7
THỨHAI
7-9-2015
Bandoc
LTS:
Saucácýkiếnpháp lýxung
quanhvụnhặtvàngởCàMau
đađăngtai,
PhapLuâtTP.HCM
nhậnđượcbàiviếtcủaTSLê
MinhHùng,Trưởngbộmôn
Luậtdânsự-ĐHLuậtTP.HCM.
Đểrộngđườngdư luận,chúng
tôixingiớithiệubàiviếtvềvấn
đềpháp lýkháthúvịnày.
Ngườinhặtvàngđược
quyềnsởhữu
Ngaysaukhihếtthờihiệu(mộtnăm)màchủsởhữukhôngđếnnhậnlạitàisảnthìngườipháthiệnđượcxáclập
quyềnsởhữutheokhoản1Điều155BLDS2005.
TS
LÊMINHHÙNG,
TrưởngbộmônLuật dân sự -
ĐHLuậtTP.HCM
..................
H
iện nay dư luận còn
nhiềuýkiếntráichiều
về việc nên để chị
côngnhânnhặt rác(chịPhạm
TuyếtMai) hưởngquyền sở
hữu số vàng nhặt được hay
trả lại cho người mất vàng
(chịNguyễnThịBíchNgân).
Tìnhhuốngnàyquả thậtkhó
giải quyết lưỡng toàn, vừa
thấu lý vừa đạt tình.
Cônganđ làm
đúngquyđịnh
ChịNgânbịmất tài sảnvà
cóbáovớicônganđịaphương.
Côngan tiếpnhận thông tinđã
lậpbiênbảnghinhậnsựviệc
cớmất củachị.Làmnhưvậy
làđúngpháp luật.Việc thông
báo tìm kiếm tài sản bị mất
là việc của chủ sở hữu (chị
Ngân), không phải là trách
nhiệmcủacôngan.Cóchăng
làđơnvịnàyđãkhôngchúý
tới thông tin tìmkiếm tài sản
đã được nơi tiếp nhận quản
lý tài sản đánh rơi, bỏ quên
đăng trênphương tiện thông
tinđại chúng ngay sauđó.
Chị Mai phát hiện tài sản
trong rác và đã thông báo,
giao nộp theo quy định.
Công an tiếpnhậnviệc giao
nộp của người phát hiệnđối
với tài sảndobị đánh rơi, bỏ
quên…, thôngbáocôngkhai
để tìm chủ sởhữu tài sảnvà
xử lýchochịMaiđượchưởng
quyền sở hữu theo luật định
saukhi hết thời hiệu cũng là
đúng luật.
ChịNgân làchủ tài sảnđã
khôngbiếtđược thông tinnày
làdo chị chưaquan tâmđến
việc theodõi thông tinvề tài
sảnbịmất.Có thểnói chị đã
thiếumaymắn, không nắm
được thông tinnênkhôngcó
cơ hội đến nhận lại tài sản
trong thời hạn luật định.
Ngườiph thiệnđược
hưởngquyềnsởhữu
Trườnghợp trênđâyđược
gọi là việc xác lập quyền sở
hữu theo thời hiệu. Thời hạn
mộtnămđểchờngườimất tài
sảnđếnnhận lại tàisảnsaukhi
thôngbáo tìmkiếmgọi là
thời
hiệuhưởngquyền
.Ngay sau
khihếtthờihiệu(mộtnăm)mà
chủ sở hữu không đến nhận
lại tài sản thìngườipháthiện
được xác lập quyền sở hữu
(khoản 1 Điều 155 BLDS
2005).Việcxác lậpquyền sở
hữunàykhôngphụ thuộcvào
việcCông anTPCàMau đã
làm thủ tụcgiao tàisản(vàng)
cho chịMai hay chưa.
Việc chủ sởhữuxuất hiện
sau ngày tài sản đã bị xác
lập quyền sở hữu không thể
làm thay đổi hệ quả pháp lý
của việc xác lập quyền sở
hữu theo thời hiệu. Bởi lẽ
nếu giải quyết trả lại tài sản
trong trường hợp này thì sẽ
làmchoquyđịnhvề thờihiệu
hưởngquyền trởnênvônghĩa
và tranh chấpdân sự sẽphát
sinh, kéodàimãi khôngdứt.
