyênnhiềugiờ.
l
Tê bàn tay, bàn chân.
l
Biếng ăn k o dài.
l
Buồn nôn không liên quan
đến bữa ăn.
l
Đauđầu sauvài giờ làmviệc.
l
Mệt mỏi dù không lao tâm
lao lực.
l
Hôimiệng.
l
Ngứa ngoài da dù đã dùng
thuốc chống dị ứng.
l
Rụng tóc,gãymóng tayvôcớ.
l
Mất quầng thâm dù ngủ đủ.
WHOkhuyếnkhíchtăngthuế
thuốc lá
BáocáoBệnhdịch thuốc lá toàncầucôngbố tuần rồi của
TổchứcY tếThếgiới (WHO) cho r ng tăng thuế, tăngcảnh
báo sứckhỏe, cấmquảngcáo, tài trợ… làcácbiệnphápcốt
tử cácnướcNamÁvàĐôngNamÁ cần làmđểbảovệ sức
khỏe con người trước khói thuốc lá.
Trongđó, tăng thuế là biệnpháphiệuquả nhất trongkiểm
soát kinhdoanh thuốc lá, theoGiámđốcWHOkhuvựcNam
ÁvàĐôngNamÁPoonamKhetrapalSingh.Đây làbiệnpháp
đượccùng lúccảhaicái lợi,vừabảovệsứckhỏeconngườivừa
tăngnguồn thuchochínhphủ.Tuynhiên, theobàhệ thống thuế
củaphần lớncácnướchiện tạirấtphức tạp,khôngchỉkhóquản
lýmàcònnhiềukẽhở,khôngnhững làm thất thu thuếmàcòn
hạnchếnăng lựckiểm soát kinhdoanh thuốc lá.
THIÊNÂN
VitaminCgiúpsốngthọ
Ăn nhiều rau củ, trái cây giàu vitaminC sẽ giảm đáng kể
nguy cơ bị bệnh timmạch và nhiều nguy cơ sức khỏe khác
dẫn đến chết sớm, theomột nghiên cứu củaBVHerlev and
Gentofte (ĐanMạch) vừa được công bố trên tạp chí dinh
dưỡngMỹ
American Journal ofClinicalNutrition
.
Các nhà nghiên cứu theodõimức độ ăn rau củ, trái câyvà
ADNcủakhoảng100.000ngườiĐanMạch.Họ thấy r ng so
với nhữngngười cómứcăn raucủ, trái cây ít nhất, rủi rophát
triểnbệnh timmạchcủanhữngngườicómứcănraucủ, tráicây
nhiềunhất íthơn tới15%,rủirochếtsớmcủahọ íthơn tới20%.
Theocácnhànghiêncứu,vitaminCgiúpxâydựngmô liên
kết có vai trò hỗ trợ và nối kết cácmô và cơ quan trong cơ
thể.VitaminC còn làmột chất chốngôxyhóa hiệunghiệm,
giúp bảo vệ các tế bào và các phân tử sinh học, ngăn chặn
bệnh timmạch. Cơ thể người không thể tự sảnxuất vitamin
Cmàphảinhờvàochếđộăn.Có thểuốngvitaminCbổsung
nhưng chế độ ănnhiều rau củ, trái cây là cách tựnhiênnhất
và tốtnhấtđể tăng lượngvitaminC trongcơ thể.
THIÊNÂN
Ngủngáylàmmấthứngthútìnhdục
Tiến sĩ ngườiẤnĐộRajanBhonsle, bác sĩ thamvấn cấp
cao về tình dục, cho r ng hứng thú tình dục rất dễ bị ảnh
hưởng từ nhiều lý do, cả thể chất, cảm xúc, tâm lý. Theo
ông, cáccặpđôiđangcóvấnđềquanhhứng thú tìnhdụccủa
một người hay cả hai nên đặc biệt chú ý đếnmột số điểm
sauvà tìm cách khắc phục nếumắc phải.
Mệt mỏi và thiếu ngủ:
Nếu ngủ chỉ sáu tiếng hoặc ít
hơnmỗi đêmchắcchắnhứng thú tìnhdụccủabạn sẽbị suy
giảm,vì theocácchuyêngia, thiếungủ thườngxuyênsẽ làm
giảm lượng testosterone (hormone tìnhdụcởcảnamvànữ).
Ngủngáy:
Nghecóvẻ lạnhưngviệcnửakiacủabạnngủ
ngáy không chỉ làm phiền giấc ngủ bạnmà còn làm giảm
hứng thúvàsứckhỏe tìnhdụccủanửakia.Ngủngáy thường
đi kèmvới chứngngưng thởkhi ngủ, không chỉ ảnhhưởng
đếngiấc ngủ, gây tăng cânmà còn làmgiảmhứng thú tình
dục. Nên tìmđến bác sĩ để chữa trị.
Căng thẳngvà trầmcảm:
Đây làmột trongnhữngnguyên
nhângâygiảmhứng thú tìnhdục.Đâycó thể làkếtquảcủaáp
lực trong côngviệc, bất đồngvợ chồng, giấc ngủ chất lượng
k m, tệhơnnữanếuđó là tổnghợpcủacácđiều trên.Bêncạnh
gâygiảmhứng thú tìnhdục trong thời giandài, căng thẳngvà
trầmcảmnhiềukhảnăngcòndẫntớitiểuđườngvàhuyếtápcao.