Cóýkiến cho rằngdường
như pháp luật đã bất cập vì
chỉ cóquyđịnhvề thời hiệu
hưởngquyềnsởhữudongười
phát hiện thựchiệnđúng thủ
tụcgiaonộp, thôngbáocông
khainhưng lại thiếuquyđịnh
về việc người bị mất tài sản
cũngcó thôngbáocôngkhai.
Tôi không nghĩ có sự thiếu
sót ở đây. Các hành vi pháp
lýđược cảhai bên tiếnhành
như trên làhaiviệckhácnhau,
cóhệquảpháp lýkhácnhau.
Theo luật, chị Mai nhặt
được vàng (động sản) và đã
thực hiện đầy đủ nghĩa vụ
theo quy định của pháp luật
nên khi hết thời hiệu hưởng
quyền (mộtnăm) thì chịMai
phải được xác lập quyền sở
hữu theo quy định của pháp
luật. Trong trường hợp này,
CônganTPCàMauápdụng
Điều 241 BLDS để cho chị
Maihưởng10 tháng lương tối
thiểucộngvới50%củaphần
vượt quá 10 tháng lương tối
thiểu, theo tôi là đúng.
Cũng theo luật (khoản 7
Điều 171 BLDS 2005), khi
tài sảnđã bị người khác (chị
Mai)xác lậpquyềnsởhữu thì
quyền sởhữu của người chủ
tàisản(chịNgân)sẽchấmdứt.
Cònquyền lợi
c angườimất
vàng thì sao?
VớichịNgân-ngườibịmất
tàisảnthìmọiviệcnhưlàmđơn
cớmất tại công an, thậm chí
thôngbáo trênmạngInternet,
trênphương tiện thông tinđại
chúngvềviệc tìmkiếm tàisản
bị mất suy cho cùng cũng là
giảiphápkhắcphụcnhằmcó
đượccơmay tìm
lại tài sản. Biện
pháp này không
làmchochịNgân
cólạiđượctàisản.
Tuynhiên,dochị
Ngânđãbáocông
anvàđượclậpbiên
bảnghi nhận sựviệcnênđây
làbằngchứngđểchứngminh
việc chị Ngân cómất tài sản
(hoặcsuyđoán làcóbịmất tài
sản).Khi tàisảnchưabịngười
khácxáclậpquyềnsởhữutheo
thời hiệu hoặc khi tài sản đó
bị người khácchiếmđoạt trái
pháp luật(lấytrộmchẳnghạn)
thìchịNgânđượccơquanhữu
quangiải quyết chonhận lại.
ViệcchịNgân làmcớmất,
thôngbáocôngkhaiviệcmất
tài sảnkhông cógiá trị pháp
lý để bảo lưu quyền sở hữu
một cách vĩnh viễn và cũng
không có hiệu lực chống lại
việc xác lập quyền sở hữu
theo thời hiệu (của người
khác, trong trường hợp này
làcủachịMai).Theođó, khi
hết thờihiệuhưởngquyền thì
chịMai đã trở thành chủ sở
hữuđối với tài sảnvàđây là
quyền lợi hợp pháp của chị
Maiđượcpháp luật tôn trọng,
bảovệvàbảođảm thựchiện.
Khi tài sảnđượcchịMaixác
lậpquyềnsởhữu thìđồng thời
chịNgân cũngbịmất quyền
sở hữu (khoản 7 Điều 171
BLDS2005).
Trong vụ việc trên, gần
một nửagiá trị tài sảncòn lại
(phầncòn lại saukhi chịMai
đãhưởng)đãbịNhànướcxác
lậpquyềnsởhữu.Theo tôi,dù
tàisảnđãbịngườikhác(trong
đócóNhànước)xáclậpquyền
sởhữutheothờihiệunhưngdo
chịNgânđã làmđơn cớmất
nên chị Ngân có thể đòi lại
phầnnày.Bởi lẽkhichịNgân
làm đơn cớmất với cơ quan
nhà nước có thẩm quyền thì
sẽ làmphát sinhnghĩavụcủa
các cơ quan hữu quan trong
việc tìmkiếmvàhoàn trả tài
sảnđãmất.Nhà nước là chủ
sởhữugiàucónhấtvàcũng là
chủ thể có tráchnhiệm trong
việcbảovệ,bảođảmcácquyền
sở hữu tài sản, các quyền và
lợi ích chính đáng của công
dân, nên đòi hỏi
Nhà nước
phải hoàn trảphần tài sản
còn lại chochịNgân làhợp
lý, hợp tình
.