Tăngcân
có tácđộngxấuđếnhứng thú tìnhdục, vì các tế
bàomỡ làmbiếnđổi sựcânb ngcáchormongiới tính trong
cơ thể. Mặt khác, người b o hay thiếu tự tin trên giường.
ĐĂNGKHOA
Cuộcsốngcủangười
bịsuythậnmấthết
chất lượngvì lệthuộc
vào lịch lọcthận,vào
chếđộdinhdưỡng
khắtkhe.
Bấtkểvìnguyênnhânnào,bệnhthậnbaogiờcũngmởngõchocaohuyếtáp,thiếu
máu,bệnhgout…!
Ph ng,chống loãngxươngvàbệnhgan
vớiBSLươngLễHoàng
Vào8giờ30sáng18-7, tạihội trườngBVYhọccổ truyền, 179Nam
KỳKhởiNghĩa,quận1,TP.HCMsẽdiễn rabuổigiao lưuyhọcvới
BSLươngLễHoàngvới chủđề“Đôngy trongphòng, chống loãng
xương”nhằmgiảiđápcác thắcmắc:Đôngdượcgiữvai trò thếnào
trongphòng, chống loãngxương?; vật lý trị liệuchongười loãng
xương, nênhaykhông?;dùng thuốccanxi saochođáng tiền?
Cùngngày, vào lúc13giờ30 tạiBVHồngĐức, 32/2ThốngNhất,
quậnGòVấp (TP.HCM), BSLươngLễHoàngcũngcóbuổigiao lưu
yhọcxungquanhbệnhganvới chủđề“Mộtchútcôngbằngvới
lágan”nhằmgiảiđápcáccâuhỏinhư:Cáchnào trị viêmgansiêu
vi tốtnhất?;dùng thuốc lợimật thườngxuyêncó lợihaycóhại?;
dùngdược thảo trịbệnhgannênhaykhông?; ngườibệnhgan
nênkiêngcư thếnào?;mónnàođại kỵ trongbệnhgan?...
Giànéomới đứtdây
Thận không vô cớ bỗng suy
trong ngàymột ngày hai. Trái lại,
thường khi là hậu quả do việc đối
xửkhông côngb ngvới trái thận,
chẳnghạnquanếp sinhhoạtmạnh
miệngvới rượubia, qua thói quen
dùng thuốc giảm đau thường hơn
cơm bữa…Mặt khác, thận rất dễ
bệnh nếugia chủ:
l
Không theodõi huyết ápđịnh
kỳ để kịp thời phát hiện bệnh cao
huyết áp.
l
Không điều trị bệnh huyết áp
caođếnnơi đếnchốnmàchỉ dùng
thuốc theokiểumỗi thángvàingày.
l
Trung thành tuyệtđốivới thuốc
láđểnhumô thận thànhmiếngmồi
ngon của độc chất trong thuốc lá.
l
Quá hạp khẩu với chất đạm
độngvật trong chếđộdinhdưỡng
thường ngày.
l
Tự đầu độc b ng phosphat
trong nước ngọt có gas, thịt xông
khói, sữa đặc có đường.
l
Ăn quá mặn mà quên uống
nước cho đủ trong bữa ăn, trong
giờ làm việc, khi đổmồ hôi.
l
Hở chút là dùng thuốc giảm
đau.Nênnhớ10%người suy thận
khôngvìbệnhnào trướcđónghiêm
trọngmàdophảnứngphụcủa thuốc
giảm đau.
l
Uống nước không đủ 2,5 lít
mỗi ngàyvì địnhkiếnuốngnhiều
hại thậnhoặc sợ tiểu đêm.
l
Không tầmsoátđườnghuyếtvà
mỡmáuđịnhkỳ.Đừngquên25%
suy thận làdi chứngcủabệnh tiểu
đường,40% làdoxơvữamạchmáu.
l
B o phì nhưng không chịu
vậnđộngđể giảm cân. Trái lại, tự
hại thận qua thói quen ngồi quá
lâu trướcmáyvi tính, truyềnhình.
l
Khôngápdụngbiệnpháp tăng
cường tuần hoàn đến vùng thận
nhưmát xa dọc cột sống, bơi lội,
thể dục cột sống.
l
Hiếm khi dùng cây thuốc lợi
tiểu như atisô, rau má, rễ tranh,
bồ công anh…, khi ghi nhận tình
trạng tiểu ít, tiểu rát, sau bữa ăn
nhiều thịtmỡ,vàonhữngngàymệt
mỏi vì công việc căng thẳng, thời
tiết thay đổi.Y sĩ đoànở châuÂu
ắt hẳn có lý do chính đáng khi cổ
độngngườidândùngcây thuốcvài
ngày trong tuầnđểgiảiđộcđịnhkỳ
cho cơ thể.
Ai chưa biết suy thận khổ đến
thếnàoxin thửhỏi người phải vài
ngày lọc thậnmột lần. Bên cạnh
gánh nặng tài chính, lọc thận chỉ
là giải pháp chữa cháy cầm canh!
Ấy thếmà khi bàn chuyện phòng
bệnh chẳng mấy ai nghĩ đến trái
thận.Tội cho trái thận im lặngđến
cùng.Maychogiachủ là trái thận
không biết nói.
◄