uuu
Con người sống trong xã
hộivănminh,cópháp luật thì
phải sống, làmviệc theohiến
phápvàpháp luật.Nhưngcon
ngườinhânvănkhôngchỉ làm
theo pháp luật mà còn hành
xử theođạo lý.Luậtphápchỉ
nên được xem như là “đạo
đức tối thiểu” doNhà nước
ban hành để bảo đảm con
người xử sự theomột trật tự
nhất định. Nhưng luật pháp
cũngkhuyếnkhíchmọingười
trongxãhộiứngxửvớinhau
hợp đạo lý và lẽ công bằng.
Chị Mai có quyền làm theo
luật, tức được hưởng quyền
sở hữu số tài sảnmà chị đã
vô tìnhpháthiện.Nhưngnếu
chị Mai trả lại toàn bộ hay
một phần tài sản đó cho chị
Ngân thìmọingườicàngyêu
quývàủnghộchịMai nhiều
hơn.Đó lànghĩacửđáng trân
trọng,gópphần làmchocuộc
sốngnàyđẹphơn.
▲
Nếugiảiquyếttrả lạitàisảntrong
trườnghợpnàythìsẽ làmchoquyđịnh
vềthờihiệuhưởngquyềntrởnênvô
nghĩa,tranhchấpdânsựsẽphátsinh,
kéodàimãikhôngdứt.
Số vàng chị PhạmTuyếtMai nhặt được đ giaonộp
chocônganvàcônganđ có thôngbáocôngkhaivềsự
việcnày.Tuynhiên, saumộtnămkhông tìmđượcchủsở
hữu thì chịMaiđượcquyềnxác lậpquyềnsởhữuđối với
sốvàngnày theoĐiều241BLDS. Theođó, chịMai được
hưởng10 tháng lương tối thiểudoNhànước quyđịnh
saukhi trừchiphíbảoquảnvà50%giá trị củaphầnvượt
quá10tháng lươngtối thiểudoNhànướcquyđịnh,phần
giá trị còn lại thuộcNhànước.
ChịMaiđượcxác lậpquyềnsởhữuđốivới sốvàngnày
cònphùhợp với quy định của khoản 6Điều 170 BLDS
về căn cứ xác lậpquyền sởhữuđối với vật vô chủ, vật
bị đánh rơi, bị bỏquên...Vàkhi chịMai xác lậpquyền sở
hữu thì người bỏquên tài sản cũng chấmdứt quyền sở
hữutheokhoản7Điều171BLDS,điềunàycũngphùhợp
vớiĐiều250BLDS.
ThS
HUỲNHVĂNÚT
,
ThẩmphánTANDTPCàMau (tỉnhCàMau)
Lchtưv npháp luậtmiễnphícủabáo
PhápLuậtTP.HCM
Sáng: Từ8giờđến11giờ; chiều: Từ14giờđến16giờ30.
Địađiểm: 34HoàngViệt, phường4, quậnTânBình, TP.HCM.
ThứHai,7-9:
Sáng:
Luật sưNGUYỄNHỮUDANH (dân sự, hình sự, kinh tế).
Chiều:
Các luật sưNGÔTHỊNGỌCTHU (xuấtnhậpcảnh, hôn
nhângiađìnhcóyếu tốnướcngoài), PHẠMCAOTHÁI (dân sự,
hình sự, nhàđất, hônnhângiađình).
ThứBa,8-9:
Sáng:
Luật sưNGUYỄNTHỊHỒNGLIÊN (dân sự, hình sự, hôn
nhângiađình).
ThứTư,9-9:
Sáng:
LuậtsưPHẠMQUỐCHƯNG (dânsự,hìnhsự, laođộng).
ThứNăm,10-9:
Sáng:
Các luật sưĐÀOTHỊTHUẬN (dânsự,hìnhsự),NGUYỄN
VĂNCẦU (dân sự, hình sự).
ThứSáu,11-9:
Sáng:
Các luật sưLÊLIÊM (dân sự, hình sự, kinh tế, nhàđất),
LÊĐĂNGLIỆU (laođộng, dân sự, hônnhângiađình, đấtđai).
ThứBảy,12-9:
Sáng:
LuậtsưPHẠMMINHTÂM (dânsự,hìnhsự,nhàđất,hôn
nhângiađình).
